Tham Khảo
Cao Huy Huân - Tư duy mì ăn liền của người Việt
Tham nhũng, nợ công cao so với GDP, số người chết vì ung thư và tai nạn giao thông cao ngất ngưởng và kinh ngạc thay, xếp thứ hai thế giới về tiêu thụ mì ăn liền.
Tham nhũng, nợ công cao so với GDP, số người chết vì ung thư và tai nạn
giao thông cao ngất ngưởng và kinh ngạc thay, xếp thứ hai thế giới về
tiêu thụ mì ăn liền. Đó là Việt Nam. Tôi xin nhắc lại, là Việt Nam. Và
dám cá là đối với những ai luôn tự hào về ẩm thực và chỉ số hạnh phúc
của mình trên bảng xếp hạng quốc tế có lẽ sẽ khó chấp nhận khi nghe điều
này.
Tại sao một đất nước có nhiều món ăn ngon, rẻ và nổi tiếng từ bắc tới
nam, và chỉ số hạnh phúc luôn đứng đầu thế giới lại có thể là nước tiêu
thụ mì ăn liền nhiều thứ hai thế giới cho được? Chúng ta đều biết mì ăn
liền là thực phẩm rẻ tiền, nhanh và tiện lợi. Vậy phải chăng nó phán ảnh
người dân Việt Nam là giống dân bận rộn và rất tiết kiệm. Chắc chắn là
không. Nếu người Việt Nam bận rộn và tiết kiệm thì đã không có cái văn
hoá ngồi và nhậu như bây giờ. Ngồi ở đây không chỉ là ngồi vỉa hè trà
chanh, trà đá, hay quán cóc, quán ổi để nhấm nháp ly cà phê, mà nó còn
thể hiện cái xu hướng hưởng thụ của người Việt.
Ăn mì ăn liền vì cơ bản đang sống trong một đất nước nghèo
Từng trò chuyện với những sinh viên sống xa nhà và những công nhân ở khu
công nghiệp Sóng Thần, tôi thấy nguyên nhân đơn giản là do nguồn thu
hạn hẹp nhưng nguồn chi thì nhiều nên làm cho hầu bao lúc nào cũng cạn
kiệt mặc dù mới chỉ giữa tháng. Đối với sinh viên thì số tiền mà phụ
huynh chu cấp làm sao đủ với bao nhiêu nhu cầu, bao nhiêu mối quan hệ.
Đối với một công nhân thì số tiền lương tháng làm sao đủ cho những chi
tiêu như tiền phòng, tiền điện, tiền xăng, tiền ăn... còn tiền góp nhặt
gửi về quê phụ giúp gia đình.
Phải chăng là chúng ta chăm chỉ và chịu khó để làm giàu? Chăm chỉ và
chịu khó thì có đó nhưng làm nhiều ngày trong tuần, nhiều giờ trong ngày
không phải vì muốn giàu có mà đơn giản là thực trạng nền kinh tế chung
của nước mình nó tệ quá, nếu không làm nhiều, không tăng ca, không cày
ngày 12-14 tiếng thì không có đủ tiền để trang trải các sinh hoạt bình
thường trong cuộc sống.
Với một quỹ thời gian làm việc liên tục và hiếm ngày nghỉ như vậy thì
lấy đâu thời gian cho những bữa cơm đủ chất dinh dưỡng, nên mì ăn liền
là lựa chọn tốt nhất cho quỹ thời gian đó.
Có sẵn, có liền, nhưng không bổ béo gì cả
Thực ra có một món mì ăn liền mà không được thống kê nhưng lại được rất
nhiều người dân Việt Nam ưa dùng: mì ăn liền trí tuệ. Tôi dùng chữ trí
tuệ vì bao gồm những tri thức và thông tin chúng ta tiếp nhận hàng ngày.
Mì ăn liền có phải là thực phẩm nhiều chất dinh dưỡng không? Đương
nhiên là không. Phần lớn ăn mì chỉ vì nó giúp giải toả cơn đói và làm
cho no bụng, còn về mặt dinh dưỡng thì nó chiếm rất ít. Ăn cho no bụng,
ăn để không phải đói có vẻ rất giống cái cách người Việt đang nhồi nhét
tri thức vào đầu. Học thật nhiều nhưng cũng chỉ là nhồi cho đầy bộ não
những kiến thức không cần thiết, nhiều khi còn nguy hại đến khả năng
nhận thức, chẳng hạn như môn "tư tưởng HCM và triết học Mac-Lenin".
Bên cạnh tiếp nhận tri thức một cách thụ động và để khoe khoang thì cải
cách truyền đạt tri thức của chúng ta giống như một món ăn liền. Tôi
hình dung nền giáo dục Việt Nam bây giờ như bức tranh mì ăn liền. Giáo
viên là cái tô đựng mì, kiến thức như sợi mì và học sinh, sinh viên là
người ăn mì. Giáo viên đến truyền đạt tri thức như một tô mì nóng hối,
còn học sinh, sinh viên không có cơ hội để lựa chọn, sàng lọc, phản biện
tri thức được tiếp nhận, chỉ cần nhồi vào đầu mớ tri thức ăn liền đó.
Và chính cách học cũng như cách dạy kiểu này đã sản sinh ra những con
người lười suy tư. Và đây chính là nguồn gốc gây ra bệnh lười suy tư ở
phần đông người Việt trong nước hôm nay.
Với nền giáo dục ăn liền chúng ta đã có được những thế hệ nhiều bằng cấp
nhưng thiếu tính sáng tạo, và tệ hơn nữa là những con người ấy chỉ biết
tìm kiếm những thông tin ăn liền, dễ nuốt, và cần ít suy tư. Hãy xem
những vấn đề mà phần lớn thanh niên Việt Nam quan tâm và không quan tâm
thì chúng ta biết được điều tôi nói sai đúng thế nào.
Trường học là nơi chúng ta đón nhận những tri thức nền tảng và khơi mở
những khả năng tư duy sáng tạo, còn xã hội là nơi chúng ta tiếp nhận
những tri thức mới mẻ nhưng phức tạp cần những kỹ năng tư duy phản biện
độc lập, khả năng tự chọn lọc. Nhưng cái thứ nhất là trường học đã không
dạy chúng ta những thứ cần thiết và giúp khai mở những kỹ năng tự tư
duy để chúng ta có thể tự lập trong cuộc đời, mà ngược lại nó cướp đi
của chúng ta những hành trang cần thiết để chúng ta tự trưởng thành, nên
hầu như khi bước chân ra khỏi xã hội chúng ta trở nên thụ động và lười
biếng. Chúng ta trốn tránh những vấn đề đáng lẽ là cần thế hệ trẻ quan
tâm, nhưng lại chạy theo những vấn đề vô bổ, lố bịch chỉ làm phí phạm
tuổi trẻ và tài năng của chúng ta. Âu cũng là hậu quả từ một nền giáo
dục ăn liền nên chúng ta chỉ biết ỷ lại và trở nên ngu ngơ trước những
vấn đề xã hội.
Tôi không hề chê trách bạn ăn mì ăn liền hay lên án việc tiêu thụ mì ăn
liền, tôi viết về mì ăn liền là vì nó sao giống cái cách chúng ta đang
thu nhận tri thức. Chúng ta trở nên lười biếng trong suy tư, lười biếng
quan tâm các vấn đề của xã hội, thay vào đó chỉ biết tiếp thu và chạy
theo các thông tin, sự kiện nhảm nhí và vô bổ. Tôi có thể khẳng định
người Việt không chỉ giỏi tiêu thụ mì ăn liền mà họ còn rất khoái trá
tiếp nhận tri thức và thông tin ăn liền. Bởi thế, chỉ cần đầu độc các
gói mì và cho thêm thật nhiều tin tức, sự kiện khiến bộ não không cần tư
duy, không cần phản biện thì cũng đủ để xoá sổ dân tộc Việt Nam khỏi
bản đồ thế giới.
Cao Huy Huân
(Blog VOA)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
Cao Huy Huân - Tư duy mì ăn liền của người Việt
Tham nhũng, nợ công cao so với GDP, số người chết vì ung thư và tai nạn giao thông cao ngất ngưởng và kinh ngạc thay, xếp thứ hai thế giới về tiêu thụ mì ăn liền.
Tham nhũng, nợ công cao so với GDP, số người chết vì ung thư và tai nạn
giao thông cao ngất ngưởng và kinh ngạc thay, xếp thứ hai thế giới về
tiêu thụ mì ăn liền. Đó là Việt Nam. Tôi xin nhắc lại, là Việt Nam. Và
dám cá là đối với những ai luôn tự hào về ẩm thực và chỉ số hạnh phúc
của mình trên bảng xếp hạng quốc tế có lẽ sẽ khó chấp nhận khi nghe điều
này.
Tại sao một đất nước có nhiều món ăn ngon, rẻ và nổi tiếng từ bắc tới
nam, và chỉ số hạnh phúc luôn đứng đầu thế giới lại có thể là nước tiêu
thụ mì ăn liền nhiều thứ hai thế giới cho được? Chúng ta đều biết mì ăn
liền là thực phẩm rẻ tiền, nhanh và tiện lợi. Vậy phải chăng nó phán ảnh
người dân Việt Nam là giống dân bận rộn và rất tiết kiệm. Chắc chắn là
không. Nếu người Việt Nam bận rộn và tiết kiệm thì đã không có cái văn
hoá ngồi và nhậu như bây giờ. Ngồi ở đây không chỉ là ngồi vỉa hè trà
chanh, trà đá, hay quán cóc, quán ổi để nhấm nháp ly cà phê, mà nó còn
thể hiện cái xu hướng hưởng thụ của người Việt.
Ăn mì ăn liền vì cơ bản đang sống trong một đất nước nghèo
Từng trò chuyện với những sinh viên sống xa nhà và những công nhân ở khu
công nghiệp Sóng Thần, tôi thấy nguyên nhân đơn giản là do nguồn thu
hạn hẹp nhưng nguồn chi thì nhiều nên làm cho hầu bao lúc nào cũng cạn
kiệt mặc dù mới chỉ giữa tháng. Đối với sinh viên thì số tiền mà phụ
huynh chu cấp làm sao đủ với bao nhiêu nhu cầu, bao nhiêu mối quan hệ.
Đối với một công nhân thì số tiền lương tháng làm sao đủ cho những chi
tiêu như tiền phòng, tiền điện, tiền xăng, tiền ăn... còn tiền góp nhặt
gửi về quê phụ giúp gia đình.
Phải chăng là chúng ta chăm chỉ và chịu khó để làm giàu? Chăm chỉ và
chịu khó thì có đó nhưng làm nhiều ngày trong tuần, nhiều giờ trong ngày
không phải vì muốn giàu có mà đơn giản là thực trạng nền kinh tế chung
của nước mình nó tệ quá, nếu không làm nhiều, không tăng ca, không cày
ngày 12-14 tiếng thì không có đủ tiền để trang trải các sinh hoạt bình
thường trong cuộc sống.
Với một quỹ thời gian làm việc liên tục và hiếm ngày nghỉ như vậy thì
lấy đâu thời gian cho những bữa cơm đủ chất dinh dưỡng, nên mì ăn liền
là lựa chọn tốt nhất cho quỹ thời gian đó.
Có sẵn, có liền, nhưng không bổ béo gì cả
Thực ra có một món mì ăn liền mà không được thống kê nhưng lại được rất
nhiều người dân Việt Nam ưa dùng: mì ăn liền trí tuệ. Tôi dùng chữ trí
tuệ vì bao gồm những tri thức và thông tin chúng ta tiếp nhận hàng ngày.
Mì ăn liền có phải là thực phẩm nhiều chất dinh dưỡng không? Đương
nhiên là không. Phần lớn ăn mì chỉ vì nó giúp giải toả cơn đói và làm
cho no bụng, còn về mặt dinh dưỡng thì nó chiếm rất ít. Ăn cho no bụng,
ăn để không phải đói có vẻ rất giống cái cách người Việt đang nhồi nhét
tri thức vào đầu. Học thật nhiều nhưng cũng chỉ là nhồi cho đầy bộ não
những kiến thức không cần thiết, nhiều khi còn nguy hại đến khả năng
nhận thức, chẳng hạn như môn "tư tưởng HCM và triết học Mac-Lenin".
Bên cạnh tiếp nhận tri thức một cách thụ động và để khoe khoang thì cải
cách truyền đạt tri thức của chúng ta giống như một món ăn liền. Tôi
hình dung nền giáo dục Việt Nam bây giờ như bức tranh mì ăn liền. Giáo
viên là cái tô đựng mì, kiến thức như sợi mì và học sinh, sinh viên là
người ăn mì. Giáo viên đến truyền đạt tri thức như một tô mì nóng hối,
còn học sinh, sinh viên không có cơ hội để lựa chọn, sàng lọc, phản biện
tri thức được tiếp nhận, chỉ cần nhồi vào đầu mớ tri thức ăn liền đó.
Và chính cách học cũng như cách dạy kiểu này đã sản sinh ra những con
người lười suy tư. Và đây chính là nguồn gốc gây ra bệnh lười suy tư ở
phần đông người Việt trong nước hôm nay.
Với nền giáo dục ăn liền chúng ta đã có được những thế hệ nhiều bằng cấp
nhưng thiếu tính sáng tạo, và tệ hơn nữa là những con người ấy chỉ biết
tìm kiếm những thông tin ăn liền, dễ nuốt, và cần ít suy tư. Hãy xem
những vấn đề mà phần lớn thanh niên Việt Nam quan tâm và không quan tâm
thì chúng ta biết được điều tôi nói sai đúng thế nào.
Trường học là nơi chúng ta đón nhận những tri thức nền tảng và khơi mở
những khả năng tư duy sáng tạo, còn xã hội là nơi chúng ta tiếp nhận
những tri thức mới mẻ nhưng phức tạp cần những kỹ năng tư duy phản biện
độc lập, khả năng tự chọn lọc. Nhưng cái thứ nhất là trường học đã không
dạy chúng ta những thứ cần thiết và giúp khai mở những kỹ năng tự tư
duy để chúng ta có thể tự lập trong cuộc đời, mà ngược lại nó cướp đi
của chúng ta những hành trang cần thiết để chúng ta tự trưởng thành, nên
hầu như khi bước chân ra khỏi xã hội chúng ta trở nên thụ động và lười
biếng. Chúng ta trốn tránh những vấn đề đáng lẽ là cần thế hệ trẻ quan
tâm, nhưng lại chạy theo những vấn đề vô bổ, lố bịch chỉ làm phí phạm
tuổi trẻ và tài năng của chúng ta. Âu cũng là hậu quả từ một nền giáo
dục ăn liền nên chúng ta chỉ biết ỷ lại và trở nên ngu ngơ trước những
vấn đề xã hội.
Tôi không hề chê trách bạn ăn mì ăn liền hay lên án việc tiêu thụ mì ăn
liền, tôi viết về mì ăn liền là vì nó sao giống cái cách chúng ta đang
thu nhận tri thức. Chúng ta trở nên lười biếng trong suy tư, lười biếng
quan tâm các vấn đề của xã hội, thay vào đó chỉ biết tiếp thu và chạy
theo các thông tin, sự kiện nhảm nhí và vô bổ. Tôi có thể khẳng định
người Việt không chỉ giỏi tiêu thụ mì ăn liền mà họ còn rất khoái trá
tiếp nhận tri thức và thông tin ăn liền. Bởi thế, chỉ cần đầu độc các
gói mì và cho thêm thật nhiều tin tức, sự kiện khiến bộ não không cần tư
duy, không cần phản biện thì cũng đủ để xoá sổ dân tộc Việt Nam khỏi
bản đồ thế giới.
Cao Huy Huân
(Blog VOA)
