* Từ Trung đoàn 3 Thám thính trên chiến trường Bắc Việt trước năm 1954 đến Thiết đoàn 3 Kỵ binh trên chiến trường Cao nguyên trong thập niên 1960:

Đầu năm 1954, trước đòi hỏi của tình hình chiến trường, binh chủng Thiết Giáp của Quân Đội Quốc Gia Việt Nam đã phát triển tới cấp trung đoàn, và trung đoàn đầu tiên được thành lập là Trung đoàn 3 thám thính xa (3 ème régiment de roconnaisance du VN) đặt thuộc quyền điều động của bộ Tư lệnh Đệ tam quân khu (Bắc Việt). Trung đoàn được hình thành do sự kết hợp các chi đoàn thám thính xa số 3, số 5 và số 7 đang hoạt động trên chiến trường miền Bắc, sau đó các chi đoàn này đổi thành các chi đoàn 1/3, 2/3 và 3/3 cho hợp với tổ chức mới. Khi mới thành lập, trong giai đoạn chuyển tiếp, trung đoàn do thiếu tá Morsanglière chỉ huy. Sau hiệp định Genève, theo kế hoạch triệt thoái khỏi miền Bắc, trung đoàn di chuyển vào Nam và tạm thời đóng quân tại Đà Nẵng, sĩ quan VN đầu tiên chỉ huy trung đoàn là thiếu tá Dương Ngọc Lắm.

Cũng cần ghi nhận rằng, trước hiệp định Genève, chỉ có Đệ tam Quân khu (Bắc Việt) là có cấp trung đoàn Thiết giáp, còn ở các quân khu khác, chỉ có các chi đoàn biệt lập. Cuối năm 1955, Quân đội VNCH có 4 trung đoàn Thiết giáp với danh hiệu Đệ nhất, Đệ nhị, Đệ tam, Đệ tứ trung đoàn. Riêng Trung đoàn 3 thám thính được chia thành hai, một phần của trung đoàn kết hợp với các chi đoàn biệt lập để thành lập Đệ tam trung đoàn Thiết giáp, thành phần còn lại kết hợp với hai chi đoàn 4 và 8 để thành lập Đệ tứ trung đoàn Thiết giáp.

Trong giai đoạn 1959-1963, theo tổ chức mới của binh chủng Thiết Giáp, các trung đoàn Thiết giáp được cải danh thành Trung đoàn 1, Trung đoàn 2, Trung đoàn 3, Trung đoàn 4 Thiết giáp, trong đó Trung đoàn 3 Thiết giáp được phối trí hoạt động tại Vùng 2 chiến thuật. Khi binh chủng Thiết Giáp phát triển mạnh, nhiều chi đoàn, thiết đoàn được thành lập thêm, các trung đoàn Thiết giáp hiện hữu được cải danh thành thiết đoàn Kỵ binh.

* Chiến tích của Thiết đoàn 3 Kỵ binh trên chiến trường Cao nguyên:

Từ khi chính thức hoạt động tại chiến trường Cao Nguyên, Thiết đoàn 3 Kỵ binh đã lập được nhiều chiến tích, tính đến cuối năm 1967, thiết đoàn 3 Kỵ binh đã có 4 lần được tuyên dương công trạng trước Quân Đội. Trong thời gian từ 1968-1970, thiết đoàn được thêm 2 lần tuyên dương công trạng trước Quân đội nên toàn quân nhân thiết đoàn được mang giây biểu chương màu Bảo Quốc Huân Chương, đây là binh đoàn Thiết giáp VNCH đầu tiên được vinh dự này. Cũng trong năm 1970, thiết đoàn được Tổng thống Hoa Kỳ trao tặng huân chương President Unit Citation chiếu theo đề nghị của bộ chỉ huy Yểm trợ Quân sự Hoa Kỳ tại VN (MACV). Các chiến công của Thiết đoàn 3 cũng đã được các đơn vị Hoa Kỳ thường xuyên di chuyển trên Quốc lộ 14 đoạn Kontum-Pleiku , Quốc lộ 19 đoạn Pleiku-Qui Nhơn, nồng nhiệt khen ngợi. Ngay phía Bắc Pleku, cách cầu số 10 khoảng 100 mét, Thiết đoàn 3 Kỵ binh đã để một tấm bảng bằng tiếng Anh chào mừng các đơn vị Hoa Kỳ di chuyển trên Quốc lộ 14 và cho các đơn vị đó biết đoạn đường này đã được bảo vệ an ninh bởi Thiết đoàn 3 Kỵ binh có biệt danh là Thiên Mã (Ngựa Trời).

Trở lại với hoạt động của các đơn vị Thiết đoàn 3 Kỵ binh, sau khi cùng với các đơn vị bộ chiến dẹp tan cuộc tổng tấn công và nổi dậy của Cộng quân ( CQ) dịp Tết Mậu Thân 1968 tại thị xã Pleiku và tại khu vực Trà Bá (cách thị xã Pleiku 3 km về phía Tây Nam), tiêu diệt toàn bộ tiểu đoàn H64 địa phương của CQ vào đầu tháng 3/1968, Thiết đoàn 3 Kỵ binh lại trở ra Quốc lộ 14 đảm nhận nhiệm vụ thường lệ là an ninh trục lộ đoạn đường Kontum-Pleiku mà các đơn vị của thiết đoàn đã tạm ngưng để về tăng cường phòng thủ thị xã Pleiku nhân dịp Tết Mậu Thân.

* Chiến tích của các chi đoàn thuộc Thiết đoàn 3 Kỵ binh trong năm 1968:

Ngày 13 tháng 3/1968, Thiết đoàn 3 Kỵ binh đã vô hiệu hóa, phá tan kế hoạch của trung đoàn 95 CSBV khi trung đoàn này tấn công vào chi đoàn 1/3 Chiến xa trên Quốc lộ 14 đang bảo vệ an ninh cho đoàn công voa Hoa Kỳ di chuyển qua. Sau thời này, trên trục lộ không có các trận cuộc giao tranh lớn mà chỉ có những cuộc chạm súng lẻ tẻ. Ngày 5 tháng 5/1968, Cộng quân khởi động giai đoạn 2 tổng tấn công Mậu Thân. Được lệnh của bộ chỉ huy Thiết đoàn, chi doàn 4/3 Thiết Quân Vận (TQV) đã khai triển đội hình đánh bật một thành phần của sư đoàn 320 CSBV tại chân núi Chu Pao ở phía Nam Kontum.

Từ ngày 16/8 đến 24 tháng 8/1968, chi đoàn 3/3 TQV đã hai lần vô hiệu hóa cuộc phục kích của địch, gây tổn thất nặng cho đối phương. (chi tiết về hoạt động của chi đoàn 3/3 trong thời gian này đã được trình bày trong số trước). Ngày 26 tháng 8, chi đoàn 3/3 được lệnh tiếp tục nhiệm vụ an ninh trục lộ như cũ. 8 giờ sáng, sau khi bố trí xong, chi đoàn trưởng cho lệnh chi đội 3 đi tuần tiểu. Theo ghi nhận của cựu Trung tá Nguyễn Minh Tánh, trong thời này, ở cương vị trưởng ban 3 Thiết đoàn, ông đã đề nghị thiết đoàn trưởng cho lệnh các chi đoàn thường xuyên tuần tiễu trong khu vực trách nhiệm để có thể phát hiện sớm các ổ phục kích của địch, nhất là khi có đoàn công voa đang di chuyển. Nhờ thế trong mấy năm trách nhiệm an ninh trục lộ, Thiết đoàn 3 Kỵ binh đã hạn chế đến mức tối thiểu các thiệt hại của các đơn vị Hoa Kỳ khi di chuyển trên Quốc lộ 14. Hầu hết các đơn vị CQ đều bị phát hiện trước khi đối phương khởi sự phục kích đoàn công voa.

Trở lại với hoạt động của chi đoàn 3/3, chi đoàn trưởng Nguyễn Minh Tánh đã ra lệnh cho các chi đội trưởng trong khi tuần tiễu, là cho chi đội xẻ rừng đi xuyên qua các hàng cây rừng đi xuyên qua các hàng cây, cách di chuyển này có hai mục đích: một là gây khó khăn cho địch khi bắn súng lớn vào xe vì cây cối lớn trong rừng sẽ cản đạn đạo, hai là mở thêm nhiều con đường đi cho Thiết giáp. Riêng với chi đội 3 của chi đoàn 3/3, sau chiến thắng trong các ngày trước, nên đã khinh địch khi các cho các thiết xa đi dọc theo ven rừng.

Ngồi trên xe chỉ huy ở trên đồi cao cách chi đội 3 khoảng 300 mét về hướng Bắc, chi đoàn trưởng Tánh nhìn thấy chi đội 3 di chuyển ngoài chỗ trống lại sát bìa rừng, ông liền gọi âm thoại để khiển trách chi đội trưởng chi đội 3 là chuẩn úy Nguyễn Văn Hội thì một quả đạn B40 bắn vào xe do trung sĩ Nguyễn Văn Khiết làm trưởng xa, chiếc xe cháy bùng lên. Trung sĩ Khiết nhảy khỏi xe, thân hình đỏ rực như là một bó đuốc. Cùng lúc đó, từ hướng Đông Quốc lộ 14, CQ pháo kích súng cối 82 ly vào vị trí cách xe của chi đoàn trưởng Tánh khoảng hơn 50 mét. Dù địch pháo, nhưng chi đoàn trưởng Tánh vẫn không bận tâm tâm đến vị trí súng cối của địch để phản pháo, ông gọi máy ra lệnh cho chi đội 2 theo xe ông tiến thẳng về hướng Tây, bọc phía sau xe bị cháy, đồng thời cho lệnh chi đội trưởng 3 giải quyết vụ tản thương, ông cũng gọi chi đội 1 từ hướng Bắc xuống trám vị trí mà ông vừa rời đi. Nhờ các đường xẻ ngang dọc trước kia, chi đội 2 gồm 2 Thiết quân vận và 2 xe của chi đoàn trưởng và của ban chỉ huy tiến nhanh đến vị trí ấn định khi thấy một tổ B 40 của CQ đang tiến về phía Tây sau rừng. Hai đại liên của chi đội 2 khai hỏa vào 4 CQ cùng lúc một quả B 40 nổ trước đầu xe của chi đội trưởng chi đội 2 nhưng không trúng mục tiêu. Tiếng súng giao tranh im sau đó, 4 CQ bỏ xác tại trận, các khinh kỵ thu được 1 B40, 2 AK47, 1 CKC.

Trong cuộc đụng độ này, chi đội 3 có 1 Thiết quân vận bị thiêu hủy hoàn toàn, trung sĩ trưởng xa Nguyễn Văn Khiết, tài xế và 1 kỵ binh khác hy sinh, 3 kỵ binh khác bị thương. 

Tác giả bài viết: Vương Hồng Anh

Nguồn tin: Vietstaronline.com

Sinh Tồn chuyển