Có nhiều bạn hỏi tôi nghĩ gì về một câu hỏi rất lớn: “Vì sao VNCH sụp đổ nhanh như thế?”. Tôi không dám trả lời câu hỏi, vốn là một câu hỏi rất khó, còn có nhiều tranh cãi. Tuy nhiên dựa trên những gì tôi đọc, nghe và suy nghĩ, tôi xin trình bày quan điểm của mình như sau:
Thứ nhất: Giai đoạn 1945-1975 là giai đoạn chủ nghĩa cộng sản thắng lớn trên toàn thế giới. Liên xô và Trung quốc tin rằng họ có đủ khả năng giải phóng cả thế giới để xây dựng chủ nghĩa cộng sản toàn cầu. Do đó họ tìm mọi cách để xuất khẩu chủ nghĩa cộng sản. Bản thân Liên Xô và Trung Quốc không dám trực diện tấn công Hoa kỳ vì sợ chiến tranh nguyên tử. Cho nên phe cộng sản ra lệnh cho đàn em đứng mũi chịu sào. Đông Đức kiệt quệ sau thế chiến 2 cho nên chỉ còn hai mặt trận có thể chiến đấu được: Việt Nam và Triều Tiên. Tuy nhiên Kim Nhật Thành kiên quyết chấm dứt chiến tranh Triều Tiên vì ông ta không muốn cai trị một đất nước chỉ còn là một đống gạch vụn. Do đó chỉ còn lại Việt Nam.
Thứ hai: Mặc dầu mới dành được độc lập sau nhiều năm nô lệ, chiến tranh máu lửa với thực dân Pháp, những cái đầu hiếu chiến ở Hà Nội quyết dùng vũ lực để thống nhất đất nước. Quyết định này dĩ nhiên được Liên Xô và Trung Quốc ủng hộ.
Thứ ba: Hơn ai hết Hà Nội hiểu rằng Hoa kỳ chỉ muốn tình trạng VN giống như tình trạng tại Triều Tiên và Đức, có nghĩa là hòa bình và bên nào mạnh bên đó cứ phát triển. Hoa kỳ hoàn toàn không có tham vọng tiêu diệt cộng sản thế giới, mà chỉ muốn cộng sản không bành trướng thêm. Do đó quan điểm của Hoa kỳ và phòng thủ chứ không tấn công. Biết rõ điều này Hà Nội tin rằng nếu gây chiến với Hoa kỳ và làm cho cuộc chiến tranh kéo dài và làm chết càng nhiều binh sĩ của Hoa kỳ càng tốt, thì Hoa kỳ sẽ không thể chịu đựng được do sức ép chống chiến tranh của dân chúng Hoa kỳ. Hà Nội biết chắc Hoa kỳ sẽ không thua về vũ khí nhưng chắc chắn binh sĩ Hoa kỳ càng chết nhiều thì khả năng Hoa kỳ bỏ cuộc càng cao.
Thứ Tư: Năm 1972, Trung quốc vì muốn chống Liên Xô đã liên minh với Hoa kỳ. Hoa kỳ nhận được sự cam kết chung sống hòa bình của Trung quốc, biết rằng mối hiểm họa cộng sản không còn nữa, Hoa kỳ lập tức tính kế hoạch chấm dứt chiến tranh VN. Và hội nghị Paris về chấm dứt chiến tranh Việt Nam là kết quả trực tiếp của mối quan hệ giữa Trung quốc và Hoa kỳ.
Thứ Năm: Hội nghị Paris công nhận tính hợp pháp của chính phủ VNCH. Theo hiệp định này thì Hoa kỳ tiếp tục viện trợ cho VNCH, phe cộng sản tiếp tục viện trợ cho Hà nội. VNCH sẽ cùng chính phủ CMLTCHMNVN thành lập chính phủ ba thành phần. Chính phủ này sẽ thương thảo với chính phủ VNDCCH để tiến đến việc thống nhất đất nước bằng tổng tuyển cử có sự tham gia gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc. Nếu hiệp định này được Hà nội thực hiện nghiêm chỉnh thì Hoa kỳ sẽ viện trợ để tái thiết sau chiến tranh.
Thứ Sáu: Hoa kỳ biết rằng tổng thống Thiệu sẽ không hợp tác với cộng sản, cho nên gây áp lực buộc ông từ chức và đi ra nước ngoài. Dương Văn Minh cho đến giờ phút cuối cùng vẫn tin rằng ông ta có thể thành lập chính phủ đa thành phần cho miền Nam và thương thảo thống nhất đất nước với cộng sản miền Bắc theo đúng tinh thần của hiệp định Paris.
Thứ Bảy: Hà nội đơn phương xé bỏ hiệp định Paris tấn công quyết dứt điểm miền Nam bằng vũ lực. Quốc hội Hoa kỳ theo đúng hiệp định Paris chỉ viện trợ cho VNCH để duy trì hòa bình, chứ không viện trợ tiếp cho chiến tranh nữa. VNCH dưới quyền tổng thống Dương Văn Minh hoàn toàn bị bất ngờ vì họ tin rằng Hà nội cũng sẽ chấp hành hiệp định này. Hành động của Hà nội hoàn toàn ngoài kịch bản đã được thỏa thuận giữa các bên. VNCH mất ngoại viện chiến tranh, lại gặp một ông tổng thống tin cộng sản, cho nên sụp đổ nhanh chóng.
Kết luận: Hoa kỳ không muốn cộng sản lan tràn ra các nước khác và họ đã chiến đấu với VNCH để tự vệ chứ không phải để tiêu diệt cộng sản. Hoa kỳ luôn tìm cơ hội để chấm dứt chiến tranh VN. Trung quốc đã cung cấp cho Hoa kỳ cơ hội đó. Cả Trung quốc lẫn Hoa kỳ đều bị cộng sản Hà nội lừa. Hoa kỳ là quốc gia đã thực thi nghiêm chỉnh tinh thần của Hiệp định Paris. Cả VNCH, Hoa kỳ và Trung quốc đều ăn quả lừa của cộng sản Hà Nội . Đó là lý do vì sao VNCH sụp đổ nhanh. VNCH (dưới quyền TT Dương Văn Minh) thực tâm muốn thực thi hiệp định Paris với Hà Nội.

( trả lời câu hỏi của Nhạc Thiên Thù và các bạn khác)

Ls Lê Đức Minh