TRIẾT LÝ PANGLOSS Ở NƯỚC TA  - Lê Bá Vận

Ông Tổng Lú.

Sáng một chốc, lâu lâu rồi lại lú
Lú như thế ai không muốn lú?
Lú như ông dễ bắt chước ru mà!
Hỏi ông, ông cứ ậm à.

(Nhại thơ Nguyễn Khuyến “Anh Giả Điếc”)

Sáng ngày 13/11, tại ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc ở thôn Phật Tích (xã Phật Tích, Tiên Du, Bắc Ninh), Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có phát biểu rằng:

"Có lẽ nhìn lại chưa bao giờ quê hương ta đẹp như thế này...mặc dù bây giờ ra đường lắm chuyện khó chịu, nghe báo chí nói rất nhiều chuyện tiêu cực hàng ngày, rất là bực mình.

Tệ nạn tham nhũng, cán bộ hư hỏng có cả nhưng nhìn tổng quát lại đất nước ta có bao giờ được thế này không? (http://vietnamnet.vn, 13.11.2016)

Sự lạc quan nồng nhiệt của Giáo sư Tiến sĩ Tổng bí thư ĐCSVN bắt nguồn từ học thuyết uyên thâm của một trường phái lớn bị đánh bại, đã tuyệt tích giang hồ gần 300 năm, nay các truyền nhân bỗng nhiên lộ diện, hào hùng trong một môi trường xhcn thích hợp, khác xưa.

Trở về ký ức đã ba phần tư thế kỷ trôi qua, tôi có duyên may đọc được lịch sử môn phái ấy.

Hồi thời Pháp thuộc, lúc còn học các lớp cuối bậc tiểu học thì tôi đã đủ sức - tra thêm vài chữ trong tự vị, lúc đó gọi là tự vị - đọc cuốn truyện Candide của nhà văn hào Pháp Voltaire (1694-1778) gồm 30 chương, viết năm 1759.

Cuốn Candide được dịch ra nhiều thứ tiếng; tiếng Anh là “Candide The Optimist” (kẻ lạc quan), sau này có cả tiếng Việt: “Candide, Chàng Ngây Thơ”, dựng thành phim, kịch, truyền hình. 

 I) LƯỢC TRUYỆN.

Truyện kể về một chàng trai tên Candide sống hạnh phúc tại vùng Westphalie (Đức) trong tòa lâu đài của Nam tước Thunder-ten-tronckh. Chàng có một niềm tin tuyệt đối là thế giới luôn đầy lạc quan, mọi việc trên đời đều tốt đẹp. Niềm tin được nhồi sọ do triết gia Tiến Sĩ Pangloss, gia sư trong lâu đài, giỏi bậc nhất trong tỉnh này và do đó trong thiên hạ.

Tiến sĩ Pangloss dạy các môn đệ rằng họ đang sống trong “cái thế giới tốt đẹp nhất của tất cả các thế giới có thể có” và “tất cả là để cho cái tốt đẹp nhất” (He teaches his pupils that they live in the "best of all possible worlds" and that "all is for the best")

Sau khi bị đuổi khỏi tòa lâu đài là nơi tốt đẹp nhất vì Nam tước bắt gặp chàng hôn Cunegonde,    con gái ông, Candide đã lưu lạc theo một cuộc hành trình gần như vòng quanh thế giới.

Phiêu lưu qua nhiều nơi, trải qua nhiều kinh nghiệm đau thương, chàng gặp nhiều kẻ bất lương, khốn nạn, bị lừa đảo nhiều lần và tận mắt thấy những chết chóc rùng rợn.

Candide gặp lại Tiến Sĩ Pangloss đi ăn xin, nhiễm bệnh giang mai do cô Paquette là cô hầu phòng của bà Nam tước lây truyền, chữa lành nhưng hỏng một mắt, mất một tai…

Candide cũng gặp lại Cunegonde và Paquette bị hãm hiếp lúc quân Bulgars tràn vào tàn phá lâu đài giết Nam tước và phu nhân, lưu lạc làm tôi tớ, đĩ điếm, tình nhân…

Tất cả các bất hạnh khiến Candide sáng mắt.

Cuối cùng chàng không còn tin tưởng vào những giáo điều, thuyết lý viễn vông mà giáo sư Tiến sĩ Pangloss đã dạy, từ bỏ hoàn toàn  

chủ nghĩa lạc quan quá thái, ngớ ngẩn.

Chàng cùng các bạn bè còn lại về sống ở một nông trại nhỏ, trồng trọt chăn nuôi và cưới Cunegonde mà nay nhan sắc tàn tạ, trở nên xấu xí, cục cằn.

Đó là câu chuyện từ mấy thế kỷ trước.

Nay thì đảng csvn vẽ ra một nước cọng hòa xhcn vn là cái thế giới tốt đẹp nhất của tất cả các thế giới có thể có để nhân dân Việt Nam được làm chủ, có Đảng CSVN lãnh đạo.

-Tiến sĩ Tổng Bí Thư ĐCSVN đương nhiệm là hóa thân Tiến sĩ Pangloss.

Lạc quan, học vị học hàm cao song lú thật và “khôn lỏi sao bằng giỏi đàn”

-Candide, Cunegonde, Paquette… là nhân dân Việt Nam bị lú lẩn bởi triết lý của ngài Tổng bí thư  lạc quan dở hơi và ĐCS, xác quyết rằng họ đang sống trong “cái thế giới tốt đẹp nhất” và “tất cả là nhằm cái tốt đẹp nhất mà Đảng đem lại.”

Cuối cùng thì họ tỉnh ngộ, cũng nhờ internet mách bảo và vì hỡi ôi! ngoài đời tham nhũng cọng sản toàn đảng kết hợp áp bức xen vào mọi ngõ ngách làm điên đảo cuộc sống nhân dân.

-Đảng là vô thần, thay thế Thượng Đế, ban phúc, tạo ra các điều tốt đẹp nhất có thể có...

 II) VÕ HỌC PANGLOSS. “Lạc Quan Chân Kinh” gồm 4 chương.

Tiến Sĩ Pangloss giảng dạy: Thế giới này (xhcn) là thế giới tốt đẹp nhất có thể có vì Thượng Đế (nay là Đảng) đã tạo ra nó. Tiếp cận vấn đề, Tiến sĩ lập luận xuôi ngược song chặt chẽ:

      Chương 1 - Khẳng Định: Mỗi cái ác tồn tại là chỉ nhằm tạo cái tốt đẹp lớn hơn.

(Every ill exists only for a greater good).

Cụ thể: "Những đau khổ riêng tạo nên điều tốt lành chung, vì vậy càng nhiều nỗi đau khổ riêng thì mọi việc càng tốt lành bấy nhiêu".

Lời thuyết giảng lạc quan này vô hình trung ăn khớp chặt chẽ với lý luận đời màu hồng của ngài Tổng bí thư, lý luận gia Ts Nguyễn Phú Trọng hôm 13/11/2016) :

"Có lẽ nhìn lại chưa bao giờ quê hương ta đẹp như thế này… rất nhiều chuyện tiêu cực hàng ngày, rất là bực mình. Tệ nạn tham nhũng, cán bộ hư hỏng có cả nhưng nhìn tổng quát lại đất nước ta có bao giờ được thế này không?”  

Đúng là hiện tại ở Việt Nam tham nhũng toàn đảng.

Nhìn kỹ sẽ thấy: - vô cảm, giả dối hiện là nếp sống chung -  nợ công hơn trăm tỷ dollars  - tài nguyên, sinh khí, rừng vàng biển bạc cạn kiệt - kinh tế bị thao túng bởi những lái buôn Tàu - thực phẩm độc hại tràn lan … nước chung không ai khóc – thảm họa Bắc thuộc diệt tộc.

Song trong tay Đảng, tham nhũng như con dao 2 lưỡi, trước mắt có tác dụng ngược tích cực.

Nó thúc đẩy tinh thần tranh đua hăng say của cán bộ, bôi trơn guồng máy hành chánh.

Ở trường học sinh được điểm cao, vào bệnh viện  bệnh nhân cấp cứu được mổ sớm, tại cơ quan thì “mua quan bán tước, tiền trao cháo múc” giải quyết việc tuyển dụng hợp lý nhất.

Tham nhũng là động lực kích thích tăng trưởng kinh tế.

Các công trình xây tượng đài Bác, bà mẹ Việt Nam to bự, sân golf, dự án bô xítTây nguyên, Formosa Hà Tĩnh… là cơ hội béo bở để các quan chức cọng sản bớt xén bỏ túi riêng, xây biệt thự,

đầu tư, mua sắm, vung tiền qua cửa sổ giúp đẩy mạnh sản xuất, tạo công ăn việc làm.

Những ai đòi bài trừ tham nhũng thực chất là phá hoai Đảng, nhà nước, là thế lực thù địch.

Thử tưởng tượng không có tham nhũng, cạn nguồn thu nhập, đói meo, guồng máy Đảng tê liệt, không thể vận hành, liệu còn “công an còn Đảng còn mình không?”.

Tham nhũng lại rất cần thiết cho Đảng kể lể quyết tâm và công lao chống tham nhũng (?)

Cứ cho như Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tuy lú nhưng nói đúng:

Đòi đa đảng, tam quyền phân lập, cũng như bỏ điều  4 là 'suy thoái đạo đức' (NPT 2013).  

Song với điều kiện là cọng sản đừng tham nhũng.

Nếu chế độ là tham nhũnglhối lộ thì nảy sinh cả nước sống lừa gạt, giả dối, mất đạo đức và – nói gì thì nói - chế độ đó có vấn đề, hết thuốc chữa, phải được thay thế.

Đất nước tiên quyết đòi hỏi một chế độ liêm chính, trong sạch, lời nói đi đôi việc làm.

Tổng bí thư đcsvn Nguyễn Phú Trọng thì (nhởn nhơ) tuyên bố: -đánh chuột đừng để vỡ bình, (2014), -chống tham nhũng rất khó, là ta tự đánh vào ta, (2016).

CSVN tham nhũng bất trị, không đáp ứng điều kiện tiên quyết nên phải loại bỏ.

Mọi đảng phái chính trị phải có thế chấp đa nguyên đa đảng, tam quyền phân lập.

Vì đó là toa thuốc phòng chống suy thoái đạo đức, cứu nước tối hậu. à

      Chương 2 -  Minh Họa : Bệnh giang mai tồn tại là một điều tốt đẹp.

Cho dù chứng kiến bất hạnh, gặp toàn điều xấu, Ts Pangloss vẫn kiên định lập trường:

“Tất cả là để cho sự tốt đẹp nhất (all is for the best)”

Điển hình là Pangloss giải thích tại sao bệnh giang mai tồn tại là một điều tốt đẹp.

“Đó là một điều không thể tránh, một thành phần cần thiết trong cái thế giới tốt đẹp nhất, bởi vì nếu tại một hòn đảo ở châu Mỹ, Columbus không vương phải bệnh này, mà làm ô nhiểm nguồn sinh… và rõ ràng đi ngược với mục tiêu tốt đẹp của tạo hóa thì chúng ta đã không có cả sô-cô-la (chocolate) lẫn cochineal.”

 (Colombus, người tìm ra Mỹ châu; cochineal, chất nhuộm đỏ trong kỹ nghệ dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm v.v…) (2)

Điều này chẳng khác nếu chủ tịch Hồ Chí Minh không sang Liên Xô, lượm về chủ thuyết cọng sản (mà thiên hạ sợ độc, gây tác hại cho các thế hệ giống nòi nên đã vứt bỏ) thì ngày nay dân ta đâu có hộ khẩu, lý lịch, công an phường… mặt trận tổ quốc, hiệp thương là những chế tài tối cần cho quốc hội dân chủ nhất, xã hội xhcn ổn định và phát triển tốt đẹp nhất có thể có trên thế giới!

Những chuyện lăng nhăng đấu tố “cải cách ruộng đất”, thảm sát “Tết Mậu Thân” , công hàm Phạm Văn Đồng nhường đảo, hiệp ước Thành Đô nhường nước, “ta đánh là đánh cho Liên Xô, Trung Quốc (Lê Duẩn), tham nhũng toàn Đảng v.v… là những điều phải có, là yếu tố cần thiết (a thing unavoidable, a necessary ingredient) để thủ đắc cái tốt đẹp lớn hơn.

Rõ ràng nay csvn có được Việt kiều “khúc ruột ngàn dặm” gửi tiền về làm giàu  đất nước xhcn!

Nếu không mời Formosa đến, Tàu xả độc biển thì nhân dân Hà Tĩnh đâu có 500 triệu đô và thép?

Đảng Cọng Sản Việt Nam và Bệnh Giang Mai Quang Vinh Muôn Năm!

Song đó phải chăng là hình ảnh con bò Tàu cọng dắt đến lò sát sinh vẫn lạc quan, cười vô tư? Thật đồ “ngu như bò”.

Con bò lạc quan chỉ nó chết, lãnh tụ như bò cười lạc quan vô tư, đưa cả nước đến lò sát sinh Trung Cọng.

Hãy xem: Tình hình biển Đông không có gì thay đổi, biển đảo, hải phận đã nhường.

Đó là một sự kiện tốt đẹp nhất có thể có.

“Nếu để xảy ra đụng độ gì thì tình hình bây giờ bất ổn thế nào, chúng ta có ngồi đây mà bàn việc tổ chức đại hội Đảng được không?” (TBT NP Trọng trao đổi với cử tri Hà Nội, 8/12/2015)

Thì ra ông Tổng bí thư vô tư tiết lộ thà mất biển đảo là để  tổ chức được đại hội Đảng, cứu Đảng và tiếp xúc cử tri mà ông tưởng lầm đang huấn thị đảng viên. Thật rõ đại lú.

Làm hại cho nước mà hồn nhiên khoe công trạng cứu Đại hội Đảng. Hết thuốc chữa.

Song ông chẳng bõ công, đại hội 12 được tiến hành suôn sẻ. Tổng bí thư “Lão Ngoan Đồng” tóc bạc phơ nhưng như trẻ con ngây thơ được quà, hí hửng khoe tái cử chức tổng bí thư, minh chủ võ lâm nhiệm kỳ 2:

“100% bầu cho tôi, tôi không ngờ được đại hội tín nhiệm, tôi bất ngờ vì tuổi mình đã cao nhưng vẫn được tín nhiệm.”

Tài đức tầm thường, nhờ lú, mọi việc được ơn trên an bài, tiểu nhân đắc chí là vậy.

Chẳng trách nhân dân làm bài vè: “Trong thiên hạ có ông Tổng lú…”, tổng hợp mọi vẻ lú.

“Sáng một chốc, lâu lâu rồi lại lú. Lú như thế ai không muốn lú?”

Học thuyết lạc quan lú lẩn này là chiếc bánh vẽ to đùng của chủ thuyết Mác Lê đại bợm.

           Chương 3 - Chứng minh: cái mũi được tạo ra là để đeo kính.

Mọi việc đều có nguyên nhân cần thiết, phản ảnh ý muốn của Thượng Đế (hoặc Đảng, nếu xhcn).

Hãy xem: cái mũi được tạo ra là để đeo kính, bởi thế chúng ta có kính. Chân, như ta thấy, là được tạo để mang quần, và do đó chúng ta mang quần, heo sinh ra là để ăn thịt do đó chúng ta ăn thịt heo quanh năm...

Sự việc không thể khác hơn như chúng đang hiện tại.  

Vì tất cả đã được Thượng Đế (hoặc Đảng) tạo là nhằm một cứu cánh,  mà phải là nhằm cái cứu cánh tốt đẹp nhất.

(Things cannot be otherwise than as they are… they must necessarily be created for the best end.)

Nói rõ, chúng ta có Đảng lãnh đạo, dân làm chủ, Hiến pháp điều 4, xã hội chủ nghĩa v.v…sự việc là phải như vậy, không thể khác hơn, là cứu cánh tốt đẹp nhất rồi, do Đảng ban phát, phù hợp với nguyện vọng thiết tha của toàn dân (?) và xu hướng tất yếu thời đại (?).

Hãy xem trước năm 1975 nhân dân miền Bắc lương thực, vải vóc, vật dụng… nếu không có Bác, Đảng cấp tem phiếu, bảo đảm mọi tiện nghi, thì làm sao đời sống quân cán dân no ấm tốt đẹp, hạnh phúc nhất có thể có như vậy. Sự việc không thể khác hơn.

Và miền Bắc còn có bổn phận chi viện cho miền Nam mà nhân dân sống nghèo đói xác xơ vì bị Mỹ Ngụy kìm kẹp, Đảng không ngừng giảng dạy.

Chống Đảng tức là chống lại đất nước, chống lại nhân dân; một khi Đảng không còn thì đất nước cũng mất, người dân sẽ sống cảnh lầm than, nô lệ.

Đây là thuyết lú định mệnh (fatalism), ”Dân Đừng Lo, Để Đảng Lo”.

Nghe thì hay, song nhìn kỹ thì nguyên nhân với kết quả không được phân biệt đúng.

Kính phải vừa với mũi chứ không phải mũi được tạo ra để vừa với kính… mà ngược lại.

Cọng sản thì lý luận giai cấp công nhân hình thành là để được ĐCS lãnh đạọ, do đó Đảng lãnh đạo giai cấp công nhân. Mặt trận tổ  quốc là để hiệp thương, quân đội là để trung với Đảng, lương thực được tạo là vì có tem phiếu…

       Chương 4 - Cảnh báo: Kẻ phát biểu mọi việc tốt đẹp là sai lầm .

Những ai cho rằng mọi việc tốt đẹp là phát biểu không đúng đắn (là thoái hóa tư tưởng!)

Họ phải nói mọi việc là tốt đẹp nhất.  ("They, who assert that everything is right, do not express themselves correctly; they should say that everything is best.")

Điều họ phải nói là:

+Hiến Pháp Điều 4 là tốt đẹp nhất trong các Hiến Pháp có thể có (mà bỏ đi là tự sát).

+Đảng Cọng Sản Việt Nam Quang Vinh Muôn Năm + Đỉnh cao trí tuệ loài người.

+ Quân đội ta kẻ thù nào cũng đánh thắng (HCM). Vậy là quân đội ta mạnh nhất. Cũng nhất song câu này lại có nghĩa "kẻ thù nào cũng đánh thắng quân đội ta" và Tàu cọng không kể là kẻ thù.

Có lẽ muốn chắc chắn ta mạnh nhất thì Hồ phải nói: "Kẻ thù nào quân đội ta cũng đánh thắng."

+“Đất nước ta có bao giờ được thế này không” (N P Trọng 2015)

+ Nguyễn Thị Doan, phó chủ tịch nước chxhcn vn, 2011:

 “Nước ta dân chủ gấp vạn lần hơn các nền dân chủ lâu đời ở Tây phương”.

+ “Cũng có đồng chí được Trung ương giới thiệu không trúng cử, có người không được Trung ương giới thiệu nhưng được Đại hội giới thiệu cũng trúng cử. Vừa rồi, các đại biểu Quốc hội cũng tâm sự, dân chủ thế này là cùng, không thể dân chủ hơn.” (TBT NP Trọng 28/1/2016)

Than ôi! Trung ương hay Đại hội Đảng (mà quyền hạn là lớn nhất) giới thiệu thì cũng là một đồng một cốt, một hội một thuyền, đều là đảng viên.

Đơn vị bầu cử quốc hội thì có đôi khi cũng cơ cấu sắp 2 đồng chí để tạo vẻ tranh đua dân chủ.

Một trong 2 làm nhiệm vụ lót đường đương nhiên thất cử, có gì mà khoe dân chủ?

Nhiều lắm thì đó là dân chủ trong Đảng với nhau chứ đâu phải trong toàn dân mà vơ quàng.  

Lý luận này lỏng lẻo, tầm phào, quá nguy hiểm.

Người này không có tài trị nước, quyền cao chức trọng là do “quý nhân phù trợ”.

Cái lạc quan của ông là lạc quan ích kỷ; bản thân và gia đình ông ăn ngon mặc đẹp là ông tự mãn.

****

III) LỜI KẾT.

Về cuổi truyện, Pangloss thú nhận ông đã vô cùng khổ sở trong cuộc đời.

Ông không còn tin tưởng vào những quan niệm lạc quan, song vẫn luôn bảo vệ chúng, bởi vì đã bảo vệ một lần thì ông nghĩ bảo vệ chúng mãi mãi là điều tốt vì danh dự, và vì ông không nên thú nhận ông đã sai lầm.

Về phần Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, người hóa thân của Ts Pangloss thì tham quyền cố vị, ăn trên ngồi trốc là những yếu tố quyết định; lý tưởng cọng sản chỉ là phương tiện.

Tuy đã dao động mạnh nhưng ông Tổng bí thư chốc chốc lại tuyên bố kiên định tiến lên xã hội chủ nghĩa, nghe lên ruột, rồi úp mở nói chưa biết đến bao giờ, kéo dài thời gian quá độ để Đảng “đục nước béo cò” thời kỳ tranh tối tranh sáng vô tận.

Xuất thân tiến sĩ đại học, ông có học vấn cao nhất trong các vị nguyên thủ quốc gia trong cái thế giới tốt đẹp nhất có thể có.

Nhân dân hãnh diện có một ngài Tổng bí thư đại trí thức thứ thật.

Biết lý luận, lại là người miền Bắc, anh khí non sông ngàn năm hun đúc mới có độc nhất một người – là tiến sĩ, giáo sư về lý luận đảng, tuổi lại cao -  ông có thể vượt xa chủ tịch Hồ Chí Minh mà học vấn thì dở dang, văn hóa thì tầm thường, viết tiếng Việt (bản di chúc) thì lỗi chính tả sai lên sai xuống, duy chỉ được ướp xác, nặn hình, xây tượng đài, đánh bóng, sơn son thếp vàng mặt tiền là đẹp đẽ nhất. (3)

Tấu xảo, Việt Nam có 2 nhân vật phi thường, đối nhau, ở đầu và cuối lộ trình xhcn.

Hai người 2 thái cực, một ít học nhưng khôn ranh, một chữ nghĩa đầy mình song ăn nói lú lẩn:

      “Trời sinh bác Trọng lú,

        Đất nặn chú Hồ minh (ranh).”

Thời đại Hồ Chí Minh là thời đại rực rỡ nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam.” (Nguyễn Phú Trọng 18/5/201) song thời đại của Tổng bí Thư  GS Tiến Sĩ Pangloss Nguyễn Phú Trọng thì:

“Có lẽ nhìn lại chưa bao giờ quê hương ta đẹp như thế này...”

“Nó lú có chú nó khôn”

Chỉ mong Giáo sư Tiến sĩ Tổng bí thư bớt lạc quan vô tư, can đảm nhìn vào thực tế.

Và một lòng giữ gìn quê hương đẹp đẽ ấy, đừng làm sứt mẻ hoặc đánh mất nó.

Chú Thích:

(1) PANGLOSS, THE  ETERNAL OPTIMIST.

 Tạm dịch: Pangloss, người lạc quan vĩnh cửu.  Pangloss là một nhân vật trong cuốn truyện châm biếm Candide năm 1759 của Voltaire. Pangloss là thầy dạy của Candide, một ngưởi trẻ tuổi được sống tránh xa các điều xấu xa của thế giới.

Là một người lạc quan bất tận, Pangloss dạy Candide rằng mọi việc xẩy ra trên đời là để cho sự tốt nhất, hoặc, theo nguyên văn lời ông “Tất cả đều tốt đẹp nhất trong cái thế giới tốt đẹp nhất có thể có này. ”

Câu truyện diễn tiến, Pangloss mất một mắt, một tai, bị đắm tàu, bị bắt giữ, bị treo cổ suýt chết vì tội dị giáo, bị tai nạn động đất. Song sự lạc quan của ông không không lay chuyển.

Voltaire dùng nhân vật này để chể giễu triết học của Gottfried Wilhelm Leibnitz, tin tưởng rằng mọi việc xẩy trên đời phải là cho điều tốt nhất, do lòng tốt của Thượng đế.

Merriam- Webster:  "Pangloss" gốc tiếng Hi Lạp. Pan = toàn và glossa = lưỡi; hàm ý liến thoắng mà không thành thật (glibness) và ba hoa (talkativeness).

 (2)A characteristic example of such theodicy is found in Pangloss's explanation of why it is good that syphilis exists: ”it was a thing unavoidable, a necessary ingredient in the best of worlds; for if Columbus had not caught in an island in America this disease which contaminates the source of generation … and is evidently opposed to the great end of nature, we should have had neither chocolate nor cochineal.”^[48]

(3)Điều mong muốn cũa tôi là: Tòan Đãng toàn zân ta đòan kết fấn đấu xây zựng một nươc Việt… độc lập, zân chũ và zàu mạnh, và gop fần xứng đáng vào sự ngiệp cach mạng thế zới./. (HCM “Bản Di Chúc” Hà nội 19/5/1965)

(Trích câu cuối của Bản Di chúc, Bác đánh máy. Những chữ có lỗi chính tả được gạch dưới)  

Lê Bá Vận (HNPD)