Cõi Người Ta
Nhà sư trẻ gốc Việt trở thành “Cao tăng” Tây Tạng

Đây là điều đặc biệt vì nhà sư là người đầu tiên rời Hoa                                                           Kỳ qua Ấn Độ                                                           xuống tóc                                                           trong một tu                                                           viện Tây Tạng                                                           vào dịp Tết Kỷ                                                           Mão 1999, khi                                                           mới 12 tuổi. 

Sinh tại Quận Cam, ở miền Nam California trong                                                           một gia đình                                                           khá giả, lên                                                           tám tuổi, cậu                                                           bé họ Phạm đã                                                           muốn trở thành                                                           một Geshe Tây                                                           Tạng.
Mà Geshe là gì?
Geshe là học vị trong hệ thống Phật giáo Tây                                                           Tạng, tương                                                           đương với bằng                                                           Tiến sĩ về                                                           Phật học của                                                           Tây phương.                                                           Bình thường ra                                                           thì phải mất                                                           hai chục năm                                                           mới xong và                                                           nhiều người                                                           không xong                                                           nổi. Thế giới                                                           hiện chỉ có                                                           chừng 200 vị                                                           Geshe thôi.
Muốn được thành một Geshe thì phải thấm nhuần                                                           năm ngành học                                                           là Bát nhã ba                                                           la mật                                                           (Prajnaparamita),                                                           Trung quán                                                           luận                                                           (Madhyamika),                                                           Giới luật                                                           (Vinaya), A tỳ                                                           đạt ma luận                                                           (Abidharma) và                                                           Lý luận căn                                                           bản (Pramana                                                           Vidya). 
Thánh tăng Tây Tạng ngày nay, Kyabje Lati                                                           Rinpoche, được                                                           Đức Đạt Lai                                                           Lạt Ma yêu cầu                                                           hướng dẫn chú                                                           bé gốc Việt họ                                                           Phạm
Vị cao tăng Tây Tạng đã hướng dẫn chú bé họ                                                           Phạm là một                                                           Lharampa                                                           Geshe, một hóa                                                           thân của danh                                                           tăng Gongkar                                                           Rinpoche.
Ngài được tôn là châu báu trong hàng Thánh tăng                                                           Tây Tạng ngày                                                           nay, pháp danh                                                           là Kyabje Lati                                                           Rinpoche, hiện                                                           là cố vấn về                                                           Lý luận                                                           (Tsen-shabs)                                                           của đức Đạt                                                           Lai Lạt Ma.                                                           Môn sinh của                                                           Tulku Lati                                                           Rinpoche                                                           thường chỉ là                                                           những nhà sư                                                           được xác nhận                                                           là báo thân                                                           của một cao                                                           tăng, một vị                                                           đạo sư, một                                                           guru từ kiếp                                                           trước nguyện                                                           tái sinh để                                                           tiếp tục hạnh                                                           nguyện.
Và đức Đạt Lai Lạt Ma là người trực tiếp yêu                                                           cầu Tulku Lati                                                           Rinpoche dìu                                                           dắt chú bé.
Vì sao một chú bé sinh trong một gia đình Việt                                                           Nam tại Hoa Kỳ                                                           lại được nhận                                                           vào tu viện                                                           Tây Tạng, rồi                                                           được chính đức                                                           Đạt Lai Lạt Ma                                                           trao phó cho                                                           một vị cao                                                           tăng hàng đầu                                                           của Ngài việc                                                           hướng dẫn tu                                                           học đó?
Có lẽ phải đi từng bước để nhìn ra con đường                                                           học đạo của vị                                                           tăng người                                                           Việt này.
Với người Tây Tạng, đức Đạt Lai Lạt Ma là hóa                                                           thân của Đại                                                           từ Đại bi Bồ                                                           tát Quán Thế                                                           Âm. Việt Nam                                                           ta quen gọi vị                                                           Bồ tát ấy là                                                           Phật Quan Âm,                                                           vì vậy, nhiều                                                           người cũng gọi                                                           Ngài là Phật                                                           Sống Tây Tạng.                                                           
Trong hệ thống Phật giáo Tây Tạng, một Lạt Ma                                                           được coi là                                                           hiện thân của                                                           Phật, và Bồ                                                           tát nguyện tái                                                           sinh để cứu độ                                                           chúng sinh.                                                           Bậc hóa thân                                                           ấy được tôn là                                                           Tulku ("Chu                                                           cô" theo cách                                                           phiên âm                                                           Hán-Việt).                                                           Danh hiệu Lạt                                                           Ma chỉ được                                                           dành cho những                                                           người giảng                                                           dạy giáo pháp                                                           và có thẩm                                                           quyền thực                                                           hành nghi lễ                                                           của Phật giáo.                                                           Trong số những                                                           người được                                                           chứng nhận là                                                           Lạt Ma, những                                                           vị uyên thâm                                                           và cao quý                                                           nhất thì được                                                           tôn là                                                           Rinpoche                                                           (nghĩa là "vô                                                           cùng quý                                                           báu").
Bây giờ, chúng ta có đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14                                                           - một vị Phật                                                           Sống - ủy thác                                                           cho một Tulku                                                           Rinpoche việc                                                           dẫn đạo cho                                                           một nhà sư trẻ                                                           của Việt                                                           Nam...
Nhà sư này phải có gì đặc biệt mà có lẽ người                                                           thường như                                                           chúng ta chưa                                                           thấy hết được.
Cách đây bốn năm, nhật báo Orange County                                                           Register đã                                                           gửi một phái                                                           đoàn gồm hai                                                           nhà báo Anh Đỗ                                                           và Teri Sforza                                                           cùng đoàn                                                           nhiếp ảnh và                                                           truyền hình                                                           qua tận Ấn Độ                                                           để làm loạt                                                           phóng sự bốn                                                           kỳ về chú tiểu                                                           họ Phạm này.                                                           Người ta có                                                           thể tham khảo                                                           loạt bài được                                                           biên tập và                                                           trình bày công                                                           phu dưới tựa                                                           đề "The Boy                                                           Monk" tại                                                           trang nhà của                                                           tờ báo trong                                                           bốn số ra ngày                                                           19 đến 22                                                           tháng Giêng                                                           2003.
Từ ngày đó đến nay, việc tu học của nhà sư này                                                           đã có sự tăng                                                           tiến.
Một người Mỹ xuất gia sang Ấn Độ tu Phật giáo                                                           đã là hiếm,                                                           nhưng vẫn có.                                                           Một người sinh                                                           tại Mỹ - thuộc                                                           thế hệ thứ nhì                                                           vì cha mẹ là                                                           người Việt tỵ                                                           nạn - thì lại                                                           hiếm hơn. Đây                                                           lại là người                                                           Mỹ đầu tiên                                                           được nhận vào                                                           tu viện Tây                                                           Tạng Gaden                                                           Shartse, trong                                                           tỉnh Mundgod                                                           của tiểu bang                                                           Karnataka ở                                                           miền Nam Ấn Độ                                                           để được tu học                                                           thành Sa di.                                                           Tên Mỹ-Việt                                                           Donald Phạm                                                           đổi thành                                                           Konchog Osel.                                                           
Thế rồi, sau khi khảo hạch thì chính Tulku Lati                                                           Rinpoche đã                                                           thỉnh đức Đạt                                                           Lai Lạt Ma làm                                                           lễ thọ giới Cụ                                                           túc cho chú                                                           tiểu sa môn.                                                           Có mặt trong                                                           buổi lễ cử                                                           hành vào đúng                                                           ngày Phật Đản                                                           còn có bốn vị                                                           Rinpoche khác.                                                           
Ngày nay, Phật giáo Tây Tạng có một nhà sư dung                                                           mạo sáng rỡ, nói                                                           sành sõi tiếng                                                           Việt, tiếng                                                           Anh và tiếng                                                           Tây Tạng với                                                           phương ngữ quý                                                           phái của Kinh                                                           đô Lhasa, ở                                                           bên kia đỉnh                                                           núi tuyết ngàn                                                           trùng. 
Có thể là sau này người ta mới được biết thêm                                                           rằng nhà sư                                                           trẻ cũng là                                                           hóa thân của                                                           một hành giả,                                                           nguyện tái                                                           sinh trong một                                                           gia đình Việt                                                           Nam tại Mỹ và                                                           tu học trong                                                           tu viện Tây                                                           Tạng tại Ấn vì                                                           lợi ích của                                                           chúng sinh. 
Bây giờ, chúng ta mới tìm hiểu về nhân vật này.
Vừa ra đời, Donald Phạm đã chững chạc như người                                                           lớn. 
Cha mẹ chú là những người khá giả và chăm sóc                                                           kỹ lưỡng tâm                                                           hồn các con. 
Donald vào chùa là có phản ứng khác lạ. 
Năm chú lên bốn, bà mẹ đọc báo thấy có tin là                                                           vị Đạo sư Lati                                                           Rinpoche sẽ                                                           đến thuyết                                                           pháp ở Los                                                           Angeles.
Khi chú lên năm, cô em kém chú hơn một tuổi                                                           bỗng khóc òa                                                           vì làm vỡ cái                                                           đĩa.
Rồi sau đó, thay vì là nhà văn hay bác sĩ, năm                                                           lên tám, chú                                                           muốn thành một                                                           Geshe!
Thấy con mình có ý đi tu để thành Geshe, bà mẹ                                                           trình bày với                                                           vị Hoà thượng                                                           trụ trì tu                                                           viện Phật giáo                                                           Tây Tạng tại                                                           Long Beach là                                                           Lharampa Geshe                                                           Tsultim                                                           Gyeltsen,                                                           thường được                                                           Phật tử quý                                                           mến gọi là                                                           Geshe La.
Hoà thượng Geshe La khuyên là hãy kiên nhẫn tìm                                                           hiểu tâm tư                                                           chú bé đã. 
Hãy tìm hiểu rồi mới quyết định cho chú bé.
Khi Donald Phạm lên chín, năm 1995, cha mẹ chú                                                           quyết định                                                           sang thăm tu                                                           viện, cách đó                                                           đúng là vạn                                                           dậm. 
Khu vực định cư cho dân tỵ nạn thường không là                                                           một vùng đất                                                           trù phú thịnh                                                           vượng. 
Phép sinh hoạt nơi đây là sự khắc khổ nghiêm                                                           ngặt. Mọi                                                           người thức                                                           giấc từ năm                                                           giờ sáng, chư                                                           tăng áo đỏ                                                           tụng kinh đến                                                           bảy giờ rồi ăn                                                           sáng. 
Giáo trình đào tạo còn nặng hơn mọi trường tư                                                           thục ưu tú                                                           nhất của Mỹ! 
Làm sao cho con mình vào sống nơi đó?
Gia đình ở lại 6 tuần và chú Donald Phạm cho                                                           biết là muốn                                                           học đạo ở nơi                                                           đây.
Trường hợp của chú hiển nhiên đã được Geshe La                                                           và Tulku                                                           Rinpoche chú                                                           ý.
Việc cháu Donald muốn đi tu đã gây nhiều phản                                                           ứng và tranh                                                           luận trong đại                                                           gia đình. Đầu                                                           tiên thì chị                                                           và em không                                                           muốn xa                                                           Donald. 
Gần bốn năm trôi qua, rồi vào dịp Tết Kỷ Mão                                                           1999, cả gia                                                           đình Donald                                                           Phạm đã theo                                                           Hoà thượng                                                           Geshe La qua                                                           Ấn Độ. Chú sẽ                                                           ở lại nơi đây.
Hai năm sau, Kusho được đưa lên Dharamsala,                                                           miền cực Bắc                                                           Ấn Độ, vào học                                                           viện Lý luận                                                           Phật giáo,                                                           Institute of                                                           Buddhist                                                           Dialectics.
Trong học viện, tiểu Sa di Kusho là người trẻ                                                           nhất và được                                                           chú ý vì khả                                                           năng lãnh hội                                                           lẫn tranh                                                           luận. 
Ngày nay, Kusho đã thành một vị sư 21 tuổi, và                                                           Xuân này sẽ                                                           thọ giới Tỳ                                                           kheo với chính                                                           đức Đạt Lai                                                           Lạt Ma, thành                                                           Shakya Bikshu                                                           Tenzin Drodon.
Trong khi ấy, gia đình ở nhà cũng thay đổi.
Càng luống tuổi, ông ngoại của Kusho càng thấy                                                           ra hai lẽ.
Đầu năm 2007, ông cụ lâm trọng bệnh và từ Ấn                                                           Độ, Kusho trở                                                           về thăm ông,                                                           có thể là lần                                                           cuối.
Được hỏi về chuyến thăm viếng, nhà sư trẻ giải                                                           thích là vì                                                           muốn cầu                                                           nguyện cho tâm                                                           của ông ngoại                                                           được thảnh                                                           thơi, vững                                                           mạnh, và buông                                                           xả hết mọi ưu                                                           phiền.
Kusho không tin là mình có "thần lực" hay khả                                                           năng hộ niệm                                                           để ông "siêu                                                           sinh tịnh độ"                                                           như ta thường                                                           nói. 
Nói đến chuyện "thần lực" hay "hóa thân", đề                                                           tài kỳ diệu                                                           khi ta nghĩ                                                           đến Phật giáo                                                           Tây Tạng,                                                           Kusho cười                                                           hiền hoà và                                                           giải thích                                                           bằng cả tiếng                                                           Việt lẫn tiếng                                                           Anh: Không,                                                           chú không là                                                           hoá thân hay                                                           đang tu tập để                                                           có thần lực                                                           thi hành được                                                           những việc                                                           siêu nhiên. 
Nhưng, khi tu tập, Kusho thấy hay nghĩ "mình là                                                           ai?" Là một                                                           chú bé Việt                                                           Nam, một thiếu                                                           niên Mỹ hay                                                           một Sa di Tây                                                           Tạng - Là tất                                                           cả!
Ban đầu, khi ở trong Tu viện Gaden thì còn mơ                                                           hồ vì có lúc                                                           thấy mình là                                                           một thiếu niên                                                           Mỹ, một đứa                                                           trẻ Việt Nam,                                                           và nhất là                                                           khác lạ với                                                           chúng bạn                                                           người Tây Tạng                                                           chung quanh. 
Cảm giác gọi là "giải thoát" ấy xuất phát từ sự                                                           tu tập hay từ                                                           ý chí của                                                           mình? 
Kusho suy nghĩ rồi nói bằng tiếng Anh:                                                           "Positive                                                           Energy"
Nhưng, trong tu viện Gaden hay trong học viện ở                                                           Dharamsala, Sa                                                           môn Kusho có                                                           biết hay được                                                           biết gì về thế                                                           giới bên ngoài                                                           không, về "đời                                                           sống thật"                                                           không?
Ban đầu, trong tu viện thì chỉ học về kinh điển                                                           và phép luận                                                           giải, chứ qua                                                           học viện tại                                                           Dharamsala thì                                                           các học viên                                                           đều có thể xem                                                           truyền hình và                                                           đọc báo để                                                           biết về những                                                           gì đang xảy ra                                                           trên thế giới.                                                           
Sau khi hoàn tất khóa học rất dài tại                                                           Dharamsala,                                                           Kusho sẽ trở                                                           lại tu viện                                                           Gaden và lúc                                                           ấy mới lại                                                           sống như một                                                           vị tăng trong                                                           chùa.
Nhưng, khi biết rằng thế giới này "khổ" - vì                                                           nạn đói ở Phi                                                           châu hay khủng                                                           bố tại Trung                                                           Đông chẳng hạn                                                           - học viên                                                           nghĩ sao? Và                                                           muốn làm gì để                                                           giải trừ cái                                                           khổ ấy?
Nhà sư trẻ suy nghĩ giây lát mới giải thích.                                                           Trước hết,                                                           những tin tức                                                           ấy có giá trị                                                           "khích lệ", là                                                           yếu tố càng                                                           thúc đẩy học                                                           viên phải tu                                                           tập để góp                                                           phần giải trừ                                                           cái khổ.
Nhưng, nhìn từ các tu viện, cái khổ ấy có là                                                           một ý niệm                                                           trừu tượng xa                                                           vời của "chúng                                                           sinh"  
Nhà sư trẻ gốc Việt trở thành “Cao tăng” Tây Tạng

Đây là điều đặc biệt vì nhà sư là người đầu tiên rời Hoa                                                           Kỳ qua Ấn Độ                                                           xuống tóc                                                           trong một tu                                                           viện Tây Tạng                                                           vào dịp Tết Kỷ                                                           Mão 1999, khi                                                           mới 12 tuổi. 

Sinh tại Quận Cam, ở miền Nam California trong                                                           một gia đình                                                           khá giả, lên                                                           tám tuổi, cậu                                                           bé họ Phạm đã                                                           muốn trở thành                                                           một Geshe Tây                                                           Tạng.
Mà Geshe là gì?
Geshe là học vị trong hệ thống Phật giáo Tây                                                           Tạng, tương                                                           đương với bằng                                                           Tiến sĩ về                                                           Phật học của                                                           Tây phương.                                                           Bình thường ra                                                           thì phải mất                                                           hai chục năm                                                           mới xong và                                                           nhiều người                                                           không xong                                                           nổi. Thế giới                                                           hiện chỉ có                                                           chừng 200 vị                                                           Geshe thôi.
Muốn được thành một Geshe thì phải thấm nhuần                                                           năm ngành học                                                           là Bát nhã ba                                                           la mật                                                           (Prajnaparamita),                                                           Trung quán                                                           luận                                                           (Madhyamika),                                                           Giới luật                                                           (Vinaya), A tỳ                                                           đạt ma luận                                                           (Abidharma) và                                                           Lý luận căn                                                           bản (Pramana                                                           Vidya). 
Thánh tăng Tây Tạng ngày nay, Kyabje Lati                                                           Rinpoche, được                                                           Đức Đạt Lai                                                           Lạt Ma yêu cầu                                                           hướng dẫn chú                                                           bé gốc Việt họ                                                           Phạm
Vị cao tăng Tây Tạng đã hướng dẫn chú bé họ                                                           Phạm là một                                                           Lharampa                                                           Geshe, một hóa                                                           thân của danh                                                           tăng Gongkar                                                           Rinpoche.
Ngài được tôn là châu báu trong hàng Thánh tăng                                                           Tây Tạng ngày                                                           nay, pháp danh                                                           là Kyabje Lati                                                           Rinpoche, hiện                                                           là cố vấn về                                                           Lý luận                                                           (Tsen-shabs)                                                           của đức Đạt                                                           Lai Lạt Ma.                                                           Môn sinh của                                                           Tulku Lati                                                           Rinpoche                                                           thường chỉ là                                                           những nhà sư                                                           được xác nhận                                                           là báo thân                                                           của một cao                                                           tăng, một vị                                                           đạo sư, một                                                           guru từ kiếp                                                           trước nguyện                                                           tái sinh để                                                           tiếp tục hạnh                                                           nguyện.
Và đức Đạt Lai Lạt Ma là người trực tiếp yêu                                                           cầu Tulku Lati                                                           Rinpoche dìu                                                           dắt chú bé.
Vì sao một chú bé sinh trong một gia đình Việt                                                           Nam tại Hoa Kỳ                                                           lại được nhận                                                           vào tu viện                                                           Tây Tạng, rồi                                                           được chính đức                                                           Đạt Lai Lạt Ma                                                           trao phó cho                                                           một vị cao                                                           tăng hàng đầu                                                           của Ngài việc                                                           hướng dẫn tu                                                           học đó?
Có lẽ phải đi từng bước để nhìn ra con đường                                                           học đạo của vị                                                           tăng người                                                           Việt này.
Với người Tây Tạng, đức Đạt Lai Lạt Ma là hóa                                                           thân của Đại                                                           từ Đại bi Bồ                                                           tát Quán Thế                                                           Âm. Việt Nam                                                           ta quen gọi vị                                                           Bồ tát ấy là                                                           Phật Quan Âm,                                                           vì vậy, nhiều                                                           người cũng gọi                                                           Ngài là Phật                                                           Sống Tây Tạng.                                                           
Trong hệ thống Phật giáo Tây Tạng, một Lạt Ma                                                           được coi là                                                           hiện thân của                                                           Phật, và Bồ                                                           tát nguyện tái                                                           sinh để cứu độ                                                           chúng sinh.                                                           Bậc hóa thân                                                           ấy được tôn là                                                           Tulku ("Chu                                                           cô" theo cách                                                           phiên âm                                                           Hán-Việt).                                                           Danh hiệu Lạt                                                           Ma chỉ được                                                           dành cho những                                                           người giảng                                                           dạy giáo pháp                                                           và có thẩm                                                           quyền thực                                                           hành nghi lễ                                                           của Phật giáo.                                                           Trong số những                                                           người được                                                           chứng nhận là                                                           Lạt Ma, những                                                           vị uyên thâm                                                           và cao quý                                                           nhất thì được                                                           tôn là                                                           Rinpoche                                                           (nghĩa là "vô                                                           cùng quý                                                           báu").
Bây giờ, chúng ta có đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14                                                           - một vị Phật                                                           Sống - ủy thác                                                           cho một Tulku                                                           Rinpoche việc                                                           dẫn đạo cho                                                           một nhà sư trẻ                                                           của Việt                                                           Nam...
Nhà sư này phải có gì đặc biệt mà có lẽ người                                                           thường như                                                           chúng ta chưa                                                           thấy hết được.
Cách đây bốn năm, nhật báo Orange County                                                           Register đã                                                           gửi một phái                                                           đoàn gồm hai                                                           nhà báo Anh Đỗ                                                           và Teri Sforza                                                           cùng đoàn                                                           nhiếp ảnh và                                                           truyền hình                                                           qua tận Ấn Độ                                                           để làm loạt                                                           phóng sự bốn                                                           kỳ về chú tiểu                                                           họ Phạm này.                                                           Người ta có                                                           thể tham khảo                                                           loạt bài được                                                           biên tập và                                                           trình bày công                                                           phu dưới tựa                                                           đề "The Boy                                                           Monk" tại                                                           trang nhà của                                                           tờ báo trong                                                           bốn số ra ngày                                                           19 đến 22                                                           tháng Giêng                                                           2003.
Từ ngày đó đến nay, việc tu học của nhà sư này                                                           đã có sự tăng                                                           tiến.
Một người Mỹ xuất gia sang Ấn Độ tu Phật giáo                                                           đã là hiếm,                                                           nhưng vẫn có.                                                           Một người sinh                                                           tại Mỹ - thuộc                                                           thế hệ thứ nhì                                                           vì cha mẹ là                                                           người Việt tỵ                                                           nạn - thì lại                                                           hiếm hơn. Đây                                                           lại là người                                                           Mỹ đầu tiên                                                           được nhận vào                                                           tu viện Tây                                                           Tạng Gaden                                                           Shartse, trong                                                           tỉnh Mundgod                                                           của tiểu bang                                                           Karnataka ở                                                           miền Nam Ấn Độ                                                           để được tu học                                                           thành Sa di.                                                           Tên Mỹ-Việt                                                           Donald Phạm                                                           đổi thành                                                           Konchog Osel.                                                           
Thế rồi, sau khi khảo hạch thì chính Tulku Lati                                                           Rinpoche đã                                                           thỉnh đức Đạt                                                           Lai Lạt Ma làm                                                           lễ thọ giới Cụ                                                           túc cho chú                                                           tiểu sa môn.                                                           Có mặt trong                                                           buổi lễ cử                                                           hành vào đúng                                                           ngày Phật Đản                                                           còn có bốn vị                                                           Rinpoche khác.                                                           
Ngày nay, Phật giáo Tây Tạng có một nhà sư dung                                                           mạo sáng rỡ, nói                                                           sành sõi tiếng                                                           Việt, tiếng                                                           Anh và tiếng                                                           Tây Tạng với                                                           phương ngữ quý                                                           phái của Kinh                                                           đô Lhasa, ở                                                           bên kia đỉnh                                                           núi tuyết ngàn                                                           trùng. 
Có thể là sau này người ta mới được biết thêm                                                           rằng nhà sư                                                           trẻ cũng là                                                           hóa thân của                                                           một hành giả,                                                           nguyện tái                                                           sinh trong một                                                           gia đình Việt                                                           Nam tại Mỹ và                                                           tu học trong                                                           tu viện Tây                                                           Tạng tại Ấn vì                                                           lợi ích của                                                           chúng sinh. 
Bây giờ, chúng ta mới tìm hiểu về nhân vật này.
Vừa ra đời, Donald Phạm đã chững chạc như người                                                           lớn. 
Cha mẹ chú là những người khá giả và chăm sóc                                                           kỹ lưỡng tâm                                                           hồn các con. 
Donald vào chùa là có phản ứng khác lạ. 
Năm chú lên bốn, bà mẹ đọc báo thấy có tin là                                                           vị Đạo sư Lati                                                           Rinpoche sẽ                                                           đến thuyết                                                           pháp ở Los                                                           Angeles.
Khi chú lên năm, cô em kém chú hơn một tuổi                                                           bỗng khóc òa                                                           vì làm vỡ cái                                                           đĩa.
Rồi sau đó, thay vì là nhà văn hay bác sĩ, năm                                                           lên tám, chú                                                           muốn thành một                                                           Geshe!
Thấy con mình có ý đi tu để thành Geshe, bà mẹ                                                           trình bày với                                                           vị Hoà thượng                                                           trụ trì tu                                                           viện Phật giáo                                                           Tây Tạng tại                                                           Long Beach là                                                           Lharampa Geshe                                                           Tsultim                                                           Gyeltsen,                                                           thường được                                                           Phật tử quý                                                           mến gọi là                                                           Geshe La.
Hoà thượng Geshe La khuyên là hãy kiên nhẫn tìm                                                           hiểu tâm tư                                                           chú bé đã. 
Hãy tìm hiểu rồi mới quyết định cho chú bé.
Khi Donald Phạm lên chín, năm 1995, cha mẹ chú                                                           quyết định                                                           sang thăm tu                                                           viện, cách đó                                                           đúng là vạn                                                           dậm. 
Khu vực định cư cho dân tỵ nạn thường không là                                                           một vùng đất                                                           trù phú thịnh                                                           vượng. 
Phép sinh hoạt nơi đây là sự khắc khổ nghiêm                                                           ngặt. Mọi                                                           người thức                                                           giấc từ năm                                                           giờ sáng, chư                                                           tăng áo đỏ                                                           tụng kinh đến                                                           bảy giờ rồi ăn                                                           sáng. 
Giáo trình đào tạo còn nặng hơn mọi trường tư                                                           thục ưu tú                                                           nhất của Mỹ! 
Làm sao cho con mình vào sống nơi đó?
Gia đình ở lại 6 tuần và chú Donald Phạm cho                                                           biết là muốn                                                           học đạo ở nơi                                                           đây.
Trường hợp của chú hiển nhiên đã được Geshe La                                                           và Tulku                                                           Rinpoche chú                                                           ý.
Việc cháu Donald muốn đi tu đã gây nhiều phản                                                           ứng và tranh                                                           luận trong đại                                                           gia đình. Đầu                                                           tiên thì chị                                                           và em không                                                           muốn xa                                                           Donald. 
Gần bốn năm trôi qua, rồi vào dịp Tết Kỷ Mão                                                           1999, cả gia                                                           đình Donald                                                           Phạm đã theo                                                           Hoà thượng                                                           Geshe La qua                                                           Ấn Độ. Chú sẽ                                                           ở lại nơi đây.
Hai năm sau, Kusho được đưa lên Dharamsala,                                                           miền cực Bắc                                                           Ấn Độ, vào học                                                           viện Lý luận                                                           Phật giáo,                                                           Institute of                                                           Buddhist                                                           Dialectics.
Trong học viện, tiểu Sa di Kusho là người trẻ                                                           nhất và được                                                           chú ý vì khả                                                           năng lãnh hội                                                           lẫn tranh                                                           luận. 
Ngày nay, Kusho đã thành một vị sư 21 tuổi, và                                                           Xuân này sẽ                                                           thọ giới Tỳ                                                           kheo với chính                                                           đức Đạt Lai                                                           Lạt Ma, thành                                                           Shakya Bikshu                                                           Tenzin Drodon.
Trong khi ấy, gia đình ở nhà cũng thay đổi.
Càng luống tuổi, ông ngoại của Kusho càng thấy                                                           ra hai lẽ.
Đầu năm 2007, ông cụ lâm trọng bệnh và từ Ấn                                                           Độ, Kusho trở                                                           về thăm ông,                                                           có thể là lần                                                           cuối.
Được hỏi về chuyến thăm viếng, nhà sư trẻ giải                                                           thích là vì                                                           muốn cầu                                                           nguyện cho tâm                                                           của ông ngoại                                                           được thảnh                                                           thơi, vững                                                           mạnh, và buông                                                           xả hết mọi ưu                                                           phiền.
Kusho không tin là mình có "thần lực" hay khả                                                           năng hộ niệm                                                           để ông "siêu                                                           sinh tịnh độ"                                                           như ta thường                                                           nói. 
Nói đến chuyện "thần lực" hay "hóa thân", đề                                                           tài kỳ diệu                                                           khi ta nghĩ                                                           đến Phật giáo                                                           Tây Tạng,                                                           Kusho cười                                                           hiền hoà và                                                           giải thích                                                           bằng cả tiếng                                                           Việt lẫn tiếng                                                           Anh: Không,                                                           chú không là                                                           hoá thân hay                                                           đang tu tập để                                                           có thần lực                                                           thi hành được                                                           những việc                                                           siêu nhiên. 
Nhưng, khi tu tập, Kusho thấy hay nghĩ "mình là                                                           ai?" Là một                                                           chú bé Việt                                                           Nam, một thiếu                                                           niên Mỹ hay                                                           một Sa di Tây                                                           Tạng - Là tất                                                           cả!
Ban đầu, khi ở trong Tu viện Gaden thì còn mơ                                                           hồ vì có lúc                                                           thấy mình là                                                           một thiếu niên                                                           Mỹ, một đứa                                                           trẻ Việt Nam,                                                           và nhất là                                                           khác lạ với                                                           chúng bạn                                                           người Tây Tạng                                                           chung quanh. 
Cảm giác gọi là "giải thoát" ấy xuất phát từ sự                                                           tu tập hay từ                                                           ý chí của                                                           mình? 
Kusho suy nghĩ rồi nói bằng tiếng Anh:                                                           "Positive                                                           Energy"
Nhưng, trong tu viện Gaden hay trong học viện ở                                                           Dharamsala, Sa                                                           môn Kusho có                                                           biết hay được                                                           biết gì về thế                                                           giới bên ngoài                                                           không, về "đời                                                           sống thật"                                                           không?
Ban đầu, trong tu viện thì chỉ học về kinh điển                                                           và phép luận                                                           giải, chứ qua                                                           học viện tại                                                           Dharamsala thì                                                           các học viên                                                           đều có thể xem                                                           truyền hình và                                                           đọc báo để                                                           biết về những                                                           gì đang xảy ra                                                           trên thế giới.                                                           
Sau khi hoàn tất khóa học rất dài tại                                                           Dharamsala,                                                           Kusho sẽ trở                                                           lại tu viện                                                           Gaden và lúc                                                           ấy mới lại                                                           sống như một                                                           vị tăng trong                                                           chùa.
Nhưng, khi biết rằng thế giới này "khổ" - vì                                                           nạn đói ở Phi                                                           châu hay khủng                                                           bố tại Trung                                                           Đông chẳng hạn                                                           - học viên                                                           nghĩ sao? Và                                                           muốn làm gì để                                                           giải trừ cái                                                           khổ ấy?
Nhà sư trẻ suy nghĩ giây lát mới giải thích.                                                           Trước hết,                                                           những tin tức                                                           ấy có giá trị                                                           "khích lệ", là                                                           yếu tố càng                                                           thúc đẩy học                                                           viên phải tu                                                           tập để góp                                                           phần giải trừ                                                           cái khổ.
Nhưng, nhìn từ các tu viện, cái khổ ấy có là                                                           một ý niệm                                                           trừu tượng xa                                                           vời của "chúng                                                           sinh"  
       
















