Đăng ngày: 16/01/2024 - 15:26

4 phút

(AFP) – Miến Điện : Một nhóm nổi dậy thông báo ‘‘kiểm soát’’ được một thành phố miền tây giáp Bangladesh. Nhóm nổi dậy vũ trang thuộc sắc tộc Arakhan (AA) hôm 14/01/2024 thông báo đã chiếm được thành phố Paletwa, bang Chin, cách biên giới 20 km, cùng 6 đồn bốt của tập đoàn quân sự gần biên giới. Thông tin hiện chưa được AFP kiểm chứng. Chiến dịch tấn công nói trên được coi là chấm dứt giai đoạn ngừng bắn kéo dài tại khu vực kể từ cuộc đảo chính. Nhóm nổi dậy AA là một trong ba nhóm vũ trang chính tham gia vào đợt tấn công quy mô chưa từng có, bắt đầu từ cuối tháng 10/2023, nhắm vào tập đoàn quân sự kể từ sau đảo chính.

(AFP) - Bắc Kinh: Washington « bôi xấu » Trung Quốc khi chỉ trích Nauru cắt đứt quan hệ với Đài Loan. Ngày 15/01/2024, người phát ngôn bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Matthew Miller cho rằng quyết định của chính phủ Nauru cắt đứt quan hệ với Đài Bắc chỉ hai ngày sau khi ông Lại Thanh Đức được bầu làm tổng thống « gây thất vọng ». Trong buổi họp báo ngày 16/01, bà Mao Ninh, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc lên án phát biểu « vô trách nhiệm », « vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc ‘Một nước Trung Hoa’ » của đồng nhiệm Mỹ.

(AFP) - Trung Quốc bổ nhiệm con trai Hồ Cẩm Đào làm thứ trưởng. Hồ Hải Phong, 51 tuổi, con trai cựu chủ tịch Hồ Cẩm Đào (2003 – 2013), được bỏ nhiệm làm thứ trưởng bộ Dân Sự, theo thông cáo của chính phủ Trung Quốc ngày 16/01/2024. Hồ Cẩm Đào, năm nay 81 tuổi, sức khỏe yếu, đã thu hút sự chú ý của giới truyền thông, khi được cho là bị áp giải đưa ra ngoài trái với ý muốn của ông trong lễ bế mạc Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc hồi tháng 10/2022. 

(AFP) - Ukraina sơ tán thường dân tại khoảng hai chục ngôi làng. Thống đốc vùng Kharkiv Oleg Synegoubov ngày 16/01/2024 đã ra lệnh sơ tán người dân tại 26 ngôi làng ở phía đông bắc Ukraina do quân đội Nga liên tục tấn công trong khu vực. Trên mạng xã hội, ông liệt kê rõ tên của 26 địa phương có liên quan, nơi sinh sống của khoảng hơn 3.000 thường dân, trong đó có 279 trẻ em. 

(AFP) – Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ xuất viện sau 2 tuần điều trị. Ông Lloyd Austin ra thông báo cho biết mong muốn phục hồi nhanh chóng và nóng lòng quay trở lại công việc tại Lầu Năm Góc. Vị bộ trưởng 70 tuổi đã biết ông mắc bệnh ung thư tiền liệt tuyến từ đầu tháng 12/2023. Ngày 22/12, ông được phẫu thuật, rồi phải nhập viện trở lại từ ngày 01/01 do biến chứng. Nhà Trắng chỉ được biết tình trạng sức khỏe của lãnh đạo bộ Quốc Phòng ngày 04/01, và chính thức thông báo tin ngày hôm sau 05/01. Việc tình trạng sức khỏe của lãnh đạo quốc phòng Mỹ không được thông tin minh bạch đã gây một làn sóng chỉ trích mạnh mẽ trên truyền thông và từ phe đối lập.

(RFI) - Nông dân Đức biểu tình phản đối chính phủ cắt trợ cấp. Ngày 15/01/2024, gần chục nghìn người, cùng với 3.000 máy kéo và 2.000 xe tải đã đổ về Berlin để gây sức ép với các nhà lãnh đạo sau khi chính phủ thông báo hủy trợ cấp vào tháng 12/2023, trong đó có quyết định xóa dần trợ cấp về diesel cho thiết bị nông nghiệp trong vòng 3 năm. Phong trào biểu tình diễn ra trên khắp nước Đức từ ngày 08/01, phong tỏa nhiều khu vực. Chính phủ quyết định cắt một số khoản trợ cấp theo lệnh của các thẩm phán Hội Đồng Bảo Hiến về thắt chặt quy định ngân sách của Đức.

(AFP) - Pháp có hơn 68,4 triệu dân năm 2024. Theo số liệu do Viện Nghiên cứu và Thống kê Quốc gia Pháp (INSEE) công bố hôm nay, 16/01/2024 , tính từ ngày 01/01/2024, nước Pháp có trên 68,4 triệu dân, tăng 0,3% so với năm 2023. Tuy nhiên, tỷ lệ sinh đẻ trong năm 2023 có xu hướng giảm khi cả nước chỉ có 678 ngàn trẻ ra đời, giảm đến 6,6% so với cùng kỳ năm 2022. Cùng kỳ, nước Pháp có 631 ngàn người tử vong, giảm 6,5% so với năm 2022, một năm được đánh dấu bởi đại dịch Covid-19 và những đợt nắng nóng cực độ. Nhìn chung, cân bằng tự nhiên của dân số Pháp vẫn ở mức dương, tăng thêm 47 ngàn người. 

(AFP) - Ca sĩ - nhạc sĩ Anh Elton John nằm trong số nghệ sĩ « EGOT » hiếm hoi. EGOT là từ viết tắt của Emmy Award (cho truyền hình), Grammy (âm nhạc), Oscar (điện ảnh), Tony (sân khấu). Tối 15/01/2024, nhạc sĩ 76 tuổi được trao giải Emmy buổi trình diễn hay nhất cho concert Elton John Live : Farrewell from Dodger Stadium từ giã sự nghiệp của ông ngay tại Los Angeles ngày 20/11/2022. Elton John trở thành nghệ sĩ thứ 19 đạt được thành tích này., sau các tên tuổi như Audrey Hepburn, Whoopi Goldberg, Mel Brooks, John Legend, Viola Davis…

Hôm 16/1, quân đội Hoa Kỳ cho biết đã tiến hành một cuộc tấn công mới nhằm vào lực lượng Houthi có trụ sở tại Yemen, đánh trúng các tên lửa chống hạm trong cuộc tấn công thứ ba vào nhóm được Iran hậu thuẫn trong những ngày gần đây, theo hãng tin AP.

Cuộc tấn công diễn ra khi lực lượng Houthi được Iran hậu thuẫn tuyên bố chịu trách nhiệm về vụ tấn công tên lửa nhằm vào tàu chở hàng Zografia mang cờ Malta, cũng vào hôm 16/1, ở Biển Đỏ. Con tàu này bị trúng tên lửa nhưng không ai bị thương. Bộ Chính sách Đảo và Vận tải Hy Lạp cho hay con tàu này đang đi về phía bắc tới Kênh đào Suez thì bị tấn công.

Theo tuyên bố của Bộ Tư lệnh Trung tâm Hoa Kỳ, cuộc tấn công qua đêm phá hủy 4 tên lửa đạn đạo của Houthi đang chuẩn bị phóng và gây ra mối đe dọa rõ rệt đối với các tàu buôn và tàu Hải quân Hoa Kỳ trong khu vực. Tuyên bố cho biết cuộc tấn công của Houthi vào tàu Zografia xảy ra sau đó cũng hôm 16/1 và liên quan đến một tên lửa đạn đạo chống hạm, song cũng theo tuyên bố, con tàu này vẫn tiếp tục quá cảnh qua Biển Đỏ.

Vụ tấn công qua lại mới nhất này cho thấy các cuộc tấn công của Houthi nhằm vào tàu bè trong khu vực không có dấu hiệu ngừng lại, bất chấp cuộc tấn công lớn của Mỹ và Anh vào nhóm này hôm 12/1, ném bom hơn 60 mục tiêu ở 28 địa điểm bằng tên lửa Tomahawk phóng từ tàu chiến, tàu ngầm và máy bay chiến đấu.

Cố vấn an ninh quốc gia thuộc Nhà Trắng Jake Sullivan hôm 16/1 cảnh báo rằng việc giải quyết mối đe dọa Houthi đang diễn ra là một vấn đề “tất cả cùng chung tay” mà Mỹ và các đồng minh phải giải quyết để giảm thiểu tác động đến nền kinh tế toàn cầu. Và ông nói rằng các cuộc tấn công trên biển, cùng với các mối đe dọa đang diễn ra từ các phiến quân được Iran hậu thuẫn khác ở Iraq, Syria và Lebanon có nghĩa là các đồng minh phải “cảnh giác trước khả năng rằng trên thực tế, thay vì hướng tới giảm leo thang, chúng ta đang ở trong một tình thế phải leo thang ứng phó”.

Chuẩn Tướng Yahya Saree, người phát ngôn quân sự của Houthi, nói trong một tuyên bố được ghi âm trước rằng nhóm này khai hỏa sau khi thủy thủ đoàn của con tàu từ chối trả lời các cuộc gọi cảnh báo và tàu đang hướng tới một cảng ở Israel. Theo trang web theo dõi vận chuyển Vessel Finder, tàu Zografia đang trên đường tới Suez, Ai Cập.

Quân đội Houthi cho hay tàu Zografia, do một công ty Hy Lạp quản lý, không có hàng hóa trên tàu và chỉ bị thiệt hại vật chất. Thủy thủ đoàn bao gồm 20 người Ukraina, 3 người Philippines và một người Gruzia.

Hôm 16/1, quân đội Mỹ cho biết rằng giữa lúc có các cuộc tấn công mới nhất, lực lượng SEAL của Hải quân Hoa Kỳ đã thu giữ các bộ phận tên lửa do Iran sản xuất và các vũ khí khác từ một con tàu đi tới phiến quân Houthi của Yemen, trong một cuộc đột kích vào tuần trước khiến hai lính biệt kích của SEAL bị mất tích.

Cuộc đột kích này đánh dấu vụ bắt giữ mới nhất của Hải quân Hoa Kỳ và các đồng minh của họ đối với các chuyến hàng vũ khí dành cho quân nổi dậy, nhóm đã tiến hành một loạt cuộc tấn công hiện đang đe dọa thương mại toàn cầu ở Biển Đỏ và Vịnh Aden vì cuộc chiến của Israel với Hamas ở Dải Gaza. Các bộ phận tên lửa bị thu giữ bao gồm các loại có thể được sử dụng trong các cuộc tấn công vừa nêu.

Cuộc đột kích của SEAL diễn ra hôm 11/1, với việc lực lượng biệt kích xuất phát từ tàu USS Lewis B. Puller được yểm trợ bởi máy bay không người lái và trực thăng, với Bộ Tư lệnh Trung tâm của quân đội Hoa Kỳ cho biết nó diễn ra ở Biển Ả rập.

Lực lượng SEAL di chuyển trên các tàu chiến đấu hoạt động đặc biệt cỡ nhỏ do thủy thủ đoàn tác chiến đặc biệt của hải quân điều khiển để lên tàu USS Lewis B. Puller. Vì họ lên tàu giữa lúc biển động, khoảng 8 giờ tối, giờ địa phương, một lính SEAL bị sóng cao đánh ngã và một đồng đội đã lao theo người lính đó. Cả hai vẫn còn mất tích.

Bộ Tư lệnh Trung tâm cho hay lực lượng SEAL đã tìm thấy các bộ phận của tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo, bao gồm cả thiết bị đẩy và dẫn đường, cũng như đầu đạn. Bộ Tư lệnh Mỹ nói thêm rằng các bộ phận phòng không cũng được tìm thấy.

“Phân tích ban đầu cho thấy những loại vũ khí tương tự như thế này đã được phe Houthi sử dụng để đe dọa và tấn công những thủy thủ vô tội trên các tàu buôn quốc tế quá cảnh ở Biển Đỏ”, Bộ Tư lệnh Trung tâm nói trong một tuyên bố.

Những hình ảnh do quân đội Mỹ công bố được AP phân tích cho thấy các bộ phận giống như động cơ tên lửa và những bộ phận khác đã bị thu giữ trước đó. Cũng có những thứ dường như là một tên lửa hành trình chống hạm với động cơ phản lực nhỏ, loại được phe Houthi và Iran sử dụng.

Ông Fabian Hinz, chuyên gia tên lửa và nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), nói rằng trong các bức ảnh còn có một đầu đạn tương tự được thấy trong các tên lửa chống hạm của Iran, dựa trên thiết kế trước đó của Trung Quốc.

Ông Hinz nói: “Nhìn vào kích thước và độ chắc chắn của nó, nó trông rất giống một đầu đạn chống hạm”.

Ông Hinz cũng lưu ý rằng đầu đạn trong ảnh có nhãn dán ghi “GHAD” trên đó. Iran có tên lửa chống hạm mang tên Ghadir.

Bộ Tư lệnh Trung tâm cho biết Hải quân Mỹ cuối cùng đã đánh chìm con tàu chở vũ khí sau khi cho rằng nó không an toàn. Thủy thủ đoàn gồm 14 người của con tàu đã bị bắt giữ.

Nhóm Houthi chưa thừa nhận vụ bắt giữ và phái đoàn của Iran tại Liên Hiệp Quốc cũng không trả lời yêu cầu bình luận. Tuy nhiên, Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei ca ngợi các cuộc tấn công của Houthi.

Một nghị quyết của LHQ cấm chuyển giao vũ khí cho phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen. Tehran từ lâu phủ nhận việc cung cấp vũ khí cho quân nổi dậy, bất chấp các bằng chứng xác thực, nhiều vụ bắt giữ và ý kiến của các chuyên gia khẳng định các vũ khí này liên quan đến Iran.

Kể từ tháng 11/2023, lực lượng Houthi nhiều lần nhắm mục tiêu vào các tàu thuyền ở Biển Đỏ với lý do họ đang trả thù cuộc tấn công của Israel đánh vào Hamas ở Gaza. Nhưng họ thường xuyên nhắm mục tiêu vào các tàu ít có hoặc không có mối liên hệ rõ ràng với Israel, gây nguy hiểm cho hoạt động vận chuyển trên tuyến đường quan trọng của thương mại toàn cầu.

Các cuộc không kích do Mỹ dẫn đầu cũng nhắm vào các vị trí của Houthi hôm 13/1. Để đáp trả, lực lượng Houthi phóng một tên lửa vào tàu chở hàng thuộc sở hữu của Mỹ có tên Gibraltar Eagle ở Vịnh Aden vào ngày 15/1, làm tăng thêm rủi ro trong cuộc xung đột.

* Pháp tuyên bố không tấn công vào Yemen cùng Mỹ, Anh để tránh leo thang chiến tranh
* Matxcơva sẽ không từ bỏ những gì "chiến dịch quân sự đặc biệt" gặt hái được
* Sau khi đuổi Pháp đi, Niger bắt tay quan hệ quân sự với Nga

Mỹ tiếp tục tấn công Houthi tại Yemen

Theo Hãng tin Reuters, ngày 16-1, Nhà Trắng tuyên bố quân đội Mỹ vừa tiến hành cuộc tấn công mới nhắm vào bốn tên lửa đạn đạo chống hạm chuẩn bị được phiến quân Houthi phóng từ khu vực kiểm soát của nhóm này trên lãnh thổ Yemen.

Người phát ngôn Nhà Trắng John Kirby cho biết: "Chúng tôi đang không tìm cách mở rộng [xung đột tại Biển Đỏ]. Nhóm Houthi cần đưa ra quyết định và họ vẫn còn thời gian để đưa ra quyết định đúng đắn. Đó là việc ngừng các cuộc tấn công liều lĩnh này".

Cũng trong ngày 16-1, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khẳng định Paris không tham gia các cuộc tấn công của Mỹ nhắm vào nhóm Houthi nhằm tránh leo thang căng thẳng khu vực. Pháp có cách tiếp cận "mang tính phòng thủ" với Biển Đỏ và sẽ kiên định với quan điểm này, theo ông Macron.

Israel - Hamas đạt thỏa thuận tăng cường viện trợ cho người dân Gaza

Qatar và Pháp vừa làm trung gian giúp Israel và phong trào Hồi giáo Hamas đạt thỏa thuận quan trọng về việc viện trợ cho người dân Gaza. Hamas sẽ tiến hành chăm sóc y tế khẩn cấp cho 45 con tin Israel còn bị nhóm này bắt giữ, đổi lại Israel sẽ tạo điều kiện để hàng cứu trợ nhân đạo và y tế cho nhóm thường dân dễ bị tổn thương vào Dải Gaza.

Doha và Paris khẳng định các lô hàng cứu trợ sẽ rời Qatar để đến Ai Cập trong ngày 17-1. Từ Ai Cập, số hàng này sẽ đi qua cửa khẩu Rafah để đến tay những người Palestine ở Gaza.

Nga nhận định cuộc họp tìm hòa bình của Ukraine "vô nghĩa"

Ngày 16-1, Matxcơva khẳng định kế hoạch giải quyết cuộc chiến kéo dài gần hai năm ở Ukraine của tổng thống nước này, ông Volodymyr Zelensky, không thể thành công.

Bình luận trên website của mình, Bộ Ngoại giao Nga khẳng định các cuộc họp tìm kiếm hòa bình do Ukraine tổ chức, trong đó có cuộc họp vừa kết thúc tại thị trấn Davos, bang Graubünden (Thụy Sĩ) ngày 14-1, là "vô nghĩa và có hại".

Thay vì đưa Kiev gần với hòa bình hơn, bộ này cho rằng cuộc họp trên đã phơi bày sự khác biệt giữa hàng chục quốc gia và vấn đề Ukraine, đồng thời không khiến những phương án kết thúc chiến tranh của chính quyền ông Zelensky được ủng hộ hơn.

Cũng trong ngày 16-1, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sự tồn tại của Ukraine dưới tư cách một quốc gia có thể đối mặt "tổn thương không thể chữa lành" nếu tình hình chiến sự hiện tại vẫn tiếp tục.

Người đứng đầu Điện Kremlin tuyên bố đanh thép rằng Matxcơva sẽ không từ bỏ những gì "chiến dịch quân sự đặc biệt" gặt hái được.

Nga và Niger đạt thỏa thuận phát triển quan hệ quân sự

Ngày 16-1, Bộ Quốc phòng Nga cho biết nước này và chính quyền quân sự tại Niger đã đạt thỏa thuận phát triển quan hệ hợp tác quân sự.

"Các bên ghi nhận tầm quan trọng của việc phát triển quan hệ Nga - Niger trong mảng quốc phòng và thống nhất tăng cường hành động chung nhằm làm ổn định tình hình trong khu vực", bộ này tuyên bố.

Cơ quan này cũng nhấn mạnh Matxcơva và Niamey sẽ duy trì đối thoại nhằm "tăng khả năng sẵn sàng chiến đấu" của quân đội Niger.

Hồi tháng 7-2023, quân đội Niger lật đổ tổng thống Mohamed Bazoum và nắm quyền điều hành đất nước.

Chính quyền quân sự Niger đã đuổi quân đội Pháp đóng tại nước này, đồng thời chấm dứt nhiều thỏa thuận an ninh với Liên minh châu Âu (EU). Điều này khiến nhiều nước phương Tây lo ngại nước này sẽ thành "bàn đạp" mới của Nga tại khu vực Tây Phi.

Nga - Triều Tiên ca ngợi tình đồng chí

Ngày 16-1, ông Putin đã có cuộc hội đàm hiếm hoi với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Triều Tiên Choe Son Hui.

Theo Điện Kremlin, trọng tâm của cuộc họp là báo cáo với tổng thống Nga kết quả cuộc họp vừa kết thúc giữa ông Lavrov và bà Choe. Ngoài ra, chưa có thông tin cụ thể nào thêm.

Trước đó, trong cuộc hội đàm giữa ngoại trưởng hai nước, bà Choe đã ca ngợi việc tiến hành những thỏa thuận được Matxcơva và Bình Nhưỡng ký kết trong chuyến công du Nga của lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un hồi tháng 9-2023.

"Việc hai ngoại trưởng thường xuyên gặp gỡ và làm sâu sắc mối quan hệ đồng chí là minh chứng cho quan hệ hữu nghị Nga - Triều, vốn đã có lịch sử giao hảo và truyền thống, đang tiến về phía trước dựa trên những kế hoạch đã được các nhà lãnh đạo thống nhất", bà Choe chia sẻ.

Hãng tin Reuters khẳng định một trong những điều nhiều khả năng sẽ được bàn luận trong cuộc họp giữa ông Putin và hai vị ngoại trưởng là chuyến thăm chính thức của tổng thống Nga đến Triều Tiên.

Trong chuyến công du đến Nga hồi tháng 9-2023 của ông Kim, ông Putin đã nhận lời mời thăm Bình Nhưỡng từ nhà lãnh đạo Triều Tiên.