Hãng thông tấn AP ngày 11/7 công bố ảnh vệ tinh do công ty Planet Labs chụp hôm 25/6 tại Al Udeid, căn cứ đồn trú của Mỹ ở Qatar, cho thấy vết cháy sém ở nơi trước đó hai ngày từng đặt một vòm trắc địa màu trắng. Một tòa nhà bên cạnh cũng bị hư hại, song phần còn lại của cơ sở dường như vẫn nguyên vẹn.

Vòm màu trắng này thường là nơi chứa radar và thiết bị vệ tinh nhạy cảm. Không đoàn Viễn chinh số 379 của Mỹ, lực lượng đồn trú tại căn cứ Al Ueid, hồi năm 2016 thông báo lắp đặt một bộ thiết bị đầu cuối trị giá 15 triệu USD bên trong vòm radar trên.

Hình ảnh được chụp sau khi Iran tối 23/6 phóng loạt tên lửa đạn đạo nhằm vào căn cứ Al Udeid, nhằm trả đũa cuộc tập kích rạng sáng 22/6 của Mỹ nhằm vào ba căn cứ hạt nhân của Tehran.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Iran đã phóng tổng cộng 14 quả đạn, trong đó 13 tên lửa bị đánh chặn và một quả được "cho qua" vì nó bay theo hướng "không gây ra mối đe dọa". Ông mô tả phản ứng của Iran là "rất yếu ớt" và không có người nào thiệt mạng hay bị thương.

AP nhận định "mảnh vỡ hoặc thứ gì đó" đã đánh trúng vòm radar, nhiều khả năng là trong đòn tập kích tên lửa của Iran. Hãng cũng nêu giả thuyết đây là hậu quả từ đòn đánh bằng máy bay không người lái tự sát, do các công trình xung quanh hầu như không chịu tổn thất.

"Thông tin này làm dấy lên nghi vấn về mức độ trung thực của báo cáo về đánh giá thiệt hại, độ hiệu quả của phòng không Mỹ tại vùng Vịnh và liệu Washington có đang che giấu thông tin nhằm ngăn leo thang căng thẳng hoặc tránh phản ứng dữ dội từ trong nước hay không", DD Geopolitics, tài khoản X chuyên đăng tư liệu về chiến sự, bình luận.

Ngay sau cuộc tập kích của Tehran, ông Trump thông báo Iran và Israel đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn nhằm kết thúc xung đột kéo dài 12 ngày. Ông không đề cập kế hoạch trả đũa vụ căn cứ Al Udeid bị tấn công.

Tổng thống Trump cho biết Iran đã thông báo trước khi phóng tên lửa, giúp phòng không Mỹ và Qatar có thời gian chuẩn bị đối phó. Washington cũng đã sơ tán các máy bay ở căn cứ trước khi sự việc xảy ra.

Giới quan sát nhận định cuộc tập kích tên lửa được Iran tiến hành chừng mực, có tính toán nhằm "chừa đường lui" cho giải pháp ngoại giao.

Mỹ và Qatar chưa bình luận về thông tin ảnh vệ tinh. Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran trước đó tuyên bố căn cứ Al Udeid đã bị "phá hủy", song không công bố đánh giá thiệt hại cụ thể nào.

Trong khi đó, Ahmad Alamolhoda, cố vấn của lãnh tụ Iran Ali Khamenei, cho biết hệ thống liên lạc tại cơ sở đã bị ngắt kết nối sau cuộc tấn công, dường như ám chỉ rằng ông biết vòm radar đã bị trúng đòn.

Phạm Giang (Theo AP)

Chính quyền huyện Urmarsky tại Cộng hòa Chuvashia thuộc Nga ngày 11/7 thông báo đại tá Sergei Ilyin, chỉ huy Lữ đoàn Hải quân đánh bộ Cận vệ số 155, đã được chôn cất sau khi thiệt mạng trong khuôn khổ chiến dịch của Nga tại Ukraine.

Giới chức cho biết đã thể hiện "sự dũng cảm và anh hùng phi thường" khi làm nhiệm vụ chiến đấu, song không nêu cụ thể lý do và thời điểm ông thiệt mạng.

Trong hình ảnh được cho là chụp tại lễ tang của đại tá Ilyin, bảng tưởng niệm ghi rằng ông qua đời vào ngày 2/7, cùng thời điểm xuất hiện thông tin 11 sĩ quan cấp cao của Nga, trong đó có phó tư lệnh hải quân Mikhail Gudkov, thiệt mạng trong cuộc tập kích tên lửa của Ukraine vào sở chỉ huy dã chiến ở tỉnh Kursk. Một số nhà phân tích quân sự cho biết đại tá Ilyin nằm trong số các sĩ quan tử trận.

Bộ Quốc phòng Nga hôm 3/7 xác nhận phó tư lệnh hải quân Gudkov đã thiệt mạng khi "làm nhiệm vụ chiến đấu" ở vùng Kursk trước đó một ngày, song không nêu cụ thể nguyên nhân hay đề cập các trường hợp thương vong khác. Cơ quan này chưa bình luận về thông báo của chính quyền huyện Urmarsky.

Trực thuộc Hạm đội Thái Bình Dương, Lữ đoàn 155 là một trong số các đơn vị tinh nhuệ nhất của Nga. Tổng thống Nga Vladimir Putin thường xuyên ca ngợi lữ đoàn này, tiêu biểu là tại cuộc họp báo cuối năm hồi tháng 12/2024.

Ông Putin cũng ghi nhận công lao của Lữ đoàn 155 trong việc đánh lui một cuộc xâm nhập qua biên giới của Ukraine vào tháng 8 cùng năm. Đại tá Ilyin trở thành chỉ huy Lữ đoàn 155 hồi tháng 3, sau khi tướng Gudkov được Tổng thống Putin bổ nhiệm làm phó tư lệnh hải quân.

Mikhail Gudkov là một trong ít nhất 10 tướng Nga thiệt mạng kể từ khi xung đột bùng phát. Sự việc gần đây nhất xảy ra hồi tháng 4, khi tướng Yaroslav Moskalik, phó lãnh đạo Cục Tác chiến thuộc Bộ tổng tham mưu quân đội Nga, thiệt mạng trong vụ nổ bom xe nghi do tình báo Ukraine tiến hành gần Moskva.

Dù đảm nhận cương vị mới, ông vẫn tiếp tục ở lại tiền tuyến để trực tiếp chỉ đạo hoạt động tác chiến của Lữ đoàn 155 và các đơn vị hải quân đánh bộ khác.

Phạm Giang (Theo TASS, Moscow Times)

Chính quyền huyện Urmarsky tại Cộng hòa Chuvashia thuộc Nga ngày 11/7 thông báo đại tá Sergei Ilyin, chỉ huy Lữ đoàn Hải quân đánh bộ Cận vệ số 155, đã được chôn cất sau khi thiệt mạng trong khuôn khổ chiến dịch của Nga tại Ukraine.

Giới chức cho biết đã thể hiện "sự dũng cảm và anh hùng phi thường" khi làm nhiệm vụ chiến đấu, song không nêu cụ thể lý do và thời điểm ông thiệt mạng.

Trong hình ảnh được cho là chụp tại lễ tang của đại tá Ilyin, bảng tưởng niệm ghi rằng ông qua đời vào ngày 2/7, cùng thời điểm xuất hiện thông tin 11 sĩ quan cấp cao của Nga, trong đó có phó tư lệnh hải quân Mikhail Gudkov, thiệt mạng trong cuộc tập kích tên lửa của Ukraine vào sở chỉ huy dã chiến ở tỉnh Kursk. Một số nhà phân tích quân sự cho biết đại tá Ilyin nằm trong số các sĩ quan tử trận.

Bộ Quốc phòng Nga hôm 3/7 xác nhận phó tư lệnh hải quân Gudkov đã thiệt mạng khi "làm nhiệm vụ chiến đấu" ở vùng Kursk trước đó một ngày, song không nêu cụ thể nguyên nhân hay đề cập các trường hợp thương vong khác. Cơ quan này chưa bình luận về thông báo của chính quyền huyện Urmarsky.

Trực thuộc Hạm đội Thái Bình Dương, Lữ đoàn 155 là một trong số các đơn vị tinh nhuệ nhất của Nga. Tổng thống Nga Vladimir Putin thường xuyên ca ngợi lữ đoàn này, tiêu biểu là tại cuộc họp báo cuối năm hồi tháng 12/2024.

Ông Putin cũng ghi nhận công lao của Lữ đoàn 155 trong việc đánh lui một cuộc xâm nhập qua biên giới của Ukraine vào tháng 8 cùng năm. Đại tá Ilyin trở thành chỉ huy Lữ đoàn 155 hồi tháng 3, sau khi tướng Gudkov được Tổng thống Putin bổ nhiệm làm phó tư lệnh hải quân.

Mikhail Gudkov là một trong ít nhất 10 tướng Nga thiệt mạng kể từ khi xung đột bùng phát. Sự việc gần đây nhất xảy ra hồi tháng 4, khi tướng Yaroslav Moskalik, phó lãnh đạo Cục Tác chiến thuộc Bộ tổng tham mưu quân đội Nga, thiệt mạng trong vụ nổ bom xe nghi do tình báo Ukraine tiến hành gần Moskva.

Dù đảm nhận cương vị mới, ông vẫn tiếp tục ở lại tiền tuyến để trực tiếp chỉ đạo hoạt động tác chiến của Lữ đoàn 155 và các đơn vị hải quân đánh bộ khác.

Phạm Giang (Theo TASS, Moscow Times)

Nhóm vũ trang Houthi ở Yemen ngày 7-9/7 tập kích hai tàu hàng, gồm Magic Seas và Eternity C, khi chúng đang di chuyển trên Biển Đỏ. Cả hai tàu đều bị đánh chìm, thủy thủ đoàn Magic Seas được sơ tán an toàn, trong khi vụ tấn công tàu Eternity C khiến 4 người chết và 15 người mất tích, 6 người được giải cứu an toàn.

Đây là lần đầu các tàu hàng trên Biển Đỏ bị tấn công kể từ cuối năm 2024. Hai cuộc tấn công cũng đánh dấu thay đổi trong chiến thuật của lực lượng Houthi.

Trong giai đoạn tháng 11/2023 đến trước tháng 1/2025, Houthi đã thực hiện hơn 100 cuộc tập kích nhằm vào tàu thương mại và chiến hạm ở khu vực này, đánh chìm hai tàu và khiến ít nhất 4 người thiệt mạng. Các đòn tập kích chủ yếu huy động số lượng nhỏ tên lửa và phương tiện không người lái (drone), nhằm vào nhiều mục tiêu cùng lúc.

Trong chiến dịch mới nhất, lực lượng Houthi áp dụng chiến thuật "bầy đàn" với nhiều mũi tiến công nhằm vào mục tiêu duy nhất. Họ không chỉ dùng tên lửa và drone, mà còn triển khai xuồng cao tốc để tiếp cận và sử dụng súng chống tăng, vũ khí bộ binh để tấn công.

"Đòn tập kích đồng thời từ trên không và mặt biển làm lực lượng an ninh trên tàu phân tán sự tập trung, khiến nỗ lực chống trả trở nên khó khăn hơn", tờ National có trụ sở tại Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) nhận định.

Đại tá Marvin Scott, chỉ huy Không đoàn trên hạm số 3 được biên chế kèm tàu sân bay USS Dwight D. Eisenhower, hồi năm ngoái từng lưu ý về khả năng thích ứng và cải tiến chiến thuật của lực lượng Houthi.

"Ban đầu họ chỉ dùng các loại UAV đơn giản để làm nhiệm vụ do thám, trinh sát, giám sát (ISR) và tấn công tự sát, sau đó là cả tên lửa đạn đạo diệt hạm và tên lửa hành trình. Giờ họ đang phối hợp tập kích theo nhiều hướng và phương pháp khác nhau", ông cho hay.

Thách thức càng lớn hơn với hai tàu hàng, khi chúng không có khả năng tự vệ trước tên lửa và drone, đồng thời không nhận được hỗ trợ từ tàu hải quân trong khu vực vào thời điểm bị tấn công.

Liên minh châu Âu (EU) đang triển khai Chiến dịch Aspdies và duy trì lực lượng làm nhiệm vụ bảo vệ tuyến hàng hải quốc tế ở khu vực, song nguồn lực của hoạt động này có hạn và không thể đảm bảo tất cả tàu thuyền đều được bảo vệ, theo Công hội Hàng hải Quốc tế và Vùng Baltic.

Hai nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ gồm Carl Vinson và Nimitz đang triển khai ở Vịnh Oman, dường như nhằm răn đe và ngăn Iran phong tỏa eo biển Hormuz, nên không thể hỗ trợ cho tàu hàng ở Biển Đỏ.

Mỹ hồi đầu năm phát chiến dịch không kích dữ dội nhằm vào mục tiêu Houthi ở Yemen để ngăn đối phương tiếp tục tập kích tàu thuyền trong khu vực, trước khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn vào đầu tháng 5.

Tuy nhiên, thỏa thuận không có điều khoản ràng buộc nhóm vũ trang chấm dứt tập kích tàu hàng có liên hệ với Tel Aviv. Houthi tuyên bố Eternity C và Magic Seas bị nhắm mục tiêu vì "sử dụng cảng của Israel".

"Khi không có lực lượng quân sự hiện diện thường trực ở Biển Đỏ, đội ngũ an ninh tư nhân sẽ là lá chắn duy nhất bảo vệ tàu hàng khỏi các cuộc tấn công của Houthi", Joshua Hutchinson, giám đốc phụ trách mảng tình báo và rủi ro của công ty an ninh hàng hải Ambrey, cho hay.

Tom Sharpe, cựu sĩ quan hải quân Anh, cho rằng có một số lý do khiến Houthi nối lại tấn công tàu hàng ở Biển Đỏ. "Chiến dịch giúp thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế và nâng cao vị thế của nhóm vũ trang ở trong nước. Khả năng cao là họ muốn tiếp tục chiến dịch", ông cho hay.

Đây cũng có thể là kế hoạch do Houthi và đồng minh Iran tiến hành nhằm phân tán lực lượng Mỹ tại khu vực, buộc ít nhất một tàu sân bay phải hướng về phía tây. "Nếu Iran có ý định đóng cửa eo biển Hormuz hoặc cản trở hoạt động đi lại tại đó, đây sẽ là cách mà họ bắt đầu", cựu sĩ quan hải quân Anh nêu quan điểm.

Các cuộc tập kích của Houthi cũng diễn ra vào thời điểm lực lượng Hamas đang đàm phán gián tiếp với Israel tại Qatar về thỏa thuận ngừng bắn, nên đây có thể là động thái nhằm gia tăng sức ép với Tel Aviv.

Trong thông báo tập kích Eternity C, nhóm vũ trang nhấn mạnh "tất cả tàu thuyền và thủy thủ sử dụng cảng của Israel đều sẽ bị nhắm mục tiêu", cho đến khi Israel dừng bao vây Dải Gaza và chấm dứt chiến dịch ở đây.

Phạm Giang (Theo Business Insider, Reuters, Telegraph)