Di Sản Hồ Chí Minh
Alan Phan - Những Con Lừa Của Thời Đại Mới
Có 2 cách để bị lừa dối. Một là tin vào những điều không thực; hai là không chịu tin vào những điều thực – There are two ways to be fooled.
(Có 2 cách để bị lừa dối. Một là tin vào những điều không thực; hai là không chịu tin vào những điều thực – There are two ways to be fooled. One is to believe what isn’t true; the other is to refuse to believe what is true – Soren Kierkegaard)
Những năm đầu tiên khi làm cho Eisenberg, tôi thường được đi gặp
những đại gia nổi tiếng của châu Á và Nam Mỹ. Thậm chí cả vài vị nguyên
thủ quốc gia. Những lần như vậy, tôi rất phấn khích, tự hào và có thể
nói là thích khoe khoang…cùng các bạn đồng nghiệp, gia đình và đối tác.
Một lần, ông boss kéo tôi đi ăn trưa và kể cho tôi nghe một câu chuyện.
(Có 2 cách để bị lừa dối. Một là tin vào những điều không thực; hai là không chịu tin vào những điều thực – There are two ways to be fooled. One is to believe what isn’t true; the other is to refuse to believe what is true – Soren Kierkegaard)
Những năm đầu tiên khi làm cho Eisenberg, tôi thường được đi gặp
những đại gia nổi tiếng của châu Á và Nam Mỹ. Thậm chí cả vài vị nguyên
thủ quốc gia. Những lần như vậy, tôi rất phấn khích, tự hào và có thể
nói là thích khoe khoang…cùng các bạn đồng nghiệp, gia đình và đối tác.
Một lần, ông boss kéo tôi đi ăn trưa và kể cho tôi nghe một câu chuyện.
Có khu miền núi hẻo lánh ở Peru nơi một linh mục cai quản một giáo
phận khá rộng nhưng chỉ có một nhà thờ nhỏ. Địa thế hiểm trở, các làng
cách nhau quá xa, nên muốn thu hút con chiên, ông làm lễ sáng chú nhật
sớm tại nhà thờ trung ương, rồi chất tượng Chúa, thánh giá…lên lưng một
con lừa và cùng đi bộ qua một làng khác cho lễ trưa, rồi một lễ tối tại
một làng khác nữa.
Dọc đường, giáo dân đều cúi rạp người khi tượng Chúa đi qua. Con lừa
rất khoái trá mỗi khi nhận được những thờ phụng và sùng bái. Cho đến một
ngày, anh hàng xóm mượn con lừa của nhà thờ để qua một làng khác mua
sắm. Vẫn con đường cũ, vẫn những giáo dân xưa…nhưng không ai buồn nhìn
con lừa chứ đừng nói đến chuyện chấp tay lạy. Con lừa vỡ lẽ rằng không
phải “con lừa” mà là hào quang của “tượng Chúa” đã tạo nên sự khác biệt.
Tôi tỉnh người…và còn tỉnh hơn nữa, khi hết làm cho Eisenberg. Những
cú phone gọi đến các đại gia đã từng ca tụng và tiếp đãi thân thiết tôi
trong những bữa tiệc không bao giờ qua khỏi screening của các trợ lý.
Con lừa lại trở thành …con lừa.
Một điểm yếu của tuổi trẻ là hay lầm lẫn những gì mình thực sự làm chủ và những gì do người khác nhờ mang dùm.
Trong một nền kinh tế mà mọi chuyện của xã hội đều được vận hành bởi
“quan hệ với quyền lực” thì phần lớn con lừa đều mang chung một ảo tường
về giá trị và thực chất của con người mình. Với ngôn ngữ phương Tây,
con lừa thường tượng trưng cho sự ngu xuẩn. Ở Việt Nam, chữ “lừa” còn
mang thêm vài thâm ý: mong là cái bề ngoài nhờ quyền lực có thể làm mù
mắt người ngoài hay “lừa” chính mình về sự giá trị thực sự của bản thân.
Một thí dụ gần đây là Chu Vĩnh Khang hay Bạc Hy Lai của Trung Quốc.
Với tài sản thâu tóm khoảng 25 tỷ đô la cho 2 gia đình và một vị thế
chánh trị gần như tuyệt đối vì nắm bộ máy công an và tuyên truyền, hai
ông là hai đỉnh cao của xã hội lừa. Bây giờ, con lừa lại trở thành …con lừa, và sắp bị hy sinh.
Gần đây, vì tuổi tác mình đã cao, nên tôi hay gặp những cựu quan
chức về hưu sau một thời lừng lẫy. Họ vẫn còn nhiều hoang tưởng về quyền
lực, về trí khôn, về ảnh hưởng…Cũng may là phần lớn đã “hạ cánh an
toàn”, giấu diếm được ít nhiều tiền bạc và tài sản, nên cũng còn điếu
đóm vây quanh. Mất đi những thứ này thì họ sẽ chỉ biết cam phận…như hàng
chục triệu con lừa họ đã sinh sản ra suốt vài chục năm qua.
Doanh nghiệp cũng không khác gì hơn con người. Lợi nhuận tạo ra từ
những phi vụ dựa trên quan hệ với quyền lực thì không thể nào bền vững
hay đem ứng dụng vào một môi trường kinh doanh khác. Tôi gặp vài đại gia
Trung Quốc và Việt Nam, sau khi bị thất sủng và mất tài sản, thu góp
vài chục triệu đô la qua Mỹ tìm đường làm ăn. Họ cũng năng động và cố
gắng nhưng họ nhận rõ rằng kỹ năng và kinh nghiệm của họ không thích hợp
(nói nôm na là không có quan chức Mỹ nào chịu chống lưng để cùng đi
đường tắt); nên cuối cùng, họ đem tiền quay về nước hay tìm đến những xứ
xa xôi tận châu Phi hay Trung Đông nơi “phong bì” vẫn là một văn hóa.
Cái giá trị thực của một doanh nghiệp (như con người) là những tài
sản mềm: sáng tạo, thương hiệu, uy tín, thị phần, cách phục vụ khách
hàng, sản phầm chất lượng, công nghệ know-how, đội ngũ quản lý. Không
phải vài miếng đất cướp từ nông dân hay nhà máy xây bằng tiền OPM của
ngân hàng qua các định giá giả tạo.
Một quốc gia cũng có những giá trị tương tự. Nếu một chế độ không đặt
nền tảng dựa trên hạnh phúc thực của người dân, đo lường bằng thu nhập
và tự do; nếu một chế độ không coi trọng danh dự, trung thực và minh
bạch; mà chỉ dựa trên quyền lực đán áp, nhất là từ chỉ thị của nước
ngoài…thì con lừa quốc gia sẽ tụt hậu lần lần cho đến một ngày “tượng…
lãnh đạo” không còn chất thánh. Và… con lừa lại trở thành …con lừa (nghĩa đen và trắng).
Alan Phan
(Blog Alan Phan)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- "Hiệu ứng nói phét!" - by Văn Quang / Trần Văn Giang (ghi lại)
- Phiếm luận, chuyện Nhà Nước ta!!! _ Di Tĩnh Đắc ( Nguyễn Bá Chổi chuyển )
- Đánh trống, đánh chiêng học lại lịch sử Sài Gòn - by FB Nguyễn Gia Việt & Trần Văn Giang (ghi lại)
- Việt Cộng: Kế hoạch gửi tiền Quỹ vắc-xin COVID-19 để lấy lãi gây ra tranh cãi
- Ân xá Quốc tế gửi bằng chứng, đòi Việt Cộng điều tra về tin tặc tấn công giới bất đồng
Alan Phan - Những Con Lừa Của Thời Đại Mới
Có 2 cách để bị lừa dối. Một là tin vào những điều không thực; hai là không chịu tin vào những điều thực – There are two ways to be fooled.
(Có 2 cách để bị lừa dối. Một là tin vào những điều không thực;
hai là không chịu tin vào những điều thực – There are two ways to be
fooled. One is to believe what isn’t true; the other is to refuse to
believe what is true – Soren Kierkegaard)
Những năm đầu tiên khi làm cho Eisenberg, tôi thường được đi gặp
những đại gia nổi tiếng của châu Á và Nam Mỹ. Thậm chí cả vài vị nguyên
thủ quốc gia. Những lần như vậy, tôi rất phấn khích, tự hào và có thể
nói là thích khoe khoang…cùng các bạn đồng nghiệp, gia đình và đối tác.
Một lần, ông boss kéo tôi đi ăn trưa và kể cho tôi nghe một câu chuyện.
Những năm đầu tiên khi làm cho Eisenberg, tôi thường được đi gặp
những đại gia nổi tiếng của châu Á và Nam Mỹ. Thậm chí cả vài vị nguyên
thủ quốc gia. Những lần như vậy, tôi rất phấn khích, tự hào và có thể
nói là thích khoe khoang…cùng các bạn đồng nghiệp, gia đình và đối tác.
Một lần, ông boss kéo tôi đi ăn trưa và kể cho tôi nghe một câu chuyện.
Có khu miền núi hẻo lánh ở Peru nơi một linh mục cai quản một giáo
phận khá rộng nhưng chỉ có một nhà thờ nhỏ. Địa thế hiểm trở, các làng
cách nhau quá xa, nên muốn thu hút con chiên, ông làm lễ sáng chú nhật
sớm tại nhà thờ trung ương, rồi chất tượng Chúa, thánh giá…lên lưng một
con lừa và cùng đi bộ qua một làng khác cho lễ trưa, rồi một lễ tối tại
một làng khác nữa.
Dọc đường, giáo dân đều cúi rạp người khi tượng Chúa đi qua. Con lừa
rất khoái trá mỗi khi nhận được những thờ phụng và sùng bái. Cho đến một
ngày, anh hàng xóm mượn con lừa của nhà thờ để qua một làng khác mua
sắm. Vẫn con đường cũ, vẫn những giáo dân xưa…nhưng không ai buồn nhìn
con lừa chứ đừng nói đến chuyện chấp tay lạy. Con lừa vỡ lẽ rằng không
phải “con lừa” mà là hào quang của “tượng Chúa” đã tạo nên sự khác biệt.
Tôi tỉnh người…và còn tỉnh hơn nữa, khi hết làm cho Eisenberg. Những
cú phone gọi đến các đại gia đã từng ca tụng và tiếp đãi thân thiết tôi
trong những bữa tiệc không bao giờ qua khỏi screening của các trợ lý.
Con lừa lại trở thành …con lừa.
Một điểm yếu của tuổi trẻ là hay lầm lẫn những gì mình thực sự làm chủ và những gì do người khác nhờ mang dùm.
Trong một nền kinh tế mà mọi chuyện của xã hội đều được vận hành bởi
“quan hệ với quyền lực” thì phần lớn con lừa đều mang chung một ảo tường
về giá trị và thực chất của con người mình. Với ngôn ngữ phương Tây,
con lừa thường tượng trưng cho sự ngu xuẩn. Ở Việt Nam, chữ “lừa” còn
mang thêm vài thâm ý: mong là cái bề ngoài nhờ quyền lực có thể làm mù
mắt người ngoài hay “lừa” chính mình về sự giá trị thực sự của bản thân.
Một thí dụ gần đây là Chu Vĩnh Khang hay Bạc Hy Lai của Trung Quốc.
Với tài sản thâu tóm khoảng 25 tỷ đô la cho 2 gia đình và một vị thế
chánh trị gần như tuyệt đối vì nắm bộ máy công an và tuyên truyền, hai
ông là hai đỉnh cao của xã hội lừa. Bây giờ, con lừa lại trở thành …con lừa, và sắp bị hy sinh.
Gần đây, vì tuổi tác mình đã cao, nên tôi hay gặp những cựu quan
chức về hưu sau một thời lừng lẫy. Họ vẫn còn nhiều hoang tưởng về quyền
lực, về trí khôn, về ảnh hưởng…Cũng may là phần lớn đã “hạ cánh an
toàn”, giấu diếm được ít nhiều tiền bạc và tài sản, nên cũng còn điếu
đóm vây quanh. Mất đi những thứ này thì họ sẽ chỉ biết cam phận…như hàng
chục triệu con lừa họ đã sinh sản ra suốt vài chục năm qua.
Doanh nghiệp cũng không khác gì hơn con người. Lợi nhuận tạo ra từ
những phi vụ dựa trên quan hệ với quyền lực thì không thể nào bền vững
hay đem ứng dụng vào một môi trường kinh doanh khác. Tôi gặp vài đại gia
Trung Quốc và Việt Nam, sau khi bị thất sủng và mất tài sản, thu góp
vài chục triệu đô la qua Mỹ tìm đường làm ăn. Họ cũng năng động và cố
gắng nhưng họ nhận rõ rằng kỹ năng và kinh nghiệm của họ không thích hợp
(nói nôm na là không có quan chức Mỹ nào chịu chống lưng để cùng đi
đường tắt); nên cuối cùng, họ đem tiền quay về nước hay tìm đến những xứ
xa xôi tận châu Phi hay Trung Đông nơi “phong bì” vẫn là một văn hóa.
Cái giá trị thực của một doanh nghiệp (như con người) là những tài
sản mềm: sáng tạo, thương hiệu, uy tín, thị phần, cách phục vụ khách
hàng, sản phầm chất lượng, công nghệ know-how, đội ngũ quản lý. Không
phải vài miếng đất cướp từ nông dân hay nhà máy xây bằng tiền OPM của
ngân hàng qua các định giá giả tạo.
Một quốc gia cũng có những giá trị tương tự. Nếu một chế độ không đặt
nền tảng dựa trên hạnh phúc thực của người dân, đo lường bằng thu nhập
và tự do; nếu một chế độ không coi trọng danh dự, trung thực và minh
bạch; mà chỉ dựa trên quyền lực đán áp, nhất là từ chỉ thị của nước
ngoài…thì con lừa quốc gia sẽ tụt hậu lần lần cho đến một ngày “tượng…
lãnh đạo” không còn chất thánh. Và… con lừa lại trở thành …con lừa (nghĩa đen và trắng).
Alan Phan
(Blog Alan Phan)
