Nhân Vật
NHỮNG MÙ MỜ TRONG "MADAM NHU-TRẦN LỆ XUÂN- QUYỀN LỰC BÀ RỒNG" - BS Lê Phúc Khàn
Tôi không đọc được nguyên tác,chỉ qua sách dịch, những gì tôi cho là mù mờ có thể do tác giả/dịch giả chưa nghiên cứu kỹ sự việc
Dịch giả:Mai Sơn - Nhà XB: Hội Nhà Văn - XB tháng 12/2015.
Nguyên tác: Finding The Dragon Lady;The Mystery of Vietnam's Madam Nhu.
Copyright © 2013 by Monique Brinson Demery, all right reserved.
(Bài viết của BS Lê Phúc Khàn, Y Khoa Đại Học Huế NK 62-70)
Tôi không đọc được nguyên tác,chỉ qua sách dịch, những gì tôi cho là mù mờ có thể do tác giả/dịch giả chưa nghiên cứu kỹ sự việc, chưa hiểu hết ý nghĩa của nguyên tác, chưa rành ngôn từViệt mà diễn tả sai lầm, mà dịch không chỉnh, mà dùng những ngôn từ rất xa lạ với người Việt. Dĩ nhiên,đây là những nhận xét hoàn toàn chủ quan.Có những cái tôi cho là sai lầm, được mọi người đồng ý.Có những cái tôi nêu ra, người khác cho là không chính xác.Có những cái tôi bỏ qua, người khác cho là không nên.Và nhất là còn nhiều sai lầm mà tôi bỏ sót hay người khác nhận ra mà tôi thì không.
Tôi không quan tâm đến tâm tư,tình cảm của tác giả về nhân vật, đất nước Việt Nam.Ở đây, tôi chỉ chú ý những cái chưa đúng về lịch sử, đất nước, con người Việt Nam, hay những tưởng tượng phi thực tế ở sách dịch này.Tôi xin được kể.
Mù mờ về lịch sử,đất nước,con người Việt Nam:
Bà Nam Trân là công chúa con của Kiên Thái Vương(trang15).Thực ra, mẹ của bà, quận chúa Như Sắc,mới là con của Kiên Thái Vương. Người Việt gọi con gái của người có đế vị (hoàng đế) là công chúa, con gái của người có tước vị(vương)là quận chúa.
Ngô đình Diệm, Ngô đình Nhu, Ngô đình Cẩn theo thứ tự từ anh đến em.Tác giải/dịch giả không tìm hiểu kỹ,viết trước quên sau, nên khi thì Ngô đình Cẩn là anh chồng(trang 19), khi là anh rễ (trang310) trong khi Ngô đình Diệm là anh rễ của bà Nhu(trang 302).
Hoàng Đế Đồng Khánh là ông ngoại của bà Nam Trân(trang 31).Mẹ của bà Nam Trân và Đồng Khánh đều cùng con của Kiên Thái Vương, nên là ông ngoại mới đúng.
Các anh họ trong hoàng tộc của bà Nam Trân(trang33).Anh họ phải là người cùng họ(họ Thân).Việt Nam chưa có vua nào họ Thân nên không có "hoàng tộc của bà".
Ngôi trường được đặt tên theo Albert Saraut(trang49). Ngôn từ Việt: đặt tên là Albert Saraut (chứ không "theo").
Một trong những tổ tiên của bà Nhu,vua Gia Long(trang 67).Tổ tiên của một người phải là những người đầu tiên của dòng họ người đó.Vua Gia Long(họ Nguyễn), không thể là tổ tiên của bà Nhu(họ Trần).
Huế, nằm cách biển Đông ở miền Trung đất nước 700 cây số về phía tây nam (trang 67)).Không đúng, khoảng cách không quá 10 cây số đường chim bay.
Công chúa hoàng tộc(trang 72).Chẵng lẽ có công chúa thứ dân. Ngôn từ Việt:Công chúa là đủ.
Hoàng Đế Bảo đại là anh họ của bà Nhu(trang 92).Không thể,vì khác họ.
Binh sĩ Mỹ gọi là biển Trung Hoa(trang 102).Ở đây,binh sĩ Mỹ chỉ gọi là bãi biển Trung Hoa(China Beach).
Con hồ nhân tạo(trang 91).Người Việt: cái hồ.
Kẹp đứa bé bên hông(trang105).Ngôn từ Việt:bồng nách.
VNCH(thời Ngô đinh Diệm)được thành lập và tồn tại từ 1955 đến 1963.Ở đây tác giả/dịch giả nhầm 1954 là năm thành lập nên mới có chuyện:Ngày 25/6/1954 đã có phái đoàn VNCH đi đón ông Diệm(trang 104). John Phạm bảo vệ tư gia Tổng Thống Sài Gòn từ năm 1954 đến năm 1963(trang 101).Ngô đình Diệm đứng đầu VNCH từ 1954 đến 1963 (trang 324).
Vài tưởng tượng phi thực tế:
Với một cái ném,đầu nhọn cây bút lông đã cắm vào đầu Lệ Xuân(trang41).Đầu nhọn của cây bút lông là một chùm lông thì làm sao với một cái ném bằng tay của một cậu bé mà cắm vào đầu Lệ Xuân được?
Từ ô cửa sổ nhà mình,bà Nhu đã thấy được những hạt sương đọng trên nền thép lạnh của các khẩu thần công ở tận trước cửa Ngọ Môn(trang 67).Từ ô cửa sổ một căn nhà hai tầng thuê tận bên kia sông An Cựu,cái nhìn của bà Nhu phải vượt lên tầng lớp là nhà cửa,cây cối,vượt qua hai con sông(An Cựu,Hương Giang),vượt qua một khoảng cách ít nhất cũng vài cây số mới tới được các khẩu thần công thì làm sao thấy được những hạt sương nhỏ bé đọng trên nền thép lạnh của chúng.Vả lại,thần công đúc bằng đồng,không phải thép.
Các khẩu thần công không chĩa vào đâu cả(trang 67).Các khẩu thần công chẳng lẽ có chuyển động xoay vĩnh cửu.Chúng là vật đễ trưng bày, không phải đễ pháo kích thì làm gì có mục tiêu đễ chĩa vào.
Cuối cùng,Ngô đình Diệm đã được bổ làm Tân Thủ Tướng VNCH tại một hội nghị hoà bình ở Geneve(trang 104).Làm gì có chuyện bổ nhiệm một thủ tướng của một nước bởi một hội nghị hoà bình ở một nước khác.Ông Diệm được bổ nhiệm làm Thủ Tướng Đế Quốc Việt Nam ngày 7/7/1954 bởi Hoàng Đế Bảo Đại.
Chúng thậm chí không biết chúng đang nhớ ông(trang 165).Các con ông Nhu không biết chúng đang nhớ cha thì làm sao tác giả/dịch giả biết chúng đang nhớ ông Nhu.
Bà Nhu sai người tiêm vi rút dịch tả vào người ông(trang 163).Không có vi rút dịch tả. Chỉ có vi khuẩn dịch tả,vi rút gây tiêu chảy.
Với giọng nói gây ấn tượng trầm sâu như thể nó vang lên từ mắt cá chân(trang 200).Cho đến nay, không thể có cách gì để giọng nói vang lên từ mắt cá chân.
Những sai lầm vừa được nêu chẳng quan trọng gì đối với chúng ta.Tuy nhiên,cũng phải hiểu đúng để đưa sự việc về chính bản chất của chúng.Đối với tôi, hai vấn đề sau đây mới thực là quan trọng,có ảnh hưởng xấu đến lĩnh vực kinh tế và thể diện quốc gia.
Vấn đề thứ nhất:
Đà lạt là một hòn đảo cho sự nghỉ ngơi và yên tĩnh, lành mạnh là một điều đại dối trá(trang 90),là một cái ổ phát sinh muỗi sốt rét do những con hồ nhân tạo(trang 91). Đây là những nhận xét sai lầm có ảnh hưởng xấu đến ngành du lịch nước nhà.
Ở vĩ độ thấp, nơi được chọn làm chỗ nghỉ dưỡng,điều kiện tiên quyết là phải ở độ cao trên 1400m để có được nhiệt độ trung bình,áp suất không khí dễ chịu và tránh được muỗi sốt rét.(Đà Lạt năm xưa-maxReading.com).Đà Lạt có độ cao trung bình 1500m.
Alexandre Yersin với sự bảo trợ của Louis Pasteur đã đề nghị và được Paul Doumer,toàn quyền Pháp ở Đông Dương, đồng ý thành lập một trung tâm nghỉ dưỡõng ở cao nguyên Lâm Viên(Đà Lạt ngày nay)-During 1890s,explorers in area(including the noted bacteriologist Alexandre Yersin, protégé of renowned chemist Louis Pasteur)asked the French governor-general Paul Doumer to create a resort in the highlands...-Dalat.Wikipedia.
Alexandre Yersin là nhà thám hiểm, nhà vi trùng học danh tiếng,đã tìm ra vi khuẩn dịch hạch(vi khuẩn yersinia pestis được đặt theo tên ông để vinh danh)-Alexandre Yersin.Wikipedia. Louis Pasteur ,nhà hoá học,được cho là cha đẻ của ngành vi sinh vật học, được vinh danh là thầy thuốc vĩ đại(dù chưa học y khoa ngày nào),là ân nhân của nhân loại.Ông đã tìm ra nguyên tắc tiêm chủng để phòng và trị bệnh(bệnh dại,bệnh than...),sự lên men vi sinh,phương pháp tiệt trùng thức ăn,nước uống mà không làm mất phẩm chất và mùi vị của chúng-Louis Pasteur.Wikipedia.
Phóng viên báo New York Herald Tribune,bà Higgins lu´c còn nhỏ ,theo lời khuyên của các bác sĩ Hongkong,tới Đà Lạt nghỉ dưỡng và tại đây bà đã bị bệnh sốt rét(trang 212).Dù cho đây là chuyện có thực,thì không thể cho là do muỗi ở Đà Lạt truyền bệnh cho bà mà có thể là:
-Bị nhiễm ký sinh trùng sốt rét ở ngoài Đà Lạt,khi tới Đà Lạt mới phát bệnh.
-Khi tới Đà Lạt,bị truyền nhầm máu có nhiễm KST sốt rét mà phát bệnh.
Thực tế đã chứng minh sự lựa chọn của hai nhà khoa học là đúng:Đà Lạt,trung tâm nghỉ dưỡng vẫn tồn tại,ngày càng không ngừng phát triển,nay đã thành một thành phố.Nó còn được biết đến với nhiều tên gọi:Thành phố ngàn thông,thành phố ngàn hoa,thành phố mù sương,"xứ Hoa Anh Đào","Tiểu Paris"-Đà Lạt.Wikipedia tiếng Việt.
Gần đây,một số Văn thư,báo cáo được phát hiện trong các tàng thư Việt Nam,ở vài nước Âu,Mỹ,cho rằng Đà Lạt(thời mới xây dựng)cũng đầy muỗi,nhiều bệnh sốt rét nhưng đã bị che dấu đi.Các Văn thư,báo cáo này do các quan chức,ủy viên hội đồng Đà Lạt thời đó nay còn có giá trị ,còn đáng được tin cậy để một số tác giả sách phê phán sự chọn lựa của hai chuyên gia đã lừng danh thế giới và nhất là sự lựa chọn này đã được thực tế chứng minh là đúng đắn.Eric Jennings ,giáo sư sử đại học Toronto thì cho Alexandre Yersin là sai lầm(Imperial Heights,nhà XB Payot,XB tháng 10/2013-Tiến sĩ người Canada mất 10 năm viết sách về Đà Lạt-VnExpress Giải trí).Monique Brinson Demery,thạc sĩ đại học Harvard ,thì gọi đây là một sự đại dối trá(trang90)trong sách dịch này.Với tôi,đây là những bất thường không thể hiểu nổi.
Vấn đề thứ hai:
Kiều đã được trang trọng vinh danh là nhân vật Văn hoá quốc gia-Radicalism,Hồ Tài Tuệ Tâm,109-111(trang 36). Đây thực sự là một vấn đề rất nhạy cảm, làm độc giả hiểu sai, nghĩ xấu về đất nước ,con người Viêt Nam. Chúng ta hãy cùng lên tiếng:
-Nếu trong Radicalism không có sự vinh danh này,thì đề nghị tác giả Radicalism, giáo sư đại học Harvard ,bà Hồ Tài Tuệ Tâm buộc bà Monique Brinson Demery cải chính rộng rãi.
-Nếu đây là ý kiến một cá nhân hay hội,nhóm đề ra mà trong Radicalism có đề cập,xin cho biết Kiều có thành tích gi` để được sự vinh danh này.Hơn nữa, không một ai hay hội nhóm nào được nhân danh/mạo danh cả nước làm việc này.
-Nếu Radicalism cho là nước ta đã vinh danh Kiều là nhân vật văn hoá quốc gia thực,thì xin cho biết ai,vào dịp nào đã thay mặt chính phủ ký ban hành Văn bản này.
Tôi cho rằng chưa bao giờ và cũng không bao giờ nước ta hay một nước nào khác trên thế giới lại mê muội,thiếu tự trọng đến độ đi trang trọng vinh danh một nhân vật không có thực(Kiều,một nhân vật Văn chương),một người khác quốc tịch(Kiều, triều đại nhà Minh bên Tàu) làm nhân vật Văn hoá của nước mình cả.
Để kết luận,những gì tôi cho là quan trọng lại nằm trong những mẩu tin nhỏ, nhỏ nhưng tác hại lớn, nằm trong sách dịch này.Chúng tuy nhỏ nhưng nó làm xấu đi cảnh quan du lịch,nghỉ dưỡng,đánh giá thấp dân trí, làm tổn thương nặng nề lòng tự trọng dân tộc, làm mất thể diện quốc gia.
Nếu quý vị đồng tình,xin quảng bá những thông tin này và xin mời cùng góp ý bằng nhiều phương cách khả thi trên các phương tiện công cọng hay cá nhân.Việc yêu cầu những người liên quan giải trình là một việc rất khó.Tuy nhiên,tôi tin rằng càng nhiều người lên tiếng,áp lực dư luận càng lớn,chắc họ không thể giữ im lặng.
Mùa thu tháng 8/2016
BS Lê Phúc Khàn .
(Y Khoa Dai Hoc Hue,NK 62-70)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- Huỳnh Ngọc Chênh - Hôm nay đón Nguyễn Thúy Hạnh về nhà, kịch tính như phim
- "Sư Minh Tuệ" - by Đỗ Duy Ngọc / Trần Văn Giang (ghi lại)
- "Thế lực nào đã đầu độc tướng vi-xi Nguyễn Chí Vịnh?" - Lê Văn Đoành / Trần Văn Giang (ghi lại)
- NHỮNG NỮ LƯU LỪNG DANH Ở MỸ & THẾ GIỚI - TRẦN VĂN NGÀ
- Putin tiến thoái lưỡng nan vì đã tính sai nước cờ _ Hoài Việt
NHỮNG MÙ MỜ TRONG "MADAM NHU-TRẦN LỆ XUÂN- QUYỀN LỰC BÀ RỒNG" - BS Lê Phúc Khàn
Tôi không đọc được nguyên tác,chỉ qua sách dịch, những gì tôi cho là mù mờ có thể do tác giả/dịch giả chưa nghiên cứu kỹ sự việc
Dịch giả:Mai Sơn - Nhà XB: Hội Nhà Văn - XB tháng 12/2015.
Nguyên tác: Finding The Dragon Lady;The Mystery of Vietnam's Madam Nhu.
Copyright © 2013 by Monique Brinson Demery, all right reserved.
(Bài viết của BS Lê Phúc Khàn, Y Khoa Đại Học Huế NK 62-70)
Tôi không đọc được nguyên tác,chỉ qua sách dịch, những gì tôi cho là mù mờ có thể do tác giả/dịch giả chưa nghiên cứu kỹ sự việc, chưa hiểu hết ý nghĩa của nguyên tác, chưa rành ngôn từViệt mà diễn tả sai lầm, mà dịch không chỉnh, mà dùng những ngôn từ rất xa lạ với người Việt. Dĩ nhiên,đây là những nhận xét hoàn toàn chủ quan.Có những cái tôi cho là sai lầm, được mọi người đồng ý.Có những cái tôi nêu ra, người khác cho là không chính xác.Có những cái tôi bỏ qua, người khác cho là không nên.Và nhất là còn nhiều sai lầm mà tôi bỏ sót hay người khác nhận ra mà tôi thì không.
Tôi không quan tâm đến tâm tư,tình cảm của tác giả về nhân vật, đất nước Việt Nam.Ở đây, tôi chỉ chú ý những cái chưa đúng về lịch sử, đất nước, con người Việt Nam, hay những tưởng tượng phi thực tế ở sách dịch này.Tôi xin được kể.
Mù mờ về lịch sử,đất nước,con người Việt Nam:
Bà Nam Trân là công chúa con của Kiên Thái Vương(trang15).Thực ra, mẹ của bà, quận chúa Như Sắc,mới là con của Kiên Thái Vương. Người Việt gọi con gái của người có đế vị (hoàng đế) là công chúa, con gái của người có tước vị(vương)là quận chúa.
Ngô đình Diệm, Ngô đình Nhu, Ngô đình Cẩn theo thứ tự từ anh đến em.Tác giải/dịch giả không tìm hiểu kỹ,viết trước quên sau, nên khi thì Ngô đình Cẩn là anh chồng(trang 19), khi là anh rễ (trang310) trong khi Ngô đình Diệm là anh rễ của bà Nhu(trang 302).
Hoàng Đế Đồng Khánh là ông ngoại của bà Nam Trân(trang 31).Mẹ của bà Nam Trân và Đồng Khánh đều cùng con của Kiên Thái Vương, nên là ông ngoại mới đúng.
Các anh họ trong hoàng tộc của bà Nam Trân(trang33).Anh họ phải là người cùng họ(họ Thân).Việt Nam chưa có vua nào họ Thân nên không có "hoàng tộc của bà".
Ngôi trường được đặt tên theo Albert Saraut(trang49). Ngôn từ Việt: đặt tên là Albert Saraut (chứ không "theo").
Một trong những tổ tiên của bà Nhu,vua Gia Long(trang 67).Tổ tiên của một người phải là những người đầu tiên của dòng họ người đó.Vua Gia Long(họ Nguyễn), không thể là tổ tiên của bà Nhu(họ Trần).
Huế, nằm cách biển Đông ở miền Trung đất nước 700 cây số về phía tây nam (trang 67)).Không đúng, khoảng cách không quá 10 cây số đường chim bay.
Công chúa hoàng tộc(trang 72).Chẵng lẽ có công chúa thứ dân. Ngôn từ Việt:Công chúa là đủ.
Hoàng Đế Bảo đại là anh họ của bà Nhu(trang 92).Không thể,vì khác họ.
Binh sĩ Mỹ gọi là biển Trung Hoa(trang 102).Ở đây,binh sĩ Mỹ chỉ gọi là bãi biển Trung Hoa(China Beach).
Con hồ nhân tạo(trang 91).Người Việt: cái hồ.
Kẹp đứa bé bên hông(trang105).Ngôn từ Việt:bồng nách.
VNCH(thời Ngô đinh Diệm)được thành lập và tồn tại từ 1955 đến 1963.Ở đây tác giả/dịch giả nhầm 1954 là năm thành lập nên mới có chuyện:Ngày 25/6/1954 đã có phái đoàn VNCH đi đón ông Diệm(trang 104). John Phạm bảo vệ tư gia Tổng Thống Sài Gòn từ năm 1954 đến năm 1963(trang 101).Ngô đình Diệm đứng đầu VNCH từ 1954 đến 1963 (trang 324).
Vài tưởng tượng phi thực tế:
Với một cái ném,đầu nhọn cây bút lông đã cắm vào đầu Lệ Xuân(trang41).Đầu nhọn của cây bút lông là một chùm lông thì làm sao với một cái ném bằng tay của một cậu bé mà cắm vào đầu Lệ Xuân được?
Từ ô cửa sổ nhà mình,bà Nhu đã thấy được những hạt sương đọng trên nền thép lạnh của các khẩu thần công ở tận trước cửa Ngọ Môn(trang 67).Từ ô cửa sổ một căn nhà hai tầng thuê tận bên kia sông An Cựu,cái nhìn của bà Nhu phải vượt lên tầng lớp là nhà cửa,cây cối,vượt qua hai con sông(An Cựu,Hương Giang),vượt qua một khoảng cách ít nhất cũng vài cây số mới tới được các khẩu thần công thì làm sao thấy được những hạt sương nhỏ bé đọng trên nền thép lạnh của chúng.Vả lại,thần công đúc bằng đồng,không phải thép.
Các khẩu thần công không chĩa vào đâu cả(trang 67).Các khẩu thần công chẳng lẽ có chuyển động xoay vĩnh cửu.Chúng là vật đễ trưng bày, không phải đễ pháo kích thì làm gì có mục tiêu đễ chĩa vào.
Cuối cùng,Ngô đình Diệm đã được bổ làm Tân Thủ Tướng VNCH tại một hội nghị hoà bình ở Geneve(trang 104).Làm gì có chuyện bổ nhiệm một thủ tướng của một nước bởi một hội nghị hoà bình ở một nước khác.Ông Diệm được bổ nhiệm làm Thủ Tướng Đế Quốc Việt Nam ngày 7/7/1954 bởi Hoàng Đế Bảo Đại.
Chúng thậm chí không biết chúng đang nhớ ông(trang 165).Các con ông Nhu không biết chúng đang nhớ cha thì làm sao tác giả/dịch giả biết chúng đang nhớ ông Nhu.
Bà Nhu sai người tiêm vi rút dịch tả vào người ông(trang 163).Không có vi rút dịch tả. Chỉ có vi khuẩn dịch tả,vi rút gây tiêu chảy.
Với giọng nói gây ấn tượng trầm sâu như thể nó vang lên từ mắt cá chân(trang 200).Cho đến nay, không thể có cách gì để giọng nói vang lên từ mắt cá chân.
Những sai lầm vừa được nêu chẳng quan trọng gì đối với chúng ta.Tuy nhiên,cũng phải hiểu đúng để đưa sự việc về chính bản chất của chúng.Đối với tôi, hai vấn đề sau đây mới thực là quan trọng,có ảnh hưởng xấu đến lĩnh vực kinh tế và thể diện quốc gia.
Vấn đề thứ nhất:
Đà lạt là một hòn đảo cho sự nghỉ ngơi và yên tĩnh, lành mạnh là một điều đại dối trá(trang 90),là một cái ổ phát sinh muỗi sốt rét do những con hồ nhân tạo(trang 91). Đây là những nhận xét sai lầm có ảnh hưởng xấu đến ngành du lịch nước nhà.
Ở vĩ độ thấp, nơi được chọn làm chỗ nghỉ dưỡng,điều kiện tiên quyết là phải ở độ cao trên 1400m để có được nhiệt độ trung bình,áp suất không khí dễ chịu và tránh được muỗi sốt rét.(Đà Lạt năm xưa-maxReading.com).Đà Lạt có độ cao trung bình 1500m.
Alexandre Yersin với sự bảo trợ của Louis Pasteur đã đề nghị và được Paul Doumer,toàn quyền Pháp ở Đông Dương, đồng ý thành lập một trung tâm nghỉ dưỡõng ở cao nguyên Lâm Viên(Đà Lạt ngày nay)-During 1890s,explorers in area(including the noted bacteriologist Alexandre Yersin, protégé of renowned chemist Louis Pasteur)asked the French governor-general Paul Doumer to create a resort in the highlands...-Dalat.Wikipedia.
Alexandre Yersin là nhà thám hiểm, nhà vi trùng học danh tiếng,đã tìm ra vi khuẩn dịch hạch(vi khuẩn yersinia pestis được đặt theo tên ông để vinh danh)-Alexandre Yersin.Wikipedia. Louis Pasteur ,nhà hoá học,được cho là cha đẻ của ngành vi sinh vật học, được vinh danh là thầy thuốc vĩ đại(dù chưa học y khoa ngày nào),là ân nhân của nhân loại.Ông đã tìm ra nguyên tắc tiêm chủng để phòng và trị bệnh(bệnh dại,bệnh than...),sự lên men vi sinh,phương pháp tiệt trùng thức ăn,nước uống mà không làm mất phẩm chất và mùi vị của chúng-Louis Pasteur.Wikipedia.
Phóng viên báo New York Herald Tribune,bà Higgins lu´c còn nhỏ ,theo lời khuyên của các bác sĩ Hongkong,tới Đà Lạt nghỉ dưỡng và tại đây bà đã bị bệnh sốt rét(trang 212).Dù cho đây là chuyện có thực,thì không thể cho là do muỗi ở Đà Lạt truyền bệnh cho bà mà có thể là:
-Bị nhiễm ký sinh trùng sốt rét ở ngoài Đà Lạt,khi tới Đà Lạt mới phát bệnh.
-Khi tới Đà Lạt,bị truyền nhầm máu có nhiễm KST sốt rét mà phát bệnh.
Thực tế đã chứng minh sự lựa chọn của hai nhà khoa học là đúng:Đà Lạt,trung tâm nghỉ dưỡng vẫn tồn tại,ngày càng không ngừng phát triển,nay đã thành một thành phố.Nó còn được biết đến với nhiều tên gọi:Thành phố ngàn thông,thành phố ngàn hoa,thành phố mù sương,"xứ Hoa Anh Đào","Tiểu Paris"-Đà Lạt.Wikipedia tiếng Việt.
Gần đây,một số Văn thư,báo cáo được phát hiện trong các tàng thư Việt Nam,ở vài nước Âu,Mỹ,cho rằng Đà Lạt(thời mới xây dựng)cũng đầy muỗi,nhiều bệnh sốt rét nhưng đã bị che dấu đi.Các Văn thư,báo cáo này do các quan chức,ủy viên hội đồng Đà Lạt thời đó nay còn có giá trị ,còn đáng được tin cậy để một số tác giả sách phê phán sự chọn lựa của hai chuyên gia đã lừng danh thế giới và nhất là sự lựa chọn này đã được thực tế chứng minh là đúng đắn.Eric Jennings ,giáo sư sử đại học Toronto thì cho Alexandre Yersin là sai lầm(Imperial Heights,nhà XB Payot,XB tháng 10/2013-Tiến sĩ người Canada mất 10 năm viết sách về Đà Lạt-VnExpress Giải trí).Monique Brinson Demery,thạc sĩ đại học Harvard ,thì gọi đây là một sự đại dối trá(trang90)trong sách dịch này.Với tôi,đây là những bất thường không thể hiểu nổi.
Vấn đề thứ hai:
Kiều đã được trang trọng vinh danh là nhân vật Văn hoá quốc gia-Radicalism,Hồ Tài Tuệ Tâm,109-111(trang 36). Đây thực sự là một vấn đề rất nhạy cảm, làm độc giả hiểu sai, nghĩ xấu về đất nước ,con người Viêt Nam. Chúng ta hãy cùng lên tiếng:
-Nếu trong Radicalism không có sự vinh danh này,thì đề nghị tác giả Radicalism, giáo sư đại học Harvard ,bà Hồ Tài Tuệ Tâm buộc bà Monique Brinson Demery cải chính rộng rãi.
-Nếu đây là ý kiến một cá nhân hay hội,nhóm đề ra mà trong Radicalism có đề cập,xin cho biết Kiều có thành tích gi` để được sự vinh danh này.Hơn nữa, không một ai hay hội nhóm nào được nhân danh/mạo danh cả nước làm việc này.
-Nếu Radicalism cho là nước ta đã vinh danh Kiều là nhân vật văn hoá quốc gia thực,thì xin cho biết ai,vào dịp nào đã thay mặt chính phủ ký ban hành Văn bản này.
Tôi cho rằng chưa bao giờ và cũng không bao giờ nước ta hay một nước nào khác trên thế giới lại mê muội,thiếu tự trọng đến độ đi trang trọng vinh danh một nhân vật không có thực(Kiều,một nhân vật Văn chương),một người khác quốc tịch(Kiều, triều đại nhà Minh bên Tàu) làm nhân vật Văn hoá của nước mình cả.
Để kết luận,những gì tôi cho là quan trọng lại nằm trong những mẩu tin nhỏ, nhỏ nhưng tác hại lớn, nằm trong sách dịch này.Chúng tuy nhỏ nhưng nó làm xấu đi cảnh quan du lịch,nghỉ dưỡng,đánh giá thấp dân trí, làm tổn thương nặng nề lòng tự trọng dân tộc, làm mất thể diện quốc gia.
Nếu quý vị đồng tình,xin quảng bá những thông tin này và xin mời cùng góp ý bằng nhiều phương cách khả thi trên các phương tiện công cọng hay cá nhân.Việc yêu cầu những người liên quan giải trình là một việc rất khó.Tuy nhiên,tôi tin rằng càng nhiều người lên tiếng,áp lực dư luận càng lớn,chắc họ không thể giữ im lặng.
Mùa thu tháng 8/2016
BS Lê Phúc Khàn .
(Y Khoa Dai Hoc Hue,NK 62-70)
