Luật Sư Nguyễn Quốc Lân

Năm 2016 đến California cùng với hơn 800 điều luật mới được áp dụng hầu hết bắt đầu từ ngày đầu năm. Những điều luật mới này có ảnh hưởng ít nhiều đến nhiều thành phần khác nhau, tuy nhiên tất cả mọi cư dân tại California đều có ảnh hưởng bởi các điều luật mới không nhiều thì ít. Sau đây là tóm tắt một số các điều có ảnh hưởng nhiều đến nhiều cư dân trong tiểu bang California.

(Hình minh họa: wikipedia.org)

Lao động

Tăng mức lương tối thiểu lên $10. Mức lương tối thiểu tại California tăng từ $9 đến $10 vào ngày đầu năm theo chương trình đã được thông qua từ hai năm trước. Nhiều thành phố trong tiểu bang California còn có mức lương tối thiểu cao hơn mức tiểu bang, ví dụ như lên tới $15 tại các thành phố San Francisco, San Jose, hay Los Angeles. Mức lương tối thiểu của liên bang vẫn ở mức $7.25/giờ.

Tiền lương đồng đều cho công việc tương tự - SB 358. Tiểu bang California sẽ có luật cấp tiến nhất Hoa Kỳ để buộc các chủ nhân hay hãng xưởng phải trả lương đồng đều cho những nhân viên làm công việc tương tự như nhau. Trước đây luật chỉ bắt buộc trả lương bằng nhau cho những công việc giống nhau thôi. Luật mới cho phép áp dụng tới những công việc tương tự như nhau, ngay cả công việc cùng một hãng nhưng khác địa điểm. Luật mới còn có điều khoản cấm chủ nhân truy phạt hay trả đũa nhân viên khi tìm hiểu thêm về mức lương của người khác trong cùng hãng.

Xiết tài sản chủ nhân để trả tiền lương thiếu nhân viên - SB 588. Nếu chủ nhân không trả tiền đầy đủ cho nhân viên, luật mới cho phép Ủy Viên Lao động (Labor Commissioner) đăng ký trát đòi nợ (judgment lien) để xiết tài sản riêng của chủ nhân để đòi nợ tiền lương. Trong những năm trước đã có nhiều nỗ lực thông qua luật tương tự cho phép chính nhân viên đăng ký trát đòi nợ nhưng không thành công. Sự khác biệt lần này là trát đòi nợ sẽ do chính ủy viên lao động đăng ký thay vì chính nhân viên thực hiện.

Nhân viên được nghỉ vì bệnh có trả lương - AB 304. Cho phép nhân viên được nghỉ bệnh có trả lương tối thiểu là một giờ cho mỗi 30 giờ làm việc và tới tối thiểu là 3 ngày làm việc trong vòng một năm. Trước đây, nhân viên tại các hãng xưởng vẫn được nghỉ làm khi bị bệnh theo tiêu chuẩn nghỉ vì bệnh (sick leave), nhưng rất giới hạn và phần lớn đó là do chính sách tự nguyện của hãng, chứ không phải theo luật bắt buộc của tiểu bang

Hình sự

Quyền khám xét các thông tin điện tử mà không có lệnh tòa - SB 178. Kỹ thuật thông tin điện tử càng ngày càng trở nên tân tiến và bao trùm mọi khía cạnh trong cuộc sống con người. Qua đó, hầu hết mọi dữ kiện cá nhân đều có thể tìm thấy được qua các phương tiện thông tin như email, smart phone, mạng xã hội, lưới điện toán, v.v... Luật mới quy định rằng khi cảnh sát hay chính quyền muốn khám xét các phương tiện này cần phải có trát tòa hay các thủ tục pháp lý cần thiết để bảo vệ quyền riêng tư của người dân.

Giáo dục

Bắt buộc chích ngừa cho trẻ em - SB 277. Bắt đầu từ năm học 2016-2017, tất cả các trẻ em theo học trường công hay tư đều phải xuất trình bằng chứng chích ngừa. Trước đây, các phụ huynh có thể xin miễn dựa vào lý do y khoa, tôn giáo hay sự tin tưởng riêng tư. Theo luật mới, đơn xin đặc miễn chỉ được dựa trên lý do cần thiết về y khoa và phải do bác sĩ cấp. Nhiều thành phần phụ huynh nghi ngờ về tai hại của một số loại thuốc chích ngừa đã kịch liệt chống đối dự luật này nhưng không thành công.

Giáo trình về sinh lý - AB 329. Luật mới buộc rằng học sinh trung học phải theo học lớp học về sinh lý (sexual education), trong đó có thêm nhiều phần như giáo dục kế hoạch ngừa thai, phá thai, quan hệ về giới tính, các hình thức về giới tính hay đổi tính, các bệnh truyền nhiễm qua quan hệ về sinh lý, v.v... Trước đây, các lớp học này hoàn toàn tình nguyện và phụ huynh có quyền chọn lựa cho con em theo học hay không. Luật mới buộc các phụ huynh phải chính thức xin miễn cho con em của mình nếu không muốn cho con em theo học các lớp này.

Nếu đồng ý phải nói đồng ý trong quan hệ tình dục của thiếu niên - SB 695. Thêm vào giáo trình giáo dục về sinh lý, các học sinh trung học còn phải học thêm về cách xử sự trong quan hệ tình dục giữa các thanh thiếu niên, đặc biệt là khi vào đại học sau này. Tiêu chuẩn mới này buộc rằng sự đồng thuận phải được biểu hiện bằng lời nói hay hành động rõ ràng. Nếu không có lời nói hay hành động rõ ràng, những hành động quan hệ tình dục đó có thể được coi như là tấn công tình dục hay hiếp dâm trong trường hợp có khiếu nại. Hiện nay tiến trình điều tra các vụ tấn công tình dục, đặc biệt là tại các trường đại học, rất là khó khăn vì đương sự không tỏ bày rõ ràng bằng hành động hay lời nói về sự đồng thuận trước hay sau khi có quan hệ tình dục. Điều luật mới này cũng không chắc giải quyết được vấn đề nan giải đó, nhưng hy vọng có thể giảm thiểu được sự khó khăn.

Thi kiểm tra tốt nghiệp trung học - SB 172. Sau hơn 10 năm bắt buộc các học sinh tốt nghiệp trung học phải thi đậu kỳ thi trắc nghiệm có tên CASHEE, California lại thông qua luật mới hủy bỏ điều kiện tốt nghiệp này và áp dụng luật bãi miễn ngược lại tới thời gian bắt đầu kỳ thi vào năm 2004. Như vậy các học sinh trong hơn 10 năm qua không được cấp bằng trung học vì không thi đậu kỳ thi này bây giờ có thể trở lại trường xin văn bằng tốt nghiệp trung học.

Bầu cử

Đăng ký ghi danh bầu cử khi xin bằng lái xe hay thẻ căn cước - AB 1461. Trong vòng một hoặc hai năm nữa, California sẽ cho phép tự động ghi danh bầu cử khi cư dân xin bằng lái xe hay thẻ căn cước. Chương trình hiện chưa thực hiện được cho tới khi Bộ Lục Sự Tiểu Bang (California Secretary of State) xác nhận rằng các hệ thống lưu trữ hồ sơ bầu cử của tiểu bang và quận hạt và Nha Lộ Vận đã sẵn sàng phối hợp hoạt động với nhau. Khi thực hiện chương trình này, số lượng cử tri tại California sẽ nhiều hơn và dĩ nhiên sẽ có thêm những thành phần thờ ơ không quan tâm đến vấn đề bầu cử nhưng vẫn có tên trong danh sách đi bầu.

Bầu cử toàn bộ qua thư bưu điện - AB 547. California đang thí điểm chính sách tổ chức bầu cử toàn phần qua thư bưu điện tại một số địa điểm, ví dụ như tại San Diego County. Nếu thành công, chính sách này có thể được thi hành tại nhiều nơi trên toàn California. Khi áp dụng rộng rãi chính sách này, ảnh hưởng của khối cử tri gốc Việt có thể sẽ giảm đi vì từ trước đến nay, khối cử tri gốc Việt vẫn được lợi điểm nhờ vào việc sử dụng phương thức bầu cử qua bưu điện trong khi các cử tri khác vẫn ưa chuộng bỏ phiếu tại phòng phiếu hơn.

Xã hội

Cố vấn về dịch vụ ngừa thai hay khám thai - AB 775. Buộc các cơ sở cố vấn hay cung cấp các dịch vụ liên quan đến thai nghén phải treo bản thông báo về các dịch vụ cố vấn về kế hoạch gia đình, bao gồm cả dịch vụ phá thai. Đạo luật này được thông qua là vì các thành phần hỗ trợ phá thai cho rằng các trung tâm cố vấn về thai nghén thực ra là chú tâm làm áp lực các phụ nữ mang thai để sinh con và cho làm con nuôi mà không nhắc đến sự chọn lựa về phá thai.

Chứng minh tình trạng cư trú khi xin bằng lái xe hay thẻ căn cước - AB 1465. Luật mới buộc cư dân California khi xin bằng lái hay thẻ căn cước lần đầu tiên phải chứng minh là thực sự là cư dân tại tiểu bang. Điều luật này nhằm ngăn ngừa những người chỉ đi du lịch, ghé thăm hay tạm trú tại California một thời gian ngắn nhưng vẫn có thể xin bằng lái xe hay thẻ căn cước. Điều luật này nhằm tuân theo luật liên bang buộc rằng các tiểu bang chỉ cấp bằng lái xe hay thẻ căn cước cho cư dân trong tiểu bang của mình mà thôi.

Cấm mang vũ khí vào trường học - SB 707. California vẫn cấm mang vũ khí trên người tại hầu hết mọi nơi có đông người. Tuy nhiên, những người có giấy phép mang vũ khí giấu kín (concealed weapon) vẫn có thể mang vũ khí trên người đến hầu hết mọi nơi. Luật mới cấm mang vũ khí giấu kín - cho dù có giấy phép - đến các trường trung tiểu học hay đại học. Mặc dù đã có nhiều vụ giết người hàng loạt xảy ra tại nhiều trường học ở California cũng như các tiểu bang khác, chưa có vụ nào xảy ra vì hung thủ có giấy phép mang vũ khí giấu kín.

Xổ số từ thiện - SB 549. Cho phép các cuộc thi đua thể thao có bán vé xổ số để gây quỹ giúp từ thiện và cho người được thắng giải nhận tới 50% tiền bán vé số. Luật trước đây chỉ cho phép bán vé số như vậy nếu ban tổ chức phải dành tới 90% tiền bán vé tặng cho các mục đích từ thiện. Như vậy là các cuộc thi đua thể thao như bóng rổ, football, baseball hay bóng đá sẽ tổ chức nhiều hình thức xổ số gây quỹ cho từ thiện vừa để làm việc nghĩa, vừa để gây hứng thú trong khán giả.

Giao thông

Cấm sử dụng thiết bị nghe nhét vào lỗ tai khi lái xe - SB 491. Luật mới cấm mọi người sử dụng các phương tiện khuếch đại âm thanh nhét vào lỗ tai hay bịt cả hai tai khi sử dụng xe đạp hay xe hơi. Trước đây luật cho phép sử dụng điện thoại nếu không phải dùng tay, nhưng không nói rõ là cấm sử dụng các dụng cụ nhét vào tai hay bịt cả hai tai. Các dụng cụ này thường làm cho người sử dụng không còn nghe được các tiếng động chung quanh, kể cả tiếng còi hụ của cảnh sát hay xe cấp cứu.

Xe đạp nhường đường đi nếu đang cản trở giao thông - AB 208. Luật giao thông quy định rằng các xe cộ đi chậm đang cản trở lưu thông phải tránh qua một bên để nhường cho các xe khác áp dụng cả với xe đạp. Theo luật mới, nếu xe đạp đang cản trở lưu thông cũng phải tránh sang một bên để nhường cho các xe nhanh hơn đi trước.

Gắn máy thử lượng rượu đối với những người bị kết án lái xe say rượu - SB 61. California đang gia hạn thêm một năm thí nghiệm chính sách buộc những người bị kết án lái xe say rượu phải gắn máy thử lượng rượu trong người khi lái xe tại các quận hạt Alameda, Los Angeles, Sacramento và Tulare. Nếu thành công, chương trình này có thể được nới rộng đến toàn tiểu bang vào những năm tới.

Cảnh báo về hệ thống tự động ngưng nổ máy xe - AB 265. Luật mới buộc các hãng bán xe cũ nếu có trang bị hệ thống tự động ngưng nổ máy xe nếu người mua xe không trả tiền xe thì phải thông báo rõ ràng cho người mua xe biết trước khi trang bị hệ thống này. Kỹ thuật này cho phép các hãng bán xe có thể khởi động hệ thống ngưng không cho nổ máy xe và thông báo địa điểm chiếc xe để hãng bán xe đến thâu hồi xe lại. Trước đây nhiều người mua xe trả góp hay còn nợ tiền ngân hàng nhưng không biết là nếu không trả tiền, ngân hàng có thể khởi động hệ thống ngưng không cho xe chạy và xác định địa điểm chiếc xe để đến thâu hồi lại.

Quy định sử dụng các loại ván trượt chạy bằng điện - AB 604. Trong thời gian gần đây xuất hiện trên thị trường các loại ván trượt trên bánh xe chạy bằng điện và người sử dụng chỉ cần đứng thẳng trên tấm ván này để di chuyển từ nơi này đến nơi khác. Các luật lệ mới này quy định rằng người sử dụng phải từ 16 tuổi trở lên, đội mũ an toàn, không được chạy quá 15 dặm/giờ trên lề đường hay 35 dặm/giờ trên đường lộ và các ván trượt này phải có các trang bị an toàn. Ngoài ra, các thành phố sẽ có thẩm quyền quy định thêm về các luật lệ sử dụng hệ thống này trong phạm vi thành phố. Luật mới này còn quy định là nếu uống rượu bia khi sử dụng hệ thống này thì vẫn có thể bị buộc tội giống như lái xe khi đang say rượu.

Quy định sử dụng các loại xe đạp chạy bằng điện - AB 1096. Luật mới còn quy định về phân loại các loại xe đạp có sự hỗ trợ của động cơ hay motor điện. Điều luật này quy định ba loại xe tùy theo sức mạnh của động cơ điện lực và tốc độ xe có thể chạy được tương tự như mức phân khối trong các loại xe máy (motorcycle). Sự phân loại này sẽ phân định các luật lệ riêng biệt đối với việc sử dụng từng loại xe đạp này.

Ghế an toàn cho trẻ em khi đi xe - AB 53. Luật mới buộc các trẻ em dưới 2 tuổi phải ngồi trong ghế an toàn và quay mặt về phía sau. Trước đây, luật này chỉ áp dụng với các em dưới 1 tuổi mà thôi. Các em nào nặng hơn 40 pound hay cao hơn 40 inch thì được miễn. Luật mới này có hiệu lực bắt đầu từ năm tới 2017. Hiện nay các em bé dưới 8 tuổi vẫn phải ngồi trong ghế an toàn cho trẻ em.

Báo cáo tai nạn cho Nha Lộ Vận - SB 491. Luật trước đây buộc rằng những ai có liên hệ đến một tai nạn giao thông có mức độ thiệt hại trên $750 thì phải nộp bản báo cáo đến Nha Lộ Vận (DMV) trong mẫu báo cáo SR-1. Luật mới nâng mức độ thiệt hại này lên đến $1,000 và có hiệu lực kể từ đầu năm 2017.

Kết luận

Trên đây chỉ là một số điều luật mới có thể có ảnh hưởng đến nhiều cư dân tại California. Mặc dù nhiều điều luật mới không tiện trình bày ở đây hay thông báo đầy đủ, mọi người vẫn có trách nhiệm tuân theo tất cả các điều luật này, cho dù là luật mới hay cũ. Theo luật pháp Hoa Kỳ, không biết luật không phải là cách biện hộ khi phạm luật (Ignorance of the law is not a defense). Muốn biết thêm chi tiết về các điều luật trên đây hay các điều luật khác không được trình bày, xin vào trang nhà của Nghị Viện Tiểu Bang California ở địa chỉ http://leginfo.legislature.ca.gov.

Luật Sư Nguyễn Quốc Lân hành nghề từ năm 1991 và có văn phòng tại Westminster, California. Số điện thoại (714) 891-1901 hay trang web www.vietlaw.com.

Người Vệt