Nguyễn Văn Khanh -

Chính trị gia Cộng Hòa Mike Huckabee chính thức từ giã FOX News để dành nhiều thì giờ thăm dò tranh cử tổng thống 2016, hy vọng từ giờ đến cuối tháng Hai sẽ vận động được “từ 25 triệu đến 50 triệu dollars” trước khi ông quyết định có nên dự cuộc đua tiến về Tòa Bạch Ốc hay không.

Trong lá thư gửi sáng thứ Bảy tuần trước cho các cảm tình viên và những người từng góp tiền giúp ông vận động tranh cử hồi 2008, ông Cựu Thống Đốc tiểu bang Arkansas viết rằng mặc dù “đến mùa Xuân mới quyết định” có ra tranh cử hay không nhưng ông quyết định ngưng làm việc với đài FOX News ngay tức khắc “vì không muốn đài phải ở trong thế khó khăn”, viết thêm ngưng làm việc với đài FOX “sẽ giúp tôi cơ hội nói chuyện trực tiếp với mọi người (về chuyện tranh cử) cũng như đi tìm sự hậu thuẫn của những người ủng hộ”.

Tối thứ Bảy vừa rồi trong chương trình hội luận truyền hình mang tên “Huckabee”, ông nói lời chia tay với khán giả, cho mọi người “dù rất thích chương trình này” nhưng “không thể bỏ qua sự lôi cuốn của cuộc tranh cử tổng thống”. Ông cũng nhỏ lời cám ơn mọi người đã giúp đỡ, theo dõi chương trình do ông điều khiển trong hơn 6 năm qua, và số lượng khán giả 1.3 triệu ông có hàng tuần được các nhà quan sát bầu cử xem là “lợi thế” để ông bước vào cuộc tranh cử.

Việc ông Huckabee có ý định tranh cử là điều được dự đoán từ trước, bằng chứng là trong 2 năm qua tên ông thường xuyên được nói đến trong những cuộc bàn thảo chính trị của những viên chức điều hành cũng như các thành viên nồng cốt trong đảng Cộng Hòa. Tháng 11 năm ngoái khi trả lời phỏng vấn của nhật báo The Washington Post, ông có nói là “sẽ suy nghĩ thật cặn kẽ những gì phải làm”, không để cho mọi người nghĩ rằng ông sử dụng chương trình rất ăn khách (có trên một triệu khán giả) trên đài FOX News để làm lợi cá nhân. Tháng 12 vừa rồi cả 2 tờ Post và The New York Times đều đưa tin ông Huckabee “bắt đầu dựng dàn tham mưu chính trị”, trong lúc đồn đãi cho thấy ông bí mật tiếp xúc với những người ủng hộ, gặp gỡ nhân viên từng làm việc với ông để “soạn thảo kế hoạch khởi đầu”, tức làm những điều tất cả các chính trị gia Mỹ đều làm trước khi quyết định tranh cử một chức vụ dân cử nào đó. Khi tin này được tung ra, giới quan sát chính trị tin rằng chuyện ông Huckabee ra tranh cử chỉ là vấn đề thời gian, sớm muộn gì cũng đến.

Đây không phải lần đầu tiên ông Cựu Thống Đốc mới 59 tuổi của tiểu bang Arkansas xuất hiện ở chính trường cấp quốc gia. Hồi 2008 ông từng được giới truyền thông Hoa Kỳ đặt cho biết danh “hiện tượng chính trị” khi bất ngờ thắng vòng sơ bộ ở tiểu bang Iowa, nhưng ngay sau đó lại thua ở New Hampshire. Cuộc tranh cử đó kết thúc với Thượng Nghị Sĩ John McCain được đảng Cộng Hòa chọn ra ứng cử, nhưng thành tích thắng 8 tiểu bang của ông Huckabee vẫn thường được nói đến, đi kèm với lời ngợi khen ông là người tiêu biểu cho cánh bảo thủ và là chính trị gia thu hút được phiếu của những cử tri Thiên Chúa Giáo ở miền Nam.

Trả lời phỏng vấn sau ngày thất cử, ông nói rằng điều đáng tiếc là “cử tri Cộng Hòa dẵ không bỏ tiền ủng hộ tôi, chứ không tôi đã là người được đảng đề cử để tranh chức tổng thống 2008”. Có lẽ chính vì thế nên lần này ông quyết định mở cuộc thăm dò bầu cử sớm hơn, hy vọng gây được sự chú ý của những người trong đảng, đặc biệt nhắm vào thành phần cử tri đã ủng hộ ông 6 năm trước. Mới đây khi trả lời phỏng vấn của nhật báo The Washington Times, ông tỏ ý cho biết không hài lòng khi thấy các chính trị gia cùng đảng tìm cách chê bai, chỉ trích nhau trong những cuộc tranh luận, nói rõ kế hoạch 2016 của ông sẽ là “trình bày cho cử tri biết những gì tôi sẽ làm chứ không nhắm vào những gì các ứng cử viên khác không làm được”. Ông cũng nói dự tính ra tranh cử vì thấy “(tình hình) thế giới đang bốc cháy, nước Mỹ tìm một người chữa cháy chứ không tìm người chỉ muốn đổ thêm dầu vào lửa” (nguyên văn: “The world is on fire, and America is looking for a firefighter, not a pyromaniac”).

Mặc dù được giớ truyền thông xếp trong danh sách những chính trị gia vui tính, dễ thân thiện, nhưng để trở thành ứng cử viên hàng đầu trong vòng sơ bộ và sau đó thu hút ít nhất 65 triệu lá phiếu của cử tri toàn quốc là điều chính ông Huckabee biết “không phải dễ làm”. Vì thế tin đồn trong giới sinh hoạt chính trị thủ đô cho hay trong một cuộc tiếp xúc với những người ủng hộ, ông phác thảo sơ lược kế hoạch hành động: khởi đầu là phải đứng nhất hay về nhì ở 4 cuộc bầu cử sơ bộ diễn ra vào tháng Hai 2016 (gồm Iowa, New Hampshire, South Carolina và Nevada), dùng đó là bàn đạp để tiến vào cuộc bầu ở sơ bộ kế tiếp diễn ra hôm thứ Ba mùng 1 tháng Ba (được gọi là Super Tuesday) ở những tiểu bang nổi tiếng với lực lượng cử tri bảo thủ Thiên Chúa Giáo. Chỉ ở vòng đầu của cuộc bầu cử sơ bộ, ông Huckabee nói “cần từ 25 triệu đến 50 triệu dollars” để trang trải những chi phí cần thiết cho cuộc vận động được dự đoán có thể lên tới bạc tỷ, trước khi người dân Hoa Kỳ và thế giới biết ai sẽ là vị tổng thống Mỹ cho nhiệm kỳ sắp tới.

Những đồn đãi còn cho hay trong cuộc tiếp xúc đó, ông Cựu Thống Đốc Arkansas nói rằng một trong những lợi thế của ông là từng điều hành  chính quyền cấp tiểu bang và thành công. Theo lời một người kể lại “ông (Huckabee) cho chúng tôi biết người dân Mỹ không hài lòng với (Tổng Thống) Obama vì ông Obama không biết cách làm việc, do đó ông ta tin nhiệm kỳ tới cử tri Hoa Kỳ sẽ chú ý đến những người từng có kinh nghiệm điều hành”.

Các quan sát viên bầu cử Hoa Kỳ cũng đặc biệt chú ý đến việc ông Huckabee ngưng làm việc để dồn hết thì giờ cho những cuộc tiếp xúc với cử tri và những người ủng hộ chỉ vài ngày sau khi cuộc thăm dò do CNN/ORC thực hiện cho thấy ông đứng hạng tư trong danh sách hơn 10 chính trị gia Cộng Hòa được dự đoán sẽ ra tranh cử. Đứng đầu danh sách này là Cựu Thống Đốc Jeb Bush của tiểu bang Florida được 23% cử tri ủng hộ, về nhì là ông Thống Đốc Chris Christie của tiểu bang New Jersey với 13% số phiếu cử tri, bình luận gia Ben Carson đứng thứ 3 với 7% kế đến là ông Huckabee và Thượng Nghị Sĩ Rand Paul mỗi người được 6%. Trong cuộc thăm dò này, tới 69% cử tri Cộng Hòa cho hay “sẽ dồn phiếu cho ứng cử viên nào có thể thắng được ứng cử viên của đảng Dân Chủ”, chỉ có 29% nói sẽ dồn phiếu cho người có cùng lập trường, chính sách.

Khi được hỏi ý nghĩa của cuộc thăm dò này, ông Thomas Lance, một nhà quan sát bầu cử nói rằng đừng vội tin vì “vẫn còn quá sớm để nói ai đang dẫn đầu”, nhắc nhở “thường những cuộc thăm dò sớm sủa này cho thấy kết quả không đúng”, điển hình kết quả cuộc thăm dò đầu tiên cho cuộc tranh cử 2008 “cựu Thị Trưởng Rudy Giuliani của thành phố New York dẫn trước người về nhì tới 25% số phiếu, ông McCain đứng tới thứ tư”, và cuối cùng ông Giuliani là người đầu tiên bỏ cuộc, ông McCain lại trở thành ứng cử viên đại diện cho đảng Cộng Hòa.

Nguyễn Văn Khanh