Kinh Đời
Nguyễn Văn Tuấn: Việt Nam -- cảm nhận từ đường phố
Tôi vừa có một chuyến đi gần một tháng ở bên nhà. Đó là một thời gian tương đối dài đối với tôi, một phần là vì công việc, và một phần khác là nghỉ hè.
Tái bút:
Nhiều người khi đọc những bài và ý kiến như thế này thường hỏi một cách hằn học
rằng “ông có phải là người Việt Nam hay không mà phê phán đất nước như thế”,
“ông đã làm gì cho đất nước này”, hay "nói thì hay, vậy giải
pháp là gì", v.v. Tôi nghĩ những câu hỏi đó không tốt mấy, và có phần ...
lạc đề. Vấn đề là cái xấu đang hoành hành đất nước này, chứ đâu phải tôi là ai
hay tôi đã làm gì cho đất nước. Chẳng lẽ chỉ có người có công và đóng góp cho đất
nước mới được “phép” phê bình sao. Nghĩ như thế thì e rằng quá nhỏ mọn. Mà, muốn
biết tôi đã làm gì thì cũng chẳng khó khăn gì trong thời đại google này. Giải
pháp nó nằm ngay ở mỗi cá nhân chúng ta. Mỗi người cần phải làm tốt và sống
tử tế là giải pháp tốt nhất để đẩy lùi cái ác, cái xấu, cái bất công, cái bất cập
trong xã hội.
http://www.diendantheky.net/2016/10/nguyen-van-tuan-viet-nam-cam-nhan-tu.html
(nguyên giảng sư Đại
Học Y Khoa New South Wales & University of Technology, Sydney)
Tôi vừa có
một chuyến đi gần một tháng ở bên nhà. Đó là một thời gian tương đối dài đối với
tôi, một phần là vì công việc, và một phần khác là nghỉ hè. Chính vì hai việc
này mà tôi có dịp đi đây đó, và có dịp quan sát quê hương -- không phải từ
phòng máy lạnh, mà từ thực địa. Tôi e rằng những quan sát và cảm nhận của tôi
hơi bi quan. Thú thật, tôi không thấy một Việt Nam sẽ "tươi sáng", mà
chỉ thấy một đất nước sẽ tiếp tục tụt hậu và lệ thuộc, nhất là trong bối cảnh cộng
đồng kinh tế ASEAN.
1. Một
đất nước trên đà suy thoái
Cái ấn tượng
chung và bao quát trong chuyến về thăm quê là đất nước này đang trên đà suy
thoái hầu như về mọi mặt. Mặc cho những con số thống kê kinh tế màu hồng được
tô vẽ bởi Nhà nước, trong thực tế thì cuộc sống của người dân càng ngày càng
khó hơn. Hơn 70% dân số là nông dân hay sống ở miệt quê, nên chúng ta thử xem
qua cuộc sống của một gia đình nông dân tiêu biểu, gồm vợ, chồng và 2 con. Gia
đình này làm ra gạo để các tập đoàn Nhà nước đem đi xuất khẩu lấy ngoại tệ (và
chia chác?) nhưng số tiền mà họ để dành thì chẳng bao nhiêu. Gia đình này có thể
có 5 công đất (hoặc cao lắm là 10 công đất), sau một năm quần quật làm việc
"bán mặt cho đất, bán lưng cho trời", cả nhà chỉ để dành khoảng 10-15
triệu đồng, có khi còn không bằng một bữa nhậu của các quan chức.
Cuộc sống
của người nông dân là nợ triền miên. Đầu mùa thì vay ngân hàng để mua giống,
mua phân, mua thuốc trừ sâu; thu hoạch xong thì phải trả nợ cộng tiền lời cho
ngân hàng. Rồi đến mùa vụ kế tiếp thì cái vòng vay - trả nợ lại bắt đầu. Con của
người nông dân đi học, thì mỗi đứa phải gánh ít nhất là 10 loại phí khác nhau,
có khi lên đến 20 phí! Các trường, các uỷ ban nhân dân, các cơ quan công quyền,
v.v. đua nhau sáng chế ra những loại phí để moi móc túi tiền người dân vốn đã
quá ít ỏi. Họ không cần biết người dân có tiền hay không, phí là phí, và phải
đóng phí. Không ít gia đình không có tiền đóng phí nên cho con nghỉ học. Đã có
tình trạng người dân không đủ tiền trả viện phí nên tìm đến con đường tự tử.
Môi trường
sống xuống cấp thê thảm. Sự gia tăng dân số gây áp lực cực kì lớn đến môi sinh.
Mật độ dân số tăng nhanh, ngay cả ở vùng nông thôn. Có thể nói rằng hầu hết các
con sông ở VN đang chết. Tất tần tật, kể cả heo gà và có khi cả người chết,
cũng bị vứt xuống sông. Những con sông VN đang chết vì chúng đã biến thành những
bãi rác di động khổng lồ. Đó là chưa nói đến sự xâm nhập của nước mặn vào các
con sông vùng Đồng bằng sông Cửu Long, một phần là do mấy cái đập lớn Tàu xây
trên thượng nguồn của sông. Tôi cho rằng sự suy thoái về môi trường là mối đe
doạ lớn nhất đến sự tồn vong của đất nước.
Ở đất nước
này, chính quyền đã mắc cái bệnh vô cảm quá lâu, và bệnh đã trở thành mãn tính,
rất khó cứu chữa. Cái bệnh vô cảm của chính quyền nó còn lan truyền sang cả xã
hội, mà trong đó mọi người dùng mọi phương cách và thủ đoạn để tranh nhau ngoi
lên mặt đất mà sống. Có thể nói cả xã hội đang chạy đua. Cái chữ "chạy"
ở VN đã có một ý nghĩa khác. Dân chạy để đưa con cái vào đại học, vào cơ quan
Nhà nước để hi vọng đổi đời. Quan chức cũng chạy đua vào các chức vụ trong guồng
máy công quyền, và họ chạy bằng tiền. Tiền dĩ nhiên là từ dân. Thành ra, cuối
cùng thì người dân lãnh đủ. Sự suy thoái ở VN diễn ra trên mọi mặt, từ kinh tế,
môi trường, y tế, giáo dục, đến đạo đức xã hội.
2. Đất
nước đang bị "bán"
Một anh bạn
tôi vốn là một doanh nhân (businessman) thành đạt cứ mỗi lần gặp tôi là than thở
rằng đất nước này đang bị bán dần cho người nước ngoài. Mà, đúng là như thế thật.
Ở khắp nơi, từ Đà Nẵng, đến Nha Trang, tận Phú Quốc, người ta "qui hoạch"
đất để bán cho các tập đoàn nước ngoài xây resort, khách sạn, căn hộ cao cấp. Một
trong những "ông chủ" mới thừa tiền để mua tất cả của Việt Nam là người
Tàu lục địa.
Chẳng những
đất đai được bán, các thương hiệu của VN cũng dần dần bị các tập đoàn kinh tế
nước ngoài thu tóm và kiểm soát. Chẳng hạn như các tập đoàn Thái Lan đã thu tóm
những thương hiệu bán lẻ và hàng điện tử của Việt Nam. Tuy nhiên, người dân có
vẻ "ok" khi người Thái kiểm soát các cửa hàng này, vì dù sao thì người
Thái đem hàng của họ sang còn có phẩm chất tốt và đáng tin cậy hơn là hàng hoá
độc hại của Tàu cộng.
Đó
là chưa kể một loại buôn bán khác: buôn bán phụ nữ. Phụ nữ Việt Nam được quảng
cáo ở các nước như Tàu, Đài Loan, Singapore và Đại Hàn. Chưa bao giờ người Việt
Nam chịu nhục khi con gái VN được cho đứng trong lồng kiếng như là những món
hàng để người ta qua lại ngắm nghía và trả giá! Thử hỏi, có người Việt Nam nào
tự hào được khi đồng hương mình bị đem ra rao bán như thế. Xin đừng nói đó là
những trường hợp cá biệt; đó là tín hiệu cho thấy một đất nước đang bị suy
thoái về đạo đức xã hội.
3. Tham
nhũng tràn lan
Không cần
phải nhờ đến tổ chức minh bạch quốc tế chúng ta mới biết VN là một trong những
nước tham nhũng nhất thế giới. Chỉ cần tiếp xúc với hải quan, hay bất cứ cơ
quan công quyền nào, người dân đều có thể nếm "mùi tham nhũng". Tham
nhũng từ dưới lên trên, từ bên này sang bên kia, từ cấp thấp đến cấp cao. Có
khi tham nhũng công khai, và kẻ vòi tiền mặc cả cái giá mà không hề xấu hổ. Các
cơ quan Nhà nước phải hối lộ các cơ quan Nhà nước khác, và họ xem đó là bình
thường. Ngay cả những ngành dịch vụ tưởng như là "trí thức" như giáo
dục và y tế mà cũng tham nhũng, và vì họ có học nên tham nhũng ở hai ngành này
còn "tinh tế" hơn các ngành khác!
Có
thể nói là tham nhũng (và hối lộ) đã trở thành một thứ văn hoá. Cái văn hoá này
nó ăn sâu vào não trạng của cán bộ Nhà nước. Đã là văn hoá thì nó rất khó xoá bỏ
một sớm một chiều. Ngay cả ông tổng Phú Trọng còn thú nhận rằng trạng tham
nhũng như "ghẻ ruồi, rất ngứa ngáy, khó chịu", nhưng cho đến nay ông
cũng không làm được cái gì để giảm tình trạng này.
4.
Xã hội bất an
Có
thể nói không ngoa rằng VN là một xã hội bất an. Đọc báo hàng ngày thấy tin tức
về tội phạm dày đặc khắp nơi. Chẳng những sự phổ biến của tội phạm, mà sự manh
động của các vụ án càng ngày càng táo tợn. Chưa nơi nào có những vụ giết người
vô cớ như ở VN: chỉ một cái nhìn cũng có thể dẫn đến cái chết!
Đáng ngại
nhất là tội phạm đã lan tràn về tận vùng quê. Ở quê tôi, nơi mà ngày xưa là một
làng êm ả, ngày nay là một cộng đồng bất an vì những vụ chém giết xảy ra hầu
như hàng tuần! Người dân dưới quê cảm thấy mệt mỏi, không muốn nuôi trồng gì nữa,
vì nạn trộm cắp hoành hành triền miên. Nuôi cá chưa đủ lớn thì đã bị trộm câu mất.
Trồng một cây mít, trái chưa chín thì đã có trộm hái dùm. Chưa bao giờ tình trạng
trộm cắp phổ biến như hiện nay ở vùng nông thôn.
Đó là chưa
nói đến tai nạn giao thông vốn còn kinh hoàng hơn cả trộm cắp. Ở VN, bước ra đường
là chấp nhận rủi ro tai nạn, thậm chí chết vì sự hỗn loạn của hệ thống giao
thông. Thật vậy, tai nạn giao thông ở VN đã và đang trở thành nỗi kinh hoàng của
không chỉ người dân địa phương mà còn ở du khách.
Một dạng bất an khác là (mất) an toàn thực phẩm. Có thể nói rằng đây là vấn đề
làm cho cả dân số quan tâm nhất (theo như kết quả của một cuộc điều tra xã hội
chỉ ra). Đi đến đâu, ở bất cứ thời điểm nào, người ta cũng nói đến những loại
hàng hoá độc hại được tuồn vào thị trường Việt Nam từ một cái nguồn quen thuộc:
Tàu cộng. Ngay cả ở dưới quê tôi, người dân còn không dám mua trái cây có xuất
xứ từ Tàu. Không có một nông sản nào của Tàu sản xuất được xem là an toàn. Ngày
nay, ngay cả các bợm nhậu cũng e dè những món ăn ở nhà hàng, quán nhậu, vì
không ai dám chắc đó là hàng hoá của VN hay của Tàu. Nhưng điều đáng buồn nhất
là sự tiếp tay của các doanh nghiệp Việt Nam để cho hàng hoá Tàu hoành hành đất
nước ta và dân tộc ta. Thật không ngoa khi gọi những doanh nghiệp này là
"gian thương". Cũng không ngoa để nói rằng gian thương cấu kết với những
cán bộ tham nhũng đang giết chết kinh tế nước nhà và người dân.
5. Trí
thức không có tiếng nói, không có phản biện
Theo
dõi báo chí ở VN, dễ dàng thấy sự trống vắng tiếng nói của giới trí thức. Trước
một sự kiện tương đối quan trọng như đại hội đảng csvn, mà không hề có bất cứ một
bình luận độc lập nào, không hề có một bài phân tích về các nhân vật chóp bu
trong đảng, hoàn toàn không có một phát biểu mang tính viễn kiến của bất cứ một
nhân vật "lãnh đạo" tương lai nào! Thay vào đó là những tiếng nói của
những người mang danh "sư sĩ" nhưng cách họ nói và ngôn ngữ của họ
thì chẳng khác sự "cò mồi" là bao nhiêu.
Trước hiện
tình đất nước, giới có học nói chung có vẻ lãnh đạm. Họ không quan tâm. Họ thường
chạy trốn thực tế bằng cách biện minh rằng "chỉ lo việc chuyên môn".
Thật ra, cũng khó trách họ, vì nếu họ nói ra những ý kiến thì có thể sẽ bị phạt
nặng nề, thậm chí tù đày. Ngay cả yêu nước là một tình cảm thiêng liêng mà cũng
phải được tổ chức và ... cho phép. Một xã hội đối xử với giới trí thức như thế
thì làm sao bền vững được.
6. Guồng
máy quản lí bất tài
Thật ra, sự
bất tài của quan chức Nhà nước không còn gì là bí mật. Vì bất tài, nên họ thường
"sản xuất" ra những qui định hài hước, và có khi cực kì vô lí và phi
khoa học. Chúng ta còn nhớ trước đây, họ cho ra qui định mang danh "ngực nở
chân dài" để được lái xe ô-tô, gây ra một trận cười cấp quốc gia. Tưởng
như thế đã là hi hữu, ai ngờ họ lại tái xuất với một qui định "trời
ơi": Xe ô-tô 4 bánh phải có bình chữa cháy. Qui định này làm trò cười cho
cả thế giới và các hãng sản xuất xe hơi. Tưởng qui định như thế đã là vô lí, họ
còn cho ra một qui định "trên trời" như xe trên 10 chỗ ngồi phải có
găng tay và khẩu trang lọc độc! (Tất nhiên, không phải ai trong guồng máy Nhà
nước là bất tài, vẫn có người tài đó, nhưng cái ấn tượng chung mà người dân có
thì đó là một guồng máy gồm những người bất tài, ăn bám nhân dân).
7. Tuy
bất tài, nhưng guồng máy đó rất giỏi trong việc hành dân
Sự hành
dân của guồng máy quản lí & hành chính của Việt Nam phải nói là vô song
trên thế giới. Đối với người dân, có việc đến cổng công đường là một nỗi sợ, một
cơn ác mộng. Hầu như không có một việc gì, từ nhỏ đến lớn, mà trôi chảy lần đầu
khi đến gặp các quan chức Nhà nước. Tôi về quê và nghe nhiều câu chuyện hành
dân mà nói theo tiếng Anh là "incredible" -- không thể tin được. Chỉ
cần cái họ viết sai dấu (như "Nguyển" thay vì "Nguyễn") là
cũng bị hành và tốn tiền triệu! Những lỗi sai chính tả đó là của họ (quan chức,
cán bộ), nhưng họ vẫn hành dân một cách vô tư. Họ tìm mọi cách, mọi lúc để
"đá" dân từ cơ quan này sang cơ quan khác, và biến dân như những trái
banh để họ làm tiền. Thực dân Pháp ngày xưa có lẽ cũng không hành dân như cán bộ
Nhà nước ngày nay.
Năm
2016 này Việt Nam sẽ tham gia Cộng đồng Kinh tế ASEAN (ASEAN Economic Community
hay AEC). Mục tiêu là hình thành một cộng đồng kinh tế có khả năng cạnh tranh
cao, hàng hoá và dịch vụ, đầu tư sẽ tự do lưu chuyển giữa các nước thành viên.
Tôi ghé thăm một đại học lớn ở Thái Lan vào năm 2013, và giới trí thức bên đó
đã bàn rất nhiều về viễn cảnh này, họ tư vấn cho chính phủ để chuẩn bị hoà nhập
vào AEC. Nhưng ngạc nhiên thay, ở VN rất ít thảo luận về AEC và những tác động
của nó đến cuộc sống của người dân! Nhưng với tình trạng suy thoái, đất nước bị
"bán", tham nhũng tràn lan, xã hội bất an, trí thức không có tiếng
nói, guồng máy quản lí bất tài nhưng giỏi hành dân, thì không nói ra, chúng ta
cũng biết là khả năng cạnh tranh của VN không cao trong AEC. Khả năng cạnh
tranh không cao rất có thể dẫn đến nguy cơ lệ thuộc.
http://www.diendantheky.net/2016/10/nguyen-van-tuan-viet-nam-cam-nhan-tu.html
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- "Có miệng như không" - by / Trần Văn Giang (ghi lại).
- 100 năm sau vẫn bồi hồi "Tôi đi học" - by Minh Tự / Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Tiếng Anh chưa rành" - by Dzung Nguyen / Trần Văn Giang (ghi lại
- "Tiếng Anh chưa rành" - by Dzung Nguyen / Trần Văn Giang (ghi lại
- "Nỗi Khổ Của Người Hà Nội" - by Nguyễn Thị Thương / Trần Văn Giang (ghi lại)
Nguyễn Văn Tuấn: Việt Nam -- cảm nhận từ đường phố
Tôi vừa có một chuyến đi gần một tháng ở bên nhà. Đó là một thời gian tương đối dài đối với tôi, một phần là vì công việc, và một phần khác là nghỉ hè.
(nguyên giảng sư Đại
Học Y Khoa New South Wales & University of Technology, Sydney)
Tôi vừa có
một chuyến đi gần một tháng ở bên nhà. Đó là một thời gian tương đối dài đối với
tôi, một phần là vì công việc, và một phần khác là nghỉ hè. Chính vì hai việc
này mà tôi có dịp đi đây đó, và có dịp quan sát quê hương -- không phải từ
phòng máy lạnh, mà từ thực địa. Tôi e rằng những quan sát và cảm nhận của tôi
hơi bi quan. Thú thật, tôi không thấy một Việt Nam sẽ "tươi sáng", mà
chỉ thấy một đất nước sẽ tiếp tục tụt hậu và lệ thuộc, nhất là trong bối cảnh cộng
đồng kinh tế ASEAN.
1. Một
đất nước trên đà suy thoái
Cái ấn tượng
chung và bao quát trong chuyến về thăm quê là đất nước này đang trên đà suy
thoái hầu như về mọi mặt. Mặc cho những con số thống kê kinh tế màu hồng được
tô vẽ bởi Nhà nước, trong thực tế thì cuộc sống của người dân càng ngày càng
khó hơn. Hơn 70% dân số là nông dân hay sống ở miệt quê, nên chúng ta thử xem
qua cuộc sống của một gia đình nông dân tiêu biểu, gồm vợ, chồng và 2 con. Gia
đình này làm ra gạo để các tập đoàn Nhà nước đem đi xuất khẩu lấy ngoại tệ (và
chia chác?) nhưng số tiền mà họ để dành thì chẳng bao nhiêu. Gia đình này có thể
có 5 công đất (hoặc cao lắm là 10 công đất), sau một năm quần quật làm việc
"bán mặt cho đất, bán lưng cho trời", cả nhà chỉ để dành khoảng 10-15
triệu đồng, có khi còn không bằng một bữa nhậu của các quan chức.
Cuộc sống
của người nông dân là nợ triền miên. Đầu mùa thì vay ngân hàng để mua giống,
mua phân, mua thuốc trừ sâu; thu hoạch xong thì phải trả nợ cộng tiền lời cho
ngân hàng. Rồi đến mùa vụ kế tiếp thì cái vòng vay - trả nợ lại bắt đầu. Con của
người nông dân đi học, thì mỗi đứa phải gánh ít nhất là 10 loại phí khác nhau,
có khi lên đến 20 phí! Các trường, các uỷ ban nhân dân, các cơ quan công quyền,
v.v. đua nhau sáng chế ra những loại phí để moi móc túi tiền người dân vốn đã
quá ít ỏi. Họ không cần biết người dân có tiền hay không, phí là phí, và phải
đóng phí. Không ít gia đình không có tiền đóng phí nên cho con nghỉ học. Đã có
tình trạng người dân không đủ tiền trả viện phí nên tìm đến con đường tự tử.
Môi trường
sống xuống cấp thê thảm. Sự gia tăng dân số gây áp lực cực kì lớn đến môi sinh.
Mật độ dân số tăng nhanh, ngay cả ở vùng nông thôn. Có thể nói rằng hầu hết các
con sông ở VN đang chết. Tất tần tật, kể cả heo gà và có khi cả người chết,
cũng bị vứt xuống sông. Những con sông VN đang chết vì chúng đã biến thành những
bãi rác di động khổng lồ. Đó là chưa nói đến sự xâm nhập của nước mặn vào các
con sông vùng Đồng bằng sông Cửu Long, một phần là do mấy cái đập lớn Tàu xây
trên thượng nguồn của sông. Tôi cho rằng sự suy thoái về môi trường là mối đe
doạ lớn nhất đến sự tồn vong của đất nước.
Ở đất nước
này, chính quyền đã mắc cái bệnh vô cảm quá lâu, và bệnh đã trở thành mãn tính,
rất khó cứu chữa. Cái bệnh vô cảm của chính quyền nó còn lan truyền sang cả xã
hội, mà trong đó mọi người dùng mọi phương cách và thủ đoạn để tranh nhau ngoi
lên mặt đất mà sống. Có thể nói cả xã hội đang chạy đua. Cái chữ "chạy"
ở VN đã có một ý nghĩa khác. Dân chạy để đưa con cái vào đại học, vào cơ quan
Nhà nước để hi vọng đổi đời. Quan chức cũng chạy đua vào các chức vụ trong guồng
máy công quyền, và họ chạy bằng tiền. Tiền dĩ nhiên là từ dân. Thành ra, cuối
cùng thì người dân lãnh đủ. Sự suy thoái ở VN diễn ra trên mọi mặt, từ kinh tế,
môi trường, y tế, giáo dục, đến đạo đức xã hội.
2. Đất
nước đang bị "bán"
Một anh bạn
tôi vốn là một doanh nhân (businessman) thành đạt cứ mỗi lần gặp tôi là than thở
rằng đất nước này đang bị bán dần cho người nước ngoài. Mà, đúng là như thế thật.
Ở khắp nơi, từ Đà Nẵng, đến Nha Trang, tận Phú Quốc, người ta "qui hoạch"
đất để bán cho các tập đoàn nước ngoài xây resort, khách sạn, căn hộ cao cấp. Một
trong những "ông chủ" mới thừa tiền để mua tất cả của Việt Nam là người
Tàu lục địa.
Chẳng những
đất đai được bán, các thương hiệu của VN cũng dần dần bị các tập đoàn kinh tế
nước ngoài thu tóm và kiểm soát. Chẳng hạn như các tập đoàn Thái Lan đã thu tóm
những thương hiệu bán lẻ và hàng điện tử của Việt Nam. Tuy nhiên, người dân có
vẻ "ok" khi người Thái kiểm soát các cửa hàng này, vì dù sao thì người
Thái đem hàng của họ sang còn có phẩm chất tốt và đáng tin cậy hơn là hàng hoá
độc hại của Tàu cộng.
Đó
là chưa kể một loại buôn bán khác: buôn bán phụ nữ. Phụ nữ Việt Nam được quảng
cáo ở các nước như Tàu, Đài Loan, Singapore và Đại Hàn. Chưa bao giờ người Việt
Nam chịu nhục khi con gái VN được cho đứng trong lồng kiếng như là những món
hàng để người ta qua lại ngắm nghía và trả giá! Thử hỏi, có người Việt Nam nào
tự hào được khi đồng hương mình bị đem ra rao bán như thế. Xin đừng nói đó là
những trường hợp cá biệt; đó là tín hiệu cho thấy một đất nước đang bị suy
thoái về đạo đức xã hội.
3. Tham
nhũng tràn lan
Không cần
phải nhờ đến tổ chức minh bạch quốc tế chúng ta mới biết VN là một trong những
nước tham nhũng nhất thế giới. Chỉ cần tiếp xúc với hải quan, hay bất cứ cơ
quan công quyền nào, người dân đều có thể nếm "mùi tham nhũng". Tham
nhũng từ dưới lên trên, từ bên này sang bên kia, từ cấp thấp đến cấp cao. Có
khi tham nhũng công khai, và kẻ vòi tiền mặc cả cái giá mà không hề xấu hổ. Các
cơ quan Nhà nước phải hối lộ các cơ quan Nhà nước khác, và họ xem đó là bình
thường. Ngay cả những ngành dịch vụ tưởng như là "trí thức" như giáo
dục và y tế mà cũng tham nhũng, và vì họ có học nên tham nhũng ở hai ngành này
còn "tinh tế" hơn các ngành khác!
Có
thể nói là tham nhũng (và hối lộ) đã trở thành một thứ văn hoá. Cái văn hoá này
nó ăn sâu vào não trạng của cán bộ Nhà nước. Đã là văn hoá thì nó rất khó xoá bỏ
một sớm một chiều. Ngay cả ông tổng Phú Trọng còn thú nhận rằng trạng tham
nhũng như "ghẻ ruồi, rất ngứa ngáy, khó chịu", nhưng cho đến nay ông
cũng không làm được cái gì để giảm tình trạng này.
4.
Xã hội bất an
Có
thể nói không ngoa rằng VN là một xã hội bất an. Đọc báo hàng ngày thấy tin tức
về tội phạm dày đặc khắp nơi. Chẳng những sự phổ biến của tội phạm, mà sự manh
động của các vụ án càng ngày càng táo tợn. Chưa nơi nào có những vụ giết người
vô cớ như ở VN: chỉ một cái nhìn cũng có thể dẫn đến cái chết!
Đáng ngại
nhất là tội phạm đã lan tràn về tận vùng quê. Ở quê tôi, nơi mà ngày xưa là một
làng êm ả, ngày nay là một cộng đồng bất an vì những vụ chém giết xảy ra hầu
như hàng tuần! Người dân dưới quê cảm thấy mệt mỏi, không muốn nuôi trồng gì nữa,
vì nạn trộm cắp hoành hành triền miên. Nuôi cá chưa đủ lớn thì đã bị trộm câu mất.
Trồng một cây mít, trái chưa chín thì đã có trộm hái dùm. Chưa bao giờ tình trạng
trộm cắp phổ biến như hiện nay ở vùng nông thôn.
Đó là chưa
nói đến tai nạn giao thông vốn còn kinh hoàng hơn cả trộm cắp. Ở VN, bước ra đường
là chấp nhận rủi ro tai nạn, thậm chí chết vì sự hỗn loạn của hệ thống giao
thông. Thật vậy, tai nạn giao thông ở VN đã và đang trở thành nỗi kinh hoàng của
không chỉ người dân địa phương mà còn ở du khách.
Một dạng bất an khác là (mất) an toàn thực phẩm. Có thể nói rằng đây là vấn đề
làm cho cả dân số quan tâm nhất (theo như kết quả của một cuộc điều tra xã hội
chỉ ra). Đi đến đâu, ở bất cứ thời điểm nào, người ta cũng nói đến những loại
hàng hoá độc hại được tuồn vào thị trường Việt Nam từ một cái nguồn quen thuộc:
Tàu cộng. Ngay cả ở dưới quê tôi, người dân còn không dám mua trái cây có xuất
xứ từ Tàu. Không có một nông sản nào của Tàu sản xuất được xem là an toàn. Ngày
nay, ngay cả các bợm nhậu cũng e dè những món ăn ở nhà hàng, quán nhậu, vì
không ai dám chắc đó là hàng hoá của VN hay của Tàu. Nhưng điều đáng buồn nhất
là sự tiếp tay của các doanh nghiệp Việt Nam để cho hàng hoá Tàu hoành hành đất
nước ta và dân tộc ta. Thật không ngoa khi gọi những doanh nghiệp này là
"gian thương". Cũng không ngoa để nói rằng gian thương cấu kết với những
cán bộ tham nhũng đang giết chết kinh tế nước nhà và người dân.
5. Trí
thức không có tiếng nói, không có phản biện
Theo
dõi báo chí ở VN, dễ dàng thấy sự trống vắng tiếng nói của giới trí thức. Trước
một sự kiện tương đối quan trọng như đại hội đảng csvn, mà không hề có bất cứ một
bình luận độc lập nào, không hề có một bài phân tích về các nhân vật chóp bu
trong đảng, hoàn toàn không có một phát biểu mang tính viễn kiến của bất cứ một
nhân vật "lãnh đạo" tương lai nào! Thay vào đó là những tiếng nói của
những người mang danh "sư sĩ" nhưng cách họ nói và ngôn ngữ của họ
thì chẳng khác sự "cò mồi" là bao nhiêu.
Trước hiện
tình đất nước, giới có học nói chung có vẻ lãnh đạm. Họ không quan tâm. Họ thường
chạy trốn thực tế bằng cách biện minh rằng "chỉ lo việc chuyên môn".
Thật ra, cũng khó trách họ, vì nếu họ nói ra những ý kiến thì có thể sẽ bị phạt
nặng nề, thậm chí tù đày. Ngay cả yêu nước là một tình cảm thiêng liêng mà cũng
phải được tổ chức và ... cho phép. Một xã hội đối xử với giới trí thức như thế
thì làm sao bền vững được.
6. Guồng
máy quản lí bất tài
Thật ra, sự
bất tài của quan chức Nhà nước không còn gì là bí mật. Vì bất tài, nên họ thường
"sản xuất" ra những qui định hài hước, và có khi cực kì vô lí và phi
khoa học. Chúng ta còn nhớ trước đây, họ cho ra qui định mang danh "ngực nở
chân dài" để được lái xe ô-tô, gây ra một trận cười cấp quốc gia. Tưởng
như thế đã là hi hữu, ai ngờ họ lại tái xuất với một qui định "trời
ơi": Xe ô-tô 4 bánh phải có bình chữa cháy. Qui định này làm trò cười cho
cả thế giới và các hãng sản xuất xe hơi. Tưởng qui định như thế đã là vô lí, họ
còn cho ra một qui định "trên trời" như xe trên 10 chỗ ngồi phải có
găng tay và khẩu trang lọc độc! (Tất nhiên, không phải ai trong guồng máy Nhà
nước là bất tài, vẫn có người tài đó, nhưng cái ấn tượng chung mà người dân có
thì đó là một guồng máy gồm những người bất tài, ăn bám nhân dân).
7. Tuy
bất tài, nhưng guồng máy đó rất giỏi trong việc hành dân
Sự hành
dân của guồng máy quản lí & hành chính của Việt Nam phải nói là vô song
trên thế giới. Đối với người dân, có việc đến cổng công đường là một nỗi sợ, một
cơn ác mộng. Hầu như không có một việc gì, từ nhỏ đến lớn, mà trôi chảy lần đầu
khi đến gặp các quan chức Nhà nước. Tôi về quê và nghe nhiều câu chuyện hành
dân mà nói theo tiếng Anh là "incredible" -- không thể tin được. Chỉ
cần cái họ viết sai dấu (như "Nguyển" thay vì "Nguyễn") là
cũng bị hành và tốn tiền triệu! Những lỗi sai chính tả đó là của họ (quan chức,
cán bộ), nhưng họ vẫn hành dân một cách vô tư. Họ tìm mọi cách, mọi lúc để
"đá" dân từ cơ quan này sang cơ quan khác, và biến dân như những trái
banh để họ làm tiền. Thực dân Pháp ngày xưa có lẽ cũng không hành dân như cán bộ
Nhà nước ngày nay.
Năm
2016 này Việt Nam sẽ tham gia Cộng đồng Kinh tế ASEAN (ASEAN Economic Community
hay AEC). Mục tiêu là hình thành một cộng đồng kinh tế có khả năng cạnh tranh
cao, hàng hoá và dịch vụ, đầu tư sẽ tự do lưu chuyển giữa các nước thành viên.
Tôi ghé thăm một đại học lớn ở Thái Lan vào năm 2013, và giới trí thức bên đó
đã bàn rất nhiều về viễn cảnh này, họ tư vấn cho chính phủ để chuẩn bị hoà nhập
vào AEC. Nhưng ngạc nhiên thay, ở VN rất ít thảo luận về AEC và những tác động
của nó đến cuộc sống của người dân! Nhưng với tình trạng suy thoái, đất nước bị
"bán", tham nhũng tràn lan, xã hội bất an, trí thức không có tiếng
nói, guồng máy quản lí bất tài nhưng giỏi hành dân, thì không nói ra, chúng ta
cũng biết là khả năng cạnh tranh của VN không cao trong AEC. Khả năng cạnh
tranh không cao rất có thể dẫn đến nguy cơ lệ thuộc.
http://www.diendantheky.net/2016/10/nguyen-van-tuan-viet-nam-cam-nhan-tu.html
