Ảnh của Bettina Rheims, chụp tại Bệnh viện Tâm thần Ville- Évrard.3/1997
Điều gây ấn tượng ngay tức khắc cho người xem bức ảnh này là sự đối lập giữa chiếc khăn chùm đầu – chiếc hidjab của những người phụ nữ Hồi giáo và sự khỏa thân của nhân vật: chiếc vú để trần nhô ra từ chiếc xu chiêng chuyên dùng cho con bú. Sự đối lập/tương phản này đã tạo ra một ấn tượng bí ẩn, một băn khoăn/day dứt, chúng được nhấn mạnh thêm bằng viêc che khuất đi toàn bộ mái tóc của người phụ nữ.
Màu đen của chiếc xu chiêng tạo ra sự đối lập và thách thức với mầu đen của chiếc khăn choàng đầu/ che mặt Hồi giáo, những nét kẻ lông mày làm tăng thêm sức mạnh/ kéo dài thêm ấn tượng về sự ngự trị của cái mầu đen đang kìm hãm sự phô bầy cơ thể. Nhưng ấn tượng thị giác ấy đồng thời lại lôi kéo suy tưởng của người xem về một hướng khác, gợi nhớ tới một thứ tình dục lạnh lẽo.
Những giọt máu ứa ra từ đầu vú và đang nhỏ giọt trên bàn tay tạo ra một cảm giác kinh hoàng, dường như nó đề cập đến một thứ nghịch lý không còn có thể chịu đựng được nữa: Người ta không thể vừa muốn cố che kín một cơ thể lại vừa muốn lột trần truồng nó. Cái nghịch lý đó làm con người đổ bệnh, tạo ra những vết thương rỉ máu.
Những hình ảnh tượng trưng cho tình mẫu tử ở đây đã bị lật nhào. Thay cho những dòng sữa là những dòng máu ứa ra. Nhiếp ảnh gia chẳng phải đã đặt tên cho bức ảnh của mình là “Dòng sữa thần thánh của Trinh nữ” (Le lait miraculeux de la Vierge). Cái titre này gợi nhớ đến sự tích trong Kinh thánh, khi chúa Jésus ra đời, Trinh nữ đã đến cho ngài bú sữa và đã để rớt vài giọt sữa ra ngoài. Giờ đây những suối nguồn đó đã cạn, những dòng sữa chảy ra từ bầu vú của đất mẹ đã hết.
Vậy bức ảnh này muốn nói lên điều gì? Hình ảnh những nạn nhân của một thứ tôn giáo hà khắc? Vạch trần những bạo lực đang bao phủ thế giới? Bằng việc đặc tả ba dấu hiệu đặc trưng nhất của tính nữ (bầu vú, mạng che mặt, những giọt máu..) bức ảnh đã báo hiệu một tin xấu cho nhân loại. Một cơn hạn hán đang đe dọa nhân loại. Những dòng sữa cạn khô là điềm báo cho khả năng yêu thương đồng loại của chúng ta ngày càng cạn kiệt. Giờ đây không còn những dòng sữa mà chỉ còn những dòng máu chảy ra từ cơ thể chúng ta.
(Dương Thắng dịch từ: Fertilité zero. Yannick Haenel. Le Magazine Littéraire.2/2016)
Nguồn: FB Duong Thang
