Kinh Đời
Viếng Thăm Ba Lan Quê hương Đức Giáo Hoàng John Paul II
Sáng hôm nay, chúng tôi dậy sớm để khởi hành đi Ba Lan, từ giã dòng sông Danube. Thi nhân ngày xưa ca ngợi dòng sông Danube, nhưng với những “con mắt trần gian” như chúng tôi thì nó
Phượng Vũ
Ngày 27/04/2014, cả Giáo Hội Hoàn
Vũ tưng bừng chào đón lễ phong thánh cho Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolo đệ
nhị, người được phong thánh nhanh nhất trong giáo hội. Trong tâm tình
yêu mến và kính nhớ Ngài, mời các bạn cùng viếng thăm Ba Lan, quê hương
của Ngài.
Sáng hôm nay, chúng tôi dậy sớm để
khởi hành đi Ba Lan, từ giã dòng sông Danube. Thi nhân ngày xưa ca ngợi
dòng sông Danube, nhưng với những “con mắt trần gian” như chúng tôi thì
nó cũng chỉ là một con sông lớn, như bao nhiêu con sông khác. Có lẽ vì
chúng tôi không có thời gian gắn bó với nó lâu dài, không có những kỷ
niệm đẹp với nó.
Đường từ Budapest đến Ba Lan khá dài, và chúng tôi được hưởng những thời tiết khác nhau của các mùa. Lúc khởi sự đi, chúng tôi được hưởng khí hậu se lạnh của mùa Xuân với những cụm hoa vàng nở rực hai bên đường, nhưng khi sang phần đất Ba Lan, có thể là ở độ cao hơn, nên thời tiết bắt đầu lạnh. Đi đường toàn nhìn thấy núi bao bọc chung quanh và khi lên những dốc cao, chúng tôi thấy tuyết rơi lất phất, những hạt tuyết li ti bay bay trong gió trông thật đẹp. Nhiều người trong đoàn rất thích thú vì lần đầu tiên thấy cảnh tuyết rơi. Một lát sau thì chúng tôi lại được chứng kiến mưa đá, những hạt đá nhỏ xíu rơi lộp bộp trên nóc xe, hay trên kiếng trước tạo những âm thanh vui tai. Lần đầu tiên nhìn thấy mưa đá, tôi ngạc nhiên, vì thấy nó không “khủng khiếp” như tôi đã bị ấn tượng trước đây: mưa đá là những cục đá to rớt xuống làm lủng đầu, thủng mái nhà, gây nhiều tai họa.
Theo chương trình định trước, chúng tôi sẽ đến viếng lò hơi ngạt của Đức Quốc Xã, nhưng giờ chót, người điều hành chương trình đã quyết định thay đổi để chúng tôi đến viếng Wadowice, một tỉnh nhỏ cách xa Karkow (thủ đô cũ của Ba Lan) 50 km, quê hương và là nơi sinh ra của Đức Giáo Hoàng John Paul II ( được phong chân phước 5/2011). Thật là một sự thay thế tuyệt diệu nên mọi người ai cũng vui vẻ tán đồng! Bỏ thăm một nơi đã từng thảm sát bao nhiêu con người bằng một nơi đã sản sinh ra một bậc hiền tài cho nhân loại, một vi cha chung của giáo hội được cả thế giới ngưỡng mộ thì thật quý hóa vô cùng!
Đường từ Budapest đến Ba Lan khá dài, và chúng tôi được hưởng những thời tiết khác nhau của các mùa. Lúc khởi sự đi, chúng tôi được hưởng khí hậu se lạnh của mùa Xuân với những cụm hoa vàng nở rực hai bên đường, nhưng khi sang phần đất Ba Lan, có thể là ở độ cao hơn, nên thời tiết bắt đầu lạnh. Đi đường toàn nhìn thấy núi bao bọc chung quanh và khi lên những dốc cao, chúng tôi thấy tuyết rơi lất phất, những hạt tuyết li ti bay bay trong gió trông thật đẹp. Nhiều người trong đoàn rất thích thú vì lần đầu tiên thấy cảnh tuyết rơi. Một lát sau thì chúng tôi lại được chứng kiến mưa đá, những hạt đá nhỏ xíu rơi lộp bộp trên nóc xe, hay trên kiếng trước tạo những âm thanh vui tai. Lần đầu tiên nhìn thấy mưa đá, tôi ngạc nhiên, vì thấy nó không “khủng khiếp” như tôi đã bị ấn tượng trước đây: mưa đá là những cục đá to rớt xuống làm lủng đầu, thủng mái nhà, gây nhiều tai họa.
Theo chương trình định trước, chúng tôi sẽ đến viếng lò hơi ngạt của Đức Quốc Xã, nhưng giờ chót, người điều hành chương trình đã quyết định thay đổi để chúng tôi đến viếng Wadowice, một tỉnh nhỏ cách xa Karkow (thủ đô cũ của Ba Lan) 50 km, quê hương và là nơi sinh ra của Đức Giáo Hoàng John Paul II ( được phong chân phước 5/2011). Thật là một sự thay thế tuyệt diệu nên mọi người ai cũng vui vẻ tán đồng! Bỏ thăm một nơi đã từng thảm sát bao nhiêu con người bằng một nơi đã sản sinh ra một bậc hiền tài cho nhân loại, một vi cha chung của giáo hội được cả thế giới ngưỡng mộ thì thật quý hóa vô cùng!
‘Đừng Sợ!’
Chúng tôi xuống xe đi bộ từ chỗ đậu xe tới ngôi thánh đường được xây dựng để dâng kính Ngài. Đây là quê hương của Ngài, nên đi tới đâu chúng tôi cũng nhìn thấy hình ảnh Ngài khắp nơi, ngay cả trước một rạp hát, hình ảnh của Ngài được phóng thật to và treo trên cao ngay trước mặt tiền của rạp. Đến ngôi thánh đường nóc đen dâng kính Ngài, thì phía trước nhà thờ, ở bên trái là tượng của Ngài (to bằng người thật) một tay cầm trượng Giáo Hoàng, một tay ban phép lành, phía dưới rất nhiều chậu hoa, người ta đem đến dâng kính. Nhìn lên cao, phía dưới tháp chuông và nhô ra phía ngoài, lại một tượng khác của Ngài bằng đồng đen đứng sừng sững trong gió và nắng chiều như Ngài đang đứng nơi đầu sóng ngọn gió sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn bão táp để giúp đỡ và bảo vệ đàn con của mình. Khách đến thăm viếng khá đông, có cả các phóng viên nhiếp ảnh và báo chí tới chụp hình. Bước vào lối đi bên trong thánh đường, phía bên phải là ảnh Ngài khi làm Tổng Giám Mục Karkow, bên trái là ảnh ĐTC đang gặp giáo dân được phóng to (thấy cả vết thương trên đầu Ngài sau khi bị ám sát hụt). Ở bất cứ hình ảnh nào của Ngài, tôi cũng thấy nụ cười hiền lành tỏa sáng trên môi. Ngài nổi tiếng với nụ cười làm ấm lòng người
Cuối nhà thờ cả hai bên phải trái đều có bàn thờ của Ngài, bên trái là bàn thờ nói lên lòng sùng kính đặc biệt của Ngài với Đức Mẹ Đen của Ba Lan, bên phải là bàn thờ của Ngài trong ngôi vị Giáo Hoàng với bức ảnh lúc Ngài đăng quang Giáo Hoàng (16/10/1978-02/04/2005) và ngày Ngài được phong chân phước (1/5/2011)
Đức thánh Cha John Paul II là vị cha chung rất thân yêu của dân tộc Ba Lan, họ yêu thương và tự hào về Ngài, Ngài đã góp phần rất quan trọng trong việc giải cứu Ba Lan khỏi ách công sản vô thần. khởi sự từ lời kêu gọi “Đừng Sợ”. Đây là mệnh lệnh thiêng liêng, tăng thêm sức mạnh và lòng can đảm cho dân tộc Ba Lan dám đứng lên kêu gào Tự Do lật đổ chế độ Cộng Sản Ba Lan, rồi lan truyền sang các nước Cộng Sản Đông Âu khác! Cuối cùng dẫn đến sự cáo chung của chế độ Cộng Sản ở Liên Xô, thành trì của chế độ Cộng Sản toàn thế giới. Ai đã từng sống dưới chế độ Cộng Sản đều biết sự áp bức tinh thần của chế độ! Đức Thánh Cha có kinh nghiệm sống dưới chế độ CS nên Ngài hiểu rõ điều đó. Vì thế Ngài đã kêu gọi họ bằng một mệnh lệnh ngắn gọn “Đừng Sợ”, nhưng nó có sức mạnh vô song, nó đã làm cho mọi người bừng tỉnh, bức phá mọi xiềng xích của sự sợ hãi để vùng lên cất cao tiếng nói Tự Do. Ba Lan có nhiều đặc điểm lịch sử giống dân tộc VN, nhưng không biết đến bao giờ dân tộc VN mới bừng tỉnh thoát khỏi chế độ Cộng Sản để VN sẽ được tư do hùng mạnh như Ba Lan ngày nay
Lên phía trên gần cung thánh, phía bên trái có quả cầu hình Điện Vatican, bên trên là hình ĐTC tươi cười với giáo dân. Bên phải có khu quà lưu niệm về ĐTC, từ những chìa khóa nhỏ có hình Ngài, và hình Đức Mẹ Đen, huy hiệu giáo hoàng của Ngài, tượng và hình ảnh của Ngài qua các thời kỳ, đặc biệt là để kỷ niệm 1/5/11, ngày Ngài được phong chân phước
Đức thánh cha Gioan Phaolồ đệ nhị không chỉ là vị anh hùng dân tộc Ba Lan mà ngài còn là ĐTC quốc tế vì Ngài góp phần làm thay đổi bộ mặt thế giới tốt đẹp hơn. Chuyến về thăm quê hương đầu tiên của Ngài đã làm cho nhà cầm quyền cộng sản ỏ Warsaw và Moskow rúng động khi ngài ra điều kiện cho người Cộng Sản nếu muốn chung sống với Giáo Hội: “Từ nay phải đảm bảo các quyền cơ bản của con người.” (Hèn gì cộng sản VN đã không dám đón tiếp Ngài !) Quảng Trường Victoria rộng thênh thang, thường chính phủ Ba Lan chỉ dùng để diễn binh, biểu tượng cho sức mạnh của Cộng Sản, nay biến thành nơi nghênh tiếp ĐTC, với bàn thờ lớn có cắm cây thánh giá cao 11 m, với mấy trăm ngàn người tự động tuôn về từ khắp noi để nghe Ngài nói chuyện, với những tràng vỗ tay kéo dài không dứt nổi. Các ống kính thu hình của nhà nước khi trực tiếp truyền hình, được lệnh chỉ hướng về một phía duy nhất vào ĐTC và đoàn tùy tùng, không được quay cảnh đám đông mênh mông đang hướng về Ngài để lắng nghe và nhiệt liệt vỗ tay tán thưởng Ngài. Sau đó trong ngày từ biệt Ba Lan, hơn 1 triệu tín hữu đã đến Karkow lắng nghe thông điệp từ biệt của ĐTC, Ngài nhắc lại: “Anh chị em phải dũng cảm với sức mạnh tuôn trào từ đức tin! Không việc gì phải sợ hãi.”
ĐTC John Paul II, là người đứng đầu giáo hội không phải là người Ý đầu tiên sau 455 năm, mà lại xuất thân từ một nước Cộng Sản. Ngài là vị chủ chăn duy nhất, hợp nhất được với cây quyền trượng vì có thể làm cho người ngoại giáo tin theo bằng một nhân cách có thể soi sáng triệu triệu tâm linh như vì sao trong đêm tối. Ngài là vị Giáo hoàng công du nhiều nhất trong lịch sử giáo hoàng, Ngài đã viếng thăm 129 quốc gia..Ngài là sứ giả của Hòa Bình thế giới.. Ngày 2/4/2005, ĐTC qua đời đã làm cho mọi người đau buồn, thương tiếc , hơn 200 vị Tổng Thống, Thủ Tướng, đại diện các quốc gia, và các tín ngưỡng, luôn cả giáo sĩ Hồi giáo, DoThái giáo, đã cùng đứng bên nhau trong tang lễ của Ngài (một số trước đó là kẻ thù, không nhìn mặt nhau), để hòa cùng với nỗi tiếc thương của hằng triệu, triệu người chen chân nơi quảng trường thánh Phêrô, Một triệu rưỡi người Ba Lan đến để tiễn đưa vị anh hùng dân tộc Ba Lan. Đó là chưa kể hằng mấy chục triệu người theo dõi tang lễ qua Ti vi. Đức Giáo Hoàng Gioan Phao lô đệ nhị đã thực sự trở thành vị Thánh của nhân loại trong lòng mọi người, bất kể tôn giáo từ khi ngài còn sống.
Chúng tôi xuống xe đi bộ từ chỗ đậu xe tới ngôi thánh đường được xây dựng để dâng kính Ngài. Đây là quê hương của Ngài, nên đi tới đâu chúng tôi cũng nhìn thấy hình ảnh Ngài khắp nơi, ngay cả trước một rạp hát, hình ảnh của Ngài được phóng thật to và treo trên cao ngay trước mặt tiền của rạp. Đến ngôi thánh đường nóc đen dâng kính Ngài, thì phía trước nhà thờ, ở bên trái là tượng của Ngài (to bằng người thật) một tay cầm trượng Giáo Hoàng, một tay ban phép lành, phía dưới rất nhiều chậu hoa, người ta đem đến dâng kính. Nhìn lên cao, phía dưới tháp chuông và nhô ra phía ngoài, lại một tượng khác của Ngài bằng đồng đen đứng sừng sững trong gió và nắng chiều như Ngài đang đứng nơi đầu sóng ngọn gió sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn bão táp để giúp đỡ và bảo vệ đàn con của mình. Khách đến thăm viếng khá đông, có cả các phóng viên nhiếp ảnh và báo chí tới chụp hình. Bước vào lối đi bên trong thánh đường, phía bên phải là ảnh Ngài khi làm Tổng Giám Mục Karkow, bên trái là ảnh ĐTC đang gặp giáo dân được phóng to (thấy cả vết thương trên đầu Ngài sau khi bị ám sát hụt). Ở bất cứ hình ảnh nào của Ngài, tôi cũng thấy nụ cười hiền lành tỏa sáng trên môi. Ngài nổi tiếng với nụ cười làm ấm lòng người
Cuối nhà thờ cả hai bên phải trái đều có bàn thờ của Ngài, bên trái là bàn thờ nói lên lòng sùng kính đặc biệt của Ngài với Đức Mẹ Đen của Ba Lan, bên phải là bàn thờ của Ngài trong ngôi vị Giáo Hoàng với bức ảnh lúc Ngài đăng quang Giáo Hoàng (16/10/1978-02/04/2005) và ngày Ngài được phong chân phước (1/5/2011)
Đức thánh Cha John Paul II là vị cha chung rất thân yêu của dân tộc Ba Lan, họ yêu thương và tự hào về Ngài, Ngài đã góp phần rất quan trọng trong việc giải cứu Ba Lan khỏi ách công sản vô thần. khởi sự từ lời kêu gọi “Đừng Sợ”. Đây là mệnh lệnh thiêng liêng, tăng thêm sức mạnh và lòng can đảm cho dân tộc Ba Lan dám đứng lên kêu gào Tự Do lật đổ chế độ Cộng Sản Ba Lan, rồi lan truyền sang các nước Cộng Sản Đông Âu khác! Cuối cùng dẫn đến sự cáo chung của chế độ Cộng Sản ở Liên Xô, thành trì của chế độ Cộng Sản toàn thế giới. Ai đã từng sống dưới chế độ Cộng Sản đều biết sự áp bức tinh thần của chế độ! Đức Thánh Cha có kinh nghiệm sống dưới chế độ CS nên Ngài hiểu rõ điều đó. Vì thế Ngài đã kêu gọi họ bằng một mệnh lệnh ngắn gọn “Đừng Sợ”, nhưng nó có sức mạnh vô song, nó đã làm cho mọi người bừng tỉnh, bức phá mọi xiềng xích của sự sợ hãi để vùng lên cất cao tiếng nói Tự Do. Ba Lan có nhiều đặc điểm lịch sử giống dân tộc VN, nhưng không biết đến bao giờ dân tộc VN mới bừng tỉnh thoát khỏi chế độ Cộng Sản để VN sẽ được tư do hùng mạnh như Ba Lan ngày nay
Lên phía trên gần cung thánh, phía bên trái có quả cầu hình Điện Vatican, bên trên là hình ĐTC tươi cười với giáo dân. Bên phải có khu quà lưu niệm về ĐTC, từ những chìa khóa nhỏ có hình Ngài, và hình Đức Mẹ Đen, huy hiệu giáo hoàng của Ngài, tượng và hình ảnh của Ngài qua các thời kỳ, đặc biệt là để kỷ niệm 1/5/11, ngày Ngài được phong chân phước
Đức thánh cha Gioan Phaolồ đệ nhị không chỉ là vị anh hùng dân tộc Ba Lan mà ngài còn là ĐTC quốc tế vì Ngài góp phần làm thay đổi bộ mặt thế giới tốt đẹp hơn. Chuyến về thăm quê hương đầu tiên của Ngài đã làm cho nhà cầm quyền cộng sản ỏ Warsaw và Moskow rúng động khi ngài ra điều kiện cho người Cộng Sản nếu muốn chung sống với Giáo Hội: “Từ nay phải đảm bảo các quyền cơ bản của con người.” (Hèn gì cộng sản VN đã không dám đón tiếp Ngài !) Quảng Trường Victoria rộng thênh thang, thường chính phủ Ba Lan chỉ dùng để diễn binh, biểu tượng cho sức mạnh của Cộng Sản, nay biến thành nơi nghênh tiếp ĐTC, với bàn thờ lớn có cắm cây thánh giá cao 11 m, với mấy trăm ngàn người tự động tuôn về từ khắp noi để nghe Ngài nói chuyện, với những tràng vỗ tay kéo dài không dứt nổi. Các ống kính thu hình của nhà nước khi trực tiếp truyền hình, được lệnh chỉ hướng về một phía duy nhất vào ĐTC và đoàn tùy tùng, không được quay cảnh đám đông mênh mông đang hướng về Ngài để lắng nghe và nhiệt liệt vỗ tay tán thưởng Ngài. Sau đó trong ngày từ biệt Ba Lan, hơn 1 triệu tín hữu đã đến Karkow lắng nghe thông điệp từ biệt của ĐTC, Ngài nhắc lại: “Anh chị em phải dũng cảm với sức mạnh tuôn trào từ đức tin! Không việc gì phải sợ hãi.”
ĐTC John Paul II, là người đứng đầu giáo hội không phải là người Ý đầu tiên sau 455 năm, mà lại xuất thân từ một nước Cộng Sản. Ngài là vị chủ chăn duy nhất, hợp nhất được với cây quyền trượng vì có thể làm cho người ngoại giáo tin theo bằng một nhân cách có thể soi sáng triệu triệu tâm linh như vì sao trong đêm tối. Ngài là vị Giáo hoàng công du nhiều nhất trong lịch sử giáo hoàng, Ngài đã viếng thăm 129 quốc gia..Ngài là sứ giả của Hòa Bình thế giới.. Ngày 2/4/2005, ĐTC qua đời đã làm cho mọi người đau buồn, thương tiếc , hơn 200 vị Tổng Thống, Thủ Tướng, đại diện các quốc gia, và các tín ngưỡng, luôn cả giáo sĩ Hồi giáo, DoThái giáo, đã cùng đứng bên nhau trong tang lễ của Ngài (một số trước đó là kẻ thù, không nhìn mặt nhau), để hòa cùng với nỗi tiếc thương của hằng triệu, triệu người chen chân nơi quảng trường thánh Phêrô, Một triệu rưỡi người Ba Lan đến để tiễn đưa vị anh hùng dân tộc Ba Lan. Đó là chưa kể hằng mấy chục triệu người theo dõi tang lễ qua Ti vi. Đức Giáo Hoàng Gioan Phao lô đệ nhị đã thực sự trở thành vị Thánh của nhân loại trong lòng mọi người, bất kể tôn giáo từ khi ngài còn sống.
*Phố Krakow
Khi xuống phố Krakow, thủ đô cũ của Ba Lan, chúng tôi ghé thăm các nơi di tích, ngày xưa ĐTC John Paul II đã sống và làm việc khi còn là thầy Karol tu học ở đại chủng viện Krakow, chịu chức linh mục (1/11/46) Chúng tôi nhìn thấy bức hình thật to của LM Karol khi mới chịu chức, dĩ nhiên trông Ngài rất trẻ và đẹp trai. Sau này Ngài làm Tổng Giám Mục Krakow, trước khi được phong chức Hồng Y, rồi trở thành Giáo Hoàng John Paul II (16/10/1978). Thành phố Krakow trở thành nơi gắn bó thân thương với ĐTC trong mấy chục năm tu trì và công tác mục vụ
Điều đặc biệt trong chuyến hành hương này, tôi nhận thấy tuy sống dưới chế độ Cộng sản vô thần trong mấy chục năm, nhưng các ngôi thánh đường cổ ở các nước Đông Âu vẫn được giữ gìn tốt, có lẽ vì người dân và cả nhà cầm quyền đều có ý thức trân trọng trong việc giữ gìn và bảo vệ các di sản văn hóa cổ của dân tộc
Tối đó chúng tôi về ở hotel sát cạnh khu Trung Tâm Thánh Mẫu Toàn Quốc Ba Lan, linh địa Đức Mẹ Đen (Black Madona) để hôm sau có thể đi bộ ra nơi thánh địa. Người dân Ba Lan rất tôn kính và tin tưởng Đức Mẹ Đen linh thiêng đã cứu giúp và gìn giữ đất nước Ba Lan qua khỏi những biến cố lịch sử. Riêng ĐTC John Paul II khi mới lên 9 tuổi, mẹ Ngài qua đời, cha ngài đem ngài tới đền thờ Đức Mẹ Đen và truyền dạy: “Từ nay Đức Mẹ Maria sẽ là Mẹ con, con hãy nhận lấy Đức Mẹ là Mẹ con.” Cậu Karol đã vâng lời cha tận hiến cuộc đời cho Đức Mẹ từ đó. Sau này khi lên ngôi Giáo Hoàng, ĐTC đã tận hiến Giáo Hội cho Đức Mẹ Maria và chọn khẩu hiệu “Totus tuus”: “Tất cả cho Mẹ“
Ngày 13/5/81 Ngài bị ám sát tại công trường thánh Phêrô, nhưng nhờ Đức Mẹ cứu nên đã thoát chết. Theo lời Đức Ông Hiền (ở Vatican) linh hướng của đoàn kể lại: Sau khi biến cố xảy ra, trực thăng cứu thương đã đến điện Vatican đưa ĐTC vào bệnh viện cấp cứu, nhưng Ngài đã hôn mê, vì vết thương trên đầu khá nặng. Các bác sĩ sau khi hội ý cũng không dám đưa ra quyết định quan trọng, phải hỏi lại ý kiến của Tòa Thánh, xem có nên quyết định mổ hay không. Vì nếu mổ , xác suất thành công không cao, Ngài có thể “đi luôn”; còn nếu không mổ thì ngài có thể tiếp tục sống thêm mấy tháng nữa ! Mọi người bối rối không biết nên quyết định thế nào? May quá, hôm sau ĐTC tỉnh lại và Ngài quyết định mổ, Ngài cho biết trong cơn mê, Đức Mẹ đã hiện ra và cho biết Mẹ sẽ cứu ngài. Và thực tế đã diễn ra đúng như vậy! Ca mổ thành công tốt đẹp, Ngài đã sống thêm 24 năm nữa, làm được bao nhiêu điều tốt đẹp cho giáo hội! Năm 1982 ĐTC đã đến Fatima tạ ơn “Mẹ cứu con” và gắn viên đạn đó vào triều thiên của Đức Mẹ. Ngài đã tín thác cuộc đời Ngài, đất nước Ba Lan và Giáo Hội trong tay Đức Mẹ
Sáng hôm sau, chúng tôi “vi bộ” đi lên khu thánh địa Đức Mẹ Đen, khu linh địa nằm trên một ngọn đồi rộng lớn và thoáng mát, chung quanh là những rừng cây nhiều bóng mát, . Những con đường lớn từ 4 phía đi vào thánh địa rất rộng rãi khang trang, có các băng ghế đá đặt dọc theo hai bên lối đi, để khách hành hương có thể ngồi nghỉ chân. Trong thánh địa có nhiều khu khác nhau, có cả viện bảo tàng. Tôi ngạc nhiên khi thấy rất nhiều đoàn người trẻ Ba Lan đến đây hành hương kính Đức Mẹ, đặc biệt là thanh niên, họ đến đây vui vẻ, nô nức như đi trẩy hội ( Vì thường khi đi hành hương, đa số là quý vị lớn tuổi hoặc giới nữ, hiếm khi thấy thanh niên)
Có nhiều lối vào thánh địa, không cẩn thận có thể bị lạc. Mỗi lối vào có nhiều cổng, xây theo các lối kiến trúc khác nhau nhưng đều có hình Đức Mẹ Đen. Đức Mẹ Đen là thành trì tinh thần quan trọng của dân tộc Ba Lan. Sự tin yêu và tin tưởng vào sự linh thiêng che chở nơi Đức Mẹ Đen của dân tộc Ba Lan đã khiến nhà cầm quyền cộng Sản Ba Lan e sợ uy lực của Mẹ, nên họ đã “bắt giam“ảnh Đức Mẹ Đen (25 năm Ba Lan không có tự do tôn giáo) nên Đức Mẹ Đen đã cùng đồng hành trong gian khổ tù tội với dân tộc Ba Lan. Ảnh Đức Mẹ Đen nguyên thủy có 2 vết trầy xước trên khuôn mặt, có lẽ do bị “bắt bớ giam cầm” gây ra! Đức Mẹ Đen có hình ảnh giống như ảnh Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp mà chúng ta thường thấy đặc biệt là ở các nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế., nhưng màu sắc trên khuôn mặt thì đen hơn, nên mới gọi là Đức Mẹ Đen
Chúng tôi đi vào bên trong đền thờ, khách hành hương, từng đoàn đông đảo lần lượt đi vào, thắp nến, viết giấy khấn, bỏ vào thùng thư Đức Mẹ (giống giáo dân VN cũng hay làm như vậy mỗi khi đến khấn ĐMHCG). Sau đó mọi người sắp hàng rồi quỳ xuống đi bằng đầu gối một vòng cung từ trước cung thánh vòng ra phía sau cung thánh, chui ngang phía dưới hình Đức Mẹ Đen đặt ở phía trên, rồi vòng ra phía trước cung thánh Hôm chúng tôi đến hành hương là ngày thường mà số người hành hương rất đông, kể cả rất nhiều đàn ông và thanh niên. Như vậy mới biết lòng sùng kính Đức Mẹ Đen của dân tộc Ba Lan rất cao!
Trên đường trở về, ra phía ngoài nhà thờ, tôi ghé chào tượng ĐTC John Paul II và khấn xin ngài cầu bầu cùng Đức Mẹ cho quê hương Việt Nam sớm được Tự Do. Độc Lập như Ba Lan ngày nay, vì Ngài vốn có lòng ưu ái đối với giáo hội và đất nước Việt Nam. Ngài là người đã phong thánh cho 117 vị anh hùng tử đạo VN (Lần đầu tiên Giáo Hội VN có thánh được Giáo hội Mẹ công nhận). Xin Ngài cầu thay nguyện giúp để nước Việt Nam sớm thoát khỏi ách Cộng Sản vô thần như nước Ba Lan của Ngài. https://www.google.com/search?q=Qu%C3%AA+h%C6%B0%C6%A1ng+%C4%90%E1%BB%A9c+Gi%C3%A1o+Ho%C3%A0ng+John+Paul+II&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=KQBYU5LOJYiiyASstoCwAw&ved=0CAcQ_AUoAg&biw=1344&bih=671#facrc=_&imgdii=_&imgrc=awKy0qtWsffCcM%253A%3BGo080qQ2jlENOM%3Bhttp%253A%252F%252Fenbac10.vcmedia.vn%252Fthumb_w%252F600%252Fi%253Aup_new%252F2013%252F09%252F04%252Fitem%252F780486%252F20130904092927%252FTour-Chau-Au-Hungary-Sec-Ao-Ba-Lan-13-ngay-CA012-Anh-so-31339260.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fenbac.com%252FDu-lich%252Fp1791458%252FTour-Chau-Au-Hungary-Sec-Ao-Ba-Lan-13-ngay-CA012.html%3B600%3B399
_&%3B399
Khi xuống phố Krakow, thủ đô cũ của Ba Lan, chúng tôi ghé thăm các nơi di tích, ngày xưa ĐTC John Paul II đã sống và làm việc khi còn là thầy Karol tu học ở đại chủng viện Krakow, chịu chức linh mục (1/11/46) Chúng tôi nhìn thấy bức hình thật to của LM Karol khi mới chịu chức, dĩ nhiên trông Ngài rất trẻ và đẹp trai. Sau này Ngài làm Tổng Giám Mục Krakow, trước khi được phong chức Hồng Y, rồi trở thành Giáo Hoàng John Paul II (16/10/1978). Thành phố Krakow trở thành nơi gắn bó thân thương với ĐTC trong mấy chục năm tu trì và công tác mục vụ
Điều đặc biệt trong chuyến hành hương này, tôi nhận thấy tuy sống dưới chế độ Cộng sản vô thần trong mấy chục năm, nhưng các ngôi thánh đường cổ ở các nước Đông Âu vẫn được giữ gìn tốt, có lẽ vì người dân và cả nhà cầm quyền đều có ý thức trân trọng trong việc giữ gìn và bảo vệ các di sản văn hóa cổ của dân tộc
Tối đó chúng tôi về ở hotel sát cạnh khu Trung Tâm Thánh Mẫu Toàn Quốc Ba Lan, linh địa Đức Mẹ Đen (Black Madona) để hôm sau có thể đi bộ ra nơi thánh địa. Người dân Ba Lan rất tôn kính và tin tưởng Đức Mẹ Đen linh thiêng đã cứu giúp và gìn giữ đất nước Ba Lan qua khỏi những biến cố lịch sử. Riêng ĐTC John Paul II khi mới lên 9 tuổi, mẹ Ngài qua đời, cha ngài đem ngài tới đền thờ Đức Mẹ Đen và truyền dạy: “Từ nay Đức Mẹ Maria sẽ là Mẹ con, con hãy nhận lấy Đức Mẹ là Mẹ con.” Cậu Karol đã vâng lời cha tận hiến cuộc đời cho Đức Mẹ từ đó. Sau này khi lên ngôi Giáo Hoàng, ĐTC đã tận hiến Giáo Hội cho Đức Mẹ Maria và chọn khẩu hiệu “Totus tuus”: “Tất cả cho Mẹ“
Ngày 13/5/81 Ngài bị ám sát tại công trường thánh Phêrô, nhưng nhờ Đức Mẹ cứu nên đã thoát chết. Theo lời Đức Ông Hiền (ở Vatican) linh hướng của đoàn kể lại: Sau khi biến cố xảy ra, trực thăng cứu thương đã đến điện Vatican đưa ĐTC vào bệnh viện cấp cứu, nhưng Ngài đã hôn mê, vì vết thương trên đầu khá nặng. Các bác sĩ sau khi hội ý cũng không dám đưa ra quyết định quan trọng, phải hỏi lại ý kiến của Tòa Thánh, xem có nên quyết định mổ hay không. Vì nếu mổ , xác suất thành công không cao, Ngài có thể “đi luôn”; còn nếu không mổ thì ngài có thể tiếp tục sống thêm mấy tháng nữa ! Mọi người bối rối không biết nên quyết định thế nào? May quá, hôm sau ĐTC tỉnh lại và Ngài quyết định mổ, Ngài cho biết trong cơn mê, Đức Mẹ đã hiện ra và cho biết Mẹ sẽ cứu ngài. Và thực tế đã diễn ra đúng như vậy! Ca mổ thành công tốt đẹp, Ngài đã sống thêm 24 năm nữa, làm được bao nhiêu điều tốt đẹp cho giáo hội! Năm 1982 ĐTC đã đến Fatima tạ ơn “Mẹ cứu con” và gắn viên đạn đó vào triều thiên của Đức Mẹ. Ngài đã tín thác cuộc đời Ngài, đất nước Ba Lan và Giáo Hội trong tay Đức Mẹ
Sáng hôm sau, chúng tôi “vi bộ” đi lên khu thánh địa Đức Mẹ Đen, khu linh địa nằm trên một ngọn đồi rộng lớn và thoáng mát, chung quanh là những rừng cây nhiều bóng mát, . Những con đường lớn từ 4 phía đi vào thánh địa rất rộng rãi khang trang, có các băng ghế đá đặt dọc theo hai bên lối đi, để khách hành hương có thể ngồi nghỉ chân. Trong thánh địa có nhiều khu khác nhau, có cả viện bảo tàng. Tôi ngạc nhiên khi thấy rất nhiều đoàn người trẻ Ba Lan đến đây hành hương kính Đức Mẹ, đặc biệt là thanh niên, họ đến đây vui vẻ, nô nức như đi trẩy hội ( Vì thường khi đi hành hương, đa số là quý vị lớn tuổi hoặc giới nữ, hiếm khi thấy thanh niên)
Có nhiều lối vào thánh địa, không cẩn thận có thể bị lạc. Mỗi lối vào có nhiều cổng, xây theo các lối kiến trúc khác nhau nhưng đều có hình Đức Mẹ Đen. Đức Mẹ Đen là thành trì tinh thần quan trọng của dân tộc Ba Lan. Sự tin yêu và tin tưởng vào sự linh thiêng che chở nơi Đức Mẹ Đen của dân tộc Ba Lan đã khiến nhà cầm quyền cộng Sản Ba Lan e sợ uy lực của Mẹ, nên họ đã “bắt giam“ảnh Đức Mẹ Đen (25 năm Ba Lan không có tự do tôn giáo) nên Đức Mẹ Đen đã cùng đồng hành trong gian khổ tù tội với dân tộc Ba Lan. Ảnh Đức Mẹ Đen nguyên thủy có 2 vết trầy xước trên khuôn mặt, có lẽ do bị “bắt bớ giam cầm” gây ra! Đức Mẹ Đen có hình ảnh giống như ảnh Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp mà chúng ta thường thấy đặc biệt là ở các nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế., nhưng màu sắc trên khuôn mặt thì đen hơn, nên mới gọi là Đức Mẹ Đen
Chúng tôi đi vào bên trong đền thờ, khách hành hương, từng đoàn đông đảo lần lượt đi vào, thắp nến, viết giấy khấn, bỏ vào thùng thư Đức Mẹ (giống giáo dân VN cũng hay làm như vậy mỗi khi đến khấn ĐMHCG). Sau đó mọi người sắp hàng rồi quỳ xuống đi bằng đầu gối một vòng cung từ trước cung thánh vòng ra phía sau cung thánh, chui ngang phía dưới hình Đức Mẹ Đen đặt ở phía trên, rồi vòng ra phía trước cung thánh Hôm chúng tôi đến hành hương là ngày thường mà số người hành hương rất đông, kể cả rất nhiều đàn ông và thanh niên. Như vậy mới biết lòng sùng kính Đức Mẹ Đen của dân tộc Ba Lan rất cao!
Trên đường trở về, ra phía ngoài nhà thờ, tôi ghé chào tượng ĐTC John Paul II và khấn xin ngài cầu bầu cùng Đức Mẹ cho quê hương Việt Nam sớm được Tự Do. Độc Lập như Ba Lan ngày nay, vì Ngài vốn có lòng ưu ái đối với giáo hội và đất nước Việt Nam. Ngài là người đã phong thánh cho 117 vị anh hùng tử đạo VN (Lần đầu tiên Giáo Hội VN có thánh được Giáo hội Mẹ công nhận). Xin Ngài cầu thay nguyện giúp để nước Việt Nam sớm thoát khỏi ách Cộng Sản vô thần như nước Ba Lan của Ngài. https://www.google.com/search?q=Qu%C3%AA+h%C6%B0%C6%A1ng+%C4%90%E1%BB%A9c+Gi%C3%A1o+Ho%C3%A0ng+John+Paul+II&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=KQBYU5LOJYiiyASstoCwAw&ved=0CAcQ_AUoAg&biw=1344&bih=671#facrc=_&imgdii=_&imgrc=awKy0qtWsffCcM%253A%3BGo080qQ2jlENOM%3Bhttp%253A%252F%252Fenbac10.vcmedia.vn%252Fthumb_w%252F600%252Fi%253Aup_new%252F2013%252F09%252F04%252Fitem%252F780486%252F20130904092927%252FTour-Chau-Au-Hungary-Sec-Ao-Ba-Lan-13-ngay-CA012-Anh-so-31339260.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fenbac.com%252FDu-lich%252Fp1791458%252FTour-Chau-Au-Hungary-Sec-Ao-Ba-Lan-13-ngay-CA012.html%3B600%3B399
_&%3B399
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- "Có miệng như không" - by / Trần Văn Giang (ghi lại).
- 100 năm sau vẫn bồi hồi "Tôi đi học" - by Minh Tự / Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Tiếng Anh chưa rành" - by Dzung Nguyen / Trần Văn Giang (ghi lại
- "Tiếng Anh chưa rành" - by Dzung Nguyen / Trần Văn Giang (ghi lại
- "Nỗi Khổ Của Người Hà Nội" - by Nguyễn Thị Thương / Trần Văn Giang (ghi lại)
Viếng Thăm Ba Lan Quê hương Đức Giáo Hoàng John Paul II
Sáng hôm nay, chúng tôi dậy sớm để khởi hành đi Ba Lan, từ giã dòng sông Danube. Thi nhân ngày xưa ca ngợi dòng sông Danube, nhưng với những “con mắt trần gian” như chúng tôi thì nó
Phượng Vũ
Ngày 27/04/2014, cả Giáo Hội Hoàn
Vũ tưng bừng chào đón lễ phong thánh cho Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolo đệ
nhị, người được phong thánh nhanh nhất trong giáo hội. Trong tâm tình
yêu mến và kính nhớ Ngài, mời các bạn cùng viếng thăm Ba Lan, quê hương
của Ngài.
Sáng hôm nay, chúng tôi dậy sớm để
khởi hành đi Ba Lan, từ giã dòng sông Danube. Thi nhân ngày xưa ca ngợi
dòng sông Danube, nhưng với những “con mắt trần gian” như chúng tôi thì
nó cũng chỉ là một con sông lớn, như bao nhiêu con sông khác. Có lẽ vì
chúng tôi không có thời gian gắn bó với nó lâu dài, không có những kỷ
niệm đẹp với nó.
Đường từ Budapest đến Ba Lan khá dài, và chúng tôi được hưởng những thời tiết khác nhau của các mùa. Lúc khởi sự đi, chúng tôi được hưởng khí hậu se lạnh của mùa Xuân với những cụm hoa vàng nở rực hai bên đường, nhưng khi sang phần đất Ba Lan, có thể là ở độ cao hơn, nên thời tiết bắt đầu lạnh. Đi đường toàn nhìn thấy núi bao bọc chung quanh và khi lên những dốc cao, chúng tôi thấy tuyết rơi lất phất, những hạt tuyết li ti bay bay trong gió trông thật đẹp. Nhiều người trong đoàn rất thích thú vì lần đầu tiên thấy cảnh tuyết rơi. Một lát sau thì chúng tôi lại được chứng kiến mưa đá, những hạt đá nhỏ xíu rơi lộp bộp trên nóc xe, hay trên kiếng trước tạo những âm thanh vui tai. Lần đầu tiên nhìn thấy mưa đá, tôi ngạc nhiên, vì thấy nó không “khủng khiếp” như tôi đã bị ấn tượng trước đây: mưa đá là những cục đá to rớt xuống làm lủng đầu, thủng mái nhà, gây nhiều tai họa.
Theo chương trình định trước, chúng tôi sẽ đến viếng lò hơi ngạt của Đức Quốc Xã, nhưng giờ chót, người điều hành chương trình đã quyết định thay đổi để chúng tôi đến viếng Wadowice, một tỉnh nhỏ cách xa Karkow (thủ đô cũ của Ba Lan) 50 km, quê hương và là nơi sinh ra của Đức Giáo Hoàng John Paul II ( được phong chân phước 5/2011). Thật là một sự thay thế tuyệt diệu nên mọi người ai cũng vui vẻ tán đồng! Bỏ thăm một nơi đã từng thảm sát bao nhiêu con người bằng một nơi đã sản sinh ra một bậc hiền tài cho nhân loại, một vi cha chung của giáo hội được cả thế giới ngưỡng mộ thì thật quý hóa vô cùng!
Đường từ Budapest đến Ba Lan khá dài, và chúng tôi được hưởng những thời tiết khác nhau của các mùa. Lúc khởi sự đi, chúng tôi được hưởng khí hậu se lạnh của mùa Xuân với những cụm hoa vàng nở rực hai bên đường, nhưng khi sang phần đất Ba Lan, có thể là ở độ cao hơn, nên thời tiết bắt đầu lạnh. Đi đường toàn nhìn thấy núi bao bọc chung quanh và khi lên những dốc cao, chúng tôi thấy tuyết rơi lất phất, những hạt tuyết li ti bay bay trong gió trông thật đẹp. Nhiều người trong đoàn rất thích thú vì lần đầu tiên thấy cảnh tuyết rơi. Một lát sau thì chúng tôi lại được chứng kiến mưa đá, những hạt đá nhỏ xíu rơi lộp bộp trên nóc xe, hay trên kiếng trước tạo những âm thanh vui tai. Lần đầu tiên nhìn thấy mưa đá, tôi ngạc nhiên, vì thấy nó không “khủng khiếp” như tôi đã bị ấn tượng trước đây: mưa đá là những cục đá to rớt xuống làm lủng đầu, thủng mái nhà, gây nhiều tai họa.
Theo chương trình định trước, chúng tôi sẽ đến viếng lò hơi ngạt của Đức Quốc Xã, nhưng giờ chót, người điều hành chương trình đã quyết định thay đổi để chúng tôi đến viếng Wadowice, một tỉnh nhỏ cách xa Karkow (thủ đô cũ của Ba Lan) 50 km, quê hương và là nơi sinh ra của Đức Giáo Hoàng John Paul II ( được phong chân phước 5/2011). Thật là một sự thay thế tuyệt diệu nên mọi người ai cũng vui vẻ tán đồng! Bỏ thăm một nơi đã từng thảm sát bao nhiêu con người bằng một nơi đã sản sinh ra một bậc hiền tài cho nhân loại, một vi cha chung của giáo hội được cả thế giới ngưỡng mộ thì thật quý hóa vô cùng!
‘Đừng Sợ!’
Chúng tôi xuống xe đi bộ từ chỗ đậu xe tới ngôi thánh đường được xây dựng để dâng kính Ngài. Đây là quê hương của Ngài, nên đi tới đâu chúng tôi cũng nhìn thấy hình ảnh Ngài khắp nơi, ngay cả trước một rạp hát, hình ảnh của Ngài được phóng thật to và treo trên cao ngay trước mặt tiền của rạp. Đến ngôi thánh đường nóc đen dâng kính Ngài, thì phía trước nhà thờ, ở bên trái là tượng của Ngài (to bằng người thật) một tay cầm trượng Giáo Hoàng, một tay ban phép lành, phía dưới rất nhiều chậu hoa, người ta đem đến dâng kính. Nhìn lên cao, phía dưới tháp chuông và nhô ra phía ngoài, lại một tượng khác của Ngài bằng đồng đen đứng sừng sững trong gió và nắng chiều như Ngài đang đứng nơi đầu sóng ngọn gió sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn bão táp để giúp đỡ và bảo vệ đàn con của mình. Khách đến thăm viếng khá đông, có cả các phóng viên nhiếp ảnh và báo chí tới chụp hình. Bước vào lối đi bên trong thánh đường, phía bên phải là ảnh Ngài khi làm Tổng Giám Mục Karkow, bên trái là ảnh ĐTC đang gặp giáo dân được phóng to (thấy cả vết thương trên đầu Ngài sau khi bị ám sát hụt). Ở bất cứ hình ảnh nào của Ngài, tôi cũng thấy nụ cười hiền lành tỏa sáng trên môi. Ngài nổi tiếng với nụ cười làm ấm lòng người
Cuối nhà thờ cả hai bên phải trái đều có bàn thờ của Ngài, bên trái là bàn thờ nói lên lòng sùng kính đặc biệt của Ngài với Đức Mẹ Đen của Ba Lan, bên phải là bàn thờ của Ngài trong ngôi vị Giáo Hoàng với bức ảnh lúc Ngài đăng quang Giáo Hoàng (16/10/1978-02/04/2005) và ngày Ngài được phong chân phước (1/5/2011)
Đức thánh Cha John Paul II là vị cha chung rất thân yêu của dân tộc Ba Lan, họ yêu thương và tự hào về Ngài, Ngài đã góp phần rất quan trọng trong việc giải cứu Ba Lan khỏi ách công sản vô thần. khởi sự từ lời kêu gọi “Đừng Sợ”. Đây là mệnh lệnh thiêng liêng, tăng thêm sức mạnh và lòng can đảm cho dân tộc Ba Lan dám đứng lên kêu gào Tự Do lật đổ chế độ Cộng Sản Ba Lan, rồi lan truyền sang các nước Cộng Sản Đông Âu khác! Cuối cùng dẫn đến sự cáo chung của chế độ Cộng Sản ở Liên Xô, thành trì của chế độ Cộng Sản toàn thế giới. Ai đã từng sống dưới chế độ Cộng Sản đều biết sự áp bức tinh thần của chế độ! Đức Thánh Cha có kinh nghiệm sống dưới chế độ CS nên Ngài hiểu rõ điều đó. Vì thế Ngài đã kêu gọi họ bằng một mệnh lệnh ngắn gọn “Đừng Sợ”, nhưng nó có sức mạnh vô song, nó đã làm cho mọi người bừng tỉnh, bức phá mọi xiềng xích của sự sợ hãi để vùng lên cất cao tiếng nói Tự Do. Ba Lan có nhiều đặc điểm lịch sử giống dân tộc VN, nhưng không biết đến bao giờ dân tộc VN mới bừng tỉnh thoát khỏi chế độ Cộng Sản để VN sẽ được tư do hùng mạnh như Ba Lan ngày nay
Lên phía trên gần cung thánh, phía bên trái có quả cầu hình Điện Vatican, bên trên là hình ĐTC tươi cười với giáo dân. Bên phải có khu quà lưu niệm về ĐTC, từ những chìa khóa nhỏ có hình Ngài, và hình Đức Mẹ Đen, huy hiệu giáo hoàng của Ngài, tượng và hình ảnh của Ngài qua các thời kỳ, đặc biệt là để kỷ niệm 1/5/11, ngày Ngài được phong chân phước
Đức thánh cha Gioan Phaolồ đệ nhị không chỉ là vị anh hùng dân tộc Ba Lan mà ngài còn là ĐTC quốc tế vì Ngài góp phần làm thay đổi bộ mặt thế giới tốt đẹp hơn. Chuyến về thăm quê hương đầu tiên của Ngài đã làm cho nhà cầm quyền cộng sản ỏ Warsaw và Moskow rúng động khi ngài ra điều kiện cho người Cộng Sản nếu muốn chung sống với Giáo Hội: “Từ nay phải đảm bảo các quyền cơ bản của con người.” (Hèn gì cộng sản VN đã không dám đón tiếp Ngài !) Quảng Trường Victoria rộng thênh thang, thường chính phủ Ba Lan chỉ dùng để diễn binh, biểu tượng cho sức mạnh của Cộng Sản, nay biến thành nơi nghênh tiếp ĐTC, với bàn thờ lớn có cắm cây thánh giá cao 11 m, với mấy trăm ngàn người tự động tuôn về từ khắp noi để nghe Ngài nói chuyện, với những tràng vỗ tay kéo dài không dứt nổi. Các ống kính thu hình của nhà nước khi trực tiếp truyền hình, được lệnh chỉ hướng về một phía duy nhất vào ĐTC và đoàn tùy tùng, không được quay cảnh đám đông mênh mông đang hướng về Ngài để lắng nghe và nhiệt liệt vỗ tay tán thưởng Ngài. Sau đó trong ngày từ biệt Ba Lan, hơn 1 triệu tín hữu đã đến Karkow lắng nghe thông điệp từ biệt của ĐTC, Ngài nhắc lại: “Anh chị em phải dũng cảm với sức mạnh tuôn trào từ đức tin! Không việc gì phải sợ hãi.”
ĐTC John Paul II, là người đứng đầu giáo hội không phải là người Ý đầu tiên sau 455 năm, mà lại xuất thân từ một nước Cộng Sản. Ngài là vị chủ chăn duy nhất, hợp nhất được với cây quyền trượng vì có thể làm cho người ngoại giáo tin theo bằng một nhân cách có thể soi sáng triệu triệu tâm linh như vì sao trong đêm tối. Ngài là vị Giáo hoàng công du nhiều nhất trong lịch sử giáo hoàng, Ngài đã viếng thăm 129 quốc gia..Ngài là sứ giả của Hòa Bình thế giới.. Ngày 2/4/2005, ĐTC qua đời đã làm cho mọi người đau buồn, thương tiếc , hơn 200 vị Tổng Thống, Thủ Tướng, đại diện các quốc gia, và các tín ngưỡng, luôn cả giáo sĩ Hồi giáo, DoThái giáo, đã cùng đứng bên nhau trong tang lễ của Ngài (một số trước đó là kẻ thù, không nhìn mặt nhau), để hòa cùng với nỗi tiếc thương của hằng triệu, triệu người chen chân nơi quảng trường thánh Phêrô, Một triệu rưỡi người Ba Lan đến để tiễn đưa vị anh hùng dân tộc Ba Lan. Đó là chưa kể hằng mấy chục triệu người theo dõi tang lễ qua Ti vi. Đức Giáo Hoàng Gioan Phao lô đệ nhị đã thực sự trở thành vị Thánh của nhân loại trong lòng mọi người, bất kể tôn giáo từ khi ngài còn sống.
Chúng tôi xuống xe đi bộ từ chỗ đậu xe tới ngôi thánh đường được xây dựng để dâng kính Ngài. Đây là quê hương của Ngài, nên đi tới đâu chúng tôi cũng nhìn thấy hình ảnh Ngài khắp nơi, ngay cả trước một rạp hát, hình ảnh của Ngài được phóng thật to và treo trên cao ngay trước mặt tiền của rạp. Đến ngôi thánh đường nóc đen dâng kính Ngài, thì phía trước nhà thờ, ở bên trái là tượng của Ngài (to bằng người thật) một tay cầm trượng Giáo Hoàng, một tay ban phép lành, phía dưới rất nhiều chậu hoa, người ta đem đến dâng kính. Nhìn lên cao, phía dưới tháp chuông và nhô ra phía ngoài, lại một tượng khác của Ngài bằng đồng đen đứng sừng sững trong gió và nắng chiều như Ngài đang đứng nơi đầu sóng ngọn gió sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn bão táp để giúp đỡ và bảo vệ đàn con của mình. Khách đến thăm viếng khá đông, có cả các phóng viên nhiếp ảnh và báo chí tới chụp hình. Bước vào lối đi bên trong thánh đường, phía bên phải là ảnh Ngài khi làm Tổng Giám Mục Karkow, bên trái là ảnh ĐTC đang gặp giáo dân được phóng to (thấy cả vết thương trên đầu Ngài sau khi bị ám sát hụt). Ở bất cứ hình ảnh nào của Ngài, tôi cũng thấy nụ cười hiền lành tỏa sáng trên môi. Ngài nổi tiếng với nụ cười làm ấm lòng người
Cuối nhà thờ cả hai bên phải trái đều có bàn thờ của Ngài, bên trái là bàn thờ nói lên lòng sùng kính đặc biệt của Ngài với Đức Mẹ Đen của Ba Lan, bên phải là bàn thờ của Ngài trong ngôi vị Giáo Hoàng với bức ảnh lúc Ngài đăng quang Giáo Hoàng (16/10/1978-02/04/2005) và ngày Ngài được phong chân phước (1/5/2011)
Đức thánh Cha John Paul II là vị cha chung rất thân yêu của dân tộc Ba Lan, họ yêu thương và tự hào về Ngài, Ngài đã góp phần rất quan trọng trong việc giải cứu Ba Lan khỏi ách công sản vô thần. khởi sự từ lời kêu gọi “Đừng Sợ”. Đây là mệnh lệnh thiêng liêng, tăng thêm sức mạnh và lòng can đảm cho dân tộc Ba Lan dám đứng lên kêu gào Tự Do lật đổ chế độ Cộng Sản Ba Lan, rồi lan truyền sang các nước Cộng Sản Đông Âu khác! Cuối cùng dẫn đến sự cáo chung của chế độ Cộng Sản ở Liên Xô, thành trì của chế độ Cộng Sản toàn thế giới. Ai đã từng sống dưới chế độ Cộng Sản đều biết sự áp bức tinh thần của chế độ! Đức Thánh Cha có kinh nghiệm sống dưới chế độ CS nên Ngài hiểu rõ điều đó. Vì thế Ngài đã kêu gọi họ bằng một mệnh lệnh ngắn gọn “Đừng Sợ”, nhưng nó có sức mạnh vô song, nó đã làm cho mọi người bừng tỉnh, bức phá mọi xiềng xích của sự sợ hãi để vùng lên cất cao tiếng nói Tự Do. Ba Lan có nhiều đặc điểm lịch sử giống dân tộc VN, nhưng không biết đến bao giờ dân tộc VN mới bừng tỉnh thoát khỏi chế độ Cộng Sản để VN sẽ được tư do hùng mạnh như Ba Lan ngày nay
Lên phía trên gần cung thánh, phía bên trái có quả cầu hình Điện Vatican, bên trên là hình ĐTC tươi cười với giáo dân. Bên phải có khu quà lưu niệm về ĐTC, từ những chìa khóa nhỏ có hình Ngài, và hình Đức Mẹ Đen, huy hiệu giáo hoàng của Ngài, tượng và hình ảnh của Ngài qua các thời kỳ, đặc biệt là để kỷ niệm 1/5/11, ngày Ngài được phong chân phước
Đức thánh cha Gioan Phaolồ đệ nhị không chỉ là vị anh hùng dân tộc Ba Lan mà ngài còn là ĐTC quốc tế vì Ngài góp phần làm thay đổi bộ mặt thế giới tốt đẹp hơn. Chuyến về thăm quê hương đầu tiên của Ngài đã làm cho nhà cầm quyền cộng sản ỏ Warsaw và Moskow rúng động khi ngài ra điều kiện cho người Cộng Sản nếu muốn chung sống với Giáo Hội: “Từ nay phải đảm bảo các quyền cơ bản của con người.” (Hèn gì cộng sản VN đã không dám đón tiếp Ngài !) Quảng Trường Victoria rộng thênh thang, thường chính phủ Ba Lan chỉ dùng để diễn binh, biểu tượng cho sức mạnh của Cộng Sản, nay biến thành nơi nghênh tiếp ĐTC, với bàn thờ lớn có cắm cây thánh giá cao 11 m, với mấy trăm ngàn người tự động tuôn về từ khắp noi để nghe Ngài nói chuyện, với những tràng vỗ tay kéo dài không dứt nổi. Các ống kính thu hình của nhà nước khi trực tiếp truyền hình, được lệnh chỉ hướng về một phía duy nhất vào ĐTC và đoàn tùy tùng, không được quay cảnh đám đông mênh mông đang hướng về Ngài để lắng nghe và nhiệt liệt vỗ tay tán thưởng Ngài. Sau đó trong ngày từ biệt Ba Lan, hơn 1 triệu tín hữu đã đến Karkow lắng nghe thông điệp từ biệt của ĐTC, Ngài nhắc lại: “Anh chị em phải dũng cảm với sức mạnh tuôn trào từ đức tin! Không việc gì phải sợ hãi.”
ĐTC John Paul II, là người đứng đầu giáo hội không phải là người Ý đầu tiên sau 455 năm, mà lại xuất thân từ một nước Cộng Sản. Ngài là vị chủ chăn duy nhất, hợp nhất được với cây quyền trượng vì có thể làm cho người ngoại giáo tin theo bằng một nhân cách có thể soi sáng triệu triệu tâm linh như vì sao trong đêm tối. Ngài là vị Giáo hoàng công du nhiều nhất trong lịch sử giáo hoàng, Ngài đã viếng thăm 129 quốc gia..Ngài là sứ giả của Hòa Bình thế giới.. Ngày 2/4/2005, ĐTC qua đời đã làm cho mọi người đau buồn, thương tiếc , hơn 200 vị Tổng Thống, Thủ Tướng, đại diện các quốc gia, và các tín ngưỡng, luôn cả giáo sĩ Hồi giáo, DoThái giáo, đã cùng đứng bên nhau trong tang lễ của Ngài (một số trước đó là kẻ thù, không nhìn mặt nhau), để hòa cùng với nỗi tiếc thương của hằng triệu, triệu người chen chân nơi quảng trường thánh Phêrô, Một triệu rưỡi người Ba Lan đến để tiễn đưa vị anh hùng dân tộc Ba Lan. Đó là chưa kể hằng mấy chục triệu người theo dõi tang lễ qua Ti vi. Đức Giáo Hoàng Gioan Phao lô đệ nhị đã thực sự trở thành vị Thánh của nhân loại trong lòng mọi người, bất kể tôn giáo từ khi ngài còn sống.
*Phố Krakow
Khi xuống phố Krakow, thủ đô cũ của Ba Lan, chúng tôi ghé thăm các nơi di tích, ngày xưa ĐTC John Paul II đã sống và làm việc khi còn là thầy Karol tu học ở đại chủng viện Krakow, chịu chức linh mục (1/11/46) Chúng tôi nhìn thấy bức hình thật to của LM Karol khi mới chịu chức, dĩ nhiên trông Ngài rất trẻ và đẹp trai. Sau này Ngài làm Tổng Giám Mục Krakow, trước khi được phong chức Hồng Y, rồi trở thành Giáo Hoàng John Paul II (16/10/1978). Thành phố Krakow trở thành nơi gắn bó thân thương với ĐTC trong mấy chục năm tu trì và công tác mục vụ
Điều đặc biệt trong chuyến hành hương này, tôi nhận thấy tuy sống dưới chế độ Cộng sản vô thần trong mấy chục năm, nhưng các ngôi thánh đường cổ ở các nước Đông Âu vẫn được giữ gìn tốt, có lẽ vì người dân và cả nhà cầm quyền đều có ý thức trân trọng trong việc giữ gìn và bảo vệ các di sản văn hóa cổ của dân tộc
Tối đó chúng tôi về ở hotel sát cạnh khu Trung Tâm Thánh Mẫu Toàn Quốc Ba Lan, linh địa Đức Mẹ Đen (Black Madona) để hôm sau có thể đi bộ ra nơi thánh địa. Người dân Ba Lan rất tôn kính và tin tưởng Đức Mẹ Đen linh thiêng đã cứu giúp và gìn giữ đất nước Ba Lan qua khỏi những biến cố lịch sử. Riêng ĐTC John Paul II khi mới lên 9 tuổi, mẹ Ngài qua đời, cha ngài đem ngài tới đền thờ Đức Mẹ Đen và truyền dạy: “Từ nay Đức Mẹ Maria sẽ là Mẹ con, con hãy nhận lấy Đức Mẹ là Mẹ con.” Cậu Karol đã vâng lời cha tận hiến cuộc đời cho Đức Mẹ từ đó. Sau này khi lên ngôi Giáo Hoàng, ĐTC đã tận hiến Giáo Hội cho Đức Mẹ Maria và chọn khẩu hiệu “Totus tuus”: “Tất cả cho Mẹ“
Ngày 13/5/81 Ngài bị ám sát tại công trường thánh Phêrô, nhưng nhờ Đức Mẹ cứu nên đã thoát chết. Theo lời Đức Ông Hiền (ở Vatican) linh hướng của đoàn kể lại: Sau khi biến cố xảy ra, trực thăng cứu thương đã đến điện Vatican đưa ĐTC vào bệnh viện cấp cứu, nhưng Ngài đã hôn mê, vì vết thương trên đầu khá nặng. Các bác sĩ sau khi hội ý cũng không dám đưa ra quyết định quan trọng, phải hỏi lại ý kiến của Tòa Thánh, xem có nên quyết định mổ hay không. Vì nếu mổ , xác suất thành công không cao, Ngài có thể “đi luôn”; còn nếu không mổ thì ngài có thể tiếp tục sống thêm mấy tháng nữa ! Mọi người bối rối không biết nên quyết định thế nào? May quá, hôm sau ĐTC tỉnh lại và Ngài quyết định mổ, Ngài cho biết trong cơn mê, Đức Mẹ đã hiện ra và cho biết Mẹ sẽ cứu ngài. Và thực tế đã diễn ra đúng như vậy! Ca mổ thành công tốt đẹp, Ngài đã sống thêm 24 năm nữa, làm được bao nhiêu điều tốt đẹp cho giáo hội! Năm 1982 ĐTC đã đến Fatima tạ ơn “Mẹ cứu con” và gắn viên đạn đó vào triều thiên của Đức Mẹ. Ngài đã tín thác cuộc đời Ngài, đất nước Ba Lan và Giáo Hội trong tay Đức Mẹ
Sáng hôm sau, chúng tôi “vi bộ” đi lên khu thánh địa Đức Mẹ Đen, khu linh địa nằm trên một ngọn đồi rộng lớn và thoáng mát, chung quanh là những rừng cây nhiều bóng mát, . Những con đường lớn từ 4 phía đi vào thánh địa rất rộng rãi khang trang, có các băng ghế đá đặt dọc theo hai bên lối đi, để khách hành hương có thể ngồi nghỉ chân. Trong thánh địa có nhiều khu khác nhau, có cả viện bảo tàng. Tôi ngạc nhiên khi thấy rất nhiều đoàn người trẻ Ba Lan đến đây hành hương kính Đức Mẹ, đặc biệt là thanh niên, họ đến đây vui vẻ, nô nức như đi trẩy hội ( Vì thường khi đi hành hương, đa số là quý vị lớn tuổi hoặc giới nữ, hiếm khi thấy thanh niên)
Có nhiều lối vào thánh địa, không cẩn thận có thể bị lạc. Mỗi lối vào có nhiều cổng, xây theo các lối kiến trúc khác nhau nhưng đều có hình Đức Mẹ Đen. Đức Mẹ Đen là thành trì tinh thần quan trọng của dân tộc Ba Lan. Sự tin yêu và tin tưởng vào sự linh thiêng che chở nơi Đức Mẹ Đen của dân tộc Ba Lan đã khiến nhà cầm quyền cộng Sản Ba Lan e sợ uy lực của Mẹ, nên họ đã “bắt giam“ảnh Đức Mẹ Đen (25 năm Ba Lan không có tự do tôn giáo) nên Đức Mẹ Đen đã cùng đồng hành trong gian khổ tù tội với dân tộc Ba Lan. Ảnh Đức Mẹ Đen nguyên thủy có 2 vết trầy xước trên khuôn mặt, có lẽ do bị “bắt bớ giam cầm” gây ra! Đức Mẹ Đen có hình ảnh giống như ảnh Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp mà chúng ta thường thấy đặc biệt là ở các nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế., nhưng màu sắc trên khuôn mặt thì đen hơn, nên mới gọi là Đức Mẹ Đen
Chúng tôi đi vào bên trong đền thờ, khách hành hương, từng đoàn đông đảo lần lượt đi vào, thắp nến, viết giấy khấn, bỏ vào thùng thư Đức Mẹ (giống giáo dân VN cũng hay làm như vậy mỗi khi đến khấn ĐMHCG). Sau đó mọi người sắp hàng rồi quỳ xuống đi bằng đầu gối một vòng cung từ trước cung thánh vòng ra phía sau cung thánh, chui ngang phía dưới hình Đức Mẹ Đen đặt ở phía trên, rồi vòng ra phía trước cung thánh Hôm chúng tôi đến hành hương là ngày thường mà số người hành hương rất đông, kể cả rất nhiều đàn ông và thanh niên. Như vậy mới biết lòng sùng kính Đức Mẹ Đen của dân tộc Ba Lan rất cao!
Trên đường trở về, ra phía ngoài nhà thờ, tôi ghé chào tượng ĐTC John Paul II và khấn xin ngài cầu bầu cùng Đức Mẹ cho quê hương Việt Nam sớm được Tự Do. Độc Lập như Ba Lan ngày nay, vì Ngài vốn có lòng ưu ái đối với giáo hội và đất nước Việt Nam. Ngài là người đã phong thánh cho 117 vị anh hùng tử đạo VN (Lần đầu tiên Giáo Hội VN có thánh được Giáo hội Mẹ công nhận). Xin Ngài cầu thay nguyện giúp để nước Việt Nam sớm thoát khỏi ách Cộng Sản vô thần như nước Ba Lan của Ngài. https://www.google.com/search?q=Qu%C3%AA+h%C6%B0%C6%A1ng+%C4%90%E1%BB%A9c+Gi%C3%A1o+Ho%C3%A0ng+John+Paul+II&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=KQBYU5LOJYiiyASstoCwAw&ved=0CAcQ_AUoAg&biw=1344&bih=671#facrc=_&imgdii=_&imgrc=awKy0qtWsffCcM%253A%3BGo080qQ2jlENOM%3Bhttp%253A%252F%252Fenbac10.vcmedia.vn%252Fthumb_w%252F600%252Fi%253Aup_new%252F2013%252F09%252F04%252Fitem%252F780486%252F20130904092927%252FTour-Chau-Au-Hungary-Sec-Ao-Ba-Lan-13-ngay-CA012-Anh-so-31339260.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fenbac.com%252FDu-lich%252Fp1791458%252FTour-Chau-Au-Hungary-Sec-Ao-Ba-Lan-13-ngay-CA012.html%3B600%3B399
_&%3B399
Khi xuống phố Krakow, thủ đô cũ của Ba Lan, chúng tôi ghé thăm các nơi di tích, ngày xưa ĐTC John Paul II đã sống và làm việc khi còn là thầy Karol tu học ở đại chủng viện Krakow, chịu chức linh mục (1/11/46) Chúng tôi nhìn thấy bức hình thật to của LM Karol khi mới chịu chức, dĩ nhiên trông Ngài rất trẻ và đẹp trai. Sau này Ngài làm Tổng Giám Mục Krakow, trước khi được phong chức Hồng Y, rồi trở thành Giáo Hoàng John Paul II (16/10/1978). Thành phố Krakow trở thành nơi gắn bó thân thương với ĐTC trong mấy chục năm tu trì và công tác mục vụ
Điều đặc biệt trong chuyến hành hương này, tôi nhận thấy tuy sống dưới chế độ Cộng sản vô thần trong mấy chục năm, nhưng các ngôi thánh đường cổ ở các nước Đông Âu vẫn được giữ gìn tốt, có lẽ vì người dân và cả nhà cầm quyền đều có ý thức trân trọng trong việc giữ gìn và bảo vệ các di sản văn hóa cổ của dân tộc
Tối đó chúng tôi về ở hotel sát cạnh khu Trung Tâm Thánh Mẫu Toàn Quốc Ba Lan, linh địa Đức Mẹ Đen (Black Madona) để hôm sau có thể đi bộ ra nơi thánh địa. Người dân Ba Lan rất tôn kính và tin tưởng Đức Mẹ Đen linh thiêng đã cứu giúp và gìn giữ đất nước Ba Lan qua khỏi những biến cố lịch sử. Riêng ĐTC John Paul II khi mới lên 9 tuổi, mẹ Ngài qua đời, cha ngài đem ngài tới đền thờ Đức Mẹ Đen và truyền dạy: “Từ nay Đức Mẹ Maria sẽ là Mẹ con, con hãy nhận lấy Đức Mẹ là Mẹ con.” Cậu Karol đã vâng lời cha tận hiến cuộc đời cho Đức Mẹ từ đó. Sau này khi lên ngôi Giáo Hoàng, ĐTC đã tận hiến Giáo Hội cho Đức Mẹ Maria và chọn khẩu hiệu “Totus tuus”: “Tất cả cho Mẹ“
Ngày 13/5/81 Ngài bị ám sát tại công trường thánh Phêrô, nhưng nhờ Đức Mẹ cứu nên đã thoát chết. Theo lời Đức Ông Hiền (ở Vatican) linh hướng của đoàn kể lại: Sau khi biến cố xảy ra, trực thăng cứu thương đã đến điện Vatican đưa ĐTC vào bệnh viện cấp cứu, nhưng Ngài đã hôn mê, vì vết thương trên đầu khá nặng. Các bác sĩ sau khi hội ý cũng không dám đưa ra quyết định quan trọng, phải hỏi lại ý kiến của Tòa Thánh, xem có nên quyết định mổ hay không. Vì nếu mổ , xác suất thành công không cao, Ngài có thể “đi luôn”; còn nếu không mổ thì ngài có thể tiếp tục sống thêm mấy tháng nữa ! Mọi người bối rối không biết nên quyết định thế nào? May quá, hôm sau ĐTC tỉnh lại và Ngài quyết định mổ, Ngài cho biết trong cơn mê, Đức Mẹ đã hiện ra và cho biết Mẹ sẽ cứu ngài. Và thực tế đã diễn ra đúng như vậy! Ca mổ thành công tốt đẹp, Ngài đã sống thêm 24 năm nữa, làm được bao nhiêu điều tốt đẹp cho giáo hội! Năm 1982 ĐTC đã đến Fatima tạ ơn “Mẹ cứu con” và gắn viên đạn đó vào triều thiên của Đức Mẹ. Ngài đã tín thác cuộc đời Ngài, đất nước Ba Lan và Giáo Hội trong tay Đức Mẹ
Sáng hôm sau, chúng tôi “vi bộ” đi lên khu thánh địa Đức Mẹ Đen, khu linh địa nằm trên một ngọn đồi rộng lớn và thoáng mát, chung quanh là những rừng cây nhiều bóng mát, . Những con đường lớn từ 4 phía đi vào thánh địa rất rộng rãi khang trang, có các băng ghế đá đặt dọc theo hai bên lối đi, để khách hành hương có thể ngồi nghỉ chân. Trong thánh địa có nhiều khu khác nhau, có cả viện bảo tàng. Tôi ngạc nhiên khi thấy rất nhiều đoàn người trẻ Ba Lan đến đây hành hương kính Đức Mẹ, đặc biệt là thanh niên, họ đến đây vui vẻ, nô nức như đi trẩy hội ( Vì thường khi đi hành hương, đa số là quý vị lớn tuổi hoặc giới nữ, hiếm khi thấy thanh niên)
Có nhiều lối vào thánh địa, không cẩn thận có thể bị lạc. Mỗi lối vào có nhiều cổng, xây theo các lối kiến trúc khác nhau nhưng đều có hình Đức Mẹ Đen. Đức Mẹ Đen là thành trì tinh thần quan trọng của dân tộc Ba Lan. Sự tin yêu và tin tưởng vào sự linh thiêng che chở nơi Đức Mẹ Đen của dân tộc Ba Lan đã khiến nhà cầm quyền cộng Sản Ba Lan e sợ uy lực của Mẹ, nên họ đã “bắt giam“ảnh Đức Mẹ Đen (25 năm Ba Lan không có tự do tôn giáo) nên Đức Mẹ Đen đã cùng đồng hành trong gian khổ tù tội với dân tộc Ba Lan. Ảnh Đức Mẹ Đen nguyên thủy có 2 vết trầy xước trên khuôn mặt, có lẽ do bị “bắt bớ giam cầm” gây ra! Đức Mẹ Đen có hình ảnh giống như ảnh Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp mà chúng ta thường thấy đặc biệt là ở các nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế., nhưng màu sắc trên khuôn mặt thì đen hơn, nên mới gọi là Đức Mẹ Đen
Chúng tôi đi vào bên trong đền thờ, khách hành hương, từng đoàn đông đảo lần lượt đi vào, thắp nến, viết giấy khấn, bỏ vào thùng thư Đức Mẹ (giống giáo dân VN cũng hay làm như vậy mỗi khi đến khấn ĐMHCG). Sau đó mọi người sắp hàng rồi quỳ xuống đi bằng đầu gối một vòng cung từ trước cung thánh vòng ra phía sau cung thánh, chui ngang phía dưới hình Đức Mẹ Đen đặt ở phía trên, rồi vòng ra phía trước cung thánh Hôm chúng tôi đến hành hương là ngày thường mà số người hành hương rất đông, kể cả rất nhiều đàn ông và thanh niên. Như vậy mới biết lòng sùng kính Đức Mẹ Đen của dân tộc Ba Lan rất cao!
Trên đường trở về, ra phía ngoài nhà thờ, tôi ghé chào tượng ĐTC John Paul II và khấn xin ngài cầu bầu cùng Đức Mẹ cho quê hương Việt Nam sớm được Tự Do. Độc Lập như Ba Lan ngày nay, vì Ngài vốn có lòng ưu ái đối với giáo hội và đất nước Việt Nam. Ngài là người đã phong thánh cho 117 vị anh hùng tử đạo VN (Lần đầu tiên Giáo Hội VN có thánh được Giáo hội Mẹ công nhận). Xin Ngài cầu thay nguyện giúp để nước Việt Nam sớm thoát khỏi ách Cộng Sản vô thần như nước Ba Lan của Ngài. https://www.google.com/search?q=Qu%C3%AA+h%C6%B0%C6%A1ng+%C4%90%E1%BB%A9c+Gi%C3%A1o+Ho%C3%A0ng+John+Paul+II&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=KQBYU5LOJYiiyASstoCwAw&ved=0CAcQ_AUoAg&biw=1344&bih=671#facrc=_&imgdii=_&imgrc=awKy0qtWsffCcM%253A%3BGo080qQ2jlENOM%3Bhttp%253A%252F%252Fenbac10.vcmedia.vn%252Fthumb_w%252F600%252Fi%253Aup_new%252F2013%252F09%252F04%252Fitem%252F780486%252F20130904092927%252FTour-Chau-Au-Hungary-Sec-Ao-Ba-Lan-13-ngay-CA012-Anh-so-31339260.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fenbac.com%252FDu-lich%252Fp1791458%252FTour-Chau-Au-Hungary-Sec-Ao-Ba-Lan-13-ngay-CA012.html%3B600%3B399
_&%3B399
