Nhà Trắng và nội các Mỹ bất đồng về sắc lệnh hạn chế nhập cư

Vào tối thứ Bảy (28/1), giữa tình hình hàng loạt cuộc biểu tình tại các sân bay nổ ra sau khi Tổng thống Trump ký sắc lệnh cấm nhập cư, Bộ trưởng An ninh Nội địa John F. Kelly - người được giao trọng trách thi hành sắc lệnh trên - đang nung nấu một ý định khác.

Ông Kelly dự định ban hành một cơ chế miễn trừ đối với những người có thẻ xanh, đến từ 7 nước Hồi giáo trong diện bị Trump cấm nhập cảnh vào Mỹ.

Tuy nhiên, chiến lược gia trưởng của Nhà Trắng, ông Steve Bannon muốn ngăn chặn ý định của Kelly. Tờ Washington Post cho hay, Bannon đã lập tức bất ngờ ghé thăm riêng văn phòng của Kelly để yêu cầu: Không được ban hành quy chế miễn trừ.

Theo hai quan chức chính phủ Mỹ nắm thông tin, ông Kelly đã khước từ yêu cầu của Bannon. Và từ đây bắt đầu hai ngày cuối tuần bận rộn thương thuyết giữa các quan chức hàng đầu trong chính quyền Trump, mà kết quả là Trump đã quyết định tạm dừng đưa ra các sắc lệnh vào Chủ Nhật (29/1).

Vị tướng Thủy quân Lục chiến về hưu nói với Bannon rằng mặc dù ông ta giữ chức vụ cao trong Nhà Trắng và thân cận với Trump, Bannon không có thẩm quyền ra yêu cầu với mình.

Nếu Tổng thống muốn Kelly không đưa ra một quy định miễn trừ đối với lệnh hạn chế nhập cư, đích thân ngài Tổng thống sẽ phải trao đổi với tôi - Bộ trưởng An ninh nội địa nói.

Ông Bannon rời văn phòng của Kelly mà không đạt được mục đích. Sau đó Trump cũng không gọi cho Kelly để yêu cầu ông dừng lại. Bộ trưởng Kelly sau đó đã ban hành lệnh miễn trừ vào tối muộn ngày 28, mặc dù đến sáng hôm sau việc này mới chính thức được công bố.

Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ John F. Kelly trong buổi họp báo ngày 31/1. Ảnh: AP

Cuộc chạm trán giữa giới cố vấn Nhà Trắng và nhóm lãnh đạo an ninh quốc gia

Những tranh cãi vẫn chưa khép lại ở đó.

Washington Post dẫn lời hai quan chức nêu trên cho biết, vào khoảng 2 giờ sáng ngày 29/1, nhiều quan chức cấp cao đã điện đàm để thảo luận về tình hình rối ren xoay quanh sắc lệnh nhập cư, cũng như sự bất mãn của một số thành viên Nội các về việc họ không được tham vấn trong vụ việc.

Tham gia cuộc điện đàm gồm có ông Bannon, ông Kelly, cố vấn chính sách cấp cao Nhà Trắng Stephen Miller, cố vấn Nhà Trắng Donald McGahn, cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn, Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis và ứng viên Ngoại trưởng Rex Tillerson, vào thời điểm này chưa được Quốc hội Mỹ xác nhận tư cách bộ trưởng.

Một quan chức Nhà Trắng cùng một quan chức chính phủ tiết lộ với Washington Post rằng các ông Kelly, Mattis và Tillerson có chung quan điểm.

Họ than phiền về quá trình dẫn đến việc ban bố sắc lệnh hạn chế nhập cư, chủ yếu tập trung vào tình trạng thiếu sự tham vấn từ Nhà Trắng, và việc Nhà Trắng lưỡng lự không đưa ra cơ chế sửa đổi bổ sung hiển nhiên như miễn trừ đối với công dân có thẻ xanh.

Trong khi đó, Bannon và Miller phản đối và khẳng định rằng tiến trình ban hành sắc lệnh được giữ kín trong vòng tròn thân cận, bởi chính quyền Trump vẫn chưa bổ nhiệm nhiều vị trí quan trọng, còn những người khác vẫn đang làm quen với công việc mới.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis (trái) cùng Ngoại trưởng Rex Tillerson chia sẻ quan điểm về việc các bộ trưởng trong chính phủ cần được tham vấn trước khi Trump ký sắc lệnh hạn chế nhập cư (Ảnh: Breibart)

Vị quan chức Nhà Trắng tiết lộ, tướng Michael Flynn đứng về phía các bộ trưởng. Ông cho rằng họ vẫn nên được tham gia nghị sự ngay cả khi Nhà Trắng quyết định không sử dụng ý kiến của họ.

Sau đó, đích thân Trump đã tổ chức họp với nhiều quan chức cấp cao cùng Chánh văn phòng Nhà Trắng Reince Priebus và cố vấn cấp cao Jared Kushner, nhằm cố gắng hiểu rõ về tiến trình và cùng thảo luận các bước đi tiếp theo.

Tại buổi họp này, Trump đã đưa ra quyết định trì hoãn việc ban hành sắc lệnh mới cho đến khi có quy trình thông qua chính thức, bao gồm ý kiến tham vấn từ các quan chức ngoài Nhà Trắng.

Thế nhưng việc trì hoãn đã kết thúc vào thứ Sáu (3/2), khi Tổng thống chính thức ký sắc lệnh và thông cáo về quy tắc tài chính.

Chưa phải lần chạm trán cuối cùng?

Chuỗi sự kiện trên chính là cuộc chạm trán đầu tiên giữa giới lãnh đạo chính trị Nhà Trắng và các nhân vật quyền lực do Trump bổ nhiệm dẫn dắt các cơ quan an ninh quốc gia.

Các thành viên Nội các đã thành công trong việc thúc đẩy một thay đổi trong chính sách, và còn chứng tỏ bản thân họ chính là những phát ngôn viên đáng tin cậy nhất cho loạt chính sách gây tranh cãi của Nhà Trắng trước dư luận.

Các cố vấn cấp cao của Nhà Trắng Stephen Miller (trái) và Steve Bannon (Ảnh: Internet)

Vào thứ Ba (31/1), Bộ trưởng Kelly đã "tặng" cho Nhà Trắng vỏ bọc chính trị cần thiết, khi ông tổ chức họp báo và lên tiếng bảo vệ sắc lệnh nhập cư.

"Tôi nhắc lại, đây không phải lệnh cấm người Hồi giáo," Kelly phát biểu. "Chúng ta không thể đánh cược với sinh mạng người dân Mỹ. Tôi sẽ không đánh cược trên sinh mạng người dân Mỹ. Những mệnh lệnh này là vấn đề an ninh quốc gia, và trọng trách của tôi với vai trò Bộ trưởng An ninh Nội địa là bảo vệ người dân Mỹ."

Ông cho biết, Bộ An ninh Nội địa (DHS) sẽ thi hành sắc lệnh "một cách nhân đạo", và rằng các luật sư thuộc DHS có tham gia viết sắc lệnh và ông có nắm thông tin trước, bác bỏ các thông tin rằng ông chỉ biết nó được ký khi đang trên máy bay.

Vài phút sau, thư ký báo chí Nhà Trắng Sean Spicer trả lời phóng viên tại buổi trao đổi hàng ngày rằng "DHS và Nhà Trắng đã có sự phối hợp và chuẩn bị tốt".

Theo Washington Post, nếu Nhà Trắng thực sự nghiêm túc trong việc hợp tác với Nội các, đây là dấu hiệu tốt cho thấy chuỗi sự kiện này đã có tác dụng trong việc đề ra chính sách. Tuy nhiên, khả năng cao đây sẽ không phải lần duy nhất Kelly, Mattis và Tillerson chạm trán với Bannon và Miller. Hai phe đã hòa nhau trận đầu tiên.