Liên bộ Công Thương - Tài Chính vừa điều chỉnh giá xăng vào chiều ngày 15/2/2024 lên mức 23.910 đồng/lít ngay vào ngày đầu tiên người dân quay trở lại làm việc sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

Ngoài việc tăng giá xăng E5RON92 như vừa nói, liên bộ cũng điều chỉnh tăng giá một loạt các mặt hàng xăng dầu khác bao gồm: dầu diezel 0.05S tăng lên 21.360 đồng/lít, tăng thêm 660 đồng/lít; dầu hỏa tăng lên 21.220 đồng/lít, sau khi tăng 640 đồng/lít; dầu mazut 180CST 3.5S có giá 15.900 đồng/kg, sau khi tăng thêm 310 đồng/kg.

Cơ quan điều hành tiếp tục thực hiện việc trích lập quỹ bình ổn giá xăng dầu đối với các mặt hàng dầu mazut 180CST 3.5S, xăng E5RON92, xăng RON95-3, dầu diesel 0.05S và dầu hỏa.

Ngay trước Tết, giá xăng dầu đã được điều chỉnh giảm. Tuy nhiên, theo thống kê của báo trong nước, kể từ đầu năm 2024, giá xăng dầu đã có tới năm lần tăng và hai lầm giảm.

Một số chuyên gia trong nước gần đây cho rằng việc giữ Quỹ bình ổn xăng dầu là không cần thiết và nhận định Việt Nam nên dùng thuế phí để điều tiết thị trường xăng dầu.

Việc thiết lập quỹ này được nói là để điều chỉnh giá phù hợp với túi tiền của người dân nhưng việc điều hành quỹ này thời gian qua đã phát sinh các tiêu cực, chưa đảm bảo được việc bình ổn giá xăng dầu như yêu cầu của người dân.

Bộ Công an thậm chí đã tiến hành khởi tố một số vụ án vi phạm pháp luật trong sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu, gây thất thoát tài sản Nhà nước. 

Cục Du lịch quốc gia Việt Nam thuộc Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch ngày 14/2 đã có công văn yêu cầu Sở Du lịch tỉnh Kiên Giang yêu cầu làm rõ thông tin vụ gần 300 khách Đài Loan bị bỏ rơi khi đến Phú Quốc. Trong khi đó, cơ quan du lịch Đài Loan cho báo chí nước này biết công ty We Love Tour của nước này có thể bị phạt treo giấy phép đến ba tháng vì vi phạm quy định trong lĩnh vực du lịch và bảo vệ khách hàng.

Hãng tin CNA của Đài Loan hôm 12/2 loan tin cho biết 292 khách du lịch Đài Loan thuộc nhiều nhóm du lịch đã mua gói tour năm ngày đến Phú Quốc từ ngày 10/2 qua một công ty có trụ sở ở Đài Loan là We Love Tour.

Tuy nhiên, khi đến Phú Quốc, những du khách này bị phía công ty du lịch Việt Nam (công ty ký hợp đồng nhận khách với công ty Đài Loan) thông báo là mỗi du khách phải trả thêm 720 đô la để tiếp tục chuyến đi. Công ty Việt Nam có tên Công ty TNHH Du lịch Quốc tế Winner Việt Nam cho biết lý do là We Love Tour chưa chi trả tiền cho đoàn khách.

Trong công văn mới gửi tỉnh Kiên Giang, Cục Du lịch quốc gia Việt Nam đề nghị Sở Du lịch tỉnh Kiên Giang kiểm tra, làm rõ thông tin về vụ việc trên; có thông tin chính thức tới cơ quan truyền thông, báo cáo về Cục Du lịch quốc gia Việt Nam trong thời gian sớm nhất. 

Báo Dân Trí dẫn lời ông ông Trần Thanh Hải, Chánh Thanh tra Sở Du lịch tỉnh Kiên Giang cho biết, sở đã nhận được chỉ đạo làm rõ cũng như yêu cầu của Cục Du lịch. 

Ông Hải cho biết "Trước mắt sở sẽ ghi nhận lại sự việc, căn cứ vào hợp đồng đầy đủ của các bên để đối chiếu, tìm ra nguyên nhân xác đáng và đề ra hướng xử phạt nếu có vi phạm. Các đơn vị liên quan còn tranh luận nên chưa có kết luận về vấn đề xử phạt”. 

Trong các ngày 9 và 10/2 vừa qua đã có khoảng 800 khách Đài Loan đến Phú Quốc theo các tour du lịch. Trong số này 292 khách là thuộc đoàn của công ty We Love Tour. 

Sau khi những bất đồng giữa hai công ty du lịch Việt Nam và Đài Loan xảy ra liên quan đến việc chậm thanh toán được báo chí đăng tải, và khách Đài Loan phản ánh trên mạng xã hội, chính quyền địa phương ở Phú Quốc cho biết đã tham gia hỗ trợ đoàn khách để họ có chỗ ăn ở và đảm bảo đoàn khách về nước đúng lịch trình.

Các đoàn khách này đã lên máy bay về nước vào ngày 14/2 trên các chuyến bay thuê chuyến của Bamboo Airways. Hãng hàng không này cho báo chí trong nước biết đoàn khách Đài Loan được đảm bảo về nước vào ngày 14/2 dù tiền thanh toán vé máy bay vẫn chưa được phía công ty Đài Loan thực hiện.

Vào tháng 12/2023, tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết quân đội muốn huy động thêm 500 ngàn người. Thông báo này đưa ra vào lúc các lực lượng chiến đấu của Ukraina đang hứng chịu nhiều tổn thất mà tầm mức vẫn được giữ bí mật.

Lệnh động viên : Một đạo luật cần thiết !

Một dự luật đầu tiên được trình ở Nghị Viện trong mùa lễ Noel đã làm dấy lên nhiều tranh cãi dữ dội. Văn bản dự trù hạ thấp tuổi tòng quân từ 27 xuống 25, hạn chế hoãn nhập ngũ đối với những người khuyết tật nhẹ và tăng hình phạt đối với những người trốn quân dịch. Nhưng nhiều người nghị sĩ khẳng định văn bản này không được xây dựng rõ ràng và bao gồm cả những vi phạm nhân quyền.

Sau nhiều tuần tranh luận gay gắt, ngày 11/01, Nghị Viện Ukraina đã rút dự thảo luật. Bộ trưởng Quốc Phòng Rustem Umerov tuyên bố dự luật sẽ được tu chỉnh và trình lên chính phủ để phê duyệt. Trên mạng xã hội Facebook, ông khẳng định « dự luật này là cần thiết cho việc bảo vệ quốc gia và mỗi binh sĩ chiến đấu trên chiến trường. Văn bản này phải được thông qua nhanh nhất có thể ».

Như vậy, văn bản được thông qua hôm 07/02 là một phiên bản đã có sửa đổi. Nhà báo Alla Lazaréva, phó tổng biên tập trang mạng thông tin The Ukrainian Week, trả lời RFI Tiếng Việt, giải thích một số điểm chính của dự luật động viên mới.

« Trước tiên, đợt huy động binh sĩ lần này là để có thể thay thế những người chiến đấu trên mặt trận từ đầu cuộc xâm lược của Nga. Có rất nhiều người bị gọi nhập ngũ ngay từ tháng 02/2022 vẫn chưa được thay thế từ hai năm qua và bắt đầu cảm thấy mệt mỏi. Chủ yếu vì lý do này mà Ukraina muốn huy động bổ sung một lượng lớn quân.

Chính quyền Kiev có thể gọi nhập ngũ từ 27 cho đến 60 tuổi với điều kiện đó là những người có sức khỏe tốt và không có chống chỉ định y tế. Dự luật chưa được thông qua, đây chỉ là lần bỏ phiếu thứ nhất. Lần thứ hai vẫn biết ngày nào sẽ tranh luận. Nhưng quả thật có nhiều điểm bất đồng liên quan đến vấn đề số người phải huy động, những vùng có liên quan hay vấn đề người Ukraina ở nước ngoài : Họ có thể được huy động hay không ? Nếu có thì trong điều kiện nào ? Vẫn còn tất cả những cuộc tranh luận này ! »

Theo Trung tâm Truyền thông Quân sự Nhà nước và Global Firepower Index, quân đội Ukraina hiện có đến 850 ngàn lính. Với việc huy động quân bổ sung,  số binh sĩ chiến đấu trên tuyến đầu từ hai năm qua đã kiệt sức sẽ có thể về nhà mà quân Ukraina vẫn chống cự được với 617 ngàn quân Nga được triển khai dọc theo các đường chiến tuyến.

Sai lầm chiến lược !

Tuy nhiên, nếu như trong những tuần đầu tiên của cuộc chiến, bùng nổ vào tháng 02/2022, người dân Ukraina sôi sục nhập ngũ, thì sau nhiều tháng chiến sự đẫm máu, tiếp tục cướp đi sinh mạng của hàng ngàn người, tinh thần hăng hái ban đầu đó cũng đã biến mất, theo như ghi nhận của nhà báo Alla Lazaréva:

« Phải nói rằng những ai muốn ra đi chiến đấu thì họ đã đi rồi. Còn đối với những ai giờ mới bị gọi nhập ngũ, họ hiểu rằng đó là nghĩa vụ, nhưng đôi khi họ không còn động lực như trong đợt động viên đầu tiên. Nhưng đa số người dân hiểu rằng đất nước đang gặp nguy hiểm và sự tồn vong của quốc gia cũng đang gặp nguy hiểm. Đúng vậy, họ có thể đón nhận điều đó không phải với một sự nhiệt tình cao độ, mà đúng hơn là như một nghĩa vụ. »

Trả lời báo Pháp Le Figaro, chuyên gia quân sự Yevhen Dykyy, cựu chỉ huy binh đoàn Aidar, chỉ trích rằng dự luật này lẽ ra phải được đưa ra từ mùa thu 2022:

« Ngay từ đầu cuộc động viên ồ ạt ở Nga, đợt huy động quân lớn nhất kể từ năm 1945, rõ ràng sớm hay muộn Ukraina cũng sẽ phải làm tương tự. Nga đã huy động 450 ngàn người vào năm 2022 và bổ sung nửa triệu quân vào năm 2023. Nhưng chính quyền Kiev lúc đó vẫn nuôi ảo tưởng rằng chiến tranh sẽ sớm kết thúc và muốn tránh đưa ra một quyết định có thể trả giá đắt về mặt chính trị. Chính phủ cũng như các chính trị khách đều sai lầm trong việc phân cấp mức độ sợ hãi. Nỗi sợ mất cử tri mạnh hơn nỗi lo bị Nga chiếm đóng ! »

Về điểm này, nhà báo Alla Lazaréva thừa nhận phần nào thế bị động của chính quyền Kiev:

« Tôi nghĩ rằng chúng tôi đã không chuẩn bị chu đáo để đối phó với cuộc chiến xâm lược này, dù rằng Ukraina đã được các cơ quan tình báo nhiều nước phương Tây cảnh báo rằng cuộc xâm lược này đang được chuẩn bị, và sắp xảy ra. Đúng là việc chuẩn bị có thể phải được thực hiện một cách chín chắn và có tổ chức hơn. Nhưng tôi cho rằng các nhà lãnh đạo của chúng tôi, cho đến tận giây phút cuối cùng, đã không thể hình dung rằng Nga lại dám tấn công chúng tôi bằng máy bay, bằng bom, với rất nhiều thường dân thiệt mạng như vậy ! »

Thách thức nhân khẩu

Nếu như văn bản này vẫn còn mơ hồ về vấn đề giải ngũ cho những người đã đi chiến trường từ hai năm qua theo như đòi hỏi của nhiều người dân, phần đông là các bà mẹ, vợ và chị em các quân nhân, thì Ukraina phải đối mặt với vấn đề nguồn nhân lực hạn hẹp. Đất nước rộng hơn 603 ngàn cây số vuông chỉ có khoảng 43,5 triệu dân, ít hơn gấp ba lần so với dân số của Nga, có đến hơn 145 triệu người.

Theo Le Figaro, lệnh động viên mới này có nguy cơ làm xói mòn hơn nữa tình hình nhân khẩu. Chính quyền Kiev đối mặt với thách thức phải tuyển mộ những người trẻ tuổi hơn. Liệu dự án này có thể thực hiện vào lúc có nhiều dự phóng dân số Ukraina sẽ bị suy giảm ? Phó tổng biên tập trang mạng The Ukrainian Week lạc quan tin là Ukraina có đủ nguồn lực để bảo vệ đất nước.

« Chiến tranh đã làm cho tình hình nhân khẩu của Ukraina thêm tồi tệ, vì có nhiều triệu người đã bỏ xứ ra đi, phần đông là phụ nữ với trẻ em. Giờ có những đứa trẻ đã lớn lên ở nước ngoài. Chiến tranh kéo dài tại Ukraina từ 10 năm qua. Nga bắt đầu gây hấn từ năm 2014 bằng việc sáp nhập bán đảo Crimée và xâm lược Donbass. Quả thật là có rất nhiều người đã ra đi. Rồi nhiều đứa trẻ, trai hay gái đã trưởng thành. Nhiều phụ nữ tham gia quân đội, tôi nghĩ là có khoảng 1/3. Đúng là tình hình nhân khẩu đáng lo ngại và đang đặt ra nhiều vấn đề. Nhưng dẫu sao Ukraina cũng là một đất nước rộng lớn có hơn 40 triệu dân, vì vậy, chúng tôi vẫn có một nguồn lực để bảo vệ đất nước. »

Cân đối nhu cầu quân sự và kinh tế : Bài toán khó

Theo trang mạng Politico, bên cạnh vấn đề nhân lực, dự luật huy động quân của Ukraina còn phải đối mặt với một áp lực to lớn khác. Có tổng sản phẩm quốc nội khoảng 214 tỷ đô la, Ukraina phải dành ra hơn 1/5 của GDP, tức khoảng 46 tỷ đô la, cho nỗ lực chiến tranh.

Phân nửa trong khoản ngân sách này được dùng để trả lương cho binh lính và một phần tư là cho ngành công nghiệp quốc phòng. Một cách đơn giản, toàn bộ ngân sách chính phủ Ukraina là dành cho chiến tranh. Còn hàng tỷ tiền viện trợ từ Liên Hiệp Châu Âu và từ Mỹ là để góp phần tài trợ cho phần còn lại của nền kinh tế.

Tuy nhiên, nguồn hỗ trợ tài chính này hiện đang bị Washington chặn lại do vấp phải sự phản đối từ nhiều nghị sĩ đảng Cộng Hòa. Điều đó buộc Kiev phải tìm cách cân đối giữa việc tìm đủ số binh lính mới để tiếp tục cuộc chiến, đồng thời đảm bảo vẫn có đủ người nộp thuế và công nhân để duy trì nền kinh tế và cỗ máy công nghiệp chiến tranh.

Nỗi lo này đã được tổng thống Volodymyr Zelensky thể hiện hồi tháng 12/2023. « Việc huy động thêm từ 450 ngàn đến 500 ngàn người sẽ tiêu tốn của đất nước khoảng 12 tỷ euro và tôi muốn biết số tiền đó sẽ đến từ đâu. Xét rằng phải cần đến sáu thường dân lao động Ukraina đóng thuế để trả lương cho một người lính, tôi sẽ phải cần thêm ba triệu người lao động đâu đó để có thể trả lương cho số quân bổ sung này ».

Nghĩa vụ và đạo đức công dân

Ngày 11/01, từ Estonia, tổng thống Ukraina đã kêu gọi tất cả những công dân nào, nếu không ra trận thì có thể làm việc đóng thuế cho đất nước, cử chỉ này cũng là hành động bảo vệ quốc gia. Tổng thống Ukraina nói thêm những người Ukraina đã chạy khỏi đất nước, không chiến đấu và không nộp thuế phải đối mặt với vấn đề đạo đức.

Nhà phân tích chính trị Ukraine Volodymyr Fesenko cho biết dự luật huy động binh lính rất không được lòng dân, nên các chính trị gia ngại tự đề xuất. Làm thế nào cân bằng lợi ích tối ưu giữa việc thỏa mãn các nhu cầu quân sự, các năng lực và nhu cầu tài chính – kinh tế của quốc gia ; giữa tiền tuyến và hậu phương, đây sẽ là một bài toán khó cho ông Zelensky.

Nhiều mối lo ngại cho rằng viết rút đàn ông ra khỏi văn phòng, nhà xưởng và bắt họ mặc đồng phục có thể sẽ làm tổn hại đến nền kinh tế. Với Kazarin, một binh sĩ Ukraina, mối lo này có lẽ đã bị thổi phồng quá mức.

Ông kết luận : « Họ chỉ quên rằng trong trường hợp động viên thành công, tất cả những người đã cầm vũ khí trong vài năm qua sẽ được giải ngũ sau một năm nữa. Nhiều người phục vụ trong quân đội hiện nay là những doanh nhân, chuyên gia và chuyên viên công nghệ thông tin khá thành đạt trước chiến tranh. Họ đã giữ mặt trận trong hai năm để lại hậu phương cho quý vị. Và giờ thì đến lượt quý vị ! »

Đây cũng là lời kêu gọi của nhật báo Lviv tại Ukraina !

* Hezbollah phóng 'hàng chục rocket' vào Israel

Hezbollah cho biết họ đã bắn "hàng chục quả rocket" vào thành phố Kiryat Shmona ở miền bắc Israel ngày 15-2.

Hành động này nhằm trả thù việc 10 thường dân thiệt mạng trong hai đợt tấn công của Israel vào miền nam Lebanon vào ngày hôm trước.

Theo Hãng tin Reuters, một quan chức cấp cao của Hezbollah cho hay Israel sẽ phải "trả giá" cho các cuộc tấn công hôm 14-2, mà ông mô tả là "tội ác". Các bác sĩ và cảnh sát Israel cho biết một số rocket đã tấn công Kiryat Shmona và gây thiệt hại. Hiện chưa có cập nhật về thương vong.

* Houthi nhận trách nhiệm tấn công tàu chở hàng ở vịnh Aden

Trong tuyên bố mới nhất, lực lượng Houthi ở Yemen nhận trách nhiệm về vụ tấn công tên lửa vào tàu chở hàng "Lycavitos" treo cờ Barbados ở vịnh Aden ngày 15-2.

Phía Houthi cho biết con tàu trên là của Anh. Cụ thể, tàu này được quản lý bởi Công ty Helikon Shipping Enterprises, có văn phòng tại London (Anh), Athens (Hy Lạp) và Đại Liên (Trung Quốc).

* Israel yêu cầu Tòa án Thế giới không ban hành lệnh khẩn cấp ở Rafah

Israel đã yêu cầu Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) bác bỏ yêu cầu của Nam Phi về việc ban hành các biện pháp khẩn cấp bổ sung vì kế hoạch của Israel nhằm mở rộng cuộc tấn công ở Dải Gaza vào thành phố Rafah.

Trong các tài liệu do ICJ, còn được gọi là Tòa án Thế giới, công bố ngày 15-2, Israel lập luận rằng các biện pháp khẩn cấp được ban hành ba tuần trước đã bao quát "tình hình chiến sự ở Gaza nói chung" và tòa án nên từ chối yêu cầu của Nam Phi.

* Thủ tướng Anh kêu gọi Israel cho phép chuyển viện trợ tới Gaza

Trong cuộc gọi với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Thủ tướng Anh Rishi Sunak kêu gọi Israel mở hoàn toàn cửa khẩu Kerem Shalom để cho phép chuyển viện trợ quốc tế tới Dải Gaza thông qua cảng Ashdod.

Một tuyên bố từ Phố Downing ngày 15-2 cho biết: "Thủ tướng nhấn mạnh quy mô của cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Dải Gaza và kêu gọi Israel mở hoàn toàn cửa khẩu Kerem Shalom, cho phép chuyển hàng viện trợ quốc tế qua cảng Ashdod".

* Mỹ tấn công mạng tàu gián điệp nghi của Iran

Ngày 15-2, NBC News dẫn lời ba quan chức Mỹ đưa tin Washington gần đây đã tiến hành một cuộc tấn công mạng nhắm vào một tàu quân sự của Iran ở Biển Đỏ và vịnh Aden, cho rằng tàu Iran đang thu thập thông tin tình báo về các tàu chở hàng.

Vụ tấn công mạng nêu trên được biết đã diễn ra cách đây một tuần. Đây là một phần trong phản ứng của chính phủ đối với cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn ở Iraq. Các cuộc tấn công đã khiến 3 quân nhân Mỹ thiệt mạng ở Jordan vào cuối tháng trước.

* Tổng thống Putin kêu gọi người Nga sinh thêm con

Ngày 15-2, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết các gia đình Nga phải sinh ít nhất hai người con vì sự sống còn của dân tộc và ba người trở lên nếu muốn phát triển và thịnh vượng.

Nga được biết đã phải gánh chịu thương vong nặng nề kể từ khi phát động "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine gần hai năm trước.

Giữa bối cảnh đó, Tổng thống Putin nói với các nhân viên tại một nhà máy sản xuất xe tăng ở vùng Urals rằng mỗi gia đình chỉ có hai con là tối thiểu nếu người dân Nga muốn bảo vệ bản sắc của mình.

"Nếu chúng ta muốn tồn tại với tư cách là một dân tộc - hay như các nhóm dân tộc sinh sống ở Nga - thì (mỗi gia đình) phải có ít nhất hai đứa trẻ", ông Putin nói.

Tổng thống Nga cũng cảnh báo nếu mỗi gia đình chỉ có một đứa con, dân số sẽ giảm xuống. "Và để mở rộng và phát triển, bạn cần ít nhất ba đứa con", ông Putin nói thêm.

* Ba Lan bắt một công dân Ukraine nghi làm việc cho tình báo Nga

Ba Lan đã bắt giữ một người đàn ông làm việc cho tình báo Nga. Cơ quan an ninh Ba Lan cho hay đây là người lên kế hoạch thực hiện hành vi phá hoại, bao gồm đốt cháy các cơ sở ở thành phố Wroclaw phía tây Ba Lan.

Là trung tâm cung cấp quân sự của phương Tây cho Ukraine, Ba Lan cho biết họ đã trở thành mục tiêu chính của các điệp viên Nga, cáo buộc Matxcơva và đồng minh Belarus đang cố gắng gây bất ổn cho nước này.

"Cơ quan An ninh nội địa đã nhận được thông tin rằng một công dân Ukraine, đại diện cho cơ quan mật vụ Nga, đang lên kế hoạch phóng hỏa các cơ sở ở Wroclaw, nằm gần các cơ sở hạ tầng quan trọng chiến lược", cơ quan an ninh Ba Lan khẳng định.