Nhân Vật
Các vị tổng thống Hoa Kỳ
Hôm nay nước Mỹ được nghỉ vì là ngày lễ tưởng nhớ các vị tổng thống. Tôi tìm trên Mạng tin tức về ngày quốc lễ chợt thấy bài báo cũ của chính Giao Chỉ viết nhiều năm trước.
Giao Chỉ, San Jose.
Thưa các bạn độc
giả.
Hôm nay nước Mỹ được nghỉ vì là ngày lễ tưởng nhớ các vị tổng
thống. Tôi tìm trên Mạng tin tức về ngày quốc lễ chợt thấy bài báo cũ của chính
Giao Chỉ viết nhiều năm trước. Bèn đọc lại thấy vẫn Ok, sau khi sửa lại vài chữ,
xin gửi tặng các bạn.
Tình tự dân tộc ở đâu?
Tổng
thống Hoa Kỳ có phải là tổng thống của chúng ta hay không? Chúng ta đây
là người Việt mang quốc tịch Hoa Kỳ. Trên pháp lý thì đúng đấy, nhưng trên thực
tế thì dân ta có vẻ lạnh lùng hờ hững lắm. Như vậy có vẻ bất công với đất nước
mà chúng ta đã hưởng phúc lợi khá nhiều.
Vẫn còn nhớ khởi đi từ cuối thập niên 70, anh em gặp nhau trên
con đường xuôi ngược tìm nơi định cư. Tay bắt mặt mừng, hỏi rằng bây giờ bạn làm
gì ở đâu. Câu trả lời nhẹ nhàng lý thú: trước làm hãng Ford, mới đây thì lãnh
lương Carter. Check Carter lãnh đủ 4 năm, rồi qua làm việc với tổng thống
Reagan. Cho đến bây giờ có nhiều bạn cao niên chúng tôi lãnh tiền già của vị
tổng thống mới mà vẫn quen mồm gọi là anh Obama. Hết sức là tự do dân
chủ.
Dân ta ở Mỹ đã 10, 20 hay thậm chí 40 năm. Đã đứng lên nghe đọc
lời thề vào quốc tịch. Vui vẻ giơ tay thề bỏ hết những giây mơ rễ má với quê
hương cũ, sẽ một lòng cầm súng chiến đấu cho Tổ Quốc mới, nhưng thật sự tấm lòng
không hề rung động với Hiệp Chủng quốc Hoa Kỳ.
“Lòng quê gởi áng mây tần xa xa”
“Lòng quê gởi áng mây tần xa xa”
Người thì làm ăn cật lực để gởi tiền về quê. Mua đất, cất nhà.
Người thì đi về như đi chợ. Người thì đốt lửa, thổi gió đấu tranh về quê hương.
Hết năm này qua năm khác. Bao nhiêu là đám cưới, bao nhiêu lần khai sinh, bao
nhiêu đám ma. Ở trên miền đất đầy cơ hội đã hơn một phần ba thế kỷ mà sao vẫn
mang tâm trạng lưu đầy, mãi mãi làm người lưu vong trong hoàn cảnh tạm
dung.
Bài học lịch sử và tình tự dành cho Tổ Quốc mới, khi thi xong
nhập tịch là buông xuôi hết. Như vậy, phải chăng chúng ta đối xử với nước Mỹ
dường như không phải đạo.
Kể từ năm 75 cho đến nay là năm hai không mười sáu.
Chẳng mấy chốc mà qua nửa thế kỷ lưu vong. Có lẽ đã đến lúc
chúng ta phải dành cho cái đất nước tử tế này một chút tình dân tộc
mới.
Xin vui lòng đọc bài giải bầy này với mối chân
tình.
Xin đọc lại bài học quốc tịch bằng tấm lòng
thành.
Các vị tổng thống Hoa Kỳ
Ghi dấu lịch sử đầu tiên dành cho vị tổng thống thứ nhất George
Washington. Ông là vị khai quốc công thần, là cha già dân tộc, là quốc phụ của
Hoa Kỳ. Vị tướng chỉ huy cuộc chiến tranh cách mạng chống Anh quốc. Thành lập
Hiệp chủng Quốc và lên làm tổng thống 2 nhiệm kỳ. Ông sinh ngày 22 tháng 2 năm
1796. Vì vậy nước Mỹ có ngày President’s Day cũng gọi là Washington’s Birthday.
Sau đó người ta cũng ghép chung vào ngày lịch sử này để kỷ niệm thêm ngày sinh
nhật của vị tổng thống thứ 16 là Abraham Lincoln. Ông sinh ngày 12 tháng 2-1809.
Cho đến nay ngày President trở thành ngày quốc lễ và nước Mỹ chọn ngày Thứ hai
của tháng Hai, nằm giữa sinh nhật của hai vị tổng thống vĩ đại. Một người lãnh
đạo kháng chiến thành lập quốc gia. Một người chiến thắng cuộc nội chiến, thống
nhất đất nước.
Nếu hỏi rằng, ngoài hai vị kể trên trong tất cả các vị tổng
thống Hoa Kỳ hơn 200 năm qua thì còn có tổng thống nào xếp hạng cao trong lịch
sử. Hoa Kỳ có ngay câu trả lời.
Các tổng thống vĩ đại của nước Mỹ
Câu trả lời không phải bằng văn bản mà bằng cả 1 công viên quốc
gia. Không phải là vườn cảnh, tượng đài mà bằng núi đá. Tại tiểu bang South
Dakota có hình tượng khắc trên đá. Các hình tượng vĩ đại của 4 ông tổng thống vĩ
đại. Trái núi chiếm diện tích 1,300 mẫu tây, với tượng đài cao 60 bộ nằm trên
khu đất cao 5,700 feet trên mặt biển. Từ trái qua phải là hình tổng thống
Washington, Jefferson, Roosevelt, và Lincoln.
Tổng thống Jefferson là người nhậm chức thứ ba, nhưng là cha đẻ
của bản Tuyên ngôn độc lập. Ông đã viết ra những câu bất hủ trong các bản văn
lịch sử để làm khuôn vàng thước ngọc cho đời đời. Đó là câu: “Con người
sinh ra bình đẳng và ai cũng có quyền mưu cầu hạnh
phúc.”
Vị sau cùng là tổng thống Roosevelt, người đã lãnh đạo nước Mỹ
khi nhân loại bước vào thế kỷ 19. Tượng đài khắc trên núi Rushmore là công trình
thực hiện cha truyền con nối của gia đình điêu khắc gia Borglum. Ngày nay có hai
triệu du khách đến thăm hàng năm.
Tinh hoa của dân chủ
Với hơn 200 năm lập quốc, nền dân chủ của Hoa Kỳ không một lần
nào thay đổi người lãnh đạo mà có rối loạn binh đao. Hoàn toàn không có đảo
chính, cách mạng, binh biến. Ngay cả những lúc chiến tranh sóng gió hay lúc các
vị tổng thống bị truất phế, từ chức thì việc thay đổi cũng tuần tự theo luật lệ
hoàn tất rất nhẹ nhàng và an toàn tuyệt đối.
Theo hiến định, khi vị tổng thống tại chức qua đời hay từ chức
thì ông phó lên thay. Nếu không có phó tổng thống hay vì lý do gì, ông phó không
lên thay thì người thứ ba là chủ tịch hạ viện và kế tiếp là bộ trưởng ngoại
giao. Trong thể chế dân chủ, quyền hạn do các chính trị gia nắm giữ nên vai trò
bộ trưởng quốc phòng và tham mưu trưởng liên quân thuộc phe quân sự không nằm
trong danh sách được giao quyền lãnh đạo đất nước.
Trong hoàn cảnh thuộc về đợt di dân Việt Nam đến Hoa Kỳ vào cuối
thế kỷ thứ 20, nếu chúng ta tìm hiểu về cuộc đời của tất cả các vị tổng thống
Hoa Kỳ sẽ tìm thấy rất nhiều chi tiết lý thú. Tuy nhiên, nói đến mối giao tình
Việt Mỹ phải kể lại câu chuyện sử liệu từ thời tổng thống thứ 18 của Hiệp Chủng
Quốc là ông Grant vào năm 1869.
Việt sử ghi lại rằng vào năm 1870, ông Bùi Viện gốc làng Trình
Phố, tỉnh Thái Bình dưới triều Tự Đức được cử đi sứ qua Hồng Kông rồi nhân dịp
này theo tàu viễn dương qua Hoa kỳ vào triều đại Tổng thống Ulysses Grant. Tổng
thống Mỹ tiếp kiến hứa hẹn viện trợ cho Việt Nam canh tân. Ông Bùi Viện về nước
trình lên kết quả và lại trở lại Mỹ quốc lần thứ hai. Tuy nhiên, kỳ này Hoa Kỳ
lại đổi ý nên việc viện trợ không thành.
Dù sao thì đây cũng là một ghi dấu về những ngày bang giao Việt
Mỹ đầu tiên. Nhưng suốt một trăm năm từ thời kỳ1850 đến 1950 miền Đông Nam Á vẫn
trong vòng ảnh hưởng của Pháp nên Việt Nam không có cơ hội liên hệ với Hoa Kỳ.
Cho đến năm 1975, cựu đại sứ Bùi Diễm, thuộc giòng họ Bùi Viện, đại diện Việt
Nam Cộng Hòa lại thất bại trong lần xin viện trợ cuối
cùng.
Tổng thống Hoa Kỳ và chiến tranh Việt
Nam
Cho đến thời kỳ 1954 của tổng thống thứ 34 là ông Eisenhower,
Việt Nam mới có cơ hội đóng vai trò trong lịch sử Hiệp Chủng
Quốc.
Vào cuối thập niên 50, trong chuyến đi Mỹ, chúng ta thấy hình
ảnh ông Eisenhower đón chào tổng thống Ngô Đình Diệm và ca ngợi vị nguyên thủ
Việt Nam là vĩ nhân của Đông Nam Á. Và chẳng bao lâu sau đó, vị tổng thống thứ
35 của Hoa Kỳ là ông Kennedy đã gián tiếp trách nhiệm về cuộc đảo chánh và việc
hạ sát anh em ông Diệm năm 1963 tại Sài Gòn. Ông Kennedy tuy giải tỏa được một
chế độ cản đường nhưng cũng rất ân hận về cái chết của ông Diệm. Cả hai ông Ngô
Đình Diệm và Kennedy đều là Thiên Chúa Giáo.
Nhưng niềm ân hận cũng không lâu, chỉ sau một thời gian ngắn đến lượt ông Kennedy bị ám sát chết tại Dallas, Texas.
Nhưng niềm ân hận cũng không lâu, chỉ sau một thời gian ngắn đến lượt ông Kennedy bị ám sát chết tại Dallas, Texas.
Cái chết của cả hai vị tổng thống đều vẫn còn nhiều bí ẩn cho
đến ngày nay. Ông Johnson lên thay trong vai trò tổng thống thứ 36 với gánh nặng
chiến tranh Việt Nam. Ông là người quyết tâm nhưng vẫn không thành công và để
cho ông Nixon lên thay với chiêu bài Việt Nam hóa chiến tranh, rút quân về bằng
mọi giá.
Năm 1974, Nixon, vị tổng thống thứ 37 vì Watergate phải từ chức.
Ông Gerald Ford thứ 38 lên thay, thể theo lòng dân và quốc hội, quay lưng cuộc
chiến tranh Việt Nam. Từ nay đối với Hoa Kỳ, Việt Nam chỉ còn là vấn đề nhân
đạo.
Với 5 vị tổng thống can dự vào chiến tranh Việt Nam, bắt đầu từ
Eisenhower, Kennedy, Johnson, Nixon và Ford, người Mỹ gọi đây là The War of the
Presidents. Ý nói là cuộc chiến riêng tư của các vị tổng thống, không can dự gì
vào nước Mỹ và dân Mỹ. Làn sóng chống chiến tranh của dân Mỹ dâng cao với các
cuộc xuống đường hàng triệu người. Bây giờ sống tại đây chúng ta mới có thể hiểu
được là lòng dân của Mỹ quốc thực sự ảnh hưởng đến chính quyền ra sao. Không cần
đúng hay sai, không cần giữ lời cam kết. Đối với dân chúng Hoa Kỳ, lòng kiên
nhẫn và sự chịu đựng, hy sinh rất giới hạn. Đánh không xong thì rút, sống chết
mặc bay. Từ các quan niệm đó, định mệnh đưa chúng ta đến Hoa
Kỳ.
Tổng thống Hoa Kỳ và dân tỵ nạn Việt
Nam
Sau ông Ford, dân tỵ nạn lần lượt sống với 5 vị tổng thống của
thời hậu chiến. Bắt đầu từ ông Carter, tổng thống thứ 39, ông già hiền lành đạo
đức chính là vị ân nhân đầu tiên mở cửa nước Mỹ cho thuyền nhân từ các trại tỵ
nạn vào Hoa Kỳ.
Khi đoàn biểu tình Việt Nam thắp nến đi trước Bạch Cung để than
khóc cho thuyền nhân thì ông Carter đã mở cửa ban công ngó xuống vẫy tay chào.
Nước mắt dân tỵ nạn Việt Nam di tản đợt đầu, nhỏ giọt xuống đại lộ Constitution
đã làm động lòng ông tổng thống chuyên cất nhà Homeless. Lệnh tổng thống ban ra
từ đây các tàu chiến của hạm đội số Bảy bắt đầu xua đuổi hải tặc và vớt người di
tản. Các phái đoàn Mỹ lên đường đến phỏng vấn tại trại tỵ nạn Đông Nam Á. Rồi
tiếp đến ông thứ 40 là Reagan suốt 8 năm đưa ra các đạo luật tỵ nạn, khởi sự các
buổi thảo luận thả tù, để sau này ông Bush số 41 tiếp tục mở rộng tấm lòng nhân
đạo.
Bước qua thập niên 90, triều đại Bill Clinton, tổng thống thứ 42
là thời kỳ của hòa giải và hàn gắn. Clinton mở đường hiệp thương, giải tỏa cấm
vận, đưa tay dắt đường cho Hà Nội trở về với thế giới tự do. Sau cùng ông
Clinton chấm dứt nhiệm kỳ bằng một chuyến công du cuối cùng dưới hình thức qua
Việt Nam để trình diễn một màn Workshop dân chủ đi từ Hà Nội đến Sài
Gòn.
Qua đến ông Bush, vị tổng thống thứ 43 của Hoa Kỳ đã đem bài học
Việt Nam ra để đánh trận Trung Đông, nhưng đã gặp nhiều cay đắng. Bây giờ đến
lượt tổng thống Obama, với hoàn cảnh thế giới điên đảo, nợ nần chồng chất, ông
có quá nhiều mối bận tâm. Hồ sơ Việt Nam và hồ sơ di dân tỵ nạn sẽ còn lâu mới
đem ra thảo luận.
Xem như vậy, lịch sử cận đại của Hoa Kỳ từ 1954 đến nay có 11 vị
tổng thống. Năm vị tham dự vào cuộc chiến Việt Nam. Ba triệu lính lần lượt tham
chiến. 58 ngàn người chết. Mỗi vị tổng thống khi nhắc đến Việt Nam đều mang một
kỷ niệm cay đắng khôn nguôi.
Kể từ 1975 đến nay, 5 vị tổng thống liên quan đến dân Việt Nam
hậu chiến, qua các lãnh vực di dân tỵ nạn và nhân đạo. Cả 5 người đã mang một
quan niệm mới mẻ về hai chữ Việt Nam. Đã bớt phần đau thương cay đắng. Trong
những năm gần đây, sự thành công của người Việt tại Hoa Kỳ trong tất cả các lãnh
vực đã đem đến cho các ứng cử viên tổng thống một ý niệm mới mẻ tốt đẹp của
chúng ta tại quê hương mới. Riêng tổng thống Obama, trong bài diễn văn nhậm chức
đã nhắc đến Việt Nam qua trận Khe Sanh.
Bây giờ sẽ đến lượt con cháu chúng ta sẽ làm quen với vị tổng
thống da mầu đầu tiên thứ 44 với niềm tự hào của một thế hệ di dân gốc Việt góp
phần xây dựng đầy hưng phấn trong tương lai. Biết đâu sẽ có ngày Hoa kỳ chào
mừng một tổng thống Việt Nam da vàng. Mặc dù ngày đó có thể còn rất xa, nhưng
bây giờ xin vui lòng nhận chấp nhận tổng thống của chúng ta. Trong niềm tin mới,
chúng ta cùng ghi dấu ngày lễ tổng thống 2016. Dù rằng nghĩa trang Việt
Nam tại Los Gatos có treo đôi câu đối: “Trăm năm xác tục gửi quê người,
Vạn dặm hồn thiêng về cố quốc.” Tôi cũng xin nhắc lại hai bài học trăm
năm của các di dân đến trước chúng ta. Một văn hào Nga đã nói rằng: “Nơi
nào tôi sống có tự do, nơi đó chính là quê hương.” Một chính khách Ba
Lan tỵ nạn lại nói rằng: “Muốn đấu tranh hữu hiệu cho quê hương cũ, hãy
làm một công dân tốt trên quê hương mới.”
Giao Chi San Jose. giaochi12@gmail.com
(408) 316
8393
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- Huỳnh Ngọc Chênh - Hôm nay đón Nguyễn Thúy Hạnh về nhà, kịch tính như phim
- "Sư Minh Tuệ" - by Đỗ Duy Ngọc / Trần Văn Giang (ghi lại)
- "Thế lực nào đã đầu độc tướng vi-xi Nguyễn Chí Vịnh?" - Lê Văn Đoành / Trần Văn Giang (ghi lại)
- NHỮNG NỮ LƯU LỪNG DANH Ở MỸ & THẾ GIỚI - TRẦN VĂN NGÀ
- Putin tiến thoái lưỡng nan vì đã tính sai nước cờ _ Hoài Việt
Các vị tổng thống Hoa Kỳ
Hôm nay nước Mỹ được nghỉ vì là ngày lễ tưởng nhớ các vị tổng thống. Tôi tìm trên Mạng tin tức về ngày quốc lễ chợt thấy bài báo cũ của chính Giao Chỉ viết nhiều năm trước.
Giao Chỉ, San Jose.
Thưa các bạn độc
giả.
Hôm nay nước Mỹ được nghỉ vì là ngày lễ tưởng nhớ các vị tổng
thống. Tôi tìm trên Mạng tin tức về ngày quốc lễ chợt thấy bài báo cũ của chính
Giao Chỉ viết nhiều năm trước. Bèn đọc lại thấy vẫn Ok, sau khi sửa lại vài chữ,
xin gửi tặng các bạn.
Tình tự dân tộc ở đâu?
Tổng
thống Hoa Kỳ có phải là tổng thống của chúng ta hay không? Chúng ta đây
là người Việt mang quốc tịch Hoa Kỳ. Trên pháp lý thì đúng đấy, nhưng trên thực
tế thì dân ta có vẻ lạnh lùng hờ hững lắm. Như vậy có vẻ bất công với đất nước
mà chúng ta đã hưởng phúc lợi khá nhiều.
Vẫn còn nhớ khởi đi từ cuối thập niên 70, anh em gặp nhau trên
con đường xuôi ngược tìm nơi định cư. Tay bắt mặt mừng, hỏi rằng bây giờ bạn làm
gì ở đâu. Câu trả lời nhẹ nhàng lý thú: trước làm hãng Ford, mới đây thì lãnh
lương Carter. Check Carter lãnh đủ 4 năm, rồi qua làm việc với tổng thống
Reagan. Cho đến bây giờ có nhiều bạn cao niên chúng tôi lãnh tiền già của vị
tổng thống mới mà vẫn quen mồm gọi là anh Obama. Hết sức là tự do dân
chủ.
Dân ta ở Mỹ đã 10, 20 hay thậm chí 40 năm. Đã đứng lên nghe đọc
lời thề vào quốc tịch. Vui vẻ giơ tay thề bỏ hết những giây mơ rễ má với quê
hương cũ, sẽ một lòng cầm súng chiến đấu cho Tổ Quốc mới, nhưng thật sự tấm lòng
không hề rung động với Hiệp Chủng quốc Hoa Kỳ.
“Lòng quê gởi áng mây tần xa xa”
“Lòng quê gởi áng mây tần xa xa”
Người thì làm ăn cật lực để gởi tiền về quê. Mua đất, cất nhà.
Người thì đi về như đi chợ. Người thì đốt lửa, thổi gió đấu tranh về quê hương.
Hết năm này qua năm khác. Bao nhiêu là đám cưới, bao nhiêu lần khai sinh, bao
nhiêu đám ma. Ở trên miền đất đầy cơ hội đã hơn một phần ba thế kỷ mà sao vẫn
mang tâm trạng lưu đầy, mãi mãi làm người lưu vong trong hoàn cảnh tạm
dung.
Bài học lịch sử và tình tự dành cho Tổ Quốc mới, khi thi xong
nhập tịch là buông xuôi hết. Như vậy, phải chăng chúng ta đối xử với nước Mỹ
dường như không phải đạo.
Kể từ năm 75 cho đến nay là năm hai không mười sáu.
Chẳng mấy chốc mà qua nửa thế kỷ lưu vong. Có lẽ đã đến lúc
chúng ta phải dành cho cái đất nước tử tế này một chút tình dân tộc
mới.
Xin vui lòng đọc bài giải bầy này với mối chân
tình.
Xin đọc lại bài học quốc tịch bằng tấm lòng
thành.
Các vị tổng thống Hoa Kỳ
Ghi dấu lịch sử đầu tiên dành cho vị tổng thống thứ nhất George
Washington. Ông là vị khai quốc công thần, là cha già dân tộc, là quốc phụ của
Hoa Kỳ. Vị tướng chỉ huy cuộc chiến tranh cách mạng chống Anh quốc. Thành lập
Hiệp chủng Quốc và lên làm tổng thống 2 nhiệm kỳ. Ông sinh ngày 22 tháng 2 năm
1796. Vì vậy nước Mỹ có ngày President’s Day cũng gọi là Washington’s Birthday.
Sau đó người ta cũng ghép chung vào ngày lịch sử này để kỷ niệm thêm ngày sinh
nhật của vị tổng thống thứ 16 là Abraham Lincoln. Ông sinh ngày 12 tháng 2-1809.
Cho đến nay ngày President trở thành ngày quốc lễ và nước Mỹ chọn ngày Thứ hai
của tháng Hai, nằm giữa sinh nhật của hai vị tổng thống vĩ đại. Một người lãnh
đạo kháng chiến thành lập quốc gia. Một người chiến thắng cuộc nội chiến, thống
nhất đất nước.
Nếu hỏi rằng, ngoài hai vị kể trên trong tất cả các vị tổng
thống Hoa Kỳ hơn 200 năm qua thì còn có tổng thống nào xếp hạng cao trong lịch
sử. Hoa Kỳ có ngay câu trả lời.
Các tổng thống vĩ đại của nước Mỹ
Câu trả lời không phải bằng văn bản mà bằng cả 1 công viên quốc
gia. Không phải là vườn cảnh, tượng đài mà bằng núi đá. Tại tiểu bang South
Dakota có hình tượng khắc trên đá. Các hình tượng vĩ đại của 4 ông tổng thống vĩ
đại. Trái núi chiếm diện tích 1,300 mẫu tây, với tượng đài cao 60 bộ nằm trên
khu đất cao 5,700 feet trên mặt biển. Từ trái qua phải là hình tổng thống
Washington, Jefferson, Roosevelt, và Lincoln.
Tổng thống Jefferson là người nhậm chức thứ ba, nhưng là cha đẻ
của bản Tuyên ngôn độc lập. Ông đã viết ra những câu bất hủ trong các bản văn
lịch sử để làm khuôn vàng thước ngọc cho đời đời. Đó là câu: “Con người
sinh ra bình đẳng và ai cũng có quyền mưu cầu hạnh
phúc.”
Vị sau cùng là tổng thống Roosevelt, người đã lãnh đạo nước Mỹ
khi nhân loại bước vào thế kỷ 19. Tượng đài khắc trên núi Rushmore là công trình
thực hiện cha truyền con nối của gia đình điêu khắc gia Borglum. Ngày nay có hai
triệu du khách đến thăm hàng năm.
Tinh hoa của dân chủ
Với hơn 200 năm lập quốc, nền dân chủ của Hoa Kỳ không một lần
nào thay đổi người lãnh đạo mà có rối loạn binh đao. Hoàn toàn không có đảo
chính, cách mạng, binh biến. Ngay cả những lúc chiến tranh sóng gió hay lúc các
vị tổng thống bị truất phế, từ chức thì việc thay đổi cũng tuần tự theo luật lệ
hoàn tất rất nhẹ nhàng và an toàn tuyệt đối.
Theo hiến định, khi vị tổng thống tại chức qua đời hay từ chức
thì ông phó lên thay. Nếu không có phó tổng thống hay vì lý do gì, ông phó không
lên thay thì người thứ ba là chủ tịch hạ viện và kế tiếp là bộ trưởng ngoại
giao. Trong thể chế dân chủ, quyền hạn do các chính trị gia nắm giữ nên vai trò
bộ trưởng quốc phòng và tham mưu trưởng liên quân thuộc phe quân sự không nằm
trong danh sách được giao quyền lãnh đạo đất nước.
Trong hoàn cảnh thuộc về đợt di dân Việt Nam đến Hoa Kỳ vào cuối
thế kỷ thứ 20, nếu chúng ta tìm hiểu về cuộc đời của tất cả các vị tổng thống
Hoa Kỳ sẽ tìm thấy rất nhiều chi tiết lý thú. Tuy nhiên, nói đến mối giao tình
Việt Mỹ phải kể lại câu chuyện sử liệu từ thời tổng thống thứ 18 của Hiệp Chủng
Quốc là ông Grant vào năm 1869.
Việt sử ghi lại rằng vào năm 1870, ông Bùi Viện gốc làng Trình
Phố, tỉnh Thái Bình dưới triều Tự Đức được cử đi sứ qua Hồng Kông rồi nhân dịp
này theo tàu viễn dương qua Hoa kỳ vào triều đại Tổng thống Ulysses Grant. Tổng
thống Mỹ tiếp kiến hứa hẹn viện trợ cho Việt Nam canh tân. Ông Bùi Viện về nước
trình lên kết quả và lại trở lại Mỹ quốc lần thứ hai. Tuy nhiên, kỳ này Hoa Kỳ
lại đổi ý nên việc viện trợ không thành.
Dù sao thì đây cũng là một ghi dấu về những ngày bang giao Việt
Mỹ đầu tiên. Nhưng suốt một trăm năm từ thời kỳ1850 đến 1950 miền Đông Nam Á vẫn
trong vòng ảnh hưởng của Pháp nên Việt Nam không có cơ hội liên hệ với Hoa Kỳ.
Cho đến năm 1975, cựu đại sứ Bùi Diễm, thuộc giòng họ Bùi Viện, đại diện Việt
Nam Cộng Hòa lại thất bại trong lần xin viện trợ cuối
cùng.
Tổng thống Hoa Kỳ và chiến tranh Việt
Nam
Cho đến thời kỳ 1954 của tổng thống thứ 34 là ông Eisenhower,
Việt Nam mới có cơ hội đóng vai trò trong lịch sử Hiệp Chủng
Quốc.
Vào cuối thập niên 50, trong chuyến đi Mỹ, chúng ta thấy hình
ảnh ông Eisenhower đón chào tổng thống Ngô Đình Diệm và ca ngợi vị nguyên thủ
Việt Nam là vĩ nhân của Đông Nam Á. Và chẳng bao lâu sau đó, vị tổng thống thứ
35 của Hoa Kỳ là ông Kennedy đã gián tiếp trách nhiệm về cuộc đảo chánh và việc
hạ sát anh em ông Diệm năm 1963 tại Sài Gòn. Ông Kennedy tuy giải tỏa được một
chế độ cản đường nhưng cũng rất ân hận về cái chết của ông Diệm. Cả hai ông Ngô
Đình Diệm và Kennedy đều là Thiên Chúa Giáo.
Nhưng niềm ân hận cũng không lâu, chỉ sau một thời gian ngắn đến lượt ông Kennedy bị ám sát chết tại Dallas, Texas.
Nhưng niềm ân hận cũng không lâu, chỉ sau một thời gian ngắn đến lượt ông Kennedy bị ám sát chết tại Dallas, Texas.
Cái chết của cả hai vị tổng thống đều vẫn còn nhiều bí ẩn cho
đến ngày nay. Ông Johnson lên thay trong vai trò tổng thống thứ 36 với gánh nặng
chiến tranh Việt Nam. Ông là người quyết tâm nhưng vẫn không thành công và để
cho ông Nixon lên thay với chiêu bài Việt Nam hóa chiến tranh, rút quân về bằng
mọi giá.
Năm 1974, Nixon, vị tổng thống thứ 37 vì Watergate phải từ chức.
Ông Gerald Ford thứ 38 lên thay, thể theo lòng dân và quốc hội, quay lưng cuộc
chiến tranh Việt Nam. Từ nay đối với Hoa Kỳ, Việt Nam chỉ còn là vấn đề nhân
đạo.
Với 5 vị tổng thống can dự vào chiến tranh Việt Nam, bắt đầu từ
Eisenhower, Kennedy, Johnson, Nixon và Ford, người Mỹ gọi đây là The War of the
Presidents. Ý nói là cuộc chiến riêng tư của các vị tổng thống, không can dự gì
vào nước Mỹ và dân Mỹ. Làn sóng chống chiến tranh của dân Mỹ dâng cao với các
cuộc xuống đường hàng triệu người. Bây giờ sống tại đây chúng ta mới có thể hiểu
được là lòng dân của Mỹ quốc thực sự ảnh hưởng đến chính quyền ra sao. Không cần
đúng hay sai, không cần giữ lời cam kết. Đối với dân chúng Hoa Kỳ, lòng kiên
nhẫn và sự chịu đựng, hy sinh rất giới hạn. Đánh không xong thì rút, sống chết
mặc bay. Từ các quan niệm đó, định mệnh đưa chúng ta đến Hoa
Kỳ.
Tổng thống Hoa Kỳ và dân tỵ nạn Việt
Nam
Sau ông Ford, dân tỵ nạn lần lượt sống với 5 vị tổng thống của
thời hậu chiến. Bắt đầu từ ông Carter, tổng thống thứ 39, ông già hiền lành đạo
đức chính là vị ân nhân đầu tiên mở cửa nước Mỹ cho thuyền nhân từ các trại tỵ
nạn vào Hoa Kỳ.
Khi đoàn biểu tình Việt Nam thắp nến đi trước Bạch Cung để than
khóc cho thuyền nhân thì ông Carter đã mở cửa ban công ngó xuống vẫy tay chào.
Nước mắt dân tỵ nạn Việt Nam di tản đợt đầu, nhỏ giọt xuống đại lộ Constitution
đã làm động lòng ông tổng thống chuyên cất nhà Homeless. Lệnh tổng thống ban ra
từ đây các tàu chiến của hạm đội số Bảy bắt đầu xua đuổi hải tặc và vớt người di
tản. Các phái đoàn Mỹ lên đường đến phỏng vấn tại trại tỵ nạn Đông Nam Á. Rồi
tiếp đến ông thứ 40 là Reagan suốt 8 năm đưa ra các đạo luật tỵ nạn, khởi sự các
buổi thảo luận thả tù, để sau này ông Bush số 41 tiếp tục mở rộng tấm lòng nhân
đạo.
Bước qua thập niên 90, triều đại Bill Clinton, tổng thống thứ 42
là thời kỳ của hòa giải và hàn gắn. Clinton mở đường hiệp thương, giải tỏa cấm
vận, đưa tay dắt đường cho Hà Nội trở về với thế giới tự do. Sau cùng ông
Clinton chấm dứt nhiệm kỳ bằng một chuyến công du cuối cùng dưới hình thức qua
Việt Nam để trình diễn một màn Workshop dân chủ đi từ Hà Nội đến Sài
Gòn.
Qua đến ông Bush, vị tổng thống thứ 43 của Hoa Kỳ đã đem bài học
Việt Nam ra để đánh trận Trung Đông, nhưng đã gặp nhiều cay đắng. Bây giờ đến
lượt tổng thống Obama, với hoàn cảnh thế giới điên đảo, nợ nần chồng chất, ông
có quá nhiều mối bận tâm. Hồ sơ Việt Nam và hồ sơ di dân tỵ nạn sẽ còn lâu mới
đem ra thảo luận.
Xem như vậy, lịch sử cận đại của Hoa Kỳ từ 1954 đến nay có 11 vị
tổng thống. Năm vị tham dự vào cuộc chiến Việt Nam. Ba triệu lính lần lượt tham
chiến. 58 ngàn người chết. Mỗi vị tổng thống khi nhắc đến Việt Nam đều mang một
kỷ niệm cay đắng khôn nguôi.
Kể từ 1975 đến nay, 5 vị tổng thống liên quan đến dân Việt Nam
hậu chiến, qua các lãnh vực di dân tỵ nạn và nhân đạo. Cả 5 người đã mang một
quan niệm mới mẻ về hai chữ Việt Nam. Đã bớt phần đau thương cay đắng. Trong
những năm gần đây, sự thành công của người Việt tại Hoa Kỳ trong tất cả các lãnh
vực đã đem đến cho các ứng cử viên tổng thống một ý niệm mới mẻ tốt đẹp của
chúng ta tại quê hương mới. Riêng tổng thống Obama, trong bài diễn văn nhậm chức
đã nhắc đến Việt Nam qua trận Khe Sanh.
Bây giờ sẽ đến lượt con cháu chúng ta sẽ làm quen với vị tổng
thống da mầu đầu tiên thứ 44 với niềm tự hào của một thế hệ di dân gốc Việt góp
phần xây dựng đầy hưng phấn trong tương lai. Biết đâu sẽ có ngày Hoa kỳ chào
mừng một tổng thống Việt Nam da vàng. Mặc dù ngày đó có thể còn rất xa, nhưng
bây giờ xin vui lòng nhận chấp nhận tổng thống của chúng ta. Trong niềm tin mới,
chúng ta cùng ghi dấu ngày lễ tổng thống 2016. Dù rằng nghĩa trang Việt
Nam tại Los Gatos có treo đôi câu đối: “Trăm năm xác tục gửi quê người,
Vạn dặm hồn thiêng về cố quốc.” Tôi cũng xin nhắc lại hai bài học trăm
năm của các di dân đến trước chúng ta. Một văn hào Nga đã nói rằng: “Nơi
nào tôi sống có tự do, nơi đó chính là quê hương.” Một chính khách Ba
Lan tỵ nạn lại nói rằng: “Muốn đấu tranh hữu hiệu cho quê hương cũ, hãy
làm một công dân tốt trên quê hương mới.”
Giao Chi San Jose. giaochi12@gmail.com
(408) 316
8393
