Đăng ngày: 09/01/2024 - 13:37

2 phút

Theo thông cáo báo chí đăng trên trang thông tin chính thức của phủ tổng thống Pháp (elysee.fr), tổng thống Pháp Emmanuel Macron bổ nhiệm ông Gabriel Attal làm thủ tướng và giao ông trách nhiệm lập chính phủ mới.

Trên mạng xã hội X, tổng thống Pháp bày tỏ tin tưởng vào nhiệt huyết, năng động của ông Attal để thực hiện kế hoạch « tái trang bị » nước Pháp trên mọi lĩnh vực, trung thành với tinh thần năm 2017 - năm ông Macron ra tranh cử tổng thống lần đầu tiên - là táo bạo và không ngừng vươn lên.

Như vậy, ông Gabriel Attal trở thành thủ tướng trẻ nhất nước Pháp - 34 tuổi - và thủ tướng đầu tiên công khai đồng tính.

Sinh năm 1989 và là con trai của một nhà sản xuất phim nổi tiếng Pháp, Gabriel Attal sát cánh với ông Emmanuel Macron ngay trong những ngày đầu vận động tranh cử tổng thống năm 2017. Chính trị gia trẻ giữ các chức dân biểu tỉnh Hauts-de-Seine (ngoại ô Paris), sau đó trở thành quốc vụ khanh đặc trách Thanh Niên và lần lượt giữ nhiều trọng trách khác : phát ngôn viên chính phủ (tháng 07/2020), quốc vụ khanh đặc trách Ngân Sách (năm 2022) và bộ trưởng Giáo Dục (từ tháng 07/2023).

Trong chương trình C à Vous trên đài France 5 ngày 20/12/2023, nguyên thủ Pháp ca ngợi chính trị gia trẻ « chung vai đấu cật với ông ngay từ đầu » và là người « đầy năng lượng, dũng cảm » để « tiến hành loạt cải cách » trong tương lai, thậm chí được coi là người kế thừa « tiếp tục cuộc chiến » của ông Macron với « những tham vọng xa hơn ».

Các quan chức Tòa Bạch Ốc hôm 8/1 gặp các nhà lãnh đạo trong lĩnh vực công nghệ và công nghiệp quốc phòng để thảo luận về cách cung cấp cho Ukraine các thiết bị tiên tiến của Mỹ như hệ thống máy bay không người lái hoặc thiết bị rà phá bom mìn và hỗ trợ nỗ lực tự vệ trước Nga, theo các phụ tá của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ.

Ông Jake Sullivan, cố vấn an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, đã triệu tập cuộc họp kéo dài 5 giờ giữa các chuyên gia trong ngành và các quan chức chính phủ về khả năng công nghệ mới cho phép Ukraine phát hiện và chống lại các hệ thống máy bay không người lái của Nga và rà phá các khu vực rộng lớn ở Ukraine trong lúc số tiền hơn 100 tỉ đô la viện trợ bổ sung của Tổng thống Joe Biden, bao gồm hỗ trợ cho Ukraine, đang bị trì hoãn tại Quốc hội.

Thủ tướng Đức Olaf Scholz hôm 8/1 kêu gọi các nước thuộc Liên hiệp châu Âu cung cấp thêm hỗ trợ quân sự và tài chính cho Ukraine. Ông chỉ trích các nước thành viên EU không cung cấp đủ vũ khí cho Kyiv và kêu gọi họ làm nhiều hơn nữa.

Mặc dù Đức tụt hậu trong việc hỗ trợ Ukraine khi bắt đầu chiến tranh, nhưng nước này hiện là một trong những nhà cung cấp vũ khí và hỗ trợ tài chính hàng đầu. Cuối năm ngoái, nước này đã đồng ý tăng gấp đôi viện trợ quân sự cho Ukraine vào năm 2024 lên 8,8 tỷ đô la.

Ông Scholz nói trong một cuộc họp báo ở Berlin: “Dù sự đóng góp của Đức rất quan trọng nhưng nó sẽ không đủ để đảm bảo an ninh của Ukraine về lâu dài”.

Các đơn vị phòng không Nga đã bắn hạ 10 quả đạn pháo khi tiếp cận thành phố Belgorod gần biên giới Ukraine hôm 8/1. Thống đốc khu vực Vyacheslav Gladkov cho biết ba người dân bị thương trong vụ pháo kích.

Belgorod đã bị Ukraine tấn công trong những tuần gần đây. Một cuộc tấn công bằng phi đạn và máy bay không người lái vào cuối tháng trước đã giết chết 25 thường dân, trong đó có 5 trẻ em.

Trước đó, Nga đã nối lại chiến lược ném bom mùa đông, tấn công một số khu vực trên khắp Ukraine hôm 8/1 bằng phi đạn hành trình và siêu thanh lớn nhất, khiến ít nhất 4 người thiệt mạng và 30 người khác bị thương.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết lực lượng của họ đã sử dụng các phi đạn tầm xa phóng từ trên không và trên biển có độ chính xác cao, bao gồm cả phi đạn siêu thanh Kinzhal, để tấn công cái mà họ gọi là “các cơ sở của tổ hợp công nghiệp quân sự Ukraine”.

Các quan chức và nhà phân tích phương Tây đã cảnh báo rằng Nga đang dự trữ phi đạn hành trình để nhắm mục tiêu chủ yếu vào ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine trong mùa đông này, trái ngược với việc nhắm và cơ sở hạ tầng của nước này vào mùa đông năm ngoái. Nhưng cho đến nay, các cuộc tấn công của Nga thường xuyên nhắm vào các khu dân cư.

Phi đạn, máy bay không người lái bị bắn hạ

Lực lượng không quân Ukraine cho biết lực lượng phòng không nước này đã bắn hạ 18 phi đạn hành trình và 8 máy bay không người lái Shahed do Nga phóng.

Lực lượng không quân Ukraine nói mục tiêu của phi đạn bao gồm “các cơ sở hạ tầng quan trọng” cũng như các khu công nghiệp dân sự và quân sự. Lực lượng này cũng lưu ý rằng không phải tất cả các phi đạn không bị đánh chặn đều đến được mục tiêu.

Ông Oleksiy Kuleba, phó văn phòng tổng thống Ukraine, nói phi đạn Nga đã tấn công một trung tâm mua sắm và các tòa nhà cao tầng ở Kryvyi Rih, thành phố trung nam, quê hương của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy. Ông Kuleba cho biết một người đã thiệt mạng.

Tại khu vực phía Tây Khmelnytskyi, các quan chức nói, một cuộc tấn công bằng phi đạn của Nga đã giết chết ít nhất 2 người.

Ông Oleg Synegubov, thống đốc khu vực Kharkov ở miền đông Ukraine, cho biết một người đã thiệt mạng ở thành phố Zmiiv.

Ông Zelenskyy hôm 7/1 bày tỏ sự tin tưởng rằng Nga có thể bị đánh bại và cảnh báo rằng cuộc chiến ở Ukraine đã cho thấy rằng châu Âu nên phát triển hoạt động sản xuất vũ khí chung với Ukraine và xây dựng kho vũ khí đủ để phòng thủ.

“Hai năm của cuộc chiến này đã chứng minh rằng châu Âu cần có đủ kho vũ khí của riêng mình để bảo vệ tự do. Khả năng riêng của châu Âu để đảm bảo phòng thủ. Tiềm năng riêng của mình sẽ cho phép toàn bộ châu Âu, hoặc bất kỳ phần nào của châu Âu, đứng vững và tự bảo vệ mình trước bất kỳ tình huống toàn cầu nào,” ông nói.

Ông Zelenskyy đưa ra bình luận thông qua liên kết video tại hội nghị quốc phòng ở Stockholm, trong khi Ngoại trưởng Thụy Điển Tobias Billstrom bày tỏ cam kết của nước ông trong việc hỗ trợ Kyiv.

Nhật Bản cũng cam kết hỗ trợ Ukraine hôm 7/1 khi Ngoại trưởng Nhật Bản Yoko Kamikawa có chuyến thăm không báo trước, trở thành vị khách nước ngoài chính thức đầu tiên đến thủ đô Ukraine vào năm 2024.

Bà Kamikawa đã lên án các cuộc tấn công bằng phi đạn và máy bay không người lái của Nga nhắm vào dân thường, đồng thời nói thêm rằng đất nước của bà sẽ cung cấp thêm 37 triệu đô la cho quỹ ủy thác của NATO để giúp mua các hệ thống phát hiện máy bay không người lái.

Các quan chức Tòa Bạch Ốc hôm 8/1 gặp các nhà lãnh đạo trong lĩnh vực công nghệ và công nghiệp quốc phòng để thảo luận về cách cung cấp cho Ukraine các thiết bị tiên tiến của Mỹ như hệ thống máy bay không người lái hoặc thiết bị rà phá bom mìn và hỗ trợ nỗ lực tự vệ trước Nga, theo các phụ tá của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ.

Ông Jake Sullivan, cố vấn an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, đã triệu tập cuộc họp kéo dài 5 giờ giữa các chuyên gia trong ngành và các quan chức chính phủ về khả năng công nghệ mới cho phép Ukraine phát hiện và chống lại các hệ thống máy bay không người lái của Nga và rà phá các khu vực rộng lớn ở Ukraine trong lúc số tiền hơn 100 tỉ đô la viện trợ bổ sung của Tổng thống Joe Biden, bao gồm hỗ trợ cho Ukraine, đang bị trì hoãn tại Quốc hội.

Thủ tướng Đức Olaf Scholz hôm 8/1 kêu gọi các nước thuộc Liên hiệp châu Âu cung cấp thêm hỗ trợ quân sự và tài chính cho Ukraine. Ông chỉ trích các nước thành viên EU không cung cấp đủ vũ khí cho Kyiv và kêu gọi họ làm nhiều hơn nữa.

Mặc dù Đức tụt hậu trong việc hỗ trợ Ukraine khi bắt đầu chiến tranh, nhưng nước này hiện là một trong những nhà cung cấp vũ khí và hỗ trợ tài chính hàng đầu. Cuối năm ngoái, nước này đã đồng ý tăng gấp đôi viện trợ quân sự cho Ukraine vào năm 2024 lên 8,8 tỷ đô la.

Ông Scholz nói trong một cuộc họp báo ở Berlin: “Dù sự đóng góp của Đức rất quan trọng nhưng nó sẽ không đủ để đảm bảo an ninh của Ukraine về lâu dài”.

Các đơn vị phòng không Nga đã bắn hạ 10 quả đạn pháo khi tiếp cận thành phố Belgorod gần biên giới Ukraine hôm 8/1. Thống đốc khu vực Vyacheslav Gladkov cho biết ba người dân bị thương trong vụ pháo kích.

Belgorod đã bị Ukraine tấn công trong những tuần gần đây. Một cuộc tấn công bằng phi đạn và máy bay không người lái vào cuối tháng trước đã giết chết 25 thường dân, trong đó có 5 trẻ em.

Trước đó, Nga đã nối lại chiến lược ném bom mùa đông, tấn công một số khu vực trên khắp Ukraine hôm 8/1 bằng phi đạn hành trình và siêu thanh lớn nhất, khiến ít nhất 4 người thiệt mạng và 30 người khác bị thương.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết lực lượng của họ đã sử dụng các phi đạn tầm xa phóng từ trên không và trên biển có độ chính xác cao, bao gồm cả phi đạn siêu thanh Kinzhal, để tấn công cái mà họ gọi là “các cơ sở của tổ hợp công nghiệp quân sự Ukraine”.

Các quan chức và nhà phân tích phương Tây đã cảnh báo rằng Nga đang dự trữ phi đạn hành trình để nhắm mục tiêu chủ yếu vào ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine trong mùa đông này, trái ngược với việc nhắm và cơ sở hạ tầng của nước này vào mùa đông năm ngoái. Nhưng cho đến nay, các cuộc tấn công của Nga thường xuyên nhắm vào các khu dân cư.

Phi đạn, máy bay không người lái bị bắn hạ

Lực lượng không quân Ukraine cho biết lực lượng phòng không nước này đã bắn hạ 18 phi đạn hành trình và 8 máy bay không người lái Shahed do Nga phóng.

Lực lượng không quân Ukraine nói mục tiêu của phi đạn bao gồm “các cơ sở hạ tầng quan trọng” cũng như các khu công nghiệp dân sự và quân sự. Lực lượng này cũng lưu ý rằng không phải tất cả các phi đạn không bị đánh chặn đều đến được mục tiêu.

Ông Oleksiy Kuleba, phó văn phòng tổng thống Ukraine, nói phi đạn Nga đã tấn công một trung tâm mua sắm và các tòa nhà cao tầng ở Kryvyi Rih, thành phố trung nam, quê hương của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy. Ông Kuleba cho biết một người đã thiệt mạng.

Tại khu vực phía Tây Khmelnytskyi, các quan chức nói, một cuộc tấn công bằng phi đạn của Nga đã giết chết ít nhất 2 người.

Ông Oleg Synegubov, thống đốc khu vực Kharkov ở miền đông Ukraine, cho biết một người đã thiệt mạng ở thành phố Zmiiv.

Ông Zelenskyy hôm 7/1 bày tỏ sự tin tưởng rằng Nga có thể bị đánh bại và cảnh báo rằng cuộc chiến ở Ukraine đã cho thấy rằng châu Âu nên phát triển hoạt động sản xuất vũ khí chung với Ukraine và xây dựng kho vũ khí đủ để phòng thủ.

“Hai năm của cuộc chiến này đã chứng minh rằng châu Âu cần có đủ kho vũ khí của riêng mình để bảo vệ tự do. Khả năng riêng của châu Âu để đảm bảo phòng thủ. Tiềm năng riêng của mình sẽ cho phép toàn bộ châu Âu, hoặc bất kỳ phần nào của châu Âu, đứng vững và tự bảo vệ mình trước bất kỳ tình huống toàn cầu nào,” ông nói.

Ông Zelenskyy đưa ra bình luận thông qua liên kết video tại hội nghị quốc phòng ở Stockholm, trong khi Ngoại trưởng Thụy Điển Tobias Billstrom bày tỏ cam kết của nước ông trong việc hỗ trợ Kyiv.

Nhật Bản cũng cam kết hỗ trợ Ukraine hôm 7/1 khi Ngoại trưởng Nhật Bản Yoko Kamikawa có chuyến thăm không báo trước, trở thành vị khách nước ngoài chính thức đầu tiên đến thủ đô Ukraine vào năm 2024.

Bà Kamikawa đã lên án các cuộc tấn công bằng phi đạn và máy bay không người lái của Nga nhắm vào dân thường, đồng thời nói thêm rằng đất nước của bà sẽ cung cấp thêm 37 triệu đô la cho quỹ ủy thác của NATO để giúp mua các hệ thống phát hiện máy bay không người lái.

Người Ukraina vẫn quyết chiến

La Croix nhận thấy tuy cuộc chiến tranh giữa Ukraina và Nga không còn chiếm những dòng tít lớn trên truyền thông, nhưng vẫn đẫm máu, nhất là đối với thường dân. Họ là nạn nhân chính của chiến dịch oanh tạc nhắm vào các công trình công cộng và khu dân cư. Từ hai tuần qua, Matxcơva oanh kích ồ ạt bằng hỏa tiễn và drone chứa chất nổ, với cường độ chưa từng thấy kể từ những ngày đầu của cuộc xâm lược. Để trả đũa, đến lượt Kiev tấn công vào Belgorod.

Việc leo thang khiến dư luận băn khoăn, trong khi Ukraina tiếp tục đòi hỏi hỗ trợ mạnh mẽ về tài chánh và quân sự. Tác động của viện trợ tỏ ra ít ỏi, vậy có nên giúp kéo dài cuộc chiến hay không ? Nhưng theo La Croix, ngưng giúp đỡ lúc này coi như kẻ xâm lăng đã có lý. Vladimir Putin hôm 01/01 đã nhắc lại, có thể nhanh chóng chấm dứt xung đột, nhưng phải theo điều kiện của ông ta. Nói cách khác, Nga giữ lại tất cả những lãnh thổ đã chiếm được và tiếp tục đe dọa an ninh của nước láng giềng.

Đại đa số người Ukraina đều muốn tiếp tục chiến đấu. Và phương Tây có lý khi chọn lựa hỗ trợ họ, vì sự bình an của châu lục. Tại Hoa Kỳ cũng như Liên Hiệp Châu Âu, từ nhiều tuần qua những trở ngại chính trị khiến không giải ngân được khoản tiền lớn. Nhật báo công giáo cho rằng cần phải vượt qua trở ngại này, chuyển đến những vũ khí để giúp Ukraina tìm được con đường chiến thắng.

Kiev sẽ không trụ được nếu phương Tây không gia tăng sản xuất hỏa tiễn

Trả lời phỏng vấn của La Croix, chuyên gia Stéphane Audrand nhấn mạnh « Ukraina sẽ không trụ nổi nếu phương Tây không huy động năng lực sản xuất hỏa tiễn ». Ông nhận thấy Nga nay có cách tấn công tinh vi hơn nhiều.

Vào đầu cuộc xâm lăng, quân Nga thường bắn thẳng vào mục tiêu nhưng ít hiệu quả, nhưng giờ đây tung ra hàng loạt với đủ loại hỏa tiễn và đường bay phức tạp giúp tránh được phòng không. Những vụ oanh kích vào cuối mùa hè và đầu mùa thu 2023 nhằm trắc nghiệm và làm kiệt quệ số hỏa tiễn dự trữ của Kiev. Nhiều nhà quan sát thấy rằng Nga đang nhắm vào kỹ nghệ quốc phòng Ukraina. Ngày nào mà Kiev không còn khả năng bảo vệ vùng trời, không quân Nga sẽ oanh tạc toàn quốc, một thảm họa thực sự.

Bên cạnh đó, không loại trừ nguy cơ Nga đánh vào mạng lưới năng lượng, đặt thường dân dưới áp lực. Đành rằng những vụ oanh tạc trong thế kỷ 20 không đủ để uy hiếp tinh thần dân chúng, nhưng dân Đức, Nhật, Anh bị đánh bom thời Đệ nhị Thế chiến không có nơi nào khác để chạy trốn. Ngày nay, 6 triệu phụ nữ, trẻ em Ukraina đang tị nạn bên ngoài đất nước, việc thả bom ngăn trở họ hồi hương, gây hậu quả kinh tế đáng kể.

Chiến đấu cơ và tên lửa không đối không thay cho Patriot ?

Matxcơva đã sản xuất lại được như trước chiến tranh, khoảng 100 hỏa tiễn tân tiến mỗi tháng. Đó là nhờ biết thích ứng, sáng tạo và tránh né cấm vận. Nga cũng triển khai chế tạo drone, và còn có kho dự trữ hỏa tiễn từ thời chiến tranh lạnh, tuy kém chính xác nhưng giúp làm bão hòa phòng không.  

Quân Nga có thể tung ra khoảng mươi, mười lăm loạt oanh tạc trong mùa đông này. Về phía phương Tây, nếu cạn nguồn hỏa tiễn địa-không, vẫn còn một lượng lớn hỏa tiễn không đối không. Như vậy việc chuyển giao phi cơ tiêm kích là thiết yếu. Những hỏa tiễn này có thể thay cho các giàn Patriot của Mỹ nếu Hoa Kỳ giảm viện trợ. Và phải chi viện nhiều chiến đấu cơ, giàn radar, đạn dược. Sẽ là khó khăn, nhưng không có giải pháp nào khác.

Les Echos đặt câu hỏi, phải chăng trong vô thức châu Âu đang chuẩn bị cho việc Donald Trump quay lại nắm quyền ở Washington, với những hệ quả về thăng bằng lực lượng trên thế giới ? Và dù không có Mỹ, châu Âu vẫn có được phương tiện để tiếp tục ủng hộ Ukraina. Những nghiên cứu nghiêm túc cho biết chỉ cần mỗi người châu Âu chấp nhận đóng góp 70 euro một năm giúp cho Ukraina, và các nước siết chặt ngân sách là ổn. Vấn đề không chỉ là bảo vệ dân chủ, mà cả hòa bình trước chủ nghĩa phiêu lưu chiến tranh, và cần chận lại trước khi quá muộn.

Vùng biên giới Belgorod nếm mùi chiến tranh, Matxcơva cố làm ngơ

Tại Nga, Le Figaro mô tả «, Belgorod chìm trong chiến tranh vì các cuộc tấn công của Ukraina ». Từ ngày 30/12/2023, cư dân Nga vùng biên giới sống trong nỗi sợ bom đạn. Ngày hôm đó, nhiều hỏa tiễn Ukraina bay đến thành phố 330.000 dân này, hướng về phía các mục tiêu quân sự. Hệ thống phòng không Nga bắn chận khiến cho 25 người thiệt mạng và khoảng 100 người khác bị thương. Từ đó đến nay, các vụ bắn sang của Ukraina diễn ra hàng ngày, 500 chiếc xe hơi đã bị phá hủy.

Khoảng từ một tuần qua, các phóng viên chiến trường truyền hình liên bang đổ đến đây, trang bị như ở Donbass với bộ treilli, nón sắt, áo giáp. Kỳ nghỉ lễ được kéo dài đến 19/01 để người dân không ra khỏi nhà, học sinh học qua mạng. Cư dân lo sợ tình trạng này càng kéo dài, nguy hiểm đến từ khắp mọi nơi, chính quyền đã đề nghị di tản. Nhất là họ sợ bị Matxcơva bỏ rơi để tránh cho dân Nga nỗi lo chiến tranh. Hai người đã phải nhận tội đã quay và đăng lên internet hình ảnh hỏa tiễn phòng không. Trên mạng xã hội, dân Belgorod tức giận khi thấy lễ Noël Chính thống giáo tổ chức ở Matxcơva trong khi bị hủy tại nhiều vùng khác.

Năm 2024 vô cùng quan trọng về địa chính trị

Nhìn chung, Le Figaro đặt câu hỏi « Liệu dân chủ có sống sót trong năm bầu cử kỷ lục 2024 ? ». Hôm 07/01, Bangladesh đã mở đầu một năm với những cuộc bầu cử dày đặc nhất của thế giới kể từ khi khái niệm này được khai sinh cách đây hơn 2.500 năm. Le Monde nhắc nhở, hồi năm 1792 tại Pháp chỉ có nam giới mới có quyền bỏ phiếu. Les Echos coi « 2024 là năm địa chính trị chủ chốt ». Năm mới mở ra với hai cuộc chiến vẫn tiếp diễn, và hơn phân nửa dân số thế giới (4,1 tỉ người) đi bầu tổng thống hoặc Quốc Hội. Trong số đó có những cuộc bầu cử quan trọng tại Đài Loan, Ấn Độ và đặc biệt là Hoa Kỳ.

Nhân loại chưa hết sững sờ sau một loạt tai ương, từ khi bị phong tỏa vì đại dịch năm 2020, cuộc xâm lăng Ukraina cách đây gần hai năm và mới nhất là cuộc chiến Israël-Hamas. Tại Ukraina, Kiev có thể tái chiếm được nhiều lãnh thổ nhờ viện trợ của phương Tây, nhưng vẫn có thể trở thành một cuộc xung đột đóng băng như Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc, hay tệ nhất là chiến thắng của Kremlin vì phương Tây nhát gan khiến Điều 5 của NATO không còn giá trị.

Ở Trung Đông, Hamas có thể sống sót và giành chiến thắng về chính trị, siết chặt cai trị độc tài lên dân Gaza, ngăn trở mọi giải pháp hai nhà nước. Ngược lại, nếu tổ chức khủng bố này bị tiêu diệt và số nạn nhân liên đới không nhiều, sẽ mở ra viễn cảnh một lối thoát chính trị giữa người Palestine và Israel hậu Benjamin Netanyahou.

Chiến tranh và bầu cử quyết định diện mạo thế giới

Hai cuộc chiến này cùng với nguy cơ Bắc Kinh gây chiến với Đài Loan, thậm chí với Philippines, diễn ra trong bối cảnh chính trị đợt bầu cử rộng rãi chưa từng thấy sẽ diễn ra tại gần 70 nước, với 51,5 % dân số thế giới tham gia. Tổng thống Mỹ Joe Biden cảnh báo « Hai, ba năm tới sẽ quyết định bộ mặt thế giới trong vòng 60 năm sau ». Bầu cử được tổ chức tại 3 trong số 5 quốc gia thành viên thường trực Hội Đồng Bảo An, 3/5 nước BRICS (Nga, Ấn Độ, Nam Phi), 8/10 quốc gia đông dân nhất thế giới và 5/7 nước có đa số dân theo Hồi giáo (Indonesia, Pakistan, Bangladesh, Ấn Độ, Iran).

Điều nghịch lý là đại đa số cuộc bầu cử này không làm thay đổi toàn cảnh thế giới, vì tại các nước độc tài và dân chủ nửa vời, kết quả có thể đoán trước. Bỏ phiếu chỉ là hình thức, với những ứng cử viên đứng ra chỉ để làm vì, tẩy chay, gian lận, đe dọa các nhà đối lập thực sự, như ở Belarus, Cam Bốt, Tunisie…Và tất nhiên tại Nga, Vladimir Putin tiếp tục trị vì sau khi sửa đổi Hiến Pháp và tống giam những khuôn mặt đối lập. Mọi kết quả dưới mức 77 % của năm 2018 bị Kremlin coi là sự lăng nhục, và sẽ làm mọi cách để việc này không xảy ra.

Theo Les Echos, một số nước thì không có trọng lượng trên trường quốc tế, hoặc như ở Anh nếu chính phủ thay đổi thì chính sách đối ngoại cũng không khác mấy.Chỉ có hai cuộc bầu cử là Nghị Viện Châu Âu (06-09/06), với làn sóng dân tộc chủ nghĩa tổ chức cùng lúc với bầu Quốc Hội Bỉ, có tác động lớn.

Biden-Trump tái đấu : Dân chủ và trọng trách của Tối cao Pháp viện

Tuy nhiên các báo đều cho rằng mọi cặp mắt đều đổ dồn về phía Hoa Kỳ, nơi hai đối thủ với hai quan điểm đối chọi nhau là Joe Biden và Donald Trump một lần nữa sẽ tái đấu. Một bên ủng hộ Israel và Ukraina, bên kia chủ trương tự cô lập và đơn phương. Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ kịch tính, gây hồi hộp cho toàn thế giới.Dù kết quả ra sao đi nữa, ông chủ Nhà Trắng trong một năm tới vẫn phải đối đầu với Trung Quốc, vốn đang hồi hộp chờ đợi kết quả cuộc bầu cử Đài Loan vào ngày 13/01 sắp tới.

Le Monde nhấn mạnh, « Dân chủ, tầm quan trọng của bầu cử Mỹ tháng 11 ». Đúng ba năm sau sự kiện người ủng hộ Donald Trump chiếm đồi Capitol ngày 06/01/2021, tổng thống Joe Biden khởi đầu cuộc song đấu bằng cách nhắc nhở, đây là trắc nghiệm cho việc sống sót của nền dân chủ Hoa Kỳ. Vài phút sau, Tối cao Pháp viện Liên bang cho biết sẽ xem xét quyền ứng cử của ông Trump kể từ tháng Hai. Vấn đề này được nêu ra từ khi hai Tòa án Tối cao của bang Colorado và Maine quyết định Donald Trump không đủ tư cách ứng cử. Những đơn kiện tương tự nhằm ngăn trở ông Trump cũng được đệ trình ở hơn ba chục bang khác. Tờ báo cho rằng Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ, trong đó 3/9 thẩm phán do Donald Trump bổ nhiệm sẽ phải sớm quyết định.

Không loại trừ khả năng nếu tuyên bố áp dụng tu chính án 14 – cấm các công dân từng tham gia một vụ nổi dậy giữ các chức vụ công – những người ủng hộ cựu tổng thống sẽ lại dùng đến bạo lực. Một nguy cơ khác là nếu số phiếu suýt soát nhau, bộc lộ sự bất đồng trong Tòa án Tối cao, sẽ làm trầm trọng thêm sự chia rẽ của đất nước. Joe Biden cảnh báo nền dân chủ Mỹ sẽ không chịu đựng được một cuộc tấn công thứ hai của ông Trump và bạo lực chính trị. Ông nói : « Tất cả chúng ta đều biết Donald Trump là ai. Vấn đề đặt ra như sau : Chúng ta là ai đây ? ». Cũng với câu hỏi này, với hệ quả nặng nề cho thế giới dân chủ, chín vị thẩm phán Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ sẽ phải trả lời.

Đăng ngày: 09/01/2024 - 14:57

4 phút

(AFP) - Đài Loan : Chính quyền gửi báo động ‘‘tên lửa’’ đến điện thoại của người dân sau khi Trung Quốc phóng vệ tinh. Báo động được gửi đi khoảng sau 15 giờ, giờ địa phương, hôm nay 09/01/2024. Thông báo gây bối rối vì chuyển dịch tiếng Anh ghi là ‘‘tên lửa’’. Bộ Quốc Phòng đã ra thông báo xin lỗi vì sự cố dịch sai.  

(AFP) - Danh thủ bóng đá Đức Franz Beckenbauer qua đời. Danh thủ Đức qua đời hôm qua, 08/01/2024 ở tuổi 78. Lãnh đạo FIFA Gianni Infantino hôm nay ca ngợi huyền thoại của bóng đá Đức và thế giới’. Beckenbauer cùng đội tuyển Đức dành chức vô địch thế giới năm 1974 với cương vị hậu vệ, và vào năm 1999 với tư cách huấn luyện viên đội tuyển quốc gia. Trên mạng Instagram, lãnh đạo FIFA ca ngợi một con người ‘‘luôn luôn khiêm tốn’’ cho dù các đóng góp chiến thắng của ông ‘‘đã được ghi vào lịch sử’’.

(AFP) - Alaska và United Airlines phát hiện nhiều bu lông bị lỏng trong máy bay Boeing 737 MAX 9. Hai hãng hàng không Mỹ lần lượt cho biết hôm 08/01/2024 rằng « nhiều bu lông cần được thắt chặt » trong quá trình kiểm tra toàn bộ máy bay Boeing 737 MAX 9 sau sự cố một mảng cửa sổ bị bung ra trong lúc máy bay bay ở độ cao 5.000 mét. Mảnh thân này đã được tìm thấy trong vườn một ngôi nhà ở ngoại ô Portland, bang Oregon hôm 07/01. Cổ phiếu của Boeing đã mất 8,03% giá trị chỉ trong một phiên giao dịch ngày 08/01 sau khi Cục Hàng không Dân dụng Mỹ cho biết phát hiện một ê-cu không được siết chặt trong một máy bay chưa được giao.

(AFP) - Pháp trải qua đợt rét đậm, chinh phủ thông báo giải ngân 120 triệu euro xây dựng chỗ ở khẩn cấp. Thông báo trên được đưa ra ngày hôm qua 8/1/2024 trong bối cảnh 43 tỉnh tại vùng đông bắc và tây của Pháp đang được đặt trong tình trạng cảnh báo vàng, cấp thứ hai trên thang cảnh báo thời tiết gồm 4 cấp độ. Theo dự báo, thời tiết sẽ lạnh cả tuần với sương giá vào ban đêm, nhiệt độ dao động trong khoảng từ −5 °C đến −10 °C. Nước Pháp hiện có 203.000 chỗ ở và dự kiến sẽ có thêm 10.000 chỗ ở mới được bổ sung sau lần giải ngân này.

(AFP) - Bhutan bắt đầu tiến hành bầu cử Quốc Hội lần thứ 4 khi đất nước đang phải đối mặt với nhiều thách thức về kinh tế. Hôm nay 9/1/2024, người dân tại vương quốc Bhutan xếp hàng đi bỏ phiếu trong bối cảnh nhiều người di cư do tỷ lệ thất nghiệp tăng cao (29%) và tăng trưởng kinh tế trì trệ ở mức 1,7%/năm trong vòng 5 năm qua. Tuy nhiên, cả hai đảng tranh cử vẫn cam kết ưu tiên “chỉ số hạnh phúc quốc gia”, được quy định trong Hiến pháp và là cơ sở để chính phủ quốc gia Nam Á này đo lường mức độ hạnh phúc của người dân.

(AFP) - Quốc Hội Hàn Quốc thông qua luật cấm buôn bán thịt chó trong vòng 3 năm. Hôm nay 9/1/2024, Quốc Hội Hàn Quốc đã thông qua văn bản này với 208 phiếu thuận, 2 phiếu trắng và không có phiếu chống. Việc nuôi, bán và giết mổ chó để tiêu thụ giờ đây sẽ bị phạt tới 3 năm tù và phạt tiền 30 triệu won (20.800 euro). Thịt chó từ lâu đã là một phần trong nền ẩm thực Hàn Quốc, Theo kết quả của một cuộc khảo sát công bố ngày hôm qua, 9/10 người dân Hàn Quốc cho biết họ không nghĩ mình sẽ ăn thịt chó trong tương lai.

(AFP) - Nước đóng chai chứa hàng trăm nghìn hạt vi nhựa. Theo kết quả được đăng tải trên tạp chí PNAS ngày 8/1/2024, lượng vi nhựa trong nước đóng chai cao hơn gấp 100 lần so với ước tính trước đây. Sau khi thử nghiệm sản phẩm của một số thương hiệu nước đóng chai phổ biến, các nhà khoa học đã xác định được trung bình 240.000 hạt nhựa được phát hiện trong mỗi lít nước, từ đây đặt ra nhiều câu hỏi về những hậu quả tiềm ẩn đối với sức khỏe người tiêu dùng.

* Nhà Trắng cũng tố Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm ngắn (SRBM) mua từ Triều Tiên
* Lãnh đạo Triều Tiên tố Hàn Quốc đã kích động sự đối đầu và chạy đua vũ trang
* EU cảnh báo sẽ điều tra việc Microsoft đầu tư vào OpenAI

40 nước ra tuyên bố chỉ trích Nga bắn tên lửa Triều Tiên ở Ukraine

Theo Hãng tin Reuters, ngày 9-1 (giờ địa phương), Nhà Trắng tuyên bố Nga đã bắn nhiều tên lửa do Triều Tiên sản xuất về phía Ukraine trong ngày 6-1, đồng thời khẳng định Mỹ sẽ yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc buộc Matxcơva phải chịu trách nhiệm về hành động này.

Ngay sau đó, Mỹ cùng hơn 40 nước đồng minh đã ra tuyên bố chung chỉ trích việc Nga mua vũ khí từ Triều Tiên và sử dụng chúng chống lại Ukraine.

Trong nhiều tháng qua, Mỹ và các nước phương Tây thường xuyên cáo buộc Matxcơva và Bình Nhưỡng tiến hành trao đổi vũ khí.

Hồi đầu tháng 1, Nhà Trắng cũng tố Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm ngắn (SRBM) mua từ Triều Tiên để tấn công Ukraine trong các ngày 30-12 và 2-1.

Cả Nga và Triều Tiên đều phủ nhận những cáo buộc trên.

Tuyên bố chung trên nêu: "Chúng tôi quan ngại sâu sắc về những hệ lụy mà sự hợp tác này có thể mang đến ở châu Âu, trên bán đảo Triều Tiên, khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và trên thế giới.

Chúng tôi chỉ trích ở mức độ cao nhất có thể việc Triều Tiên xuất khẩu và Nga mua tên lửa đạn đạo của Triều Tiên".

Tuyên bố trên được ký bởi Mỹ, Anh, Liên minh châu Âu (EU), Úc, Đức, Canada và gần 40 nước khác.

Ông Zelensky nhận định công nghiệp quốc phòng Nga đi xuống

Trong thông điệp thường nhật tối 9-1, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky có một số nhận xét liên quan đến nền công nghiệp quốc phòng Nga.

"Rõ ràng là nền công nghiệp quốc phòng Nga đang có sự chậm lại. Tuy nhiên, để các biện pháp trừng phạt có thể đạt hiệu quả 100%, các lỗ hổng trong những biện pháp này cũng cần được loại bỏ 100%", ông Zelensky khẳng định.

Tuy nhiên, tổng thống Ukrane không đưa ra bất kỳ dẫn chứng nào cho những nhận định trên của mình.

Hồi tháng 12, ông Sergei Chemezov, người đứng đầu tập đoàn công nghiệp quốc phòng quốc doanh Rostec của Nga, báo cáo với Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng việc sản xuất những trang thiết bị cơ bản đã tăng đáng kể từ khi "chiến dịch quân sự đặc biệt" bắt đầu hồi tháng 2-2022.

Cụ thể, việc sản xuất vũ khí cầm tay và đạn pháo đã tăng hơn 50 lần. Trong khi đó, sản lượng xe bọc thép hạng nhẹ tăng 5,5 lần và xe tăng tăng 7 lần.

Triều Tiên gọi Hàn Quốc là "quốc gia thù địch nhất"

Hãng thông tấn quốc gia Triều Tiên KCNA ngày 10-1 dẫn lời lãnh đạo nước này, ông Kim Jong Un, khẳng định đã đến lúc Bình Nhưỡng xem Seoul là "quốc gia thù địch nhất" với mình.

Ông Kim cũng tố Hàn Quốc đã kích động sự đối đầu và chạy đua vũ trang. Ông cũng yêu cầu toàn bộ đất nước tăng cường việc củng cố sức mạnh quân sự và năng lực hạt nhân.

Những tuyên bố trên được ông Kim đưa ra trong chuyến thị sát nhiều nhà máy sản xuất vũ khí hồi đầu tuần.

Tại chuyến công tác, nhà lãnh đạo Triều Tiên nhấn mạnh việc quan hệ giữa hai miền bán đảo đi xuống là "giai đoạn đổi thay mới" và là "thực tiễn không thể tránh".

"Chúng ta sẽ không bao giờ đơn phương dùng sức mạnh áp đảo trên bán đảo Triều Tiên để tạo ra một sự kiện lớn, nhưng chúng ta cũng không có ý định tránh né một cuộc chiến tranh", ông Kim khẳng định.

Ông Blinken khuyên Israel đưa ra quyết định khó khăn, hợp tác với người Palestine

Tại buổi họp báo trong chuyến công du Israel ngày 9-1, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuyên bố Israel phải đưa ra "quyết định khó khăn, lựa chọn khó khăn" nếu muốn bình thường hóa quan hệ với các nước láng giềng Trung Đông.

Việc hội nhập khu vực là một trong những mục tiêu chính của Chính phủ Israel, vốn mong muốn tăng cường quan hệ giao thương với các nước lân cận. Tuy nhiên, quá trình trên đòi hỏi "lộ trình thực tế" dẫn đến việc thành lập một nhà nước của người dân Palestine, theo ông Blinken.

Ngoại trưởng Mỹ cho rằng Tel Aviv sẽ cần hỗ trợ những nhà lãnh đạo Palestine "sẵn sàng chung sống trong hòa bình với Israel", ám chỉ Chính quyền dân tộc Palestine (PA).

"Israel phải ngừng việc kìm kẹp khả năng tự quản lý mình của họ (người Palestine)... PA cũng có trách nhiệm tự cải tổ và cải thiện khả năng quản trị", ông Blinken nói thêm.

Ngoại trưởng Mỹ không quên chỉ trích những hành vi bạo lực chống lại người Palestine của bộ phận người di cư Do Thái đến Bờ Tây, đồng thời phản đối việc bành trướng, đuổi đánh người Palestine của người Israel.

EU cảnh báo sẽ điều tra việc Microsoft đầu tư vào OpenAI

Ngày 9-1, cơ quan chống độc quyền của AI cảnh báo Microsoft rằng việc hãng công nghệ này đầu tư vào công ty phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) OpenAI có thể vi phạm quy định của EU về việc sáp nhập doanh nghiệp.

Năm 2023, Microsoft đã đầu tư hơn 10 tỉ USD vào OpenAI và có một ghế không có quyền biểu quyết trong hội đồng quản trị công ty này. Microsoft khẳng định đây chỉ là đầu tư và không sở hữu bất kỳ cổ phần nào của OpenAI.

Tuy nhiên, Ủy ban châu Âu vẫn khẳng định đang theo dõi vụ việc này chặt chẽ.

"Ủy ban châu Âu đang kiểm tra liệu việc Microsoft đầu tư vào OpenAI có cần được xem xét lại dưới Quy định sáp nhập của EU hay không", cơ quan hành pháp của EU tuyên bố.

Đối tượng vũ trang chiếm đài truyền hình quốc gia Ecuador

Theo Hãng tin Reuters, một bản tin truyền hình trực tiếp trên kênh truyền hình quốc gia Ecuador TC ngày 9-1 đã bị gián đoạn bởi một nhóm người có vũ trang xông vào trường quay.

Nhóm người này đeo khăn bịt mặt, hầu hết mặc đồ đen, được trang bị súng cỡ lớn. Ống kính trường quay ghi nhận tiếng súng nổ, tiếng quát nạt nhân viên đài của những kẻ đột nhập trước khi tín hiệu truyền hình bị cắt.

Ngay sau đó, cảnh sát quốc gia Ecuador tuyên bố trên mạng xã hội rằng đang sơ tán trường quay công lập ở thành phố Guayaquil, đồng thời khẳng định trong quá trình xác nhận tình hình nhân viên đài và "tái thiết lập trật tự".

Vụ việc trên diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Ecuador Daniel Noboa ban hành t tình trạng khẩn cấp quốc gia sau khi trùm băng đảng tội phạm Adolfo Macias, người từng bị truy nã gắt gao nhất nước này, trốn ngục hôm 8-1.