Lịch sử đĩ Việt Nam chưa ai viết. Nhưng chắc chắn, cái nghề lấy "lỗ" làm lãi này là một trong những nghề cơ bản, lâu đời, chưa bao giờ bị cấm tuyệt, dù ở bất cứ nơi nào.
Lịch sử đĩ Việt Nam chưa ai viết. Nhưng chắc chắn, cái nghề lấy "lỗ" làm lãi này là một trong những nghề cơ bản, lâu đời, chưa bao giờ bị cấm tuyệt, dù ở bất cứ nơi nào.
Đĩ thời Lý Trần, hiện chưa có tư liệu đề cập. Riêng thời Lê, đĩ tập trung ở kinh thành, "chỗ nào cũng có", đặc biệt quanh quân doanh. Riêng giai đoạn cuối Lê do có quá nhiều binh lính mắc bệnh giang mai nên triều đình buộc phải "lùng bắt đĩ khắp các phố phường, cạo đầu, phạt trượng rồi đuổi đi" (1). Theo mô tả của Lê Thánh Tông (?), đĩ Lê sơ giọng ẽo ợt, ra vẻ thanh tao, khi gặp nhân tình thì như 'mèo thấy mỡ', 'xụt xịt rằng tôi thương tôi nhớ', "bẻo lẻo chào anh ngược anh xuôi" (2) v.v. Vào năm 1501, vua Lê Hiến Tông từng hạ lệnh cấm các quan theo hầu không được mang đĩ đi cùng, bừa bãi tình dục (3). Bước vào thời Nguyễn, cũng như Trung Quốc và Triều Tiên, triều đình Việt áp dụng luật nhà Minh, phạt 60 trượng đối với quan lại và con em nhà quan qua đêm với đĩ (4). Có điều, luật này chỉ áp dụng với quan và con quan hưởng tập ấm, không có hình phạt nào áp dụng lên những kẻ mua dâm, bán dâm, mà trái lại, Nghị định ấn định các thứ thuế thành phố được phép thu trong Hà Nội ban hành ngày 15/3/1892, có quy định "bán thẻ cho gái mại dâm" (5). Như vậy, rõ ràng nghề đĩ đã được công khai, hợp pháp từ thời Lê Nguyễn, và chẳng có can hệ gì tới cái gọi là 'thuần phong mỹ tục'.
Nhân tiện nói đến mỹ tục và truyền thống, tôi muốn lưu ý rằng, việc đề cao trinh tiết bất quá chỉ được đẩy mạnh vào thời Nguyễn, và được repeat đến phát ngán vào thời đại này mà thôi. Đối với phụ nữ miền Bắc, vẫn theo Sơn cư tạp thuật, "tục nước ta đối với việc phòng thân của đàn bà rất là sơ lược, đã hở người lộ mặt, lại còn cùng con trai chung đường chung giếng, giẫm cỏ xem trò, lại còn cùng con trai kề vai chạm lưng, đến khi có người mai mối thì phần nhiều đã mất trinh rồi." (6) Trong cuốn "Lịch sử tự nhiên, dân sự, chính trị Đàng Ngoài", Richard cho biết "những người phụ nữ bình dân có quyền tự do đi chơi và chăm lo những công việc bên ngoài, còn những người vợ của các viên quan lại và những người phụ nữ đặc biệt khác thì bị quản lý chặt chẽ gần giống như những người phụ nữ Trung Hoa. Nhiều người phụ nữ này được coi như vô cùng dễ dãi. Họ buông thả mình cho những người ngoại quốc với một cái giá rất xoàng và sau đó kịp thời kết hôn với người ngoại quốc kia. Người ta đã tìm kiếm họ cho những chuyện đó. Họ được lựa chọn chồng theo ý muốn, quyền hạn mà những người phụ nữ Trung Hoa không có được". Còn đối với phụ nữ miền trong, John Barrow mô tả phụ nữ Nam Hà vào những năm 1792 - 1793, được phép tự do quan hệ tình dục, ngay cả con gái quan lại cũng từng có nhiều cô quan hệ với Tây để kiếm ít lợi lạc (7). Vài chục năm sau đó, vua Minh Mạng nhận định, "dân phong tập thói kiêu sa, dâm đãng", "đám đàn bà Gia Định rất dâm đãng", "bọn đàn bà dâm đãng, phóng túng, cư xử của chúng thật quá kinh tởm. Bọn đàn ông vốn đã chơi bời phóng đãng thì sao có thể đòi hỏi tiết hạnh của đám vợ ?" (8)
Tóm lại, qua phần khảo cố gắng bó gọn hết mức này, tôi kiến nghị:
- Hợp pháp hóa mại dâm.
- Giải phóng phụ nữ.
-
- Các bố (mẹ) đừng có suốt ngày rao giảng về đạo đức, truyền thống nữa. Thế hệ này nghe đến phát ớn rồi. Hãy làm những việc có ý nghĩa và giải phóng con người ta khỏi cái nhà tù tư tưởng đi!
---------------------
(1) Sơn cư tạp thuật - Nữ lư.
(2) Thập giới cô hồn quốc ngữ văn - Giới hoa nương.
(3) Đại Việt sử ký toàn thư.
(4) Hoàng Việt luật lệ - Hình luật tạp ký.
(5) Recueil de la législation en vigueur en An Nam et au Tonkin (Vựng tập văn bản pháp quy hiện hành ở Trung kỳ và Bắc kỳ).
(6) Sơn cư tạp thuật - Nữ đương cẩn nghiêm.
(7) Một chuyến du hành đến xứ Nam Hà 1792 - 1793.
(8) Minh Mệnh chính yếu.
Ảnh minh họa: Chạm khắc trên đình Ngọc Canh và đình Phù Lão.
Trần Quang Đức
(Blog Trần Quang Đức)