* Israel tập trung đánh phá nơi ẩn náu của chỉ huy quân sự Hamas dưới lòng đất
* Ukraine nói Nga đang tập trung tên lửa cho cuộc tấn công vào mùa đông
* Ông Biden trấn an: Quan hệ Mỹ - Trung ổn định sẽ tốt cho thế giới

Tin tức thế giới nổi bật: Xung đột Israel - Hamas

* Quân đội Israel tuyên bố tấn công địa điểm mà các chỉ huy cấp cao Hamas đang ẩn náu dưới lòng đất. Người phát ngôn Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) Daniel Hagari nói rằng quân đội Israel đã thực hiện 2 cuộc không kích quy mô lớn vào các cơ sở hạ tầng dưới lòng đất của Hamas ở Dải Gaza trong những ngày gần đây, theo báo The Times of Israel ngày 17-11.

Chẳng hạn tại một địa điểm dưới lòng đất, có nhiều chỉ huy cấp cao của Hamas đang ẩn náu, trong đó có ông Ahmed Ghandour (chỉ huy lữ đoàn phía bắc Gaza của Hamas) và ông Ayman Siam (người đứng đầu đơn vị phóng rocket của Hamas).

Ông Hagari nói rằng ông không thể cung cấp thông tin chi tiết hơn về các cuộc tấn công này, nhưng "có thể nói chắc chắn rằng địa điểm dưới lòng đất nơi họ ẩn náu đã bị hư hại rất nặng nề".

* Mỹ tuyên bố không chia sẻ thông tin tình báo về Hamas và Bệnh viện Al Shifa ở Gaza. Theo Hãng tin Reuters, ngày 16-11, người phát ngôn Nhà Trắng John Kirby nói rằng Mỹ sẽ không chia sẻ bất kỳ thông tin tình báo nào của Israel hoặc cung cấp chi tiết về đánh giá tình báo của riêng mình liên quan cáo buộc "Hamas đã sử dụng Bệnh viện Al Shifa ở Gaza làm trung tâm chỉ huy và có thể là làm cơ sở lưu trữ vũ khí".

Ông Kirby cho biết Mỹ tự tin vào đánh giá từ các cơ quan tình báo của mình về hoạt động của Hamas tại Bệnh viện Al Shifa ở Gaza. Tuy nhiên ông từ chối cung cấp thông tin chi tiết trong nhiều ngày qua.

* Bang Florida của Mỹ bị kiện về lệnh cấm các nhóm sinh viên ủng hộ Palestine. Theo Hãng tin Reuters, ngày 16-11, Liên đoàn Tự do dân sự Mỹ (ACLU) đã kiện bang Florida sau khi hệ thống đại học Florida tháng trước ra lệnh cho các trường đại học đóng cửa các chi nhánh của Hội đoàn sinh viên vì công lý ở Palestine (SJP).

ACLU lập luận rằng với lệnh cấm các nhóm sinh viên ủng hộ Palestine, bang Florida của thống đốc Ron DeSantis đang vi phạm quyền tự do ngôn luận của sinh viên trong bối cảnh tình trạng căng thẳng xuất hiện trong các trường đại học ở Mỹ vì cuộc xung đột Israel - Hamas.

Ông Howard Simon, giám đốc điều hành ACLU ở Florida, nói: "Nếu các quan chức Florida nghĩ rằng việc bịt miệng các sinh viên ủng hộ Palestine sẽ bảo vệ cộng đồng Do Thái thì họ đã sai lầm".

* Cảnh sát bắt người biểu tình chống Israel trên cầu San Francisco ở Mỹ. Theo Hãng tin Reuters, hàng chục cảnh sát đã tìm kiếm từ ô tô này đến ô tô khác để bắt giữ những người biểu tình chống Israel vào hôm 16-11, khi nhà chức trách dần mở lại cầu qua vịnh (Bay Bridge) hướng tới thành phố San Francisco, nơi diễn ra Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC.

Các tin tức thế giới khác

* Ông Biden trấn an tại hội nghị APEC, nói rằng quan hệ Mỹ - Trung ổn định sẽ có lợi cho thế giới. Theo Hãng tin AFP, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nói với các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương về cam kết "chúng tôi sẽ không đi đâu cả!" của Mỹ tại Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC ở thành phố San Francisco vào ngày 16-11, đồng thời nhấn mạnh quan hệ Mỹ - Trung ổn định không chỉ tốt cho hai nước mà còn cho cả thế giới.

* Ông Zelensky nói Nga đang "tích lũy" tên lửa cho đợt tấn công mùa đông. Theo Hãng tin AFP, phát biểu trước báo giới ngày 16-11, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng các lực lượng Nga có thể đang dự trữ tên lửa để tấn công các cơ sở năng lượng Ukraine trong những tháng mùa đông tới.

* Phái đoàn Nga rời Bình Nhưỡng sau chuyến thăm hai ngày. Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) tường thuật Bộ trưởng Tài nguyên thiên nhiên Nga Alexander Kozlov đã gặp Thủ tướng Triều Tiên Kim Tok Hun và hội đàm vào hôm 16-11, sau đó rời Bình Nhưỡng cùng ngày.

Cuộc gặp diễn ra trong "bầu không khí thân thiện" với sự có mặt của các quan chức cấp cao khác của hai bên. 

Phái đoàn Nga do ông do Kozlov dẫn đầu đến thăm Triều Tiên từ hôm 14-11, trong lúc hai nước tăng cường hợp tác sau cuộc gặp giữa lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un và Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi tháng 9.

* Thẩm phán New York tạm dừng lệnh "bịt miệng" ông Trump. Theo Hãng tin Reuters, ngày 16-11, thẩm phán tòa phúc thẩm New York David Friedman đã tạm dừng lệnh cấm cựu tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu công khai về nhân viên tòa án trong phiên tòa xét xử gian lận dân sự ở bang này.

Trước đó, thẩm phán giám sát phiên tòa Arthur Engoron đã áp đặt lệnh "bịt miệng" vào ngày 3-10 sau khi ông Trump chia sẻ một bài đăng công kích thư ký hàng đầu của thẩm phán này trên mạng xã hội. Ông đã phạt ông Trump tổng cộng 15.000 USD vì hai lần vi phạm lệnh.

Đăng ngày: 16/11/2023 - 14:48Sửa đổi ngày: 16/11/2023 - 14:50

5 phút

Khai mạc thượng đỉnh APEC hôm nay 16/11/2023, tổng thống Mỹ Joe Biden thúc đẩy sáng kiến « Khuôn Khổ Kinh Tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương » (IPEF) vì thịnh vượng chung để chiêu dụ các đối tác tại một khu vực mà Bắc Kinh liên tục mở rộng ảnh hưởng cả về kinh tế lẫn quân sự. 

Chủ tịch Tập Cận Bình ngay từ hôm 15/11/2023 đã trấn an các doanh nhân Mỹ rằng Trung Quốc luôn là « một đối tác và là một nước bạn » của Hoa Kỳ, luôn mở rộng cửa đón đầu tư quốc tế và không có ý định « gây chiến » với bất kỳ một quốc gia nào. Tuyên bố này gián tiếp xua tan những lo ngại xảy ra xung đột giữa hai siêu cường kinh tế thế giới. Ông Tập Cận Bình không chỉ trấn an các doanh nhân Mỹ mà còn gửi thông điệp đến tất cả các nhà đầu tư nước ngoài, vào lúc mà FDI vào Hoa Lục, lần đầu tiên từ 1998, rơi vào tình trạng « thâm hụt », tức là vốn đầu tư ngoại quốc rút khỏi Trung Quốc cao hơn số vốn mới đổ vào « công xưởng của thế giới » này. 

Trở lại Hoa Kỳ lần này vào lúc quan hệ Bắc Kinh -Washington đang trong giai đoạn « tồi tệ » vì nhiều lý do, lãnh đạo Trung Quốc cố gắng chứng minh rằng hai nền kinh tế hàng đầu « tuy có liên hệ phức tạp và là đối thủ cạnh tranh với nhau, nhưng đôi bên sẽ cố gắng kềm chế, tránh để tình hình xấu đi thêm, ảnh hưởng đến ổn định, thịnh vượng chung của toàn cầu ». Một số nhà quan sát cho rằng có thể ông Tập Cận Bình không có nhiều chọn lựa vào lúc mà Bắc Kinh cần đầu tư trực tiếp nước ngoài và toàn cảnh kinh tế Trung Quốc đang khá ảm đạm.

Trái lại, về phía Hoa Kỳ, mức tăng trưởng và các chỉ số thất nghiệp, sản xuất … đều đang rất khả quan và đây là một lợi thế nhất định đối với ông Biden. Tiếc là nguyên thủ quốc gia Mỹ không thể khai thác thế thượng phong đó một cách tối đa trong đối thoại với các nước châu Á -Thái Bình Dương.

Nhà Trắng muốn lợi dụng thượng đỉnh APEC ở San Francisco để đẩy mạnh sáng kiến IPEF lên một « tầm cao mới », mở rộng hợp tác trong nhiều lĩnh vực giữa Washington với 13 đối tác khác trong khu vực, mà phần lớn là thành viên APEC.

Sáng kiến của Mỹ trên nguyên tắc bao gồm 4 vế, trong đó hợp tác về năng lượng và chống tham nhũng. Mới đây các bên cũng đã đồng ý về nguyên tắc giảm thiểu rủi ro chuỗi cung ứng bị gián đoạn. Tuy nhiên, bộ Thương Mại Hoa Kỳ cho biết 14 nước tham gia Khuôn Khổ Kinh Tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương chưa đạt được đồng thuận về thương mại.

Theo giới phân tích được Reuters trích dẫn, trước mắt đây là một « vố đau » đối với chính quyền Biden, bởi thương mại là « hồ sơ quan trọng hơn cả » trong đối thoại giữa Washington với các quốc gia châu Á -Thái Bình Dương. Thế nhưng, hơn một năm trước các quộc bầu cử quan trọng tại Hoa Kỳ, Nhà Trắng ý thức được rằng cử tri Mỹ không mặn mà với viễn cảnh mở rộng thêm thị trường Mỹ cho các đối tác nước ngoài.  

Vậy làm thế nào để Washington khẳng định lại với các thành viên APEC về mức độ quan tâm của Hoa Kỳ với khu vực này để làm đối trọng với ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc ?

Từ năm 2011 đến nay, Mỹ mới lại có dịp tổ chức hội nghị APEC. Từ khi lên cầm quyền tháng Giêng 2021 đây là lần đầu tiên Joe Biden trực tiếp tiếp xúc với các lãnh đạo của khối này. Tháng 5/2022, tổng thống Biden đã đề xuất sáng kiến IPEF, sáu năm sau khi người tiền nhiệm Donald Trump đơn phương rút nước Mỹ ra khỏi Hiệp Định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương TPP mà Washington đã ký kết với 11 nước.

Sáng kiến Khuôn Khổ Kinh Tế Ấn Độ Dương -Thái Bình Dương quy tụ tổng cộng 14 quốc gia có trọng lượng kinh tế tương đương với 40 % GDP toàn cầu, trong đó có nhiều thành viên quan trọng như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Úc, Singapore và một số nền kinh tế đang phát triển mạnh như Việt Nam, Ấn Độ hay Indonesia. Sáng kiến của tổng thống Biden cũng dựa trên 4 « lĩnh vực chủ chốt », thế nhưng, như vừa nói, « cột trụ quan trọng nhất là trao đổi mậu dịch giữa Hoa Kỳ với các thành viên khác » lại đang gặp bế tắc.

Do vậy, giới phân tích cho rằng nguyên thủ quốc gia Mỹ có thể hô hào rằng sáng kiến IPEF « cho phép phác họa ra những quy tắc về kinh tế cho thế kỷ 21 », nhưng thiếu vế thương mại thì đấy sẽ chỉ là « một cái thùng rỗng ». Chắc chắc chắn là Bắc Kinh « không bỏ lỡ cơ hội để khai thác kẽ hở đó », vào lúc mà một số thành viên IPEF đã chịu ảnh hưởng khá lớn của Trung Quốc. 

Cùng với các dân tộc gốc Hoa tại Mỹ, các nhóm cộng đồng người Việt trưa ngày 16/11 đã biểu tình phản đối Chủ tịch Tập Cận Bình đang dự Hội nghị APEC tại San Francisco, California, gọi ông là nhà lãnh đạo “độc tài”. Họ phản đối sự bá quyền, xâm phạm lãnh hải Việt Nam của chính quyền ông Tập.

Ông Lê Đình Thọ, một cư dân ở San Jose, tham gia cuộc biểu tình phản đối sự hiện diện của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, nói với VOA về mục đích của kiện này:

“Tôi muốn nói lên cho thế giới biết rằng các vị lãnh đạo APEC đừng có lầm những xảo ngôn vì xưa nay cộng sản nói láo, nên làm ăn với họ chỉ có thua thiệt. Những kinh nghiệm của người Việt Nam và người Trung Hoa dưới chế độ cộng sản đã cho thấy một bài học sống chết, xương máu…

“Hôm nay, tôi muốn nói cho các lãnh tụ APEC thấy rằng đừng tin những người cộng sản nói. Chúng tôi chỉ gióng lên tiếng nói lương tâm chân chính của chúng ta đối với hội nghị APEC”.

Ông Nguyễn Viết Nhân, một người tham gia biểu tình đến từ thành phố Stockton, California, nói với VOA:

“Trung Quốc ngày hôm nay có xu hướng vi phạm chủ quyền của nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, nhất là vấn đề họ chiếm Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam”.

Một biểu ngữ của đoàn biểu tình người Việt viết: “TS-HS-VN”, viết tắt tên các quần đảo mà Việt Nam và Trung Quốc đang có tranh chấp.

Những người biểu tình cũng đồng thời kêu gọi chính quyền Việt Nam hãy kiện Trung Quốc ra tòa án trọng tài quốc tế về các tuyên bố “phi pháp” đối với đường 10 đoạn ở Biển Đông của Bắc Kinh.

VOA đã liên lạc Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc tại San Francisco và Đại sứ quán Trung Quốc tại Hoa Kỳ, yêu cầu họ bình luận về cuộc biểu tình này, nhưng chưa được phản hồi.

Ông Lê Trung Khương, một thành viên trong bàn điều Hợp cộng đồng người Việt Bắc California, nói với VOA:

“Khi ông Tập Cận Bình chủ trương “Một Vành đai – Một Con đường”, ông sử dụng những món nợ, gọi là bẫy nợ để buộc những quốc gia nhược tiểu phải đi theo con đường của ông. Những cái bẫy nợ đó là một hình thức tham nhũng buộc những nhà cầm quyền của những quốc gia nhược tiểu đó phải làm theo chiến lược của Trung cộng là chống lại Hoa Kỳ và những lợi ích thiết thực.

“Đây là những điều mà chúng tôi đã nhận thức được, chính ông Tập Cận Bình và tập đoàn cộng sản của ông khiến cho người dân ở đất nước của chính ông chịu nhiều gian nan và thế giới cũng đang bị rối loạn vì chủ trương bá quyền, hung hãn của Trung cộng…”.

Ban tổ chức cuộc biểu tình cho biết họ đã liên kết với các cộng đồng người gốc Hoa khác nhau tại Mỹ để có tiếng nói mạnh mẽ đối với phái đoàn từ Bắc Kinh.

Ông Khương cho biết:

“Chúng tôi cũng liên lạc với các tổ chức của người Tây Tạng, người Duy Ngô Nhĩ, người Hong Kong, người Đài Loan và Pháp Luân Công để có tiếng nói chung, với sự phối hợp chặt chẽ. Cuộc biểu tình này với mục đích rất rõ ràng vì các tổ chức này là nạn nhân đích thực của chủ nghĩa Trung cộng tàn ác. Tất cả các sắc dân này đã phối hợp với ban tổ chức biểu tình vùng Bắc California để thực hiện, kết hợp với rất nhiều tổ chức cộng đồng người Việt khác”.

Hôm 15/11, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có cuộc họp kéo dài bốn giờ giữa lúc các nhóm người ủng hộ và phản đối Trung Quốc. Hai nhóm hô khẩu hiệu và bật nhạc bên ngoài phạm vi an ninh của Trung tâm Moscone, nơi hội nghị thượng đỉnh đang được tổ chức, theo đài CNA.

Hãng tin Reuters mô tả cuộc biểu tình hôm 15/11: hàng trăm người chỉ trích Tập đã tuần hành qua trung tâm thành phố vào khoảng giữa trưa, một cuộc biểu tình lớn chống lại nhà lãnh đạo. Họ di chuyển qua trung tâm thành phố, hô vang “Tự do cho Tây Tạng tự do” và “Tự do cho Hong Kong”.

Kênh ABC 7 News tường thuật hôm 15/11 rằng có những cuộc biểu tình bên ngoài Lãnh sự quán Trung Quốc ở San Francisco. Đây được coi là “cuộc biểu tình không được chào đón lớn nhất” chống lại Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, với hàng chục người biểu tình lên tiếng cho đồng hương ở quê nhà của họ, những người mà họ tin rằng đang phải chịu đau khổ dưới thời ông Tập.

Phát biểu tại cuộc họp báo ngay sau đó, ông Biden cho rằng các cuộc thảo luận giữa hai ông là “mang tính xây dựng và hiệu quả”. Ông Biden vẫn gọi ông Tập là “nhà độc tài”, lặp lại phát biểu hồi tháng 6, điều mà Bắc Kinh vào thời điểm đó cho là “khiêu khích”, truyền thông Mỹ cho biết.

Mặc dù bình luận này có thể gây ra phản ứng dữ dội từ phía Trung Quốc, nhưng sau cuộc họp, ông Biden đã thành công trong việc thuyết phục ông Tập Cận Bình hợp tác để ngăn chặn dòng fentanyl, nối lại các cuộc đàm phán quân sự cấp cao và bắt đầu thảo luận về việc quản lý việc sử dụng trí tuệ nhân tạo. Nhưng dường như cả hai nhà lãnh đạo đều không đề cập đến những rạn nứt quan trọng trong mối quan hệ Mỹ-Trung về vấn đề Đài Loan.

Ông Tập yêu cầu Mỹ “ngưng trang bị vũ khí cho Đài Loan”, Tân Hoa Xã đưa tin.

Sau cuộc gặp, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho biết nguyên thủ hai nước trao đổi sâu trực tiếp, đã đưa ra những ý kiến mang tính chỉ đạo về những vấn đề nổi bật nhất như thiết lập sự hiểu biết đúng đắn về nhau, kiểm soát ổn thoả những bất đồng, thúc đẩy đối thoại và hợp tác... đồng thời chỉ rõ phương hướng và vạch kế hoạch cho việc thực hiện phát triển quan hệ Trung – Mỹ lành mạnh, ổn định và bền vững, theo đài CRI.

Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc muốn làm bạn với Mỹ và cho biết đất nước của ông sẽ không gây chiến với bất kỳ ai, một trong những nhận xét rõ ràng nhất của ông thể hiện mong muốn có mối quan hệ hòa bình giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, theo trang Bloomberg.

“Dù đạt đến giai đoạn phát triển nào, Trung Quốc sẽ không bao giờ theo đuổi quyền bá chủ hay bành trướng và sẽ không bao giờ áp đặt ý muốn của mình lên người khác”, ông Tập nói hôm 15/11 trong bữa tiệc tối với các lãnh đạo doanh nghiệp APEC.