Chiến thắng áp đảo này của ông George Simion được cho như là một đòn sét đánh vào cánh trung tại Rumani nói riêng và trong Liên Hiệp Châu Âu nói chung. Việc Tòa Bảo Hiến Rumani hồi cuối tháng 12/2024 hủy kết quả cuộc bầu cử vòng một diễn ra một tháng trước đó đã không ngăn cản được đà tiến của phe cực hữu chủ trương bài châu Âu, chống viện trợ quân sự Ukraina, mang nặng chủ nghĩa dân tộc, chủ quyền quốc gia.

Nhưng có lẽ, cú sốc chính trị đầu tiên là vào ngày 24/11/2024. Ứng viên đảng cực hữu Calin Georgescu, một nhân vật ít có tiếng tăm, chủ trương thân Nga, bài Do Thái, chống tiêm ngừa Covid, đã gây bất ngờ khi về đầu vòng một bầu cử tổng thống với gần 23% lá phiếu ủng hộ. Một cú sốc lớn cho các đảng truyền thống, thay phiên nhau cầm quyền tại Rumani kể từ khi chế độ cộng sản sụp đổ vào cuối những năm 1980.

Đòn sét đánh thứ hai là vào tháng 12/2024, hai ngày trước khi diễn ra vòng hai cuộc bỏ phiếu, đối đầu giữa Georgescu và một ứng viên ủng hộ châu Âu, tòa Bảo Hiến Rumani ra phán quyết rằng quy trình bầu cử đã bị vi phạm và do vậy phải hủy bỏ.

Và đến ngày 11/03/2025, hai tháng trước khi tổ chức lại vòng một bầu cử, Ủy ban Bầu cử thông báo loại ông Calin Georgescu khỏi cuộc tranh cử tổng thống. Ông bị chỉ trích là đã có những phát biểu phê phán việc Rumani gia nhập châu Âu và NATO, được hưởng lợi từ những can thiệp bất hợp pháp từ Nga, bao gồm cả các chiến dịch gây ảnh hưởng trên Tik Tok. Cuối tháng 2/2025, Georgescu đã bị cảnh sát bắt giữ và bị buộc 6 tội danh, bao gồm cáo buộc âm mưu chống lại an ninh Nhà nước.

Lạm phát, nạn tham nhũng : Sự bất tài của các đảng truyền thống

Cuộc bầu cử tổng thống 2025 diễn ra vào lúc Rumani, với hơn 19 triệu dân, quốc gia đông dân nhất tại Đông Âu, đang phải đối mặt với tình hình kinh tế khó khăn. Thoát khỏi chế độ cộng sản vào cuối những năm 1980, gia nhập NATO vào năm 2004 và Liên Hiệp Châu Âu năm 2007, Rumani vẫn nằm trong số các nước thành viên Liên Âu nghèo nhất.

Lạm phát tăng cao, nạn tham nhũng trầm kha là những yếu tố khiến người dân mất niềm tin vào giới chính trị gia, đồng thời lên án sự thụ động của họ. Trong chương trình Địa Chính Trị, nhà báo Florentin Cassonnet, làm việc cho tờ Courrier des Balkans, ghi nhận :

« Có một cảm giác bất an lớn sau 20 năm gia nhập Liên Âu. Ngày nay người dân Rumani bắt đầu nhìn sự việc với một góc nhìn lo lắng nhiều hơn so với năm 2007, thời điểm họ gia nhập Liên Âu. Vào lúc đó, việc gia nhập Liên Hiệp Châu Âu được xem như là một liều thuốc chữa bách bệnh. Giờ đây, đối với một bộ phận người dân, khi xem xét lại sự việc, họ nhận thấy rằng Liên Hiệp Châu Âu không đồng nghĩa với sự giầu có. Bởi vì có việc mở cửa thị trường, bãi bỏ các quy định về kinh tế, và nhiều người cảm thấy dễ bị tổn thương. Rồi còn có sự cạnh tranh giữa người này với người khác làm mất đi sự đoàn kết giữa họ với nhau. »

Nếu như việc Tòa Bảo Hiến hủy bỏ kết quả vòng một bầu cử tổng thống tháng 11/2024 và cấm ông Calin Georgescu ra tranh cử đã khiến những người ủng hộ ông bất bình, ồ ạt xuống đường phản đối, cuộc khủng hoảng bầu cử tại Rumani còn làm nổi rõ sự cạnh tranh giữa « liên minh Trump và Putin để chống lại phe theo chủ nghĩa trung dung ở châu Âu » theo như ghi nhận của trang Politico ngày 10/03/2025.

Vai trò của Tik Tok

Rumani có một vị trí địa chiến lược quan trọng đối với Liên Hiệp Châu Âu, nhất là từ khi chiến tranh Ukraina bùng nổ. Quốc gia Đông Âu này có 600 km đường biên giới chung với Ukraina, và hiện là điểm trung chuyển quan trọng cho các thiết bị quân sự phương Tây gởi đến Kiev. Rumani sắp tiếp nhận căn cứ hải quân lớn nhất của NATO tại châu Âu, hiện đang trong quá trình xây dựng.

Trong tầm nhìn này, Rumani đang trở thành một địa bàn cho cuộc chiến hỗn hợp do Nga tiến hành. Cuộc bầu cử tổng thống Rumani cũng nằm trong chiến lược gây bất ổn của Nga. Chiến dịch này đều được thực hiện qua Tik Tok, ứng dụng được sử dụng rộng rãi nhất tại Rumani.

Theo trang Le Devoir ngày 03/05/2025, trên Tik Tok, những người gây ảnh hưởng dường như đã giúp thao túng cử tri bằng cách chia sẻ rộng rãi các nội dung ủng hộ Nga do các bot đăng tải và có lợi cho ứng cử viên Calin Georgescu. Bà Silvia Marton, giảng viên trường đại học Khoa học Chính trị tại Bucarest, xác nhận kết luận của một số nhà quan sát hiểu rõ vấn đề này, cho biết các tuyên truyền chống hệ thống dường như có sự hỗ trợ gián tiếp của các cựu quân nhân, các lãnh đạo doanh nghiệp có lợi ích ở Nga, cũng như các thành viên của Giáo hội Chính thống giáo.

Putin : Mẫu người của truyền thống, biểu tượng cho nam tính

Vì sao đông đảo cử tri tại Rumani, một nước thành viên NATO, lại tỏ ra thân Nga, ủng hộ Putin ? Chiến tranh Ukraina là yếu tố quan trọng trong cảm nhận của người dân Rumani. Tại những vùng giáp biên với Ukraina, việc thường xuyên được nhận báo động nhiều lần trong tuần, nguy cơ các mảnh vỡ tên lửa hay drone rớt xuống từ trên không khiến cảm giác bất an, lo lắng và mong mỏi một nền hòa bình bền vững ngày càng lớn.

Georgescu khi vận động tranh cử từng tuyên bố rằng thắng lợi bầu cử của ông là một thắng lợi hòa bình. Thế nên, theo quan điểm của giáo sư danh dự Catherine Durandin, trong chương trình Địa Chính Trị trên đài RFI Pháp ngữ,  « ông Putin đại diện cho mẫu người đàn ông của chiến thắng, có các giá trị gia đình truyền thống, chính thống (..) Vì vậy, có một sự thu hút đối với một người của hòa bình, vì ông Putin được coi là người của hòa bình, Macron là người của chiến tranh, và Liên Hiệp Châu Âu thì đang tranh luận về chiến tranh. Theo tôi, điều này rất quan trọng như một sự thao túng hình ảnh, một kiểu làm tỏa sáng quyền lực bên ngoài hệ thống nghị viện. »

Trump – Putin bắt tay để chống Bruxelles ?

Nhưng không chỉ có Nga ra sức tác động lên bầu cử Rumani. Sau khi có thông báo hủy kết quả vòng một và tổ chức lại cuộc bỏ phiếu, nhà tỷ phú Mỹ Elon Musk đã đăng hàng chục tweet lên án nhà nước Rumani là chuyên chế và bày tỏ ủng hộ Georgescu. Phó tổng thống Mỹ J. D. Vance dạy cho các nước đồng minh một « bài học » dân chủ tại Hội nghị An ninh Munich khi lấy Rumani làm ví dụ điển hình:

« Nếu nền dân chủ của quý vị có thể bị phá hủy chỉ vì vài trăm ngàn đô la tiền quảng cáo kỹ thuật số do một quốc gia nước ngoài chi trả, thì nền dân chủ đó ngay từ đầu đã không vững mạnh rồi. Sẽ không có sự an toàn nếu một người sợ ý kiến ​​của chính người dân nước mình. »

Theo giới quan sát, Rumani đang đối đầu với một trục Trump – Putin liên quan đến việc thúc đẩy tư tưởng sức mạnh nam giới. Một hệ tư tưởng mà ngày càng nhiều người Rumani tuân theo và cũng khiến họ nhìn Vladimir Putin dưới một góc độ khác, như bà Catherine Durandin giải thích ở trên.

Nhưng có lẽ trên hết, đối với Matxcơva cũng như đối với Washington thời Trump 2.0, Rumani dường như là một quân cờ trong cuộc chơi quyền lực chống Bruxelles. Sự co cụm theo chủ nghĩa dân tộc được Trump và Putin kích động không có gì là mới, nhưng với việc Rumani có một nhà lãnh đạo có cùng quan điểm với họ, châu Âu khó mà nói cùng một tiếng nói, nhất là về hồ sơ Ukraina,.

Trên đài ARTE, Aurélien Duchene, cố vấn địa chính trị, nhận xét :

« Nỗ lực can thiệp lớn này của Nga chính là ý tưởng cho rằng sau Hungary và Slovakia, Rumani có thể là một quân cờ domino dễ đổ. Mục tiêu tiếp theo là Hy Lạp chẳng hạn. Chính quyền Trump cũng có cách nhìn tương tự về Rumani, nghĩa là xem nước này như một quân cờ tiềm tàng để chia rẽ sự đoàn kết của châu Âu, ví dụ như để ngăn chặn những nỗ lực nhằm giải phóng quốc phòng châu Âu khỏi sự giám hộ của Mỹ. »

Dù vậy, các nhà quan sát đều có chung nhận xét : « Mê » Nga không có nghĩa là Rumani sẽ rời bỏ NATO, ngả hẳn theo Matxcơva. « Thân thiện với Putin, Hòa bình với Nga nhưng Bảo đảm an ninh vẫn là Mỹ », đây có lẽ cũng là mong mỏi của khoảng 41% cử tri ủng hộ ứng viên cực hữu Georges Simion, người ủng hộ tư tưởng của Trump, đã về đầu cuộc bỏ phiếu ngày 04/05/2025.

Đăng ngày: 08/05/2025 - 12:18Sửa đổi ngày: 08/05/2025 - 17:24

2 phút

Theo thông tin từ phía Manila, được AFP trích dẫn, hai khinh hạm Trung Quốc đã áp sát tàu tuần tra Emilio Jacinto của Philippines. Một trong hai tàu Trung Quốc đã bám sát ở khoảng cách chưa đầy 100 mét, trong khi chiếc còn lại bất ngờ cắt ngang mũi tàu Philippines ở khoảng cách 180 mét. Quân đội Philippines gọi đây là hành động "khiêu khích và đe dọa", gây nguy cơ va chạm nghiêm trọng.

Bắc Kinh đã phản bác cáo buộc nói trên, cho rằng tàu Philippines đã "xâm nhập trái phép" vùng biển thuộc chủ quyền của họ và khẳng định lực lượng hải quân - không quân Trung Quốc đã thực hiện các biện pháp "theo đúng pháp luật" để theo dõi, cảnh báo và buộc tàu Philippines rời đi. Một phát ngôn viên của quân đội Trung Quốc còn cáo buộc Philippines "xuyên tạc sự thật" và "thao túng dư luận quốc tế".

Một ngày sau khi xảy ra sự cố nêu trên, một quan chức cấp cao của Philippines tuyên bố rằng "bất kỳ hành động xây dựng nào của Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough sẽ vượt qua ‘lằn ranh đỏ’ của Philippines và có thể làm bùng phát bất ổn khu vực". Cảnh báo này cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình hình và mối lo ngại ngày càng tăng về tham vọng xây dựng và quân sự hóa của Trung Quốc tại các điểm tranh chấp.

Scarborough là một chuỗi đá và rạn san hô ở Biển Đông, nơi Trung Quốc đã giành quyền kiểm soát từ Philippines vào năm 2012. Kể từ đó, nơi này trở thành điểm nóng giữa hai nước. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên gần như toàn bộ Biển Đông, bất chấp phán quyết quốc tế bác bỏ yêu sách này.

Đăng ngày: 08/05/2025 - 13:21Sửa đổi ngày: 08/05/2025 - 14:37

2 phút

Theo AFP, chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, Jerome Powell, trong một cuộc họp báo hôm qua cho biết, trước « tình hình đầy bất trắc » do chính sách đơn phương tăng thuế nhập khẩu của tổng thống, FED quyết định tạm thời không thay đổi lãi suất chỉ đạo, hiện đang ở mức từ 4,25 đến 4,5%, để theo dõi tình hình. 

Ông Jerome Powell thừa nhận là FED đang đối mặt với kịch bản khó khăn nhất, do lạm phát và thất nghiệp có thể cùng gia tăng. Thông thường, để đối phó với thất nghiệp gia tăng, Cục Dự trữ Liên bang giảm lãi suất chỉ đạo và ngược lại, tăng lãi suất chỉ đạo nếu lạm phát tăng cao. Nếu cả hai chỉ số cùng tăng, FED sẽ bị đặt trong tình trạng « tiến thoái lưỡng nan », theo nhận định của cựu kinh tế gia của FED Rodney Ramcharan, trả lời AFP. 

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã liên tục bị áp lực từ tổng thống Trump, muốn giảm lãi suất để kích thích nền kinh tế. Trong cuộc họp báo hôm qua, chủ tịch Powell một lần nữa khẳng định các tuyên bố của tổng thống « hoàn toàn không tác động đến công việc của chúng tôi », và nhắc lại FED « sẽ chỉ xem xét các dữ liệu kinh tế, các viễn cảnh, cân nhắc các rủi ro » để đưa ra quyết định.

Trump thông báo 'thỏa thuận thương mại' với Anh

Hoa Kỳ và Anh trên nguyên tắc sẽ công bố một thỏa thuận thương mại vào hôm nay 08/05/2025. Đây sẽ là thỏa thuận đầu tiên kể từ khi ông tổng thống Donald Trump phát động cuộc chiến thuế quan với cả thế giới, nhưng phạm vi của thỏa thuận có thể bị hạn chế.

Trên mạng xã hội Truth Social của ông, tổng thống Mỹ Donald Trump hôm nay gọi thỏa thuận với Anh là "đầy đủ và toàn diện", sau khi truyền thông Hoa Kỳ đưa tin hai nước dự kiến ​​sẽ ký một thỏa thuận thương mại.

Tổng thống Trump sẽ họp báo tại Phòng Bầu Dục của Nhà Trắng lúc 10 giờ sáng, giờ Washington (14 giờ GMT) để chính thức thông báo thỏa thuận.

Phủ thủ tướng Anh cũng cho biết thủ tướng Keir Starmer "sẽ có bài phát biểu vào cuối ngày hôm nay", đồng thời khẳng định Hoa Kỳ là đồng minh không thể thiếu được đối với kinh tế và an ninh quốc gia của Anh Quốc.