Nhân Vật
Cuộc đời nữ tướng Bùi Thị Xuân: Anh hùng và bi thảm
Chồng anh hùng, vợ cũng anh hùng
Nữ tướng Bùi Thị Xuân quê ở thôn Xuân Hoà, tổng Phú Phong, huyện Tuy Viễn, phủ Quy Nhơn (nay là thôn Phú Xuân, xã Bình Phú, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định). Theo một số tài liệu thì bà sinh vào năm 1758. Bà là con gái ông Bùi Đắc Chí và là cháu gọi Thái sư Bùi Đắc Tuyên bằng chú.
Thuở bé Bùi Thị Xuân ham mê võ nghệ, thích tập côn quyền đao kiếm. Đa phần là tự học ở nhà. Do thông minh, sáng dạ và đặc biệt là tố chất nhanh nhẹn, khoẻ mạnh, Bùi Thị Xuân tập võ rất nhanh. Vì vậy mà ở địa phương có truyền thuyết về một bà cụ già, không con cháu, đêm đêm bí mật dạy võ cho Bùi Thị Xuân. Cũng có thuyết nói rằng, bà học võ với võ sư Ngô Mãnh cùng với Ngô Văn Sở. Năm 15 tuổi, bà đã nổi tiếng gần xa về vẻ đẹp thanh tú và võ nghệ cao cường. Đó cũng là thời kỳ anh em Tây Sơn thu dùng hào kiệt, chuẩn bị nổi dậy.
Bùi Thị Xuân là vợ của danh tướng Trần Quang Diệu. Trường hợp gặp gỡ của hai ông bà cũng rất đặc biệt. Một hôm Bùi Thị Xuân vào rừng săn bắn thì gặp một tráng sĩ đang đánh nhau với hổ. Tráng sĩ tay không quần nhau với hổ dữ suốt cả buổi sáng, lúc này đã đuối sức. Nếu bà không ứng cứu kịp thời thì người ấy có thể nguy đến tính mạng. Bà vội vàng rút kiếm xông đến đánh nhau với hổ dữ. Bằng một đường kiếm vút nhanh như tia sáng, hổ dữ bị một nhát xả vai, vội bỏ chạy vào rừng sâu. Tráng sĩ được cứu đó là Trần Quang Diệu.
Số là hôm ấy Trần Quang Diệu đang trên đường tìm đến Kiên Mỹ ra mắt anh em Tây Sơn, không may giữa đường gặp hổ. Bùi Thị Xuân cũng đang định tìm đến gia nhập nghĩa quân Tây Sơn. Chí lớn gặp nhau, hai ông bà cùng nhau đến ra mắt Tây Sơn Vương Nguyễn Nhạc. Ở đây, Nguyễn Nhạc đã tác thành cho hai người thành vợ thành chồng. Và cả hai đã trở thành những trụ cột của Tây Sơn. Nếu bà là người đứng đầu "Ngũ phụng thư" (năm con chim phượng hoàng, chỉ 5 vị anh thư) thì ông là một trong "Thất hổ tướng" (bảy viên hổ tướng) của nhà Tây Sơn. Hai ông bà là 2 trong số 18 người được coi là 18 viên đá tảng gây dựng nên triều đại Tây Sơn (sử gọi là Tây Sơn thập bát cơ thạch).
 |
| Đền thờ nữ tướng Bùi Thị Xuân. |
Ở trong bộ chỉ huy nghĩa quân, vì là nữ nên Bùi Thị Xuân được giao nhiệm vụ chỉ huy nữ binh ở nhà bảo vệ Hoàng thành. Vì bà có tài thuần dưỡng và huấn luyện voi chiến nên được giao chỉ huy đội tượng binh. Theo một số tài liệu thì dưới quyền bà có 5.000 nữ binh và 200 thớt voi, nhiệm vụ chính là bảo vệ Hoàng thành.
Bà chỉ tham gia một số trận đánh như trận Rạch Gầm - Xoài Mút dưới quyền chỉ huy của chủ tướng Nguyễn Huệ vào đầu năm 1785, hay trận đánh sang Vạn Tượng vào năm 1791, dưới quyền chỉ huy của tướng Trần Quang Diệu, chồng bà. Còn nhiệm vụ chính của Bùi Thị Xuân là chỉ huy bảo vệ Hoàng thành, bảo vệ sự yên bình của Kinh đô, để cho các tướng sĩ yên lòng ra trận. Bà được Hoàng đế Quang Trung phong là Đô đốc, vị nữ Đô đốc duy nhất dưới triều đại Tây Sơn, vị nữ tướng hiếm hoi trong lịch sử Việt Nam.
Tháng 5 Tân Dậu (1801) trong lúc đại bộ phận tinh binh tướng giỏi của Tây Sơn đang tập trung vây hãm, hòng chiếm lại Quy Nhơn (nay là Bình Định) thì Nguyễn vương Phúc Ánh bất ngờ đánh vào Phú Xuân. Lúc này lực lượng bảo vệ Kinh đô còn lại rất mỏng, nên quân Tây Sơn nhanh chóng bị thất bại. Phú Xuân lọt vào tay nhà Nguyễn. Bùi Thị Xuân bảo vệ vua Cảnh Thịnh và toàn bộ Hoàng gia rút ra Bắc thành. Mất Phú Xuân, cục diện chiến tranh Tây Sơn - Nguyễn Ánh thay đổi hoàn toàn. Từ đây Tây Sơn bị chia cắt làm hai, không thể ứng cứu cho nhau.
Phan Duy Kha
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- Huỳnh Ngọc Chênh - Hôm nay đón Nguyễn Thúy Hạnh về nhà, kịch tính như phim
- "Sư Minh Tuệ" - by Đỗ Duy Ngọc / Trần Văn Giang (ghi lại)
- "Thế lực nào đã đầu độc tướng vi-xi Nguyễn Chí Vịnh?" - Lê Văn Đoành / Trần Văn Giang (ghi lại)
- NHỮNG NỮ LƯU LỪNG DANH Ở MỸ & THẾ GIỚI - TRẦN VĂN NGÀ
- Putin tiến thoái lưỡng nan vì đã tính sai nước cờ _ Hoài Việt
Cuộc đời nữ tướng Bùi Thị Xuân: Anh hùng và bi thảm
Chồng anh hùng, vợ cũng anh hùng
Nữ tướng Bùi Thị Xuân quê ở thôn Xuân Hoà, tổng Phú Phong, huyện Tuy Viễn, phủ Quy Nhơn (nay là thôn Phú Xuân, xã Bình Phú, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định). Theo một số tài liệu thì bà sinh vào năm 1758. Bà là con gái ông Bùi Đắc Chí và là cháu gọi Thái sư Bùi Đắc Tuyên bằng chú.
Thuở bé Bùi Thị Xuân ham mê võ nghệ, thích tập côn quyền đao kiếm. Đa phần là tự học ở nhà. Do thông minh, sáng dạ và đặc biệt là tố chất nhanh nhẹn, khoẻ mạnh, Bùi Thị Xuân tập võ rất nhanh. Vì vậy mà ở địa phương có truyền thuyết về một bà cụ già, không con cháu, đêm đêm bí mật dạy võ cho Bùi Thị Xuân. Cũng có thuyết nói rằng, bà học võ với võ sư Ngô Mãnh cùng với Ngô Văn Sở. Năm 15 tuổi, bà đã nổi tiếng gần xa về vẻ đẹp thanh tú và võ nghệ cao cường. Đó cũng là thời kỳ anh em Tây Sơn thu dùng hào kiệt, chuẩn bị nổi dậy.
Bùi Thị Xuân là vợ của danh tướng Trần Quang Diệu. Trường hợp gặp gỡ của hai ông bà cũng rất đặc biệt. Một hôm Bùi Thị Xuân vào rừng săn bắn thì gặp một tráng sĩ đang đánh nhau với hổ. Tráng sĩ tay không quần nhau với hổ dữ suốt cả buổi sáng, lúc này đã đuối sức. Nếu bà không ứng cứu kịp thời thì người ấy có thể nguy đến tính mạng. Bà vội vàng rút kiếm xông đến đánh nhau với hổ dữ. Bằng một đường kiếm vút nhanh như tia sáng, hổ dữ bị một nhát xả vai, vội bỏ chạy vào rừng sâu. Tráng sĩ được cứu đó là Trần Quang Diệu.
Số là hôm ấy Trần Quang Diệu đang trên đường tìm đến Kiên Mỹ ra mắt anh em Tây Sơn, không may giữa đường gặp hổ. Bùi Thị Xuân cũng đang định tìm đến gia nhập nghĩa quân Tây Sơn. Chí lớn gặp nhau, hai ông bà cùng nhau đến ra mắt Tây Sơn Vương Nguyễn Nhạc. Ở đây, Nguyễn Nhạc đã tác thành cho hai người thành vợ thành chồng. Và cả hai đã trở thành những trụ cột của Tây Sơn. Nếu bà là người đứng đầu "Ngũ phụng thư" (năm con chim phượng hoàng, chỉ 5 vị anh thư) thì ông là một trong "Thất hổ tướng" (bảy viên hổ tướng) của nhà Tây Sơn. Hai ông bà là 2 trong số 18 người được coi là 18 viên đá tảng gây dựng nên triều đại Tây Sơn (sử gọi là Tây Sơn thập bát cơ thạch).
|
| Đền thờ nữ tướng Bùi Thị Xuân. |
Ở trong bộ chỉ huy nghĩa quân, vì là nữ nên Bùi Thị Xuân được giao nhiệm vụ chỉ huy nữ binh ở nhà bảo vệ Hoàng thành. Vì bà có tài thuần dưỡng và huấn luyện voi chiến nên được giao chỉ huy đội tượng binh. Theo một số tài liệu thì dưới quyền bà có 5.000 nữ binh và 200 thớt voi, nhiệm vụ chính là bảo vệ Hoàng thành.
Bà chỉ tham gia một số trận đánh như trận Rạch Gầm - Xoài Mút dưới quyền chỉ huy của chủ tướng Nguyễn Huệ vào đầu năm 1785, hay trận đánh sang Vạn Tượng vào năm 1791, dưới quyền chỉ huy của tướng Trần Quang Diệu, chồng bà. Còn nhiệm vụ chính của Bùi Thị Xuân là chỉ huy bảo vệ Hoàng thành, bảo vệ sự yên bình của Kinh đô, để cho các tướng sĩ yên lòng ra trận. Bà được Hoàng đế Quang Trung phong là Đô đốc, vị nữ Đô đốc duy nhất dưới triều đại Tây Sơn, vị nữ tướng hiếm hoi trong lịch sử Việt Nam.
Tháng 5 Tân Dậu (1801) trong lúc đại bộ phận tinh binh tướng giỏi của Tây Sơn đang tập trung vây hãm, hòng chiếm lại Quy Nhơn (nay là Bình Định) thì Nguyễn vương Phúc Ánh bất ngờ đánh vào Phú Xuân. Lúc này lực lượng bảo vệ Kinh đô còn lại rất mỏng, nên quân Tây Sơn nhanh chóng bị thất bại. Phú Xuân lọt vào tay nhà Nguyễn. Bùi Thị Xuân bảo vệ vua Cảnh Thịnh và toàn bộ Hoàng gia rút ra Bắc thành. Mất Phú Xuân, cục diện chiến tranh Tây Sơn - Nguyễn Ánh thay đổi hoàn toàn. Từ đây Tây Sơn bị chia cắt làm hai, không thể ứng cứu cho nhau.
Phan Duy Kha
