Truyền thông và cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016

Trong những thập niên gần đây người ta vẫn tin tưởng các thăm dò ý kiến của dân về nhiều lãnh vực nhất là trong các cuộc bầu cử Tổng thống.

Năm 2000, báo chí dài phát thanh cho biết thăm dò về các ứng cử viên tranh cử Tổng thống Mỹ năm nay ông Al Gore (Dân chủ) hơn ông Bush con (Cộng hòa) khoảng 5 hoặc 6%. Nhưng kết quả bầu cử lại không đúng như vậy, sau khi đếm phiếu ông Bush con được 271 phiếu cử tri đoàn, hơn ông Gore 7 phiếu và được coi là thắng cử vì đã đủ 270 phiếu. Tỷ lệ hơn nhau rất ít, ông Bush hơn ông Gore khoảng một ngàn phiếu tại tiểu bang Florida, ông Gore khiếu nại cho đếm lại và một tháng sau mới chính thức công bố ông Bush thắng cử. Riêng tại Florida , Bush hơn Gore 537 phiếu sau khi đếm lại, ông Gore hơn Bush khoảng nửa triệu phiếu phổ thông nhưng người ta chỉ tính phiếu cử tri đoàn. Mặc dù thăm dò sai nhưng không nhiều lắm nên người ta cũng cho là chấp nhận được, hồi đó tôi bỏ phiếu cho Al Gore.

Năm 2008 các thăm dò tiên đoán Obama (Dân chủ) thắng McCain (Cộng Hòa) tỷ lệ cao và kết quả bầu cử cho thấy Obama được 365 phiếu cử tri đoàn so với 173 phiếu của McCain, ông cũng hơn McCain gần 10 triệu phiếu phổ thông. Nhiệm kỳ sau 2012, thăm dò có khi nói hai bên ngang nhau, nhưng họ thường cho là Obama ưu thế hơn Mitt Romney. Sau bầu cử kết quả cho thấy đúng như dự đoán Obama thắng Mitt Romney cả vế phiếu cử tri đoàn tỷ lệ 332 trên 206 và phiếu phổ thông, ông hơn Mitt Romney khoảng 5 triệu phiếu.

Vì đã tiên đoán trúng trong quá khứ nên năm nay 2016, người ta cũng theo dõi thăm dò và tin tưởng nó sẽ trung thực, ít khi sai. Trong cuộc bầu cử sơ bộ, họ cũng đoán trúng diễn tiến cả hai đảng từ ngày khởi đầu cho tới khi kết thúc tranh cử. Những thăm dò về Trump, Ted Cruz, Kasich… (Cộng Hòa) và Clinton , San ders (Dân chủ)…khi tranh cử cũng như khi có kết quả nói chung không sai lạc nhiều. Ngay từ hồi còn tranh cử sơ bộ, người ta đã tiên đoán ông Trump và bà Clinton sẽ được cử làm dại diện hai đảng trong cuộc tranh cử Tổng thống từ sau tháng 7-2016. Tuy nhiên ngay từ giữa tháng 7-2015, cách đây một năm rưỡi qua thăm dò của RealClearPolitics (RCP) bà Clinton hơn Trump tới 20%, nhiều thăm dò khác cũng nói tương tự như thế và nhiều người đã nghi ngờ truyền thông có nhiều khả năng nghiêng ngả.

Từ tháng 9-2015 tới ngày Đại hội của cả hai đảng cuối tháng 7-2016 để chọn ứng cử viên đại diện, Clinton hơn Trump từ 3 cho tới 7 điểm, riêng đâu tháng 2-2016 cách biệt tới 12 điểm qua thăm dò. Nhìn chung từ ngày được đề cử làm đại diện đảng hạ tuần tháng 7-2016, Clinton vẫn trội hơn Trump nhiều. Hầu hết các nhà bình luận, truyền thông Mỹ đều tiên đoán Clinton thắng cử vẻ vang, tờ New York Times còn tiên đoán Clinton đại thắng lanslide, nghĩa là đất lở, trời long đất lở. Trong lịch sử Mỹ chỉ có vài lần trời long đất lở lanslide như năm 1972 Nixon thắng 520 phiếu cử tri đoàn so với 17 phiếu của McGovern (96%) , phiếu phổ thông ông hơn đối thủ 18 triệu, năm 1984 Reagan thắng Mondale tỷ lệ 525/13 (97%), ông hơn đối thủ 17 triệu phiếu phổ thông…phía VN thường gọi Trump là phường chèo, một nữ xướng ngôn viên truyền hình SaigonTV nói Trump chỉ là thời thế tạo anh hề và tiên đoán ông ta sẽ rút lui để khỏi bị thất bại nhục nhã.

Từ xưa tới nay người Mỹ có truyền thống chỉ bầu cho một đảng làm hai nhiệm kỳ, sau đó lại bầu cho đảng khác, nghĩa là Cộng hòa 8 năm và Dân chủ 8 năm, người ta sợ độc tài. Trừ hai trường hợp ngoại lệ như thời Thế chiến Thứ Hai Dân chủ làm tổng công 20 năm từ 1933 tới 1953 (Roosevelt, Truman) vì thế giới có đại chiến, sau đó là chiến tranh Cao Ly. Từ 1953 tới nay đã 63 năm qua, chỉ có một trường hợp một đảng làm ba nhiệm kỳ liên tiếp (1980-1992) 12 năm (Reagan, Bush cha, Cộng hòa) vì Reagan là một vị Tổng thống được xếp vào hàng ngoại hạng, còn lại các chính phủ liên tiếp nhau chỉ làm 2 nhiệm kỳ.

Vì thế tôi lấy làm lạ tại sao Dân chủ, bà Clinton lại quả quyết họ sẽ thắng lớn kỳ này mặc dù Dân Chủ đã làm hai nhiệm kỳ, trên thực tế muốn làm ba nhiệm kỳ khó lắm, nó khó hơn trúng số vậy. Có lẽ đây cũng là một kỳ đặc biệt vì ông Obama được thăm dò ca ngợi là vị Tổng thống có rất nhiểu người ủng hộ chỉ thua TT Reagan chút xíu, ông Obama cũng được coi là vị Tổng thống tuyệt với, hết sẩy. Còn bà Clinton được thăm dò, truyền thông ca ngợi sẽ là vị Tổng thống vĩ đại của Hoa Kỳ, Nữ tổng thống đầu tiên, bà có nhiều kinh nghiệm hết sẩy về ngoại giao chính trị.

Những ngày trước bầu cử, nhiều thăm dò cho thấy bà Clinton chiếm ưu thế về cử tri đoàn tại hầu hết các tiểu bang then chốt swing states. Mặc dù FBI mở cuộc điều tra 28-10, trước bầu cử 11 ngày nhưng bà Clinton vẫn trên cơ ông Trump qua nhiều thăm dò. Trước bầu cử 4 ngày trang mạng nổi tiếng Fivethirtyeight (FTE) cho biết Clinton hy vọng thắng 64%, Trump 36% và Trump có hy vọng thắng Florida, Ohio, tôi nghĩ là ông ta có hy vọng thắng, nhưng trước ngày bầu cử hai ngày, tôi thấy trang FTE nói Clinton sẽ thắng Ohio và Florida, tôi nghĩ thế là ông Trump rồi đời.

Theo báo Los Angeles Times có sáu nhà chiêm tinh gia Thổ nhĩ Kỳ, Anh, Slovenia, Bosnia và Mỹ dự Hội nghị quốc tế Chiêm tinh gia tại Mỹ tiên đoán bà Clinton thắng cử.

Những người đánh cá độ bầu cử đều đoan chắc Clinton thắng lớn với tỷ lệ 300 ăn 100 và lên tới 400, 500 trong và trước ngày bầu cử, đánh 300 nếu Clinton thắng chỉ được 100, Clinton thua thì được 300, bên Canada, Pháp… cũng đánh cá tương tự như vậy, họ dựa theo thăm dò của truyền thông.

Clinton tin tưởng chắc ăn như bắp sẽ thắng lanslide long trời lở đất nên lúc nào cũng tươi cười lạc quan, bà đả chuẩn bị cho đốt pháo bông tưng bừng mừng đại thắng. Donald Trump cũng bị ảnh hưởng nặng của truyền thông, tuy khuyên các cộng sự viên đừng tin truyền thông cánh tả nhưng vẻ mặt u sầu của ông cho thấy niềm bi quan hiện rõ, ông luôn tỏ vẻ rầu thúi ruột trước những thăm dò bất lợi. Nhiều lúc Donald Trump mặt méo như cái bị trông thật tội nghiệp. Trước ngày bầu cử , CNN thăm dò cho biết Cộng hòa chỉ hy vọng 30% giữ được Thượng viện, nhiều thăm dò cho thấy nếu Trump thắng cử, thị trường chứng khoán sẽ sụp đổ.

Tối 8-11, tôi bắt đầu theo dõi kết quả đếm phiếu khoảng 8 giờ 30 (giờ Texas ). Ngay từ khi mới đếm phiếu một số tiểu bang miên Bắc và tiếp theo sau Trump đã đánh thắng dòn dã ngay những trận đầu trước sự ngạc nhiên của mọi người. Đám ủng hộ Trump phấn khởi, bọn hâm mộ Clinton mất tinh thần, bi quan ra mặt. Trump ngày càng thắng thế cho tới nửa đêm khi đã đếm được gần hết các tiểu bang thì chiến trận coi như kết thúc, Clinton không còn hy vọng gì, và tới gần 2 giờ khuya thì trắng đen đã rõ, Trump thắng trận (279 phiếu), Clinton thảm bại (215 phiếu).

Trái với thăm dò, kết quả bất ngờ khiến bọn sùng bái hâm mộ Clinton tại Times Square Nữu Ước bị cú sốc lớn, bàng hoàng như trong ác mộng, nhiều người khóc nức nở, khóc như cha chết, có kẻ than vãn vật vã. Donald Trump lấy lại tinh thần, điềm đạm, thản nhiên, ông ta đọc diễn văn cám ơn cộng sự viên và những người ủng hộ. Clinton gọi điện thoại chúc mừng kẻ chiến thắng.

Hôm sau, trong phòng hội của Ban vận động, Clinton đọc diễn từ cám ơn những người cộng sự và đôi lời gửi gấm cử tri ủng hộ, hôm nay Clinton không cười nhưng bà mếu.

Nhiều nước trên thế giới theo dõi cuộc bầu cử mà họ cho là có tầm ảnh hưởng toàn cầu, họ bàng hoàng trước kết quả trái ngược với thăm dò của truyền thông, báo chí. Sự thực không phải ngựa về ngược mà là kết quả thật sự trái ngược với truyền thông lưu manh láo khoét. Sau cùng Trump được 306 phiếu cử tri đoàn, Clinton 232 phiếu, hơn Trump khoảng 300 ngàn phiếu phổ thông. Cộng Hòa vẫn kiểm soát Lưỡng viện Quốc hội, họ chỉ mất 5 ghế tại Hạ viện theo tỷ lệ như sau:

Thượng viện: Cộng hòa 51, Dân chủ 46

Hạ viện: Cộng Hòa 238, Dân chủ 193

Lúc này mọi người mới thấy bộ mặt tồi tàn của truyền thông khuynh tả, chúng bịa ra những tin dóc tổ đánh lừa cả Cộng hòa, Dân chủ, lừa gạt cả thế giới. Cộng hòa vẫn giữ được Thượng viện, thị trường chứng khoán ổn định, Dow Jones lên cao sau bầu cử không như tiên đoán láo khoét của thăm dò. Sau ngày bầu cử, giới truyền thông Mỹ sám hối vì đã đoán sai, họ đánh giá thấp sự phẫn nộ của người dân. Họ điểm lại, trong số hàng trăm tờ báo lớn thì 60% kêu gọi bầu cho Dân chủ, bôi nhọ Cộng hòa rất hạ cấp, chỉ có hai tờ ủng hộ Donald Trump, sự mù quáng đã khiến truyền thông không tiên đoán được đâu là sự thực. Nay trên 70% dân chúng không tin vào báo chí, cho là bọn này chỉ biết có tiền chứ không nói sự thật.

Chính báo chí cũng bị đánh lừa, tạp chí Newsweek bị hố nặng, họ cho in trước 125,000 cuốn có hình bà Clinton trên trang bìa với dòng chữ Madam President để chào mừng Nữ Tổng Thống đầu tiên nhưng rất may đã thu hồi lại được, chỉ có 17 cuốn lọt ra thị trường.

Hai giờ khuya ngày 8-11 sau khi có kết quả bầu cử, xướng ngôn viên đài PBS nói người dân không muốn cho gia đình Clinton trở lại tòa Bạch Ốc. Sáng hôm sau ngày bầu cử, đài NBC cho biết người Mỹ chưa sẵn sàng chấp nhận một người nữ Tổng thống.

Ít ngày sau, Clinton đổ lỗi cho Giám đốc FBI James Comey đã làm bà thất cử (Clinton blames FBI director James Comey for election loss), sự thực không phải chuyện Donald Trump thắng Hillary Clinton mà là Cộng hòa thắng Dân chủ. Người dân đã giải quyết toàn bộ chính trường nước Mỹ, họ loại bỏ hoàn toàn Dân chủ khỏi ra khỏi tòa Bạch Ốc cũng như tòa nhà Quốc hội, giao lại cho đảng Cộng hòa để họ dễ dàng xây dựng lại những sai lầm của quá khứ, di sản của Hành pháp Obama. Mặc dù Dân chủ đã tung tiền như nước, hơn một tỷ đã được chi vào quảng cáo, đánh phá đối phương, đa số truyền thông tham gia ủng hộ Clinton nhưng cũng không cứu vãn nổi tình thế.

Tám năm trước đây, cử tri quá chán Cộng hòa vì cuộc chiến Iraq sa lầy, thị trường địa ốc sụp đổ và họ bầu cho Obama. Dân chủ ăn mừng chiến thắng vĩ đại, vừa làm chủ Tòa Bạch ốc và kiểm soát cả điện Capitol nay tan như xác pháo trước sự phẫn nộ của người dân. Obama thắng cử là nhờ phiếu của cử tri da trắng năm 2008 nhưng ông lại đi vào vết xe đổ của Cộng hòa tám năm về trước.

Năm 2009, Obama nhậm chức khi tỷ lệ thất nghiệp lên cao 7.2, nhiều ngân hàng phá sản, ông bail out mấy ngàn tỷ, lấy công quỹ cứu thị trường tài chính. Sự thực biện pháp này do ông Bush đã thực hiện vài tháng trước đó, nhưng dù sao cũng phải công nhận Obama có công cứu được nhiều ngân hàng và thị trường chứng khoán. Từ ngày Obama làm Tổng thống năm 2009, tỷ lệ thất nghiệp tăng nhanh từ 7,8 lên 9.9 năm 2009, tính tới cuối năm sau 2010 có giảm chút đỉnh còn 9.4. Người dân bất mãn biểu tình ầm ĩ, họ tưởng ông có phép lạ cứu nguy nền kinh tế nay thất nghiệp quá xá đầy đường đầy chợ nên đã bầu cho Cộng hòa nắm Hạ viện thêm thêm 64 ghế thành 242 ghế.

Năm 2012 người ta bầu cho Obama thêm một nhiệm kỳ để ông tiếp tục làm Chương trình bảo hiểm y tế Afordable Care Act (ACA) mà người ta thường gọi là Obamacare. Năm 2014 người dân bất mãn với Dân chủ, họ bầu cho Cộng Hòa thêm 24 ghế tại Thượng viện thành 54 ghế, Hạ viện thêm 13 ghế thành 247 ghế, Cộng hòa nắm ưu thế cả Quốc hội và Thống đốc các tiểu bang.

Năm 2014, Dân chủ thảm bại trong cuộc bầu cử bán phần Quốc hội và cả Thống đốc các tiểu bang, họ đã không chịu rút kinh nghiệm cho kỳ bầu cử sắp tới mà chỉ tin theo những thăm dò sai bét của truyền thông. Dân chủ vẫn áp dụng chiến thuật mị dân cũ rích từ bao đời nay, vẫn đem con ngáo ộp kỳ thị racist để hủ dọa người đối lập.

Người ta nói di sản của Obama để lại cho Dân chủ chỉ là con số không. Ông có tham vọng lưu danh thiên cổ, để lại cho hậu thế một chương trình cải tổ y tế tuyệt vời. Muốn biết Obamacare là gì thì cứ hỏi những người xử dụng, mười người thì bốn người chê, năm người chửi, một người khen, giá mua cắt cổ, bắp ép dân mua, nhiều bệnh viện và bác sĩ không chịu nhận… Năm nay chính phủ tăng giá quá cao, người dân chẳng thà chịu phạt chứ không thể nào mua nổi, bảo hiểm Obamacare tự nó sẽ tiêu tan không cần chính phủ mới phải ban hành hủy bỏ.

Nợ nần nay đã tăng lên 19 ngàn tỷ, gấp đôi thời Bush, tỷ lệ thất nghiệp sau 8 năm mới giảm từ 9% xuống còn 5 %, quá chậm, công việc làm chuyển ra ngoại quốc quá nhiều, tỷ lệ tăng trưởng kinh tế chậm….Hướng đi Quốc gia (Direction of the country) bị coi là sai đường tỷ lệ 31% cho là đúng, 61% cho là sai.

Các cuộc biểu tình bạo động đang nổ ra nhiều nơi tại Mỹ để phản đối chính sách di dân của Donald Trump. Ông ta tuyên bố sẽ giữ lời cam kết với cử tri, trục xuất mấy triệu người di dân lậu, nhất là thành phần tội phạm, băng đảng, trộm cướp. Nhiều bản tin cho hay những người tham gia chống đối phần lớn là dân tộc thiểu số. Tại xứ tự do con người có quyền biểu lộ nguyện vọng chính đáng nhưng không thể đòi hỏi ưu quyền đặc lợi. Họ chỉ có thể biểu lộ ý muốn trong phòng phiếu chứ không thể ở ngoài đường phố. Một bình luận gia nói số tiền tài trợ cho Clinton của nhà tư bản còn dư, họ đã chuyển sang yểm trợ cho phong trào chống đối.

Truyền thông cũ tuyên truyền xuyên tạc Donald Trump sẽ rút bỏ Á châu, Âu châu. Ngay sau khi đắc cử, Donald Trump đã gọi điện thoại cho bà Tổng thống Phác Cận Huệ cam kết tiếp tục bảo vệ Nam Hàn, tại Ân châu ông ta chỉ không tăng thêm phần đóng góp cho khối Nato nhưng vẫn giữ nguyên như cũ. Mỹ đã đóng góp cho Nato 70% chi phí, Donald Trump trong cuộc tranh cử tuyên bố sẽ yêu cầu các nước khối Nato, Nhật, Nam Hàn.. đóng góp nhiều hơn để chia sẻ gánh nặng với Mỹ nhưng không có nghĩa Mỹ theo biệt lập thuyết (isolationism).

Lãnh đạo các nước du côn họ Kim, họ Tập, Putin… thừa biết họ sẽ không còn cơ hội vuốt râu hùm như đã làm với chính phủ nhu nhược Obama trước đây. Họ cũng thừa biết rằng người dân Mỹ đã bầu cho một chính phủ cứng rắn hơn. Lịch sử đã dở sang một tranh khác, nước Mỹ vẫn là siêu cường quân sự kinh tế

Mười nước Top ten có lực lượng quân sự mạnh nhất thế giới gồm Mỹ, Nga, Trung Cộng, Ấn độ, Anh, Pháp, Đại Hàn, Nhật, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ. Mỹ vẫn đứng đầu về quân sự trên thế giới hiện nay, ngân sách quốc phòng Mỹ nay gần 600 tỷ Mỹ kim, nhiều hơn ngân sách của tất cả các cường quốc quân sự khác cộng lại, số máy bay quân sự của Mỹ nay gần 14,000 cái, bằng số máy bay của tất cả 9 cường quốc quân sự trên thề giới cộng lại.

Một tiến sĩ Cộng sản trong nước ca ngợi Trung cộng nói nước Mỹ sẽ không còn giữ vai trò lãnh đạo thế giới nhưng chỉ là con cá lớn giữa những con cá lớn khác, Trung Cộng sẽ là cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới. Năm 1972, tạp chí Spectacle du monde của Pháp tiên đoán thập niên 90 các nước Nhật, Nga sẽ vượt Mỹ trở thành cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới vì tỷ lệ tăng trưởng (taux de croissant) của Nhật, Nga gấp bội lần Mỹ. Nay thực tế đã chứng tỏ Nga và Nhật không bao giờ đuổi kịp Mỹ. Về khoa học công nghiệp, chế tạo xe hơi, đồ điện tử…Trung cộng phải mất vài chục năm để theo kịp Nam Hàn và Nhật bản.

Dù chưa biết chính sách mới của tân Tổng thống ra sao nhưng có điều nước Mỹ sẽ không bị coi thường, Tổng thống Mỹ sẽ hết còn bị rẻ rúng như dưới thời Obama.

Cử tri bầu cho Donald Trump với hy vọng ông ta sẽ làm cho nước Mỹ hùng cường và vĩ đại như xưa, Make America Great Again…

© Trọng Đạt