Nhân Vật
Chính sách ngoại giao của Trump là cẩu thả hay cực đoan? Cả hai.
Chỉ mới hai tuần nhậm chức tổng thống, Trump đã khởi động một loạt chính sách ngoại giao gây ồn ào: làm nhục thủ tướng Úc, đe dọa chiến tranh thương mại với Mexico và áp đặt lệnh cấm di trú rất hậu đậu khiến cả thế giới lên án.
Nguyễn Quang Lập: New York Times là tớ báo chống Trump số 1 nhưng bài này rất công bằng. Khá thuyết phục.
Chỉ mới hai tuần nhậm chức tổng thống, Trump đã khởi động một loạt chính
sách ngoại giao gây ồn ào: làm nhục thủ tướng Úc, đe dọa chiến tranh
thương mại với Mexico và áp đặt lệnh cấm di trú rất hậu đậu khiến cả thế
giới lên án.
Những sơ suất của các chính quyền mới là điều có thể lường trước được.
Nhưng lần này số lượng và bản chất của chúng khiến các nhà phân tích
thắc mắc liệu chúng có phản ánh sự thiếu mạch lạc và cẩu thả của chính
quyền này, hay đó là những bước đi đầu tiên, cực đoan và nguy hiểm trong
chính sách ngoại giao. Câu trả lời là có thể cả hai, nếu Hội đồng An
ninh Quốc gia của Trump có đóng góp gì vào chuyện đó.
Về mặt nhân sự, cho đến cuối tuần qua, dấu hiệu gây lo lắng nhất là việc
Trump bổ nhiệm Michael T. Flynn, một tướng Quân đội ba sao về hưu, làm
cố vấn an ninh quốc gia. Để có được một sự nghiệp lớn về chính sách
ngoại giao, Flynn gặp phải hai “trở ngại” lớn. Một, ông được xem là một
nhà chỉ đạo kém năng lực và độc đoán; năm 2014 ông bị bãi chức Giám đốc
Cơ quan Tình báo Quốc phòng vì ông bị ám ảnh rằng Iran có dính líu đến
các cuộc tấn công vào tòa đại sứ Mỹ ở Libya – một đánh giá không xứng
tầm. Thứ hai, ông rất khinh suất khi bày tỏ quan điểm cực đoan về các
chính sách. Ông cho rằng Mỹ phải lao vao cuộc chiến nhiều mặt trận chống
khủng bố, hậu thuẫn cho các đồng mình chống Hồi Giáo cứng đầu như Ai
Cập, đánh giá thấp các quan hệ với các đối tác chống khủng bố như Saudi
Arabia
Có lúc có vẻ như Flynn đã thực sự vào cuộc. Chính sách ngoại giao trước
khi nhậm chức của Trump chuyển động – đặc biệt là sự phản bác rõ ràng
chính sách “Một Trung Quốc” và sự ve vãn Nga nhằm lôi kéo Nga trở thành
một đối tác chống khủng bố cho thấy cách tiếp cận các vấn đề chiến lược
của người cố vấn an ninh quốc gia này rất thiếu cẩn trọng.
Suốt tuần qua, tình hình bắt đầu xấu đi. Nhiều tin đồn rộ lên, rằng
Trump, như Obama trước đây, đã mệt mỏi với tính hống hách độc đoán của
Flynn. Có lẽ để ngăn chặn ông tướng này, Trump đã cất nhắc Stephen
Bannon, cố vấn chính trị thân cận nhất của ông, vào vị trí cao nhất
trong cỗ máy ra chính sách của Hội đồng An Ninh Quốc gia. Flynn dù sao
cũng đã có một sự nghiệp lâu dài trong quân đội và ngoại giao, trong khi
Bannon là một người có đầu óc cực hữu, và chỉ là một sĩ quan Hải quân
cho đến cuối năm 1983.
Sẽ tệ hại hơn nếu Trump đem đến một quân sư chính trị chỉ để kiểm soát
một cố vấn chính sách ương ngạnh (ý nói Flynn). Nhưng đồng thời, ông lại
coi thường vị trí truyền thống: chủ tịch Hội đồng Liên quân – cố vấn
quân sự chính yếu cho tổng thống. Ông chỉ thỉnh thoảng mời vị này họp.
Nói cách khác, Bannon hiện nay trong thực tế có thể là đồng cố vấn an
ninh quốc gia, điều đó khẳng định rằng Trump có kế hoạch gắn chặt tiến
trình ra quyết định về ANQG (an ninh quoc gia) với ý hệ chính trị hơn là
cảm quan chiến lược và tính khả thi trong hoạt động.
Các học giả nổi tiếng cho rằng chính sách ngoại giao của Mỹ dựa trên dữ
liệu đầu vào (input) quân sự và sự kiểm soát dân sự, đồng thời giữ cho
các tác động chính trị ở mức tối thiểu. Theo Huntington, các nhà lãnh
đạo dân sự phải có tầm nhìn chiến lược nhưng phải làm theo giới quân sự
trong khi hành động. Một nghiên cứu về Việt Nam của Tướng McMaster chỉ
cho thấy những hậu quả khi cán cân này bị lệch (quân sự bị xem thường).
Hội đồng ANQG không chỉ tư vấn cho tổng thống; bằng cách điều phối với
Bộ ngoại giao, Lầu Năm Góc và các cơ quan khác, nó còn có nhiệm vụ duy
trì sự cân bằng này. Để làm việc đó đòi hỏi phải có một nhãn quan cởi mở
trí thức và sự bao dung các quan điểm khác biệt. Nhiệm vụ của cố vấn
ANQG là thiết đặt và điều phối lịch trình chính sách ngoại giao để xin ý
kiến tổng thống, thu nhận dữ liệu của các cơ quan trọng yếu, và giao
cho các cơ quan đó thực hiện chính sách. Rất ít khả năng hoặc Bannon
hoặc Flynn sẽ tập trung vào loại công việc khó khăn như thế.
Cả hai đều nhìn thế giới qua lăng kính Ghét sợ Hồi giáo, không chấp nhận
bất đồng và do đó thu nhận những kẻ bợ đỡ tay sai vào bộ máy của mình.
Khuynh hướng của họ sẽ là lập chính sách theo các học thuyết lỗi thời và
biến HDANQG thành một buồng ngủ âm vang ý thức hệ, phát đi những sắc
lệnh cho các cơ quan thực hiện – chủ yếu là Bộ Ngoại giao và các cơ quan
thực thi luật pháp. Bằng chứng là sắc lệnh cấm nhập cư vừa rồi đã không
qua sự tham vấn của Bộ Ngoại Giao, Bộ Quốc phòng và Bộ An Ninh Nội địa.
Những sai lầm lớn khác đang thấp thoáng ở chân trời: Trump yêu cầu Saudi
và Emirati chung tay thiết lập “vùng an toàn” ở Syria mà từ lâu Lầu Năm
Góc và Hội đồng Liên quân đã phản đối. Liệu Bannon và Flynn có tham
khảo ý kiến của các Tướng Liên quân về kế hoạch này nếu biết họ sẽ tranh
luận chống lại mình?
Có chút hy vọng là Bộ trưởn QP Jim Mattis sẽ hành động như một đối
trọng. Ông đã phê phán nhiều ý tưởng của Trump và bộ sậu của Trump,
thuyết phục Trump không phục hồi biện pháp tra tấn tù nhân, tỏ rõ lập
trường cứng rắn với Nga về Ukraine, ủng hộ giải pháp hai-nhà nước về vấn
đề Israel-Palestine và cách tiếp cận Iran có cân nhắc.
Vậy là trong khi Bannon và có lẽ Flynn được Trump lắng nghe, thì Mattis
có những khả năng riêng để bù đắp thiếu hụt. Là vị tướng 4 sao, với gia
sản quân sự của ông được so sánh với Tướng Dunford, ông có sự hậu thuẫn
mạnh trong chính quyền.
Trong các cuộc họp, cố vấn ANQG phải sắp đặt thứ tự đồng thuận về các
vấn đề hành động của hội đồng. Bannon và Flynn có thể phun ý thức hệ ra,
tung tóe những sự kiện và tin vịt của Flynn; trong khi đó Mattis có thể
lên tiếng đầy thẩm quyền về các khả năng, những đánh giá về các mối đe
dọa, những thỏa hiệp khu vực và toàn cầu và các hệ quả của chúng.
Chắc còn lâu Quốc hội và các chính trị gia khác mới dứt khoát đứng về
phía Mattis chống lại Bannon bệnh hoạn hay Flynn lập dị. Hai người ngày
càng bị Lầu Năm Góc, Bộ Ngoai Giao và cộng đồng tình báo phản kháng và
bỏ mặc.
Câu hỏi là, như thế đã đủ chưa. Thông thường, một cố vấn ANQG không được
ưa thích, không đáng tin cậy sẽ sớm bị đuổi cổ. Nhưng Trump có thể ương
bướng đặt cược vào một hoặc cả hai kẻ trung tín này. Có được cả hai làm
việc trong HDANQG, tôi đoán chắc Trump cuối cùng sẽ rũ bỏ trách nhiệm
chừng nào ông còn giữ được thể diện. Cho đến lúc đó, tình hình sẽ còn
rất u ám. Rất ít hy vọng về một chính sách ngoại giao mạnh có thể dựa
trên sự đối lập rộng rãi của cộng đồng quan chức an ninh quốc gia đối
với tổng thống và các cố vấn thân cận của ông ta.
Theo New York Times
Mai Sơn dịch
https://www.nytimes.com/2017/02/03/opinion/sunday/is-trumps-foreign-policy-inept-or-radical-its-both.html?smid=fb-share&_r=0
(FB Nguyễn Quang Lập)
Bàn ra tán vào (1)
quang dinh
ĐẠI LOẠN TRUMP TIỂU MẠN
*
Thái Anh Văn=mạn quan thoại=Đàm Vĩnh Hưng
Nội Y ngoại phục lao trung lao
Lương tâm tiên lãng khói thuốc lào
Hải Phòng bom đạn Vươn cao Viết năm sao hấp huyết máu đồng bào
*
Xì Trump xịt thối độc sao táo dai Soài Rạp ngàn sao băng hồng giòn
Đài Loan vừa ngậm bòn bon
Nhã Kỳ dưa bở bồ hòn nuốt chôm chôm
Sầu riêng đu đủ chó chồm Rạch Gầm điên điển ngò om lẩu thịt cầy
*
Lưng trời đảng cướp sản vén mây
Chí Phèo Chị Dậu trộm ăn mày
Giật lộc Phạm Văn Đồng giành phết
Võ Nguyên Giáp rách hạ cờ tây
*
Thích Chân Quang bạch Mã Xây lò Tôn Nữ thị Ninh cây hãm xà cừ
Hoàng Nhan Khang Mục Niệm Từ Hoàng Dung Quách Tỉnh khấu trừ Lệnh Hồ Xung
Ba Đình Hà Nội côn trùng Chú Thu hoạch sớm bọ hung phân bắc kì
T.P.P cộng Trà My Bành Lệ Viện phỉ bánh mỳ phí giao thông
*
TÂM THANH
----------------------------------------------------------------------------------
Các tin đã đăng
- Huỳnh Ngọc Chênh - Hôm nay đón Nguyễn Thúy Hạnh về nhà, kịch tính như phim
- "Sư Minh Tuệ" - by Đỗ Duy Ngọc / Trần Văn Giang (ghi lại)
- "Thế lực nào đã đầu độc tướng vi-xi Nguyễn Chí Vịnh?" - Lê Văn Đoành / Trần Văn Giang (ghi lại)
- NHỮNG NỮ LƯU LỪNG DANH Ở MỸ & THẾ GIỚI - TRẦN VĂN NGÀ
- Putin tiến thoái lưỡng nan vì đã tính sai nước cờ _ Hoài Việt
Chính sách ngoại giao của Trump là cẩu thả hay cực đoan? Cả hai.
Chỉ mới hai tuần nhậm chức tổng thống, Trump đã khởi động một loạt chính sách ngoại giao gây ồn ào: làm nhục thủ tướng Úc, đe dọa chiến tranh thương mại với Mexico và áp đặt lệnh cấm di trú rất hậu đậu khiến cả thế giới lên án.
Nguyễn Quang Lập: New York Times là tớ báo chống Trump số 1 nhưng bài này rất công bằng. Khá thuyết phục.
Chỉ mới hai tuần nhậm chức tổng thống, Trump đã khởi động một loạt chính
sách ngoại giao gây ồn ào: làm nhục thủ tướng Úc, đe dọa chiến tranh
thương mại với Mexico và áp đặt lệnh cấm di trú rất hậu đậu khiến cả thế
giới lên án.
Những sơ suất của các chính quyền mới là điều có thể lường trước được.
Nhưng lần này số lượng và bản chất của chúng khiến các nhà phân tích
thắc mắc liệu chúng có phản ánh sự thiếu mạch lạc và cẩu thả của chính
quyền này, hay đó là những bước đi đầu tiên, cực đoan và nguy hiểm trong
chính sách ngoại giao. Câu trả lời là có thể cả hai, nếu Hội đồng An
ninh Quốc gia của Trump có đóng góp gì vào chuyện đó.
Về mặt nhân sự, cho đến cuối tuần qua, dấu hiệu gây lo lắng nhất là việc
Trump bổ nhiệm Michael T. Flynn, một tướng Quân đội ba sao về hưu, làm
cố vấn an ninh quốc gia. Để có được một sự nghiệp lớn về chính sách
ngoại giao, Flynn gặp phải hai “trở ngại” lớn. Một, ông được xem là một
nhà chỉ đạo kém năng lực và độc đoán; năm 2014 ông bị bãi chức Giám đốc
Cơ quan Tình báo Quốc phòng vì ông bị ám ảnh rằng Iran có dính líu đến
các cuộc tấn công vào tòa đại sứ Mỹ ở Libya – một đánh giá không xứng
tầm. Thứ hai, ông rất khinh suất khi bày tỏ quan điểm cực đoan về các
chính sách. Ông cho rằng Mỹ phải lao vao cuộc chiến nhiều mặt trận chống
khủng bố, hậu thuẫn cho các đồng mình chống Hồi Giáo cứng đầu như Ai
Cập, đánh giá thấp các quan hệ với các đối tác chống khủng bố như Saudi
Arabia
Có lúc có vẻ như Flynn đã thực sự vào cuộc. Chính sách ngoại giao trước
khi nhậm chức của Trump chuyển động – đặc biệt là sự phản bác rõ ràng
chính sách “Một Trung Quốc” và sự ve vãn Nga nhằm lôi kéo Nga trở thành
một đối tác chống khủng bố cho thấy cách tiếp cận các vấn đề chiến lược
của người cố vấn an ninh quốc gia này rất thiếu cẩn trọng.
Suốt tuần qua, tình hình bắt đầu xấu đi. Nhiều tin đồn rộ lên, rằng
Trump, như Obama trước đây, đã mệt mỏi với tính hống hách độc đoán của
Flynn. Có lẽ để ngăn chặn ông tướng này, Trump đã cất nhắc Stephen
Bannon, cố vấn chính trị thân cận nhất của ông, vào vị trí cao nhất
trong cỗ máy ra chính sách của Hội đồng An Ninh Quốc gia. Flynn dù sao
cũng đã có một sự nghiệp lâu dài trong quân đội và ngoại giao, trong khi
Bannon là một người có đầu óc cực hữu, và chỉ là một sĩ quan Hải quân
cho đến cuối năm 1983.
Sẽ tệ hại hơn nếu Trump đem đến một quân sư chính trị chỉ để kiểm soát
một cố vấn chính sách ương ngạnh (ý nói Flynn). Nhưng đồng thời, ông lại
coi thường vị trí truyền thống: chủ tịch Hội đồng Liên quân – cố vấn
quân sự chính yếu cho tổng thống. Ông chỉ thỉnh thoảng mời vị này họp.
Nói cách khác, Bannon hiện nay trong thực tế có thể là đồng cố vấn an
ninh quốc gia, điều đó khẳng định rằng Trump có kế hoạch gắn chặt tiến
trình ra quyết định về ANQG (an ninh quoc gia) với ý hệ chính trị hơn là
cảm quan chiến lược và tính khả thi trong hoạt động.
Các học giả nổi tiếng cho rằng chính sách ngoại giao của Mỹ dựa trên dữ
liệu đầu vào (input) quân sự và sự kiểm soát dân sự, đồng thời giữ cho
các tác động chính trị ở mức tối thiểu. Theo Huntington, các nhà lãnh
đạo dân sự phải có tầm nhìn chiến lược nhưng phải làm theo giới quân sự
trong khi hành động. Một nghiên cứu về Việt Nam của Tướng McMaster chỉ
cho thấy những hậu quả khi cán cân này bị lệch (quân sự bị xem thường).
Hội đồng ANQG không chỉ tư vấn cho tổng thống; bằng cách điều phối với
Bộ ngoại giao, Lầu Năm Góc và các cơ quan khác, nó còn có nhiệm vụ duy
trì sự cân bằng này. Để làm việc đó đòi hỏi phải có một nhãn quan cởi mở
trí thức và sự bao dung các quan điểm khác biệt. Nhiệm vụ của cố vấn
ANQG là thiết đặt và điều phối lịch trình chính sách ngoại giao để xin ý
kiến tổng thống, thu nhận dữ liệu của các cơ quan trọng yếu, và giao
cho các cơ quan đó thực hiện chính sách. Rất ít khả năng hoặc Bannon
hoặc Flynn sẽ tập trung vào loại công việc khó khăn như thế.
Cả hai đều nhìn thế giới qua lăng kính Ghét sợ Hồi giáo, không chấp nhận
bất đồng và do đó thu nhận những kẻ bợ đỡ tay sai vào bộ máy của mình.
Khuynh hướng của họ sẽ là lập chính sách theo các học thuyết lỗi thời và
biến HDANQG thành một buồng ngủ âm vang ý thức hệ, phát đi những sắc
lệnh cho các cơ quan thực hiện – chủ yếu là Bộ Ngoại giao và các cơ quan
thực thi luật pháp. Bằng chứng là sắc lệnh cấm nhập cư vừa rồi đã không
qua sự tham vấn của Bộ Ngoại Giao, Bộ Quốc phòng và Bộ An Ninh Nội địa.
Những sai lầm lớn khác đang thấp thoáng ở chân trời: Trump yêu cầu Saudi
và Emirati chung tay thiết lập “vùng an toàn” ở Syria mà từ lâu Lầu Năm
Góc và Hội đồng Liên quân đã phản đối. Liệu Bannon và Flynn có tham
khảo ý kiến của các Tướng Liên quân về kế hoạch này nếu biết họ sẽ tranh
luận chống lại mình?
Có chút hy vọng là Bộ trưởn QP Jim Mattis sẽ hành động như một đối
trọng. Ông đã phê phán nhiều ý tưởng của Trump và bộ sậu của Trump,
thuyết phục Trump không phục hồi biện pháp tra tấn tù nhân, tỏ rõ lập
trường cứng rắn với Nga về Ukraine, ủng hộ giải pháp hai-nhà nước về vấn
đề Israel-Palestine và cách tiếp cận Iran có cân nhắc.
Vậy là trong khi Bannon và có lẽ Flynn được Trump lắng nghe, thì Mattis
có những khả năng riêng để bù đắp thiếu hụt. Là vị tướng 4 sao, với gia
sản quân sự của ông được so sánh với Tướng Dunford, ông có sự hậu thuẫn
mạnh trong chính quyền.
Trong các cuộc họp, cố vấn ANQG phải sắp đặt thứ tự đồng thuận về các
vấn đề hành động của hội đồng. Bannon và Flynn có thể phun ý thức hệ ra,
tung tóe những sự kiện và tin vịt của Flynn; trong khi đó Mattis có thể
lên tiếng đầy thẩm quyền về các khả năng, những đánh giá về các mối đe
dọa, những thỏa hiệp khu vực và toàn cầu và các hệ quả của chúng.
Chắc còn lâu Quốc hội và các chính trị gia khác mới dứt khoát đứng về
phía Mattis chống lại Bannon bệnh hoạn hay Flynn lập dị. Hai người ngày
càng bị Lầu Năm Góc, Bộ Ngoai Giao và cộng đồng tình báo phản kháng và
bỏ mặc.
Câu hỏi là, như thế đã đủ chưa. Thông thường, một cố vấn ANQG không được
ưa thích, không đáng tin cậy sẽ sớm bị đuổi cổ. Nhưng Trump có thể ương
bướng đặt cược vào một hoặc cả hai kẻ trung tín này. Có được cả hai làm
việc trong HDANQG, tôi đoán chắc Trump cuối cùng sẽ rũ bỏ trách nhiệm
chừng nào ông còn giữ được thể diện. Cho đến lúc đó, tình hình sẽ còn
rất u ám. Rất ít hy vọng về một chính sách ngoại giao mạnh có thể dựa
trên sự đối lập rộng rãi của cộng đồng quan chức an ninh quốc gia đối
với tổng thống và các cố vấn thân cận của ông ta.
Theo New York Times
Mai Sơn dịch
https://www.nytimes.com/2017/02/03/opinion/sunday/is-trumps-foreign-policy-inept-or-radical-its-both.html?smid=fb-share&_r=0
(FB Nguyễn Quang Lập)
