Ứng viên tổng thống Mỹ đảng Cộng hòa, tỷ phú Donald Trump. Ảnh: AP

Ông Khizr Khan hồi tuần trước phát biểu tại đại hội toàn quốc đảng Dân chủ, cáo buộc tỷ phú Trump không coi trọng những nhóm thiểu số, phụ nữ, thẩm phán, thậm chí cả một bộ phận lãnh đạo đảng Cộng hòa. Ông còn lên án nhà tài phiệt New York vì kỳ thị người Hồi giáo, nhấn mạnh rằng con trai ông, đại úy Humayun Khan, sẽ không thể có mặt ở Mỹ, trở thành một người lính và hy sinh vì đất nước trên chiến trường Iraq hồi năm 2004 nếu khi xưa tỷ phú Trump làm tổng thống và dựng rào chắn cấm người Hồi giáo.

Ứng viên đại diện đảng Cộng hòa đã phản bác lại bằng cách đặt câu hỏi vì sao bà Ghazala Khan chỉ im lặng đứng bên chồng mình mà không nói năng gì và sau đó ông tự trả lời rằng nguyên nhân có lẽ bởi "bà ấy không được phép lên tiếng".

Ứng viên tổng thống Mỹ đảng Cộng hòa Donald Trump từ lâu vẫn nổi tiếng bởi các phát ngôn gây "bão". Song mấy tuần gần đây, những bình luận "bạo miệng" của nhà tài phiệt New York xuất hiện với tần suất dày đặc hơn trước. Ông "nhờ vả" tình báo Nga tìm lại những email lưu tại máy chủ cá nhân bị xóa của đối thủ đảng Dân chủ, bà Hillary Clinton. Ông cho thấy sự thờ ơ, thiếu hiểu biết về cuộc khủng hoảng ở Ukraine trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình. Và ông còn bôi nhọ một tướng cấp cao Mỹ, theo Washington Post.

Giới quan sát đánh giá tất cả những sự việc trên đều gây sốc nhưng không tạo ra những tác động lớn và lâu dài đối với các cử tri. Tuy nhiên, khi ông Trump thể hiện thái độ coi thường hai người Hồi giáo là cha mẹ một binh sĩ Mỹ hy sinh trên chiến trường thì mọi chuyện lại biến chuyển theo chiều hướng hoàn toàn khác.

Theo các chiến lược gia chính trị từ cả hai đảng, cuộc tranh cãi nói trên sẽ là đòn giáng mạnh vào uy tín cũng như chiến dịch tranh cử tỷ phú Mỹ đang theo đuổi. Từ trước tới nay, đa phần các cử tri đều coi những lời lẽ cứng rắn, mạnh bạo, mà Trump đưa ra chỉ giống như cách để ông bày tỏ quan điểm chính trị, đồng thời ghi dấu ấn, phục vụ cho cuộc đua vào Nhà Trắng.

Nhưng trong vụ việc với ông bà Khizr và Ghazala Khan, cha mẹ binh sĩ Humayun Khan, Trump không thách thức giới thượng lưu chính trị hay các tiêu chuẩn xã hội mà lại hướng mũi dùi vào những bậc phụ huynh đầy đau khổ. Chuyên gia nhận định ông rất có thể sẽ làm mất lòng nhiều cử tri từng ủng hộ mình bởi hành động ấy.

"Chẳng ai quan tâm nếu Trump tấn công các chính trị gia khác. Thực tế, họ thích vậy", Frank Luntz, nhà thăm dò dư luận thuộc đảng Cộng hòa, nhận xét. "Nhưng người ta không thích khi ông ấy nhắm vào những người dân bình thường. Và họ muốn ông ấy dừng lại".

David Axelrod, chiến lược gia từng cố vấn cho Tổng thống Mỹ Barack Obama, cũng đồng tình. 

"Mọi người đánh giá cao khi Trump công kích những thành phần quyền cao chức trọng trong xã hội nhưng họ sẽ chùn bước nếu ông ấy cư xử không tốt với những người yếu thế hay những người xứng đáng được tôn trọng", Axelrod bình luận. "Ai cũng có những khuôn phép nhất định và công chúng muốn tổng thống của họ phải là người phép tắc", ông cho biết thêm. 

Ông bà Khizr và Ghazala Khan, cha mẹ binh sĩ Humayun Khan, hy sinh trên chiến trường Iraq hồi năm 2004, tuần trước phát biểu tại đại hội toàn quốc đảng Dân chủ. Ảnh: Washington Post

Nhiều chính trị gia kỳ cựu cho rằng Trump không nên buông lời chế giễu như vậy về mẹ của một người hùng, theo BBC. Giới phê bình cũng nhận xét ông đã đi quá xa trong cuộc tranh cãi với nhà Khan. 

Theo một số báo cáo, vụ việc ít nhất ảnh hưởng tới chiến dịch tranh cử của ông Trump vào lúc này. Cựu ngoại trưởng Mỹ đang giành 46% người ủng hộ so với tỷ lệ 39% thuộc về tỷ phú Trump, AFP dẫn lại khảo sát của CBS công bố hôm qua.

Sự khác biệt trên được cho là bắt nguồn một phần từ những lần lời qua tiếng lại giữa ông Trump và gia đình Khan. Bên cạnh đó, thành công của đại hội toàn quốc đảng Dân chủ cũng là một cú hích giúp bà Clinton đẩy nhanh tốc độ trên đường đua vào Nhà Trắng.

Cây bút Philip Rucker từ Washington Post nhận định kết quả thăm dò cho thấy nhân cách và tính khí chính là hai điểm yếu lớn nhất của Donald Trump. 3/4 người Mỹ đều nói ông không hề có sự tôn trọng tối thiểu dành cho những người bất đồng ý kiến với mình. 55% số người được hỏi cho rằng đó là "vấn đề nghiêm trọng", theo một khảo sát thực hiện hồi tháng 5. 

Mặt khác, cuộc tranh cãi giữa ông Trump và nhà Khan còn là cơ hội tốt để phe Dân chủ tung đòn công kích nhằm vào tỷ phú Mỹ. 

"Tôi không thể hiểu nổi tại sao ông ta (Donald Trump) lại có thể thốt ra những lời lẽ như vậy với mẹ của một người được nhận huy chương Sao Vàng", cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton, chồng bà Hillary Clinton, bày tỏ.

Theo chiến lược gia đảng Dân chủ Stephanie Cutter, cựu cố vấn cho Tổng thống Obama, những bình luận ông Trump đưa ra về gia đình Khan đã tạo nên một bước ngoặt nhận thức đối với cử tri bởi nó xâm phạm tới những kỳ vọng của người dân về sự chính trực và vị tha.

"Họ lo lắng ông Trump sẽ làm gương như thế nào cho con cái họ", Cutter nói. "Dân chúng không muốn một tổng thống chỉ biết xúc phạm người khác vì khiếm khuyết, tôn giáo hay giới tính của họ".

Thượng nghị sĩ bang Arizona John McCain, một cựu chiến binh, người năm ngoái bị tỷ phú Mỹ coi thường, nói rằng McCain không xứng đáng được xem là anh hùng vì từng bị bắt trong Chiến tranh Việt Nam, hôm qua tuyên bố "đã đến lúc Donald Trump làm gương cho quốc gia cũng như tương lai của đảng Cộng hòa".

Vũ Hoàng

MM chuyển