Phiếm Đàm, Đàm Chuyện...
MỘT CUỘC VIỄN DU VĂN NGHỆ TIỀN ĐỒN - ANH PHUƠNG Trần Văn Ngà
MỘT CUỘC VIỄN DU VĂN NGHỆ TIỀN ĐỒN
LỰC LƯỢNG ĐẶC BIỆT VÙNG IV CHIẾN THUẬT
ANH PHUƠNG Trần Văn Ngà
Qua sự mất mát quá lớn, một cây đại thụ âm nhạc Việt Nam vừa ra đi - nhạc sĩ nổi tiếng từ trước năm 1975, ở tuổi 83, mất tại miền Nam California, ngày 22.12.2020. Với một sự nghiệp kho tàng sáng tác đồ sộ trên 200 bản nhạc với nhiều thể loại từ tình cảm sâu lắng, tình cảm rạt rào, những bản nhạc đồng quê vui nhộn, những bản nhạc về lính, về số phận... đều vượt thời gian, rất đáng trân trọng nể phục. Trên google - YouTube và các cơ quan truyền thông hải ngoại kể cả trong nước đã viết, nói nhiều về cuộc đời của thiên tài âm nhạc Việt từ lúc mới 15 tuổi. Từ đó, nhạc sĩ Lam Phương có chuổi dài sáng tác (từ năm 1956 - 2000) với đủ thể loại mà có rất ít nhạc sĩ sáng tác theo kịp Lam Phương.
Tôi hiểu nhạc sĩ Lam Phương là người đa tình đa cảm, dễ xúc động, bà vợ nào có tánh ghen thì khó sống chung lâu dài với nhạc sĩ? Khi nhạc sĩ Lam Phương quen, mến, thích hay đá lông nheo với mỹ nhân nào là ông sáng tác ngay một bản tình ca mùi rệu và kết thúc tình cảm với mỹ nhân cũng có một bản "aurevoir". Như ca sĩ Thanh Phong (Ban Tam Ca Sao Băng) nói ở Pháp, Lam Phương có tình mới ông sáng tác ít nhứt hai bản tình ca vào và ra. Có nghĩa là mối tình đó kéo dài như với Túy Hồng (vợ đầu) và người đẹp Cẩm Hường ở Paris, ông sáng tác hàng chục bản tình ca bất hủ vượt thời gian... Chẳng may, ông bị tai biến gần 20 năm. Nếu 20 năm, nếu ông có tình yêu mới với hàng chục mỹ nhân, có thể nhạc sĩ còn cho ra lò hàng chục hàng trăm bản tình ca bất hủ khác, nâng kho tàng sáng tác âm nhạc của ông thêm đồ sộ vĩ đại...
Lễ tang của nhạc sĩ Lam Phương được tổ chức sáng chủ nhựt 3.1.2021 tại chùa Huệ Quang - khu Little Saigon và sau đó hỏa táng tại Abbey Memorial Park & Mortuary - Anaheim (Orange County).
Tiếp theo 5 ngày sau - 27.12.2020, tại Thủ phủ Sacramento, nhạc sĩ Phiêu Bồng cũng theo chân nhạc sĩ Lam Phương, ở tuổi 84 ra đi về Vùng 5 Chiến Thuật. Cả hai nhạc sĩ cùng tôi đều quen biết thân nhau tại Cần Thơ qua cái duyên văn nghệ tiền đồn. Sở dĩ, tôi liên kết hai cái chết vì bịnh vì tuổi già của hai nhạc sĩ một nổi tiếng khắp thế giới và một chỉ nổi tiếng ở địa phương Sacramento và các hội đoàn của cộng đồng Việt Nam ở các thành phố gần Sacramento. Cả hai nhạc sĩ đều là chỗ quen biết thân tình từ xa xưa ở Cần Thơ, năm 1964.
Cuối năm 1964, một phái đoàn văn nghệ của Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương thuộc Tổng Cục Chiến Tranh Chánh Trị từ Sài Gòn xuống Cần Thơ trình diện Khối Chiến Tranh Chánh Trị Quân Đoàn IV.
Cái duyên văn nghệ giữa nhạc sĩ Lam Phương và tôi bén rễ từ ngày đó. Phái đoàn văn nghệ trung ương gồm 9 người của Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương: một sĩ quan trưởng đoàn và thành phần nghệ sĩ: Lam Phương - Túy Hồng - Kim Loan - Ban tam ca Sao Băng: Thanh Phong - Duy Mỹ - Phương Đại và còn một tay đờn, một nữ ca sĩ nữa tôi quên tên. Phái đoàn văn nghệ này do Bộ Chi Huy C4 Lực Lượng Đặc Biệt xin với Tổng Cục Chiến Tranh Chánh Trị .
Bộ Chỉ Huy C4 Lực Lượng Đặc Biệt chỉ huy hàng chục trại Lực Lượng Đặc Biệt (còn gọi là Trại Biệt Kích) đóng dọc theo biên giới Miên Việt trên lãnh thổ Vùng IV Chiến Thuật. Dưới C4 có nhiều B, như tại Châu Đốc có Bộ Chỉ Huy B1 (?), còn B2 như đặt ở tỉnh Kiến Phong và B3 ở tỉnh Kiến Tường (tôi không rõ các B đóng ở đâu mà tôi hiểu rất rõ một B (B1?) đóng ở Châu Đốc vì vị Chỉ Huy Trưởng B ở Châu Đốc thân quen với tôi có mời tôi về thăm đơn vị khi tôi phụ trách về truyền thông báo chí Quân Đoàn IV, B1 đóng trong tỉnh lỵ, cũng gần nhà gia đình tôi.
Theo lịch viễn du trình diễn văn nghệ các trại Lực Lượng Đặc Biệt vào dịp gần cuối năm 1964, đã được trình duyệt với vị Tư Lệnh Quân Đoàn (Trung Tướng Đặng Văn Quang) ông phê duyệt, chỉ thị giao trách nhiệm cho Khối Chiến Tranh Chánh Trị phối hợp với C4 tổ chức thật chu đáo và an toàn cho các nghệ sĩ đi trình diễn ở các tiền đồn ở tuyến đầu vùng biên giới rất nguy hiểm... Nhạc sĩ Phiêu Bồng (Nguyễn Văn Bồng - tốt nghiệp khóa 13 hay 14 Trường Võ Bị Quốc Gia Việt Nam - Đà Lạt) giữ chức Trưởng Phòng 5 (Khối Chiến Tranh Chánh Trị C4) và Thiếu Tá (sau này là Đại Tá) Nguyễn Thành Chuẩn Chỉ Huy Trưởng C4.
Thiếu Tá Trưởng Khối Chiến Tranh Chánh Trị Quân Đoàn phối hợp với Thiếu Úy (hay Trung Úy) Nguyễn Văn Bồng và tôi hợp soạn một chương trình trình diễn văn nghệ gần một tuần lễ tại các trại Biệt Kích từ Núi Dài - Vĩnh Gia (Châu Đốc) đến Hà Tiên (Kiên Giang) sang quận An Phú (Châu Đốc) đến xã Thường Phước thuộc tỉnh Kiến Phong... Có khi trình diễn ban ngày, đề phòng ban đêm VC pháo kích, tấn công. Trên nguyên tắc chung. nơi nào trình diễn ban đêm thi ban văn nghệ ngủ lại trại đó như là khách mời đặc biệt VIP.
Biệt Đoàn Trưởng hay Biệt Đoàn Phó Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương có gọi điện thoại "phụ nhĩ" với Thiếu Tá Trưởng Khối Chiến Tranh Chánh Trị Quân Đoàn IV
(H: Ca sĩ Kim Loan nổi tiếng với tác phẩm Căn Nhà Ngoại Ô, lúc mới 17 tuổi)
xin đích danh tôi hướng dẫn phái đoàn đi trình diễn văn nghệ các tiền đồn Biệt Kích - Những trại Biệt Kích này áng ngữ vùng yết hầu, con đường xâm nhập và trú quân chính của Việt cộng từ đất Chùa Tháp sang, nên rất nguy hiểm. Cấp trên (Tổng Cục CTCT) đã chấp thuận nên Biệt Đoàn phải tìm mọi cách bảo đảm an ninh cho nghệ sĩ đi phục vụ các tiền đồn. nhỡ có chuyện gì xảy ra thi khá phiền hà. Trong Biệt Đoàn, tôi có nhiều bạn văn nghệ sĩ, nhứt là anh Biệt Đòan Phó rất quý mến tôi (hình như Khóa 14 - 15 Thủ Đức) Hương Sắc (tên là Hướng, đã qua đời), em ruột nghệ sĩ cổ nhạc Hương Huyền - thỉnh thoảng xuất hiện trên chương trình Cổ Nhạc Phương Nam của đài truyền hình SBTN.
Thiếu Tá Trưởng Khối hỏi tôi có đi được không? Tôi trả lời không có gì trở ngại cho công việc làm. Nhạc sĩ Phiêu Bồng và tôi sẽ đưa phái đoàn văn nghệ đến trại Núi Dài, nơi trình diễn đầu tiên là hết nhiệm vụ. Chúng tôi khởi hành từ phi trường cũ Cần Thơ (nơi đặt Bộ Chỉ Huy C4 - không phải phi trường Trà Nóc) cùng đi chung với phái đoàn văn nghệ đến Trại Núi Dài. Chúng tôi ở lại đây đến 4 giờ chiều có trực thăng đưa trở về Cần Thơ. Từ trại Núi Dài đi lưu diễn các trại Biệt Kích khác do B1 của Đại úy (hay Thiếu Tá) Kiểm (Chỉ huy trưởng B1 đang trú đóng ở Châu Đốc) chịu trách nhiệm và thu xếp với Mỹ lo có máy bay của Lực Lượng Đặc Biệt đưa đi lưu diễn các trại khác và sau cùng, có máy bay đưa phái đoàn văn nghệ trung ương về Sài Gòn...
Như vậy, công việc của tôi và anh Bồng rất nhẹ chỉ có hướng dẫn phái đoàn văn nghệ Trung Ương đến Trại Núi Dài (lưng chừng núi, bao quanh trại là rừng già bạt ngàn và có nhiều mật khu nhỏ của VC cũng có rải rác trong rừng núi vùng Thất Sơn này) chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ, trở về Cần Thơ trong ngày. Trưởng Trại Núi Dài là Đại úy Nam cũng là chỗ quen biết trước và người bạn cùng khóa 13 Thủ Đức với tôi làm Trại Phó. Trong bữa ăn trưa khá thịnh soạn, Trại Núi Dài đải phái đoàn văn nghệ, có đông đủ cán bộ trại Mỹ Việt rất vui. Tôi ngõ lời cảm ơn Trại Núi Dài và với tư cách là đại diện Khối Chiến Tranh Chiến Tranh Chánh Trị Quân Đoàn IV cám ơn Đại Úy Nam và Trại Núi Dài và "gởi gắm" các nghệ sĩ sẽ ở qua đêm tại trại này, đề trưa mai sẽ đi vào Trại Vĩnh Gia và tiếp tục đến các trại khác do BCH/C1 của Thiếu tá Kiểm trách nhiệm hướng dẫn. Tôi mời Trung Úy Bồng và Trưởng Đoàn văn nghệ trung ương phát biểu kế tiếp. Sau cùng, tôi giới thiệu nhạc sĩ Lam Phương, một nhạc sĩ đã thành danh, nổi tiếng từ thập niên 50, nói đôi lời cám ơn Trại Núi Dài. Đại Úy Trại Trưởng nói là ông phải cám ơn thật nhiều các nghệ sĩ từ xa - Sài Gòn đến vùng Thất Sơn thâm sơn cùng cốc vô cùng nguy hiểm này thăm trại còn trình diễn văn nghệ. Vùng Bảy Núi là cái nôi của các tỉnh ủy VC trú đóng hổn hợp thuộc
Long Châu Hà và Long Châu Sa (Long là Long Xuyên - Châu là Châu Đốc - Hà là Hà Tiên - Sa là Sa Đéc). Đại Úy cho biết ông đã chuẩn bị tươm tất 5 hầm trú ẩn (bunkers) kiên cố và ông còn cho biết, VC vùng này thường xuyên pháo kích vào trại mà chẳng nhằm nhò gì. Ông còn nhấn mạnh, nếu đêm nay VC biết có khách VIP đến viếng trại, bắn vài chục quả súng cối chào mừng, đó là điều tốt đẹp để các văn nghệ sĩ ghi được dấu ấn kỷ niệm đặc biệt đêm ngủ ở tiền đồn Lực Lượng Đặc Biệt. Có nghệ sĩ mở tròn xoe đôi mắt nhìn tôi có vẽ lo sợ. Duy Mỹ trong Ban Tam Ca Sao Băng thân tôi nhứt, khều chân tôi, còn có vẽ muốn cười nửa miệng. Sau lời nói của Đại Úy Nam, cả đoàn hơi bồn chồn lo lắng, ông nói tiếp, quý bạn đừng có lo, tôi tiếp tế mỗi bunker một chai rượu mạnh, các bạn cứ uống say sẽ ngủ ngon, không sợ pháo kích pháo kiết gì cả. Các bạn không uống rượu thì đàn cho các nữ ca sĩ hát cả đêm thì VC cũng sợ nín khe. Tất cả mọi người đều nhoẽn miệng cười xua đi cái sự lo lắng vu vơ. Ông cho biết, hầu hết lực lượng của Trại đêm nay ra ngoài phục kích từ gần tới xa, chắc chắn VC không dám quấy rầy quý bạn. Cố Vấn Mỹ cũng báo về TOC Mỹ (trung tâm hành quân) chấm trước các tọa độ xạ kích cho các chiếc trực thăng gunship đến "mần việc" liền khi có VC khuấy rối, pháo kích. Vì đây là dịp may hiếm có - ngàn năm một thuở, một trại Biệt Kích ở vùng cực kỳ nguy hiểm mà tiếp đón được một phái đoàn văn nghệ trung ương hùng hậu. Tiếp lời Đại Úy Nam, một Đại Úy Mỹ trưởng toán của Mỹ - Cố vấn của Trại, cũng nói được vài câu tiếng Việt cám ơn và chúc sức khỏe nghệ sĩ. Đại úy Nam tâm tình, đây là lần đầu niên có một phái đoàn văn nghệ trung ương hùng hậu đến Trại, chúng tôi xem như là ngày Lễ Hội nên có tổ chức đải quý bạn và các biệt kích hai ba con bò - nhậu một bữa cho đã và thưởng thức văn nghệ tuyệt vời trong 2 tiếng đồng hồ. Chúng tôi cho lính ăn từ 3 giờ chiều, đến 4 giờ bắt đầu thưởng thức trình diễn văn nghệ. Đến 6 giờ chiều, trời vừa tắt nắn,g có đến hàng chục toán biệt kích chuẩn bị hóa trang len lỏi vào sâu trong rừng phục kích...
Từ Sài Gòn xuống Cần Thơ, phái đoàn văn nghệ có gọi điện thoại nhờ tôi tìm chỗ hay thuê khách sạn giúp nghệ sĩ nghỉ qua đêm. Tôi làm phiếu trình xin Quân Đoàn cho 5 phòng, chỉ ở một đêm, tại Câu Lạc Bộ Sĩ Quan, gần văn phòng của Tư Lệnh Quân Đoàn trên đại lộ Hòa Bình (văn phòng mới trong Trại Lê Lợi chưa xây cất xong). May là Câu Lạc Bộ sĩ quan không có ai ở mà số phòng cũng chỉ có 5 phòng, tương đối nhỏ hơn phòng ngủ ở Hotel.
Nhờ dịp này, tôi quen thân thêm nhiều anh em nghệ sĩ, Ban Tam Ca Sao Băng xem tôi như là anh "kết nghĩa" và nhạc sĩ Lam Phương xem tôi như người bạn thân từ lâu.
Lam Phương rời quê hương Rạch Giá lên Sài Gòn học tiếp năm 1957 trùng hợp với
tôi cũng xa quê hương Châu Đốc sau 3 niên học dạy tiểu học, cũng lên Sài Gòn tiềp tục học lại từ năm 1957.
(H: Nhạc sĩ Phiêu Bồng)
Trong phái đoàn văn nghệ trung ương, có nữ ca sĩ Kim Loan (lúc bấy giờ mới nổi tiếng và cô đi trình diễn tiền đồn heo hút nguy hiểm lần đầu tiên). Sau này, dưới thời Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu nhiệm kỳ 1, ca sĩ Kim Loan hát hay với giọng khàn khàn đục rất mượt mà mùi mẩn. Kim Loan lại "trổ mả" con gái làm mê hoặc bao nhiêu chàng trai già, trẻ, sồn sồn đều có đủ.
Từ đó, có nhiều tin đồn động trời, tôi không biết có đúng không hay là những tờ báo đối lập tung tin thất thiệt, fake news? truyền thông thổ tả? muốn bêu xấu, hãm hai uy tín Tông Tông và danh dự ca sĩ Kim Loan. Radio Catinat đồn rùm beng là ca sĩ Kim Loan xin "tỵ nạn ái tình" (đi đẻ) ở Cộng Hòa Liên Bang Đức (Tây Đức). Đây là loại tin nghe rồi tức, làm cho bà Đệ Nhất Phu Nhân nổi cơn "tam bành lục tặc" ghen lên...Cái chuyện tào lao này đúng hay sai chỉ có ca sĩ Kim Loan biết mà thôi. Nhưng, tội nghiệp cho kiếp hồng nhan, câu hỏi năm xưa, TT Thiệu có ngoại tình với cô không, vẫn còn đeo đuổi ca sĩ Kim Loan cho đến tận bây giờ. Khi ca sĩ Kim Loan có vài dịp sang Hoa Kỳ, gặp các ông nhà báo lắm chuyện cứ moi móc đời tư của người ta từ thời "cố hỉ" xưa như trái đất rồi, cô có con với TT?, ngu sao mà nói, nếu có. Chuyện này thuộc về đời tư nên xếp tàn y lại để dành hơi như vua Tự Đức.
Nhân hai cái chết của hai nhạc sĩ: Lam Phương sanh năm 1937 tại Rạch Giá và nhạc sĩ Phiêu Bồng sanh năm 1936 tại Sài Gòn cùng thân với tôi từ năm 1964.
Chiến sĩ Lực Lượng Đặc Biệt Nguyễn Văn Bồng, từ ngày anh mới ra trường Võ Bị Quốc Gia Việt Nam (Đà Lạt), anh đã tình nguyện vào Lực Lương Đặc Biệt. Đơn vị đầu tiên của anh Bồng hình như là C4 vừa mới thành lập ở Cần Thơ. Sau anh thuyên chuyển về phục vụ ở Vùng II Chiến Thuật, anh được bổ nhiệm chức vụ Quận Trưởng các quận vùng sâu vùng xa, rừng núi là nơi đầu não của VC ở tỉnh Bình Định. Trong đời binh nghiệp anh kém may mắn thường bị thượng cấp "đì" bổ nhiệm những vùng nguy hiểm nhứt của địa phương với ly do vì anh thuộc đơn vị thép Lực Lượng Đặc Biệt. Với chức Quận Trưởng theo lẽ anh được thăng cấp Trung Tá từ lâu trước năm 1974. Tôi không biết anh có được thăng Trung tá trước tháng 4 năm 1975 và chưa đeo lon Trung Tá thì chánh thể VNCH sụp đổ.? Tuy nhiên, trên ngực anh thường có đeo một huy chương cao quý nhất là Đệ Ngũ Đẳng Bảo Quốc Huân Chương. Anh Bồng thuộc chiến sĩ xuất sắc ở chiến trưởng được tuyển chọn về phục vụ ở Phủ Tổng Thống. Nhưng với cái tính ham vui chơi nhạc, trực tính, không e sợ cấp trên, "bất cần đời" nên cấp chỉ huy trực tiếp không ưa, anh bị cho về lại Lực Lượng Đặc Biệt.
Đám tang của nhạc sĩ Phiêu Bồng diễn ra tại nhà quàn Sacramento Memorial Lawn, Stockton BLVD ngày 7.1.2021. Sau đó di quan đến nghĩa trang Camellia ở đường Jackson, gần nhà thờ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam cũ.
Đặc biệt, Nghĩa trang Camellia có dành một phần đất trên cái đồi thoai thoải cho cộng đồng Việt Nam gọi rất kêu là Nghĩa Trang Người Việt. Chính nghĩa trang người Việt do hai người sáng lập là cựu Thiếu tá Không Quân Nguyễn Đức Tân và Nha sĩ Đỗ Kỳ Long. Hai vị này có mời tôi và vài vị nữa tham gia vào Ban Quản Trị Nghĩa Trang Việt Nam này. Như vậy, cộng đồng VN ở Sacramento có "riêng" một nghĩa trang vài trăm phần mộ nằm trong tổng thể Nghĩa Trang Camellia rộng lớn hàng trăm mẫu tây. Cá nhân tôi có chân trong Ban Quản Trị với anh em (nay BQT đã giải tán), tôi đã "xí" trước sau 12 chỗ liền kề nhau cho vợ chồng chúng tôi, 8 đứa con kể cả dâu rể và hai vợ chồng em gái của bà xã tôi là Bích Lan và Lam Son cùng vui chơi một địa điểm sẽ sum họp bốn năm chục năm tới mà không sợ Mỹ đen, Mỹ trắng hay Mễ, Tàu cũng chôn gần đó ăn hiếp, kỳ thị. An toàn tuyệt đối.
Tôi sanh năm 1935 vẫn còn thưởng thức rượu cognac biết ngon, uống xong còn liếm môi nữa. Khi uống rượu ngon xong miệng chem chép, khà nhè nhẹ, liếm môi thấy ngọt làm sao, nghĩa là còn yêu đời, còn sức sống.
Theo tôi biết, cả hai nhạc sĩ này hình như không thích uống rượu và hút thuốc lá mà lại chết trước người biết uống rượu mới là lọa.
Sacramento 1.1.2021
Anh Phương Trần Văn Ngà ( HNPD )
VIẾT THÊM NGÀY 2.1.2021
Cách đây chừng 18 năm, lúc bấy giờ nhạc sĩ Lam Phương đã lâm trọng bịnh, ngồi xe lăn, có người em từ San Francisco xuống thăm anh, đứng cạnh bên anh, cô em có số điện thoại của tôi. Nhạc sĩ Lam Phương nhờ gọi tôi nói lời cám ơn tôi cùng người bạn Phan Dương lo chu toàn hai đám tang cho ông bà Đại Tá Lâm Quang Phòng (bà con thúc bá với anh) tổ chức lễ tang tại Sacramento.
Đại Tá Lâm Quang Phòng bảo tôi và Dương gọi anh Tư không được gọi Đại Tá cho thêm thân mật gần gũi. Nhạc sĩ Lam Phương có mời tôi khi nào có dịp đi xuống miền Nam đến nhà anh chơi, rất tiếc, tôi chưa lần nào đến thăm anh tại nhà.
Đại Tá Lâm Quang Phòng, từ Trung Tá Chỉ Huy Trưởng C2 Lực Lượng Đặc biệt, Bộ Chỉ Huy đóng tại Pleiku. Với sự đóng góp công sức, không nề hà hiểm nguy, Đại Tá Phòng cùng vài đệ tử Thượng đưa anh đến tận sào huyệt của phe nổi dậy FULRO đòi độc lập, tự trị cho người Thương thành lập một quốc gia riêng ở Cao Nguyên. Với tài du thuyết, cũng may các lãnh tụ FULRO là người có Tây học, nói tiếp Pháp như gió gặp sư tổ từng dum học Pháp và học ở Đại học Hà Nội trước năm 1945 nói tiếng Pháp không chê chỗ nào. Khi còn Thiếu Tá, anh Tư Phòng thường làm thông dịch viên cho các phái đoàn chánh phủ khi thăm viếng các nước cựu thuộc địa Pháp ở Phi Châu, Trung Đông như Việt Nam. Nhờ không cần có thông dịch, nên anh Tư Phòng và các lãnh tụ FULRO trao đổi quan điểm, đòi hỏi của họ rất dễ
MỘT CUỘC VIỄN DU VĂN NGHỆ TIỀN ĐỒN - ANH PHUƠNG Trần Văn Ngà
MỘT CUỘC VIỄN DU VĂN NGHỆ TIỀN ĐỒN
LỰC LƯỢNG ĐẶC BIỆT VÙNG IV CHIẾN THUẬT
ANH PHUƠNG Trần Văn Ngà
Qua sự mất mát quá lớn, một cây đại thụ âm nhạc Việt Nam vừa ra đi - nhạc sĩ nổi tiếng từ trước năm 1975, ở tuổi 83, mất tại miền Nam California, ngày 22.12.2020. Với một sự nghiệp kho tàng sáng tác đồ sộ trên 200 bản nhạc với nhiều thể loại từ tình cảm sâu lắng, tình cảm rạt rào, những bản nhạc đồng quê vui nhộn, những bản nhạc về lính, về số phận... đều vượt thời gian, rất đáng trân trọng nể phục. Trên google - YouTube và các cơ quan truyền thông hải ngoại kể cả trong nước đã viết, nói nhiều về cuộc đời của thiên tài âm nhạc Việt từ lúc mới 15 tuổi. Từ đó, nhạc sĩ Lam Phương có chuổi dài sáng tác (từ năm 1956 - 2000) với đủ thể loại mà có rất ít nhạc sĩ sáng tác theo kịp Lam Phương.
Tôi hiểu nhạc sĩ Lam Phương là người đa tình đa cảm, dễ xúc động, bà vợ nào có tánh ghen thì khó sống chung lâu dài với nhạc sĩ? Khi nhạc sĩ Lam Phương quen, mến, thích hay đá lông nheo với mỹ nhân nào là ông sáng tác ngay một bản tình ca mùi rệu và kết thúc tình cảm với mỹ nhân cũng có một bản "aurevoir". Như ca sĩ Thanh Phong (Ban Tam Ca Sao Băng) nói ở Pháp, Lam Phương có tình mới ông sáng tác ít nhứt hai bản tình ca vào và ra. Có nghĩa là mối tình đó kéo dài như với Túy Hồng (vợ đầu) và người đẹp Cẩm Hường ở Paris, ông sáng tác hàng chục bản tình ca bất hủ vượt thời gian... Chẳng may, ông bị tai biến gần 20 năm. Nếu 20 năm, nếu ông có tình yêu mới với hàng chục mỹ nhân, có thể nhạc sĩ còn cho ra lò hàng chục hàng trăm bản tình ca bất hủ khác, nâng kho tàng sáng tác âm nhạc của ông thêm đồ sộ vĩ đại...
Lễ tang của nhạc sĩ Lam Phương được tổ chức sáng chủ nhựt 3.1.2021 tại chùa Huệ Quang - khu Little Saigon và sau đó hỏa táng tại Abbey Memorial Park & Mortuary - Anaheim (Orange County).
Tiếp theo 5 ngày sau - 27.12.2020, tại Thủ phủ Sacramento, nhạc sĩ Phiêu Bồng cũng theo chân nhạc sĩ Lam Phương, ở tuổi 84 ra đi về Vùng 5 Chiến Thuật. Cả hai nhạc sĩ cùng tôi đều quen biết thân nhau tại Cần Thơ qua cái duyên văn nghệ tiền đồn. Sở dĩ, tôi liên kết hai cái chết vì bịnh vì tuổi già của hai nhạc sĩ một nổi tiếng khắp thế giới và một chỉ nổi tiếng ở địa phương Sacramento và các hội đoàn của cộng đồng Việt Nam ở các thành phố gần Sacramento. Cả hai nhạc sĩ đều là chỗ quen biết thân tình từ xa xưa ở Cần Thơ, năm 1964.
Cuối năm 1964, một phái đoàn văn nghệ của Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương thuộc Tổng Cục Chiến Tranh Chánh Trị từ Sài Gòn xuống Cần Thơ trình diện Khối Chiến Tranh Chánh Trị Quân Đoàn IV.
Cái duyên văn nghệ giữa nhạc sĩ Lam Phương và tôi bén rễ từ ngày đó. Phái đoàn văn nghệ trung ương gồm 9 người của Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương: một sĩ quan trưởng đoàn và thành phần nghệ sĩ: Lam Phương - Túy Hồng - Kim Loan - Ban tam ca Sao Băng: Thanh Phong - Duy Mỹ - Phương Đại và còn một tay đờn, một nữ ca sĩ nữa tôi quên tên. Phái đoàn văn nghệ này do Bộ Chi Huy C4 Lực Lượng Đặc Biệt xin với Tổng Cục Chiến Tranh Chánh Trị .
Bộ Chỉ Huy C4 Lực Lượng Đặc Biệt chỉ huy hàng chục trại Lực Lượng Đặc Biệt (còn gọi là Trại Biệt Kích) đóng dọc theo biên giới Miên Việt trên lãnh thổ Vùng IV Chiến Thuật. Dưới C4 có nhiều B, như tại Châu Đốc có Bộ Chỉ Huy B1 (?), còn B2 như đặt ở tỉnh Kiến Phong và B3 ở tỉnh Kiến Tường (tôi không rõ các B đóng ở đâu mà tôi hiểu rất rõ một B (B1?) đóng ở Châu Đốc vì vị Chỉ Huy Trưởng B ở Châu Đốc thân quen với tôi có mời tôi về thăm đơn vị khi tôi phụ trách về truyền thông báo chí Quân Đoàn IV, B1 đóng trong tỉnh lỵ, cũng gần nhà gia đình tôi.
Theo lịch viễn du trình diễn văn nghệ các trại Lực Lượng Đặc Biệt vào dịp gần cuối năm 1964, đã được trình duyệt với vị Tư Lệnh Quân Đoàn (Trung Tướng Đặng Văn Quang) ông phê duyệt, chỉ thị giao trách nhiệm cho Khối Chiến Tranh Chánh Trị phối hợp với C4 tổ chức thật chu đáo và an toàn cho các nghệ sĩ đi trình diễn ở các tiền đồn ở tuyến đầu vùng biên giới rất nguy hiểm... Nhạc sĩ Phiêu Bồng (Nguyễn Văn Bồng - tốt nghiệp khóa 13 hay 14 Trường Võ Bị Quốc Gia Việt Nam - Đà Lạt) giữ chức Trưởng Phòng 5 (Khối Chiến Tranh Chánh Trị C4) và Thiếu Tá (sau này là Đại Tá) Nguyễn Thành Chuẩn Chỉ Huy Trưởng C4.
Thiếu Tá Trưởng Khối Chiến Tranh Chánh Trị Quân Đoàn phối hợp với Thiếu Úy (hay Trung Úy) Nguyễn Văn Bồng và tôi hợp soạn một chương trình trình diễn văn nghệ gần một tuần lễ tại các trại Biệt Kích từ Núi Dài - Vĩnh Gia (Châu Đốc) đến Hà Tiên (Kiên Giang) sang quận An Phú (Châu Đốc) đến xã Thường Phước thuộc tỉnh Kiến Phong... Có khi trình diễn ban ngày, đề phòng ban đêm VC pháo kích, tấn công. Trên nguyên tắc chung. nơi nào trình diễn ban đêm thi ban văn nghệ ngủ lại trại đó như là khách mời đặc biệt VIP.
Biệt Đoàn Trưởng hay Biệt Đoàn Phó Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương có gọi điện thoại "phụ nhĩ" với Thiếu Tá Trưởng Khối Chiến Tranh Chánh Trị Quân Đoàn IV
(H: Ca sĩ Kim Loan nổi tiếng với tác phẩm Căn Nhà Ngoại Ô, lúc mới 17 tuổi)
xin đích danh tôi hướng dẫn phái đoàn đi trình diễn văn nghệ các tiền đồn Biệt Kích - Những trại Biệt Kích này áng ngữ vùng yết hầu, con đường xâm nhập và trú quân chính của Việt cộng từ đất Chùa Tháp sang, nên rất nguy hiểm. Cấp trên (Tổng Cục CTCT) đã chấp thuận nên Biệt Đoàn phải tìm mọi cách bảo đảm an ninh cho nghệ sĩ đi phục vụ các tiền đồn. nhỡ có chuyện gì xảy ra thi khá phiền hà. Trong Biệt Đoàn, tôi có nhiều bạn văn nghệ sĩ, nhứt là anh Biệt Đòan Phó rất quý mến tôi (hình như Khóa 14 - 15 Thủ Đức) Hương Sắc (tên là Hướng, đã qua đời), em ruột nghệ sĩ cổ nhạc Hương Huyền - thỉnh thoảng xuất hiện trên chương trình Cổ Nhạc Phương Nam của đài truyền hình SBTN.
Thiếu Tá Trưởng Khối hỏi tôi có đi được không? Tôi trả lời không có gì trở ngại cho công việc làm. Nhạc sĩ Phiêu Bồng và tôi sẽ đưa phái đoàn văn nghệ đến trại Núi Dài, nơi trình diễn đầu tiên là hết nhiệm vụ. Chúng tôi khởi hành từ phi trường cũ Cần Thơ (nơi đặt Bộ Chỉ Huy C4 - không phải phi trường Trà Nóc) cùng đi chung với phái đoàn văn nghệ đến Trại Núi Dài. Chúng tôi ở lại đây đến 4 giờ chiều có trực thăng đưa trở về Cần Thơ. Từ trại Núi Dài đi lưu diễn các trại Biệt Kích khác do B1 của Đại úy (hay Thiếu Tá) Kiểm (Chỉ huy trưởng B1 đang trú đóng ở Châu Đốc) chịu trách nhiệm và thu xếp với Mỹ lo có máy bay của Lực Lượng Đặc Biệt đưa đi lưu diễn các trại khác và sau cùng, có máy bay đưa phái đoàn văn nghệ trung ương về Sài Gòn...
Như vậy, công việc của tôi và anh Bồng rất nhẹ chỉ có hướng dẫn phái đoàn văn nghệ Trung Ương đến Trại Núi Dài (lưng chừng núi, bao quanh trại là rừng già bạt ngàn và có nhiều mật khu nhỏ của VC cũng có rải rác trong rừng núi vùng Thất Sơn này) chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ, trở về Cần Thơ trong ngày. Trưởng Trại Núi Dài là Đại úy Nam cũng là chỗ quen biết trước và người bạn cùng khóa 13 Thủ Đức với tôi làm Trại Phó. Trong bữa ăn trưa khá thịnh soạn, Trại Núi Dài đải phái đoàn văn nghệ, có đông đủ cán bộ trại Mỹ Việt rất vui. Tôi ngõ lời cảm ơn Trại Núi Dài và với tư cách là đại diện Khối Chiến Tranh Chiến Tranh Chánh Trị Quân Đoàn IV cám ơn Đại Úy Nam và Trại Núi Dài và "gởi gắm" các nghệ sĩ sẽ ở qua đêm tại trại này, đề trưa mai sẽ đi vào Trại Vĩnh Gia và tiếp tục đến các trại khác do BCH/C1 của Thiếu tá Kiểm trách nhiệm hướng dẫn. Tôi mời Trung Úy Bồng và Trưởng Đoàn văn nghệ trung ương phát biểu kế tiếp. Sau cùng, tôi giới thiệu nhạc sĩ Lam Phương, một nhạc sĩ đã thành danh, nổi tiếng từ thập niên 50, nói đôi lời cám ơn Trại Núi Dài. Đại Úy Trại Trưởng nói là ông phải cám ơn thật nhiều các nghệ sĩ từ xa - Sài Gòn đến vùng Thất Sơn thâm sơn cùng cốc vô cùng nguy hiểm này thăm trại còn trình diễn văn nghệ. Vùng Bảy Núi là cái nôi của các tỉnh ủy VC trú đóng hổn hợp thuộc
Long Châu Hà và Long Châu Sa (Long là Long Xuyên - Châu là Châu Đốc - Hà là Hà Tiên - Sa là Sa Đéc). Đại Úy cho biết ông đã chuẩn bị tươm tất 5 hầm trú ẩn (bunkers) kiên cố và ông còn cho biết, VC vùng này thường xuyên pháo kích vào trại mà chẳng nhằm nhò gì. Ông còn nhấn mạnh, nếu đêm nay VC biết có khách VIP đến viếng trại, bắn vài chục quả súng cối chào mừng, đó là điều tốt đẹp để các văn nghệ sĩ ghi được dấu ấn kỷ niệm đặc biệt đêm ngủ ở tiền đồn Lực Lượng Đặc Biệt. Có nghệ sĩ mở tròn xoe đôi mắt nhìn tôi có vẽ lo sợ. Duy Mỹ trong Ban Tam Ca Sao Băng thân tôi nhứt, khều chân tôi, còn có vẽ muốn cười nửa miệng. Sau lời nói của Đại Úy Nam, cả đoàn hơi bồn chồn lo lắng, ông nói tiếp, quý bạn đừng có lo, tôi tiếp tế mỗi bunker một chai rượu mạnh, các bạn cứ uống say sẽ ngủ ngon, không sợ pháo kích pháo kiết gì cả. Các bạn không uống rượu thì đàn cho các nữ ca sĩ hát cả đêm thì VC cũng sợ nín khe. Tất cả mọi người đều nhoẽn miệng cười xua đi cái sự lo lắng vu vơ. Ông cho biết, hầu hết lực lượng của Trại đêm nay ra ngoài phục kích từ gần tới xa, chắc chắn VC không dám quấy rầy quý bạn. Cố Vấn Mỹ cũng báo về TOC Mỹ (trung tâm hành quân) chấm trước các tọa độ xạ kích cho các chiếc trực thăng gunship đến "mần việc" liền khi có VC khuấy rối, pháo kích. Vì đây là dịp may hiếm có - ngàn năm một thuở, một trại Biệt Kích ở vùng cực kỳ nguy hiểm mà tiếp đón được một phái đoàn văn nghệ trung ương hùng hậu. Tiếp lời Đại Úy Nam, một Đại Úy Mỹ trưởng toán của Mỹ - Cố vấn của Trại, cũng nói được vài câu tiếng Việt cám ơn và chúc sức khỏe nghệ sĩ. Đại úy Nam tâm tình, đây là lần đầu niên có một phái đoàn văn nghệ trung ương hùng hậu đến Trại, chúng tôi xem như là ngày Lễ Hội nên có tổ chức đải quý bạn và các biệt kích hai ba con bò - nhậu một bữa cho đã và thưởng thức văn nghệ tuyệt vời trong 2 tiếng đồng hồ. Chúng tôi cho lính ăn từ 3 giờ chiều, đến 4 giờ bắt đầu thưởng thức trình diễn văn nghệ. Đến 6 giờ chiều, trời vừa tắt nắn,g có đến hàng chục toán biệt kích chuẩn bị hóa trang len lỏi vào sâu trong rừng phục kích...
Từ Sài Gòn xuống Cần Thơ, phái đoàn văn nghệ có gọi điện thoại nhờ tôi tìm chỗ hay thuê khách sạn giúp nghệ sĩ nghỉ qua đêm. Tôi làm phiếu trình xin Quân Đoàn cho 5 phòng, chỉ ở một đêm, tại Câu Lạc Bộ Sĩ Quan, gần văn phòng của Tư Lệnh Quân Đoàn trên đại lộ Hòa Bình (văn phòng mới trong Trại Lê Lợi chưa xây cất xong). May là Câu Lạc Bộ sĩ quan không có ai ở mà số phòng cũng chỉ có 5 phòng, tương đối nhỏ hơn phòng ngủ ở Hotel.
Nhờ dịp này, tôi quen thân thêm nhiều anh em nghệ sĩ, Ban Tam Ca Sao Băng xem tôi như là anh "kết nghĩa" và nhạc sĩ Lam Phương xem tôi như người bạn thân từ lâu.
Lam Phương rời quê hương Rạch Giá lên Sài Gòn học tiếp năm 1957 trùng hợp với
tôi cũng xa quê hương Châu Đốc sau 3 niên học dạy tiểu học, cũng lên Sài Gòn tiềp tục học lại từ năm 1957.
(H: Nhạc sĩ Phiêu Bồng)
Trong phái đoàn văn nghệ trung ương, có nữ ca sĩ Kim Loan (lúc bấy giờ mới nổi tiếng và cô đi trình diễn tiền đồn heo hút nguy hiểm lần đầu tiên). Sau này, dưới thời Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu nhiệm kỳ 1, ca sĩ Kim Loan hát hay với giọng khàn khàn đục rất mượt mà mùi mẩn. Kim Loan lại "trổ mả" con gái làm mê hoặc bao nhiêu chàng trai già, trẻ, sồn sồn đều có đủ.
Từ đó, có nhiều tin đồn động trời, tôi không biết có đúng không hay là những tờ báo đối lập tung tin thất thiệt, fake news? truyền thông thổ tả? muốn bêu xấu, hãm hai uy tín Tông Tông và danh dự ca sĩ Kim Loan. Radio Catinat đồn rùm beng là ca sĩ Kim Loan xin "tỵ nạn ái tình" (đi đẻ) ở Cộng Hòa Liên Bang Đức (Tây Đức). Đây là loại tin nghe rồi tức, làm cho bà Đệ Nhất Phu Nhân nổi cơn "tam bành lục tặc" ghen lên...Cái chuyện tào lao này đúng hay sai chỉ có ca sĩ Kim Loan biết mà thôi. Nhưng, tội nghiệp cho kiếp hồng nhan, câu hỏi năm xưa, TT Thiệu có ngoại tình với cô không, vẫn còn đeo đuổi ca sĩ Kim Loan cho đến tận bây giờ. Khi ca sĩ Kim Loan có vài dịp sang Hoa Kỳ, gặp các ông nhà báo lắm chuyện cứ moi móc đời tư của người ta từ thời "cố hỉ" xưa như trái đất rồi, cô có con với TT?, ngu sao mà nói, nếu có. Chuyện này thuộc về đời tư nên xếp tàn y lại để dành hơi như vua Tự Đức.
Nhân hai cái chết của hai nhạc sĩ: Lam Phương sanh năm 1937 tại Rạch Giá và nhạc sĩ Phiêu Bồng sanh năm 1936 tại Sài Gòn cùng thân với tôi từ năm 1964.
Chiến sĩ Lực Lượng Đặc Biệt Nguyễn Văn Bồng, từ ngày anh mới ra trường Võ Bị Quốc Gia Việt Nam (Đà Lạt), anh đã tình nguyện vào Lực Lương Đặc Biệt. Đơn vị đầu tiên của anh Bồng hình như là C4 vừa mới thành lập ở Cần Thơ. Sau anh thuyên chuyển về phục vụ ở Vùng II Chiến Thuật, anh được bổ nhiệm chức vụ Quận Trưởng các quận vùng sâu vùng xa, rừng núi là nơi đầu não của VC ở tỉnh Bình Định. Trong đời binh nghiệp anh kém may mắn thường bị thượng cấp "đì" bổ nhiệm những vùng nguy hiểm nhứt của địa phương với ly do vì anh thuộc đơn vị thép Lực Lượng Đặc Biệt. Với chức Quận Trưởng theo lẽ anh được thăng cấp Trung Tá từ lâu trước năm 1974. Tôi không biết anh có được thăng Trung tá trước tháng 4 năm 1975 và chưa đeo lon Trung Tá thì chánh thể VNCH sụp đổ.? Tuy nhiên, trên ngực anh thường có đeo một huy chương cao quý nhất là Đệ Ngũ Đẳng Bảo Quốc Huân Chương. Anh Bồng thuộc chiến sĩ xuất sắc ở chiến trưởng được tuyển chọn về phục vụ ở Phủ Tổng Thống. Nhưng với cái tính ham vui chơi nhạc, trực tính, không e sợ cấp trên, "bất cần đời" nên cấp chỉ huy trực tiếp không ưa, anh bị cho về lại Lực Lượng Đặc Biệt.
Đám tang của nhạc sĩ Phiêu Bồng diễn ra tại nhà quàn Sacramento Memorial Lawn, Stockton BLVD ngày 7.1.2021. Sau đó di quan đến nghĩa trang Camellia ở đường Jackson, gần nhà thờ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam cũ.
Đặc biệt, Nghĩa trang Camellia có dành một phần đất trên cái đồi thoai thoải cho cộng đồng Việt Nam gọi rất kêu là Nghĩa Trang Người Việt. Chính nghĩa trang người Việt do hai người sáng lập là cựu Thiếu tá Không Quân Nguyễn Đức Tân và Nha sĩ Đỗ Kỳ Long. Hai vị này có mời tôi và vài vị nữa tham gia vào Ban Quản Trị Nghĩa Trang Việt Nam này. Như vậy, cộng đồng VN ở Sacramento có "riêng" một nghĩa trang vài trăm phần mộ nằm trong tổng thể Nghĩa Trang Camellia rộng lớn hàng trăm mẫu tây. Cá nhân tôi có chân trong Ban Quản Trị với anh em (nay BQT đã giải tán), tôi đã "xí" trước sau 12 chỗ liền kề nhau cho vợ chồng chúng tôi, 8 đứa con kể cả dâu rể và hai vợ chồng em gái của bà xã tôi là Bích Lan và Lam Son cùng vui chơi một địa điểm sẽ sum họp bốn năm chục năm tới mà không sợ Mỹ đen, Mỹ trắng hay Mễ, Tàu cũng chôn gần đó ăn hiếp, kỳ thị. An toàn tuyệt đối.
Tôi sanh năm 1935 vẫn còn thưởng thức rượu cognac biết ngon, uống xong còn liếm môi nữa. Khi uống rượu ngon xong miệng chem chép, khà nhè nhẹ, liếm môi thấy ngọt làm sao, nghĩa là còn yêu đời, còn sức sống.
Theo tôi biết, cả hai nhạc sĩ này hình như không thích uống rượu và hút thuốc lá mà lại chết trước người biết uống rượu mới là lọa.
Sacramento 1.1.2021
Anh Phương Trần Văn Ngà ( HNPD )
VIẾT THÊM NGÀY 2.1.2021
Cách đây chừng 18 năm, lúc bấy giờ nhạc sĩ Lam Phương đã lâm trọng bịnh, ngồi xe lăn, có người em từ San Francisco xuống thăm anh, đứng cạnh bên anh, cô em có số điện thoại của tôi. Nhạc sĩ Lam Phương nhờ gọi tôi nói lời cám ơn tôi cùng người bạn Phan Dương lo chu toàn hai đám tang cho ông bà Đại Tá Lâm Quang Phòng (bà con thúc bá với anh) tổ chức lễ tang tại Sacramento.
Đại Tá Lâm Quang Phòng bảo tôi và Dương gọi anh Tư không được gọi Đại Tá cho thêm thân mật gần gũi. Nhạc sĩ Lam Phương có mời tôi khi nào có dịp đi xuống miền Nam đến nhà anh chơi, rất tiếc, tôi chưa lần nào đến thăm anh tại nhà.
Đại Tá Lâm Quang Phòng, từ Trung Tá Chỉ Huy Trưởng C2 Lực Lượng Đặc biệt, Bộ Chỉ Huy đóng tại Pleiku. Với sự đóng góp công sức, không nề hà hiểm nguy, Đại Tá Phòng cùng vài đệ tử Thượng đưa anh đến tận sào huyệt của phe nổi dậy FULRO đòi độc lập, tự trị cho người Thương thành lập một quốc gia riêng ở Cao Nguyên. Với tài du thuyết, cũng may các lãnh tụ FULRO là người có Tây học, nói tiếp Pháp như gió gặp sư tổ từng dum học Pháp và học ở Đại học Hà Nội trước năm 1945 nói tiếng Pháp không chê chỗ nào. Khi còn Thiếu Tá, anh Tư Phòng thường làm thông dịch viên cho các phái đoàn chánh phủ khi thăm viếng các nước cựu thuộc địa Pháp ở Phi Châu, Trung Đông như Việt Nam. Nhờ không cần có thông dịch, nên anh Tư Phòng và các lãnh tụ FULRO trao đổi quan điểm, đòi hỏi của họ rất dễ
