Văn Học & Nghệ Thuật

Viết lách ở Sài Gòn trước những năm 1975

Ở Miền Nam trong hai mươi năm tuyệt nhiên không có thứ thơ văn ca ngợi lãnh tụ, xưng tụng các nhân vật quyền thế. Trái lại, thơ văn đả kích chế giễu nhà cầm quyền đã có lúc thịnh hành thành phong trào.

 

Viết lách ở Sài Gòn trước những năm 1975

 
Nhà báo Chu Tử ( áo trắng) bị ám sát hụt
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nói sinh hoạt văn nghệ bị hoạt động quân sự và chính trị áp đảo, nói nhà văn sau 1954 bị lu mờ,
nói vậy không hề hàm cái ý ở Miền Nam bấy giờ nhà văn ―xuống nước, phải quỵ lụy giới chính trị và quân sự.
 
Ở Miền Nam trong hai mươi năm tuyệt nhiên không có thứ thơ văn ca ngợi lãnh tụ, xưng tụng các nhân vật quyền thế.
Trái lại, thơ văn đả kích chế giễu nhà cầm quyền đã có lúc thịnh hành thành phong trào. Thật vậy, sau 1963 những Chu Tử, Sức Mấy, Kiều Phong, Đạo Cấy v.v... liên tiếp đánh phá lung tung, từ chánh phó Tổng thống, Chủ tịch Quốc hội cho đến các tướng tá, tỉnh trưởng, trên gần khắp các báo hàng ngày, hàng tuần. Lời lẽ của họ sát phạt, cay độc, lắm lúc hỗn xược thậm tệ, không chút kiêng nể gì. Ngay cả một tổ chức hàng năm vẫn nhận trợ cấp của chính quyền như hội Bút Việt mà có lúc vẫn lớn tiếng công kích chính quyền. Chính quyền định cúp tài trợ, Bút Việt đòi kiện trước Quốc hội. Về vấn đề này, linh mục Thanh Lãng trình bày không chút mặc cảm: “... Từ 18 năm nay, tức là từ ngày có Văn bút, từ đầu năm 1957, hàng năm Ngân sách Quốc gia vẫn đài thọ cho Văn bút một ngân khoản, để sinh hoạt nội bộ và đi dự hội nghị quốc tế. Ngân khoản đó đã từng được đưa ra thảo luận tại Quốc hội. Ngân khoản đó, tài trợ cho Văn bút không phải để Văn bút trả lương cho hội viên. Tất cả mọi người làm việc cho Văn bút đều không có lãnh lương lậu gì cả. Nguồn tài trợ đó chỉ để tiêu cho các sinh hoạt thuần túy văn hóa: tổ chức giải thưởng Văn học hàng năm, tổ chức các cuộc nói chuyện hàng tháng, sinh hoạt hội thoại hàng tuần...”…
………
Liên quan đến chuyện xuất bản trong thời kỳ này, chúng ta nghe nhiều tiếng kêu than về vấn đề kiểm duyệt. Kiểm duyệt, thật ra giới cầm bút Việt Nam đã phải đối đầu với nó lâu rồi, từ hồi Pháp thuộc, Nhật thuộc cho đến nay…Tuy vậy trước kia ta không có sức chống đối, sau này ở Miền Nam sự chống đối bày tỏ công khai và mỗi lúc mỗi ồn ào: công kích trên báo chí, sách vở, phản đối bằng kiến nghị, chế giễu bằng thơ, bằng họa v.v..., dựa trên Hiến pháp mà chống đối thẳng tay. Tú Kếu chẳng hạn réo chửi mụ già Kiểm duyệt thậm tệ:
“Mặt vác lên như cái mẹt! Mõm heo đớp chẳng vừa/ Răng chuột chuyên đục khoét/ Hôi như bọ hung/ Độc hơn bọ chét/ Nhìn thấy chữ là cắn là cào/ Trông thấy mặt là la là hét!”
Không những mắng Kiểm duyệt, ông còn xỉ vả đích danh Chánh sở Kiểm duyệt nữa:
“Ông chánh sở thiệt là huê mỹ/ Mang họ Văn thì vẻ phải hay/ Thế mà từ bấy lâu nay/ Riêng ta cứ tưởng là tay cù lần... Họ Văn đục chữ đã đau/ Lại còn tên Thái, cơ cầu hay chưa ... Đè đầu ông Thái hết mình/ Giống như thằng mõ giữa đình thái... gân!”
 
Có lúc Tú Kếu nổi sùng, văng tục:
“Phối hợp như ông phối cái gì/ Càng thêm mọi rợ xứ man ri/ Phối vê bạc cắc, quân cường đạo/ Hợp giết ngôn từ, lũ tặc nhi/ Nghệ đã tinh thông nghề thái thịt/ Thuật đang bành trướng thuật nâng bi! Mẹ cha văn hóa buồn năm phút/ Sửa soạn mang chôn chốn nhị tỳ”.
Kể ra một “mụ Kiểm duyệt” chịu đựng được chừng ấy lời réo chửi dữ dằn thì mụ cũng không có vẻ gì hung tợn. Một số nhà văn như Nguyễn Mạnh Côn hồi ấy trước sau không chịu ký tên vào bất cứ bản kiến nghị chống kiểm duyệt nào...
 
Lại nữa ban đầu, hồi đệ nhất cộng hòa, kiểm duyệt là công việc của cả một hội đồng liên bộ, chủ tịch là giám đốc nha Báo chí bộ Thông tin; vì vậy kêu rêu có kêu rêu (văn giới lúc nào chẳng kỵ kiểm duyệt?), nhưng nhiếc móc xỉ vả thì chưa có. Về sau, nó tụt dần xuống hàng một sở nằm trong bộ Thông tin, do một viên chánh sự vụ điều khiển; nhân sự ban đầu còn khá, càng lâu kẻ khá rút đi dần, phải vơ bèo vạt tép, dùng đến hạng chẳng có kiến thức gì, ngồi làm mục tiêu cho những giễu cợt xỉa xói của dư luận.
Thật vậy, vừa rồi chúng tôi có nói đến sự chống đối kiểm duyệt ồn ào trước 1975, nhưng ngay vào độ ấy văn sĩ vẫn được dõng dạc nói lên những điều họ cảm nghĩ mà không ngại xúc phạm đến người cầm quyền. Tập san Nhà Văn số xuân Ất Mão (tháng 2 năm 1975) đăng lời tuyên bố của Thanh Lãng trả lời một cuộc phỏng vấn: “Tết năm nay, đối với Trung tâm Văn Bút Việt Nam là một cái Tết tha hương, vì cũng như nhân dân Miền Nam, nhà văn Việt Nam đang sống trong một nhà tù lớn, một chốn ly thân, trong thân phận vong thân” (trang 115). Trong cái “nhà tù lớn” ấy, báo Nhà Văn được in, và phổ biến rộng rãi, nhà văn Việt Nam Thanh Lãng vẫn yên lành tiếp tục viết văn, tiếp tục chống nhà cầm quyền bằng tuyên bố này nọ và bằng những hình thức hoạt động khác...
 
(trích từ “Văn học miền Nam tổng quan” của cụ Võ Phiến)

Bàn ra tán vào (4)

nguyen
Nguyễn kiên trung là bút hiêu cua ten chó đẻ nào vay? y chỉ viêt bài thóa mạ vô căn cứ, va vô bằng chứng, bức râu ong no cắm càm bà kia, trong thời điểm dầu sôi lửa bỏng chông cong san thi hắn chỉ moi đống rac cua thời gian để lam chia rẻ lực luong đấu tranh cua dân tộc Viêt!

----------------------------------------------------------------------------------

phong
tôi là một phật tử và tôi cũng tin rằng có nhiều phật tử như tôi hiện tại đang rất là phân vân, thắc mắc. gần đây ai trong chúng ta cũng nhận biết có rất nhiều nhà sư ở VN sang Mỹ đễ làm phật sự. có nhiếu vị trong đó chắc chắn sang đây đễ làm tôn giáo vận. làm sao chúng ta có thể phân biệt, nhận viện những vị sư nầy? câu trả lời của quí vị sẽ giúp cho rất nhiểu phật tử chúng tôi tránh được cái ác do vô tình mà mình tiếp tay cho họ.

----------------------------------------------------------------------------------

SR
Làm sao che được mặt trời ???? Làm sao giấu được sự đời hiển nhiên ???? Những CĂN những CỨ lộ thiên.... Những BẰNG, những CHỨNG hiện trên muôn hình... Kẻ mù vẫn cứ giam mình,,,, Vào trong U-tối,tội tình lắm thay !!!!

----------------------------------------------------------------------------------

Michael Nguyen
Ngay nay co qua nhieu tang ni thuoc Giao hoi PG/VN(quoc doanh )duoc CSVN de dang cho di ra hai ngoai de lam Ton giao van , chia re cong dong PG o hai ngoai Da so ho duoc bao lanh boi nhung co so Phat Giao nam vung di tu 75 hoac duoi nhung hinh thuc khac Su nay qua vai nam lay duoc the xanh roi ra lap chua bao lanh su khac qua Nhu truong hop Su Tam Hien o Atlanta da bao lanh hon 50 chuc su ni khac cung cua Giao hoi Phat giao VN qua Chua chien thi lam phat Toi thay chua cang nhieu thi cang kho Phat tu nhieu Vi ai di chua ma khong dong gop thi ho hoi kho chiu Va cac su tang thi rat giau Ho khui thung Phuoc suong va ho lay tien goi ve dong gop cho Chinh quyen CS va gia dinh ho o VN Day la su that Vi toi cung la phat tu Toi chi tin Phat chu khong tin tang nhat la bon su tang cua Quoc Doanh .O cho toi co 2 chua noi xau qua lai nhau That buon vi luc nay la thoi mat phap cua Phat Giao Toi thay chua cang xay dung lon thi cang kho cho chung sanh nhieu ma thoi.Chu dau co gi la cuu kho chung sanh dau.

----------------------------------------------------------------------------------

Comment




  • Input symbols

Viết lách ở Sài Gòn trước những năm 1975

Ở Miền Nam trong hai mươi năm tuyệt nhiên không có thứ thơ văn ca ngợi lãnh tụ, xưng tụng các nhân vật quyền thế. Trái lại, thơ văn đả kích chế giễu nhà cầm quyền đã có lúc thịnh hành thành phong trào.

 

Viết lách ở Sài Gòn trước những năm 1975

 
Nhà báo Chu Tử ( áo trắng) bị ám sát hụt
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nói sinh hoạt văn nghệ bị hoạt động quân sự và chính trị áp đảo, nói nhà văn sau 1954 bị lu mờ,
nói vậy không hề hàm cái ý ở Miền Nam bấy giờ nhà văn ―xuống nước, phải quỵ lụy giới chính trị và quân sự.
 
Ở Miền Nam trong hai mươi năm tuyệt nhiên không có thứ thơ văn ca ngợi lãnh tụ, xưng tụng các nhân vật quyền thế.
Trái lại, thơ văn đả kích chế giễu nhà cầm quyền đã có lúc thịnh hành thành phong trào. Thật vậy, sau 1963 những Chu Tử, Sức Mấy, Kiều Phong, Đạo Cấy v.v... liên tiếp đánh phá lung tung, từ chánh phó Tổng thống, Chủ tịch Quốc hội cho đến các tướng tá, tỉnh trưởng, trên gần khắp các báo hàng ngày, hàng tuần. Lời lẽ của họ sát phạt, cay độc, lắm lúc hỗn xược thậm tệ, không chút kiêng nể gì. Ngay cả một tổ chức hàng năm vẫn nhận trợ cấp của chính quyền như hội Bút Việt mà có lúc vẫn lớn tiếng công kích chính quyền. Chính quyền định cúp tài trợ, Bút Việt đòi kiện trước Quốc hội. Về vấn đề này, linh mục Thanh Lãng trình bày không chút mặc cảm: “... Từ 18 năm nay, tức là từ ngày có Văn bút, từ đầu năm 1957, hàng năm Ngân sách Quốc gia vẫn đài thọ cho Văn bút một ngân khoản, để sinh hoạt nội bộ và đi dự hội nghị quốc tế. Ngân khoản đó đã từng được đưa ra thảo luận tại Quốc hội. Ngân khoản đó, tài trợ cho Văn bút không phải để Văn bút trả lương cho hội viên. Tất cả mọi người làm việc cho Văn bút đều không có lãnh lương lậu gì cả. Nguồn tài trợ đó chỉ để tiêu cho các sinh hoạt thuần túy văn hóa: tổ chức giải thưởng Văn học hàng năm, tổ chức các cuộc nói chuyện hàng tháng, sinh hoạt hội thoại hàng tuần...”…
………
Liên quan đến chuyện xuất bản trong thời kỳ này, chúng ta nghe nhiều tiếng kêu than về vấn đề kiểm duyệt. Kiểm duyệt, thật ra giới cầm bút Việt Nam đã phải đối đầu với nó lâu rồi, từ hồi Pháp thuộc, Nhật thuộc cho đến nay…Tuy vậy trước kia ta không có sức chống đối, sau này ở Miền Nam sự chống đối bày tỏ công khai và mỗi lúc mỗi ồn ào: công kích trên báo chí, sách vở, phản đối bằng kiến nghị, chế giễu bằng thơ, bằng họa v.v..., dựa trên Hiến pháp mà chống đối thẳng tay. Tú Kếu chẳng hạn réo chửi mụ già Kiểm duyệt thậm tệ:
“Mặt vác lên như cái mẹt! Mõm heo đớp chẳng vừa/ Răng chuột chuyên đục khoét/ Hôi như bọ hung/ Độc hơn bọ chét/ Nhìn thấy chữ là cắn là cào/ Trông thấy mặt là la là hét!”
Không những mắng Kiểm duyệt, ông còn xỉ vả đích danh Chánh sở Kiểm duyệt nữa:
“Ông chánh sở thiệt là huê mỹ/ Mang họ Văn thì vẻ phải hay/ Thế mà từ bấy lâu nay/ Riêng ta cứ tưởng là tay cù lần... Họ Văn đục chữ đã đau/ Lại còn tên Thái, cơ cầu hay chưa ... Đè đầu ông Thái hết mình/ Giống như thằng mõ giữa đình thái... gân!”
 
Có lúc Tú Kếu nổi sùng, văng tục:
“Phối hợp như ông phối cái gì/ Càng thêm mọi rợ xứ man ri/ Phối vê bạc cắc, quân cường đạo/ Hợp giết ngôn từ, lũ tặc nhi/ Nghệ đã tinh thông nghề thái thịt/ Thuật đang bành trướng thuật nâng bi! Mẹ cha văn hóa buồn năm phút/ Sửa soạn mang chôn chốn nhị tỳ”.
Kể ra một “mụ Kiểm duyệt” chịu đựng được chừng ấy lời réo chửi dữ dằn thì mụ cũng không có vẻ gì hung tợn. Một số nhà văn như Nguyễn Mạnh Côn hồi ấy trước sau không chịu ký tên vào bất cứ bản kiến nghị chống kiểm duyệt nào...
 
Lại nữa ban đầu, hồi đệ nhất cộng hòa, kiểm duyệt là công việc của cả một hội đồng liên bộ, chủ tịch là giám đốc nha Báo chí bộ Thông tin; vì vậy kêu rêu có kêu rêu (văn giới lúc nào chẳng kỵ kiểm duyệt?), nhưng nhiếc móc xỉ vả thì chưa có. Về sau, nó tụt dần xuống hàng một sở nằm trong bộ Thông tin, do một viên chánh sự vụ điều khiển; nhân sự ban đầu còn khá, càng lâu kẻ khá rút đi dần, phải vơ bèo vạt tép, dùng đến hạng chẳng có kiến thức gì, ngồi làm mục tiêu cho những giễu cợt xỉa xói của dư luận.
Thật vậy, vừa rồi chúng tôi có nói đến sự chống đối kiểm duyệt ồn ào trước 1975, nhưng ngay vào độ ấy văn sĩ vẫn được dõng dạc nói lên những điều họ cảm nghĩ mà không ngại xúc phạm đến người cầm quyền. Tập san Nhà Văn số xuân Ất Mão (tháng 2 năm 1975) đăng lời tuyên bố của Thanh Lãng trả lời một cuộc phỏng vấn: “Tết năm nay, đối với Trung tâm Văn Bút Việt Nam là một cái Tết tha hương, vì cũng như nhân dân Miền Nam, nhà văn Việt Nam đang sống trong một nhà tù lớn, một chốn ly thân, trong thân phận vong thân” (trang 115). Trong cái “nhà tù lớn” ấy, báo Nhà Văn được in, và phổ biến rộng rãi, nhà văn Việt Nam Thanh Lãng vẫn yên lành tiếp tục viết văn, tiếp tục chống nhà cầm quyền bằng tuyên bố này nọ và bằng những hình thức hoạt động khác...
 
(trích từ “Văn học miền Nam tổng quan” của cụ Võ Phiến)

BÀN RA TÁN VÀO

Đề bài :"Tiếng Việt, yêu & ghét" - Lê Hữu ( Trần Văn Giang ghi lại )

'vô hình trung' là nghĩa gì vậy, sao cứ thích dùng, hình như có nghĩa là 'vô tình'

Xem Thêm

Đề bài :TIN CHIẾN SỰ MỚI NHẤT[ CẬP NHẬT NGÀY 20 -5 - 2022 ]

Suu cao,thue nang,nhu yeu pham tang gia.Kinh te eo seo...Vay ma dang Lua van lay tien cua dan tro giup linh tinh.Mo cua bien gioi.Ung ho toi ac truc tiep khi sua luat cho phep trom cuop o muc do <1.000 dollars thi vo toi....Neu vao thoi diem Trump,bon Lua da ho hoan nhu the nao ??? Nhung nguoi bau ban vi chut tu loi ,nghi gi ve dat nuoc ??? Phai chang day khong phai la dat nuoc minh ??? bat qua,lai tro ve que huong cu...Neu vay,ban la thang cho chet ! mien ban !

Xem Thêm

Đề bài :Tin Mới Nhất Về Chiến Sư Ucraina [ CẬP NHẬT NGÀY 14-5-2022 ]

Chung nao moi vet nho cua ho nha Dan da duoc tay xoa trang boc,thi Uk moi co hy vong...ngung chien.Cung vay,ngay nao ma cac cong ty ,co goc gac tu cac dang bac nu luu-anh hao cua khoi tu do va ong chief police va dang Lua thi moi giai xong phuong trinh tau cong !

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Hình cũ - Hà Thượng Thủ

Ngắm lại hình xưa chịu mấy ông Những Linh, Tùng, Duẫn với Mười, Đồng Mặt mày ai lại đi hồ hởi Phấn khởi khi Tàu cướp Biển Đông Phải chăng “quý” mặt đã thành mông Con mắt nay đà có nhưng không Nên mới chổng khu vào hải đảo Gia tài gấm vóc của tổ tông?

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm