Đăng ngày: 10/11/2024 - 14:06Sửa đổi ngày: 10/11/2024 - 17:19

5 phút

(Reuters) – Liên Hiệp Châu Âu không muốn « thương chiến » với Trung Quốc. Đại sứ khối 27 nước tại Trung Quốc, Jorge Toledo, nhân một sự kiện tại Thượng Hải, hôm qua, 09/11/2024, cho rằng Liên Hiệp Châu Âu không muốn xảy ra chiến tranh thương mại với Trung Quốc, nhưng 5 năm đàm phán đã không mang lại kết quả. Các cuộc đàm phán với các nhà sản xuất thiết bị y tế châu Âu đã cho thấy họ đang bị phân biệt đối xử trong hoạt động mua sắm công của Bắc Kinh. Căng thẳng thương mại gia tăng sau khi EU mở điều tra về xe ô tô điện nhập khẩu từ Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh mở điều tra về ngành thịt lợn, sữa của châu Âu cũng như hạn chế nhập khẩu rượu để trả đũa.

(Reuters) – Máy bay của Hainan Airlines phải quay lại sân bay Fiumicino, Ý vì bị cháy động cơ phải. Vụ tai nạn xảy ra sáng 10/11/2024, hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân. Máy bay Boeing 787-9 Dreamliner khởi hành đến thành phố Thâm Quyến (Trung Quốc) đã an toàn trở lại sân bay Fiumicino, ở thủ đô Roma sau khi trút hết nhiên liệu xuống biển.

(AFP) – Anh Quốc : Công nương Kate tái xuất hiện trước công chúng. Hôm qua, 09/11/2024, lần đầu tiên từ khi chấm dứt hóa trị chữa bệnh ung thư, công nương Catherine xứ Wales, vẫn được người dân Anh trìu mến gọi là Kate, đã xuất hiện trước công chúng, nụ cười rạng rỡ đi cùng thái tử Charles đến dự buổi hòa nhạc tại Royal Albert Hall ở Luân Đôn, nhân dịp lễ tưởng niệm các binh sĩ đã hy sinh vì đất nước, nhất là trong Đệ Nhất Thế Chiến. Hôm nay, công nương Kate cùng với nhiều thành viên của hoàng gia, các lãnh đạo chính trị đến đặt hoa tưởng niệm tại Cenotaph, gần Nghị Viện Anh.

(AFP) – Trump tái đắc cử, Canada lo sợ làn sóng di dân mới. Chính quyền Canada hôm thứ Sáu, 08/11/2024, trong tình trạng « báo động cao », và phải « chuẩn bị đối phó với điều tệ hại » ở biên giới với Mỹ. Nguyên nhân là trong cuộc vận động tranh cử, Donald Trump đã cam kết trục xuất hàng triệu người không có giấy tờ tại Mỹ. Chính quyền Ottawa dự báo trong những ngày và những tuần sắp tới « làn sóng di dân bất hợp pháp » sẽ đổ dồn về Canada trước ngày ông Donald Trump tuyên thệ nhậm chức.

(Reuters) – Canada phát hiện trường hợp được cho là nhiễm cúm gia cầm H5 đầu tiên. Giới chức nước này hôm qua, 09/11/2024, cho biết bệnh nhân được xác định là một thiếu niên sống tại tỉnh phía tây British Columbia. Người này có thể bị nhiễm virus từ một loài chim hoặc một động vật nào đó và cơ quan y tế đang khẩn trương điều tra nguồn lây nhiễm. Cúm gia cầm H5 lây lan rộng rãi ở các loài chim hoang dã trên toàn thế giới và đang gây ra dịch bệnh ở các loài gia cầm và bò sữa ở Hoa Kỳ, nhiều nông dân làm việc tại các trang trại này đã bị lây nhiễm. Giới khoa học lo ngại về nguy cơ một đại dịch mới có thể sẽ xảy ra.

(AFP) – Cuba : Nhiều người bị bắt vì biểu tình phản đối cắt điện. Ngày 09/11/2024, Viện kiểm sát Cuba thông báo đã bắt giữ nhiều người « gây rối trật tự công cộng » trong các cuộc biểu tình phẫn nộ về tình trạng mất điện trong suốt bốn ngày vì bão Rafael gây tác động đến 10 triệu dân. Các vụ bắt giữ được tiến hành ở thủ đô La Habana và các tỉnh Mayabeque (miền đông) và Ciego de Avila (miền trung). Thông cáo của Viện kiểm sát không nêu rõ số người bị bắt nhưng khẳng định « các thủ tục tố tụng hình sự đang được tiến hành đối với các tội tấn công, gây rối trật tự công cộng và gây thiệt hại ».

(AFP) – Afghanistan : Lần đầu tiên, một phái đoàn Taliban đến dự COP29 ở Azerbaijan. Người phát ngôn bộ Ngoại Giao Afghanistan đã xác nhận thông tin với AFP ngày 09/11/2024. Là nước thứ 6 trên thế giới dễ bị tác động vì biến đổi khí hậu, Afghanistan bất lực trước thảm họa thiên nhiên từ lũ lụt bất ngờ đến khô hạn. Cục môi trường Afganistan (NEPA) vẫn được mời tham dự các hội nghị quốc tế nhưng các quan chức Taliban không được cấp thị thực. Sau khi được Azerbaijan cấp thị thực, chính quyền Taliban hy vọng sẽ được Ả Rập Xê Út cấp visa để dự COP16 về tình trạng sa mạc hóa, diễn ra vào tháng 12.

(AFP) – Lãnh đạo quân đội Ả Rập Xê Út đến Iran. Hôm nay, 10/11/2024, tổng tham mưu trưởng quân đội Ả Rập Xê Út, Fayyad al Ruwaili, đã đến Iran. Trong chuyến thăm hiếm có này, lãnh đạo quân đội Ả Rập Xê Út cùng đoàn tùy tùng có cuộc gặp với người đồng cấp Iran, tướng Mohammad Bagheri để thảo luận về mối « quan hệ song phương và quốc phòng ».

(AFP) – Pháp khởi động cuộc đua thuyền buồm Vendée Globe lần thứ 10. Theo các nhà tổ chức Vendée Globe, cuộc đua thuyền buồm đơn vòng quanh thế giới, không điểm dừng và không sự hỗ trợ đã khởi hành hôm nay, 10/11/2024, ngoài khơi vùng Sables - d’Olonne, tây nước Pháp. Phiên bản thứ 10 năm nay quy tụ 40 tay đua, trong đó có 6 phụ nữ và hai vận động viên thể thao khuyết tật gồm một người Trung Quốc và một người Pháp. Hành trình đường đua dự trù kéo dài khoảng hai tháng rưỡi.

Le Point ra số đặc biệt với ảnh Donald Trump và xa hơn phía sau là Elon Musk trên trang bìa, chạy tít « Cách mạng », cùng tựa nhỏ « Trump, Musk và trật tự thế giới mới ». The Economist đưa chân dung tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ với câu « Chào mừng đến với thế giới của Trump ». Courrier International nhấn mạnh đến « Quyền lực Trump » : báo chí Anh Mỹ chờ đợi một nhiệm kỳ hai sôi sục trong một nước Mỹ chia rẽ hơn bao giờ hết. L’Express lo lắng cho nạn nhân cuộc xâm lược của Vladimir Putin với dòng tựa « Bầu cử Mỹ : Giờ của sự thật cho Ukraina ». Chỉ riêng Le Nouvel Obs dành hồ sơ cho « Sức khỏe tinh thần ».

Quyền lực chi phối thế giới nay thuộc về Donald Trump

The Economist nhận định, chiến thắng vang dội của Donald Trump sẽ làm rung chuyển mọi thứ. Sau khi đánh bại bà Kamala Harris, tổng thống thứ 45 trở thành tổng thống thứ 47. Sự kiện ông Trump là người đầu tiên làm được điều này, kể từ khi tổng thống Grover Cleveland đã rời khỏi quyền lực rồi trở lại Phòng Bầu dục năm 1892, chưa đủ để nói lên kỳ tích của ông. Donald Trump đã xác định một kỷ nguyên chính trị mới cho nước Mỹ và cho thế giới.

Lần đầu tiên kể từ ba cuộc bầu cử tổng thống trước, Trump giành được phiếu phổ thông, chiếm được số đại cử tri đông đảo tại các bang chiến địa. Cả 50 bang nước Mỹ đều ngả sang hữu. Cho dù Trump hai lần ra tòa, thất bại năm 2020, bị khởi tố bốn vụ, bị kết án hình sự, chưa kể một viên đạn phớt qua tai khi tranh cử…Đây là sự quay lại chính trường ấn tượng nhất trong lịch sử nước Mỹ. Một lần nữa mọi thăm dò đều bị sai, đã đánh giá thấp Donald Trump như kỳ trước.

Bà Harris kém xa thành tích của ông Biden lần trước trên mọi phương diện. Thay vì lật đổ ở Texas - giấc mơ viển vông lâu đời của đảng Dân Chủ, bà Harris đã thua 14 điểm. Ở một số tiểu bang mà bà được kỳ vọng sẽ giành chiến thắng vang dội, Harris chỉ hơn được chưa đến mười điểm, bao gồm Illinois, New Jersey và Virginia. Tuy thắng tại New York, vượt 11 điểm, nhưng đây lại là thành tích tệ nhất của Dân Chủ tại tiểu bang này kể từ năm 1988. Nếu nghĩ rằng Donald Trump quá thô lỗ hoặc bất tài để trở thành tổng thống, thì nên tự hỏi tại sao đối với rất nhiều người Mỹ, đảng Dân Chủ lại có vẻ tệ hơn?

Những sai lầm của Đảng Dân Chủ

Le Monde cuối tuần nói thêm về sự quá lố của văn hóa « woke » tại các trường đại học hay trong nghệ thuật, và vừa phải lãnh một cái tát khi tách rời khỏi một nước Mỹ đang hữu khuynh. « Chúng tôi đã đi quá xa » - nhiều nghệ sĩ Mỹ tại triển lãm Paris Photo nhìn nhận. Tuy họ vẫn chống kỳ thị, nhưng chủng tộc và phái tính đã bao trùm lên sáng tạo và nghiên cứu khoa học xã hội.

« Woke » thống trị đến nỗi Evergreen State College ở bang Washington lập ra « Ngày không người da trắng », hôm đó cả giảng viên lẫn học sinh da trắng bị đuổi khỏi trường « để cảm nhận tình cảnh của người thiểu số ». Các phim của Studios Disney phải thêm vào những nhân vật da đen, Mỹ la-tinh, đồng tính nam và nữ.

The Economist cho rằng Đảng Dân Chủ sẽ phải rút kinh nghiệm về rất nhiều sai lầm. Cử tri không tha thứ cho việc lạm phát tăng cao từ mùa hè 2021. Chính quyền Biden đã cổ vũ cho một quan điểm văn hóa khác biệt với đa số người Mỹ, đặc biệt về vấn đề giới tính. Và nhất là mọi người đều tức giận trước sự bất lực trong việc ngăn cản di dân bất hợp pháp vượt qua biên giới phía nam. Biden đã xóa bỏ những rào cản của Trump đối với tình trạng nhập cư bất hợp pháp, mà không đưa ra giải pháp thay thế nào, nên 4 triệu di dân đã vượt qua biên giới, so với chưa đến 1 triệu người dưới thời ông Trump.

Bên cạnh đó, phe Dân Chủ còn cố gắng khỏa lấp tình trạng sức khỏe sa sút của ông Biden, cho đến khi không còn giấu được nữa, và đến lúc đó họ không còn thời gian tìm được một nhân tài có thể đánh bại Trump. Bên cạnh đó còn có nguyên nhân sâu xa hơn. Hồi 2016, nhiều người tự an ủi rằng Trump chỉ là một sự cố trong lịch sử, nhưng họ đã lầm. MAGA là một phong trào đã phá vỡ chủ nghĩa quốc tế thân thiện đã ngự trị Nhà Trắng trong 70 năm qua.

« Cuộc cách mạng » Trump

Le Point cũng nhận định đây là cú sốc toàn cầu. Trump không phải là một sự bất thường của lịch sử, mà là một tổng thống của thời đại hiện nay. Cùng với đồng minh Elon Musk, ông có thể vẽ lại trật tự thế giới mới. Trong chiến dịch tranh cử, ông không màu mè, không đóng vai « nhân dân » mà vẫn giữ nguyên phong cách thường lệ. Trump dùng những từ ngữ đơn giản. Hình ảnh một ứng cử viên mặt đầy máu nhưng đứng dậy giơ cao nắm đấm « Fight, fight, fight » ngay hôm sau đã xuất hiện trên áo thun của những người ủng hộ.

Sự thoát nạn kỳ diệu đã đưa Trump bước vào huyền thoại của các tổng thống Mỹ đã sống sót sau một vụ ám sát, mà gần đây nhất là Ronald Reagan năm 1981, hình mẫu mà Trump muốn noi theo. Trong bài phát biểu hôm chiến thắng, Donald Trump nói lời cảm ơn Thượng Đế đã che chở ông để « cứu vãn đất nước và tái lập tầm vóc vĩ đại của nước Mỹ ». Trump quay lại Nhà Trắng một cách vẻ vang với Quốc Hội trong tay, và ở Tối cao Pháp viện thì các thẩm phán do ông bổ nhiệm chiếm đa số.

Nhà chính trị học Francis Fukuyama lo lắng : « Các định chế Mỹ vững chắc, nhưng lần này Trump muốn thay đổi », và điều này là nguy hiểm. Chuyên gia Yascha Mounk cho rằng nhiệm kỳ thứ nhất chỉ là « lời nói đầu » của một cuốn sách, kỷ nguyên Trump thực sự chỉ mới bắt đầu. Cựu đại sứ Pháp tại Hoa Kỳ Gérard Araud ghi nhận những fan của Trump sẵn sàng theo ông « đến tận địa ngục ». Còn bà Kamala Harris không thành công trong việc làm quên đi hình ảnh một ứng cử viên thay thế.

Bên cạnh đó, sự ủng hộ của cặp Obama đến rất trễ tràng. Joe Biden sau khi giao cho phó tổng thống những nhiệm vụ khó khăn, đến phút chót mới chịu giao lại vị trí ứng cử viên Dân Chủ. Và sau đó lại còn vụng về nói muốn « đá vào mông » các cử tri của Trump, khiến Harris vất vả chữa cháy. Từ lâu Donald Trump vẫn ám ảnh phe Dân Chủ, họ muốn coi nhiệm kỳ đầu của Trump chỉ là một cơn ác mộng như sự kiện ngày 11 tháng Chín. Trong diễn văn nhậm chức năm 2021, Joe Biden không dẫn tên người tiền nhiệm. Một số kênh truyền hình cắt đi cảnh Trump xuất hiện trong bộ phim nổi tiếng « Home alone » (Ở nhà một mình). Nhưng theo Le Point, tập 2 chỉ mới bắt đầu.

Donald Trump nhiệm kỳ 2 sẽ thay đổi những gì ?

Trump phá hủy trật tự cũ, thì những gì sẽ thay thế ? Theo The Economist, thay vì tự do mậu dịch, ông sẽ quay lại với chính sách con buôn, với thuế quan, và có thể dành những ưu ái đặc biệt cho phe mình như Elon Musk, người giàu nhất thế giới. Rút kinh nghiệm về nhiệm kỳ đầu, ê-kíp của ông đã cố gắng để những nhân vật có thể can ngăn Trump không được bổ nhiệm. Trump sẽ trục xuất hàng loạt di dân, tăng thuế đánh vào hàng Trung Quốc, cắt giảm ngân sách về môi trường, ân xá cho chính mình và những người bị kết án về vụ bạo động ở đồi Capitol. Nhiều vấn đề còn tùy thuộc vào đội ngũ cố vấn xung quanh ông.

The Economist cho rằng Trump có thể đạt được thỏa thuận với Vladimir Putin về Ukraina mà không phải kết thúc chiến tranh bằng việc xe tăng Nga tiến vào Kiev. Trump cũng có thể gây áp lực lên Iran và răn đe Trung Quốc không dùng vũ lực thống trị châu Á. Nhưng nếu chỉ là lời đe dọa, tính cách bất định của ông có thể thúc đẩy sự hiếu chiến của Trung Quốc và Nga. Các đồng minh của Mỹ, đặc biệt là châu Âu, do không an tâm, phải lo tự vệ. Nếu không đủ vũ khí quy ước, họ có thể bắt chước Anh và Pháp, tìm cách sở hữu vũ khí nguyên tử.

Các nhà độc tài được cổ vũ : tại Brazil, Jair Bolsonaro được bầu lên hai năm sau chiến thắng của Trump năm 2016. Tại Pháp, Marine Le Pen có nhiều khả năng trở thành tổng thống năm 2027. Các phong trào dân tộc chủ nghĩa và dân túy đã mất sức sau 2020 nay hồi phục. Cuộc cách mạng « Trumpist » khiến chủ nghĩa dân túy đang trên đà phát triển, mà đảng Dân Chủ vẫn chưa đưa ra được công thức nào để ngăn chặn.

Hoa Kỳ không thể theo chủ nghĩa biệt lập lâu dài

Ông Trump rõ ràng là một nhân vật có thể làm biến đổi nền chính trị nước Mỹ. Ông đã định hình lại hoàn toàn phe bảo thủ của Hoa Kỳ, biến thành dân tộc chủ nghĩa, trọng thương, phúc lợi và chủ nghĩa biệt lập. Hiến Pháp Hoa Kỳ có thể giới hạn ông Trump chỉ được tại vị thêm một nhiệm kỳ nữa, nhưng không hạn chế được việc truyền bá chủ trương của ông. The Economist cho rằng cần phải có thời gian để hiểu hết ý nghĩa sự chiến thắng của ông Trump.

Hoa Kỳ vẫn là cường quốc vượt trội. Tuy dân chủ sa sút, nền kinh tế Mỹ vẫn đứng đầu thế giới, ít nhất là cho đến hiện tại. Hoa Kỳ thống trị về trí thông minh nhân tạo, giàu có và sức mạnh của quân đội là vô song, tuy Giải phóng quân Trung Quốc đang cố đuổi theo. Tuy nhiên nếu không có cách lãnh đạo sáng suốt, thế giới sẽ thuộc về những kẻ ỷ mạnh hiếp yếu, đe dọa các nước láng giềng nhỏ bé mà không sợ hậu quả. Các nạn nhân của họ, không thể quay sang Hoa Kỳ để được trợ giúp, sẽ phải thỏa hiệp hoặc đầu hàng. Các sáng kiến toàn cầu, từ giải quyết biến đổi khí hậu đến kiểm soát vũ khí trở nên khó khăn hơn.

Ông Trump chắc chắn sẽ đáp trả rằng đây là vấn đề của thế giới, không phải của nước Mỹ. Dưới thời ông, người Mỹ có thể tiếp tục cuộc sống của mình mà không phải gánh nặng trách nhiệm can thiệp ở nước ngoài. Tuy nhiên, hai trận đại chiến thế giới và sự sụp đổ thảm khốc của kinh tế trong thập niên 30 cho thấy nước Mỹ không thể tự cho phép điều này. Trong một thời gian, có thể là nhiều năm, nước Mỹ có thể vẫn yên ổn nhưng cuối cùng không thể an nhiên tự tại với một thế giới hỗn loạn.

Zelensky trước thực tế màu xám

L’Express quan tâm đến « Volodymyr Zelensky, giờ của sự thật ». Kiệt lực sau một ngàn ngày chiến tranh khốc liệt, tổng thống Ukraina còn phải chịu đựng áp lực của các đồng minh để ngồi vào bàn đàm phán. Những đặc sứ đã có mặt, trong vòng bí mật hoàn toàn.

Thomas Greminger, cựu tổng thư ký Tổ chức An ninh Hợp tác Châu Âu (OSCE), nay phụ trách Geneva Centre for Security Policy, cho biết có những cuộc gặp không chính thức với các chuyên gia và đôi khi với quan chức, khi cảm thấy đã chín muồi để đối thoại. Số khác ở Genève, Istanbul, Doha cũng nỗ lực tương tự.

Trong hậu trường, đó là vấn đề lằn ranh đỏ của đôi bên, thủ tục cho một cuộc ngưng bắn trong tương lai, bảo đảm an ninh cho Ukraina và quan hệ sau này với Matxcơva. Washington cho rằng trước sau gì cũng phải kết thúc cuộc chiến này, phía Kiev cũng mệt mỏi, còn ở châu Âu một số tỏ ra thiếu kiên nhẫn. Phải chăng 2025 là năm dành cho ngoại giao ? Tuy nhiên những tác nhân chính sẽ phải đi đến quyết định.

Những tuần lễ gần đây Volodymyr Zelensky đã đi một vòng các thủ đô phương Tây để trình bày « kế hoạch chiến thắng ». Putin thì vẫn giữ các mục tiêu tối đa : phi quân sự hóa Ukraina ; « phi quốc xã hóa », và chiếm một phần lãnh thổ nước này, tóm lại là buộc Kiev đầu hàng. Trên chiến trường, quân Nga tuy thiệt hại nặng nề nhưng vẫn tiến được.

Khó có khả năng Trump bán đứng Ukraina

L’Express nhận thấy tại Ukraina, một số điều cấm kỵ bắt đầu được bỏ qua. Theo thăm dò hồi tháng Năm, 45 % người Ukraina muốn rằng thà mất một ít đất mà vẫn giữ được chủ quyền, và tự do chọn lựa đồng minh. Dân biểu Yehor Chernev cay đắng nói : « Chúng tôi phải chọn giữa khả năng tệ hại với phương án xấu nhất ». Phía Putin cũng có dấu hiệu lung lay, việc phải đưa ba sư đoàn từ Kherson sang giữ Kursk, chưa kể hàng ngàn lính Bắc Triều Tiên cho thấy điều này.

Về kinh tế, thời gian cũng không đứng về phía tổng thống Nga. Kremlin đã phải bán bớt vàng, tăng thuế…và thu nhập từ dầu khí ngày càng giảm. Chính quyền đã phải tận dụng quỹ dự phòng quốc gia và sẽ còn phải dùng nhiều hơn vì Nga không còn đi vay được trên thị trường tài chánh quốc tế. Và cuối cùng, Putin hiểu rằng không thể đạt được tất cả chỉ bằng sức mạnh của hỏa tiễn. Cuộc xâm lăng khiến Mỹ phải đưa hỏa tiễn tầm xa đến Đức từ 2026, dù có chiếm được Ukraina cũng không thoát được sự đe dọa của NATO.

The Economist cho rằng khó có khả năng ông Trump bán đứng Ukraina, nhất là vì ý kiến trong chính đảng Cộng Hòa. Ông chắc chắn không muốn trở thành nguyên nhân thất bại của Ukraina, tuy nhiên Trump có thể đòi hỏi một sự có đi có lại, chẳng hạn được khai thác tài nguyên.

Hòa bình nào cho Trung Đông ?

Le Point đặt câu hỏi « Donald Trump, người kiến tạo hòa bình ? ». Nếu Ukraina có thể coi là quốc gia chịu thiệt thòi qua việc ông Donald Trump đắc cử, Israel là nước được lợi. Sự quay lại của ông Trump chắp cánh cho Benyamin Netanyahou. Vẫn luôn theo đuổi cuộc chiến chống lại những kẻ khủng bố đã gây ra vụ thảm sát ngày 07/10/2023, thủ tướng Israel có thể trông cậy vào tổng thống Mỹ thứ 47 để được hỗ trợ về chính trị và quân sự mạnh mẽ hơn cả Biden.

Người Israel không quên rằng chính phủ Trump (2017-2021) đã có một loạt quyết định ưu ái cho Nhà nước Do Thái : nhìn nhận việc Israel sáp nhập cao nguyên Golan, di chuyển đại sứ quán Hoa Kỳ từ Tel-Aviv sang Jérusalem, từ chối coi việc người Do Thái định cư tại Cisjordanie là bất hợp pháp. Thỏa thuận Abraham do Donald Trump bảo trợ là hiệp ước đầu tiên giữa Israel và các quốc gia Ả Rập từ một phần tư thế kỷ.

Ngược với Barack Obama và Joe Biden, Donald Trump không ngần ngại dùng vũ lực tấn công Iran và các đồng minh. Ông ra lệnh bắn một loạt hỏa tiễn vào Syria năm 2017, sau khi nhà độc tài Bachar Al-Assad một lần nữa dùng vũ khí hóa học đánh vào phe nổi dậy. Và năm 2020, Trump tiêu diệt luôn tướng Iran Qassem Soleimani, kiến trúc sư mạng lưới khủng bố của các giáo chủ. Khi quay lại Phòng Bầu dục, Trump có thể tiếp tục gây áp lực tối đa lên Teheran ; nhất là theo tình báo Mỹ, Iran đã tìm cách ám sát ông Trump trong chiến dịch tranh cử. Liệu Netanyahou được thể sẽ mạnh tay hơn với nước Cộng hòa Hồi giáo ? Tài năng của Donald Trump để đạt được những « deal » cho hòa bình sẽ nhanh chóng bị thử thách.

Ông Trump âm thầm điện đàm với ông Putin

Ngày 10-11 (giờ địa phương), báo Washington Post tiết lộ Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã âm thầm điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin để thảo luận về tình hình chiến sự tại Ukraine hôm 7-11.

Cuộc điện đàm diễn ra vỏn vẹn một ngày sau khi cục diện cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 ngã ngũ với phần thắng nghiêng về phía ông Trump.

Tại cuộc điện đàm, ông chủ tương lai của Nhà Trắng đã khuyên ông chủ Điện Kremlin không nên leo thang cuộc chiến tại Ukraine, đồng thời nhắc nhở tổng thống Nga về "sự hiện diện quân sự quy mô lớn của Washington tại châu Âu".

Bên cạnh đó, hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về mục tiêu hòa bình tại lục địa già. Trong đó ông Trump bày tỏ mong muốn sẽ sớm có những đối thoại tiếp theo để bàn về "giải pháp cho cuộc chiến tại Ukraine".

Phát biểu trên Đài NBC hôm 7-11, ông Trump cho biết đã điện đàm với khoảng 70 nhà lãnh đạo thế giới sau khi tin tức về việc ông đắc cử được xác nhận, trong đó có Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Điều này phần nào cho thấy ông Trump thật sự nghiêm túc với tuyên bố sẽ bắt đầu giải quyết một số vấn đề trên nghị trường quốc tế từ trước cả khi nhậm chức tổng thống.

Washington Post khẳng định đội ngũ của ông Trump đã báo trước cho Kiev về việc ông sắp sửa điện đàm với ông Putin và phía Ukraine không có phản đối động thái này.

Tuy nhiên, ngay sau khi bài viết của Washington Post được đăng tải, Bộ Ngoại giao Ukraine lại khẳng định không hề biết gì.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ukraine Heorhii Tykhyi chia sẻ với Hãng tin Reuters: "Thông tin rằng phía Ukraine đã được báo trước về cuộc điện đàm là không đúng. Do đó, Ukraine đã không thể ủng hộ hay phản đối cuộc gọi trên".

Điện Kremlin dành nhiều lời khen có cánh cho ông Trump

Trả lời phỏng vấn trên kênh truyền hình quốc gia Rossiya ngày 10-11, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định việc ông Trump thắng cử tổng thống Mỹ là một điều rất tốt.

Ông Peskov tuyên bố: "Những tín hiệu hiện rất khả quan. Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump đã nói về việc ông xem mọi việc như những 'thương vụ' và ông ấy có thể tìm ra cách tạo một 'thương vụ' có thể dẫn đến hòa bình.

Ít nhất thì ông ấy cũng nói về hòa bình, thay vì đối đầu. Ông ấy không thể hiện mong muốn ép Nga nhận thất bại chiến lược. Đó là điều khiến ông ấy khác với chính quyền Mỹ hiện tại (dưới thời Tổng thống Joe Biden)".

Ngoài ra, ông Peskov cũng cảnh báo về sự khó đoán của ông Trump, nhấn mạnh chỉ có thời gian mới chứng minh được liệu ông có nghiêm túc với lời hứa kết thúc cuộc chiến tại Ukraine hay không.

"Khó có thể nói trước những gì sẽ diễn ra tiếp theo. Ông Trump khó đoán hơn và mức độ ông Trump sẽ làm đúng những gì mình cam kết trong thời gian tranh cử còn khó dự đoán hơn. Hãy cùng đợi và xem điều gì sẽ diễn ra".

Nga - Ukraine cùng không kích mạnh mẽ nhất lịch sử cuộc chiến

Ngày 10-11, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố trên mạng xã hội: "Tối qua, Nga đã phóng kỷ lục 145 máy bay không người lái (drone) Shahed và những loại drone tấn công khác về phía Ukraine".

Đây là đợt tấn công bằng drone trong đêm lớn nhất mà Nga tiến hành về phía lãnh thổ Ukraine từ khi cuộc chiến giữa hai nước bùng nổ hồi tháng 2-2022.

Ở chiều ngược lại, Nga cũng khẳng định đã hạ 34 drone tấn công của Ukraine nhắm về phía thủ đô Matxcơva. Đây cũng là cuộc tấn công bằng drone lớn nhất của Ukraine nhắm vào đầu não Nga trong gần ba năm chiến tranh.

Hiện phía Nga chưa phản hồi những thông tin được Ukraine tuyên bố. Trong bài phát biểu thường nhật tối 10-11, ông Zelensky đã "bóng gió" về cuộc tấn công quy mô lớn vào thủ đô Nga vừa diễn ra.

Tổng thống Ukraine cảm ơn những đơn vị tham gia vào quá trình tác chiến drone, đồng thời khẳng định: "Mọi người có thể thấy mọi thứ đang diễn ra như thế nào. Drone hoạt động trên chiến trường, cùng lúc drone tầm xa của chúng tôi đánh sâu vào hậu phương Nga. Các mục tiêu quân sự của Nga đang ngày càng dễ bị binh sĩ của chúng tôi tấn công hơn".

Thủ tướng Đức sẵn sàng bầu cử sớm, liệu có bước vào vết xe đổ Anh, Pháp, Nhật?

Ngày 10-11, Thủ tướng Đức Olaf Scholz tuyên bố sẵn sàng để quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm chính phủ trước kỳ nghỉ lễ Giáng sinh, qua đó tạo điều kiện để nước này tổ chức bầu cử bất thường trong tháng 1-2025.

Thời gian biểu này sớm hơn vài tuần so với lịch trình từng được ông Scholz công bố. Trước đó, thủ tướng Đức đề xuất cho bỏ phiếu tín nhiệm chính phủ vào ngày 15-1-2025 để tổ chức bầu cử vào cuối tháng 3, sớm hơn 6 tháng so với lịch trình bầu cử thông thường.

Tuy nhiên việc kéo dài việc bầu cử đến tận cuối tháng 3 đã bị đảng đối lập phản đối. Lãnh đạo phe đối lập Friedrich Merz khẳng định muốn bầu cử ngay trong tháng 1. Trước yêu cầu trên, ông Scholz khẳng định: "Tôi không có vấn đề gì với việc yêu cầu bỏ phiếu tín nhiệm trước Giáng sinh".

Theo thủ tướng Đức, thời điểm bỏ phiếu tín nhiệm sẽ phụ thuộc vào thương lượng giữa ông Rolf Muetzenich - lãnh đạo Đảng Dân chủ xã hội (SPD) của ông Scholz tại quốc hội - và ông Merz.

Những động thái trên diễn ra ngay sau khi liên minh ba đảng cầm quyền do đảng SPD dẫn đầu tan rã hôm 6-11. Một trong những cốt lõi của sự tan rã này là bất đồng trong việc phân bổ ngân sách cho việc phát triển kinh tế và hỗ trợ Ukraine.

Điều này khiến chính trường Đức rơi vào hỗn loạn. Phía quốc hội nhanh chóng yêu cầu bỏ phiếu tín nhiệm chính phủ càng sớm càng tốt. Chính phủ do ông Scholz đứng đầu gần như chắc chắn sẽ bị tín nhiệm thấp trong cuộc bỏ phiếu này.

Khi đó, Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier sẽ phải giải tán quốc hội trong 21 ngày và tổ chức bầu cử trong 60 ngày sau đó.

Nếu những điều trên xảy ra, Đức sẽ nối gót Anh, Pháp và Nhật là những nước lớn phải tổ chức bầu cử sớm hơn dự định trong vài tháng qua.

Đảng cầm quyền của cả ba nước này đều đã chịu thất bại nghiêm trọng trong những cuộc bầu cử này. Đảng Bảo thủ Anh chấm dứt giai đoạn cầm quyền liên tục từ năm 2010, trong khi đảng trung dung của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bị xếp hạng rất thấp trong quốc hội mới thành lập.

Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền Nhật Bản cũng lần đầu tiên mất thế đa số trong quốc hội từ năm 2012. Ngay trong ngày 11-11, Quốc hội Nhật Bản sẽ họp để bầu ra chính phủ mới. Đảng LDP do Thủ tướng Ishiba Shigeru dẫn đầu dự kiến vẫn sẽ chiến thắng, nhưng phải chấp nhận làm chính phủ thiểu số.

Động đất 6,8 độ tại Cuba, chưa rõ thiệt hại

Ngày 10-11, một trận động đất với cường độ 6,8 độ đã làm rung lắc các tòa nhà tại thành phố Santiago de Cuba - đô thị lớn thứ hai nước này.

Chủ tịch nước Cuba Miguel Diaz-Canel tuyên bố trên X: "Đã có nhiều trận động đất, thiệt hại nhà cửa và đường điện. Chúng tôi đã bắt đầu đánh giá thiệt hại. Việc cần thiết và đầu tiên là phải cứu mạng sống".

Hiện chưa rõ thông tin về thiệt hại của trận động đất này.