Bản quyền hình ảnh RUSSIAN ARMY THEATRE/GETTY IMAGES

Ông Alexander Burdonsky, một giám đốc nhà hát tài năng ở Nga và là cháu của vị lãnh đạo Xô Viết Josef Stalin, vừa qua đời ở tuổi 75.

Ông Burdonsky mang họ Stalin trong giấy khai sinh, nhưng ông đã đổi theo họ mẹ để tránh tiếng là cháu nội của nhà độc tài Liên Xô.

Trong nhiều năm, ông là giám đốc Nhà hát Quân đội Trung ương Nga ở Moscow.

Năm ngoái, một người cháu khác của Stalin, ông Yevgeny Dzhugashvili, qua đời ở tuổi 80.

Liên Xô 1953- Một năm sáu lãnh tụ - BBC Tiếng Việt

Tuy nhiên, ông là người suốt đời bảo vệ trung thành di sản và hình ảnh ông nội mình.

Bố của Alexander Burdonsky, Vasily Stalin, có một mối quan hệ không lấy gì làm tốt đẹp với cha mình và chết vì nghiện rượu khi 40 tuổi.

Vị tướng đánh bại Hitler

Sinh năm 1941, ông Burdonsky nói với đài truyền hình Nga rằng ông không qua lại nhiều với ông nội của mình trước khi Stalin mất năm 1953:

"Tôi nhìn thấy ông ấy trong lễ duyệt binh tháng 5 và tháng 11 từ khán đài. Tôi chỉ thấy ông ấy thật gần... khi ông nằm trong quan tài."

Cách đây hai năm, vị giám đốc nhà hát này nói không ai muốn có một tuổi thơ như ông, và ông đã đổi họ mình để theo đuổi một sự nghiệp nghệ thuật.

Có lần ông nói với một người phỏng vấn rằng ông nhìn nhận ông nội mình như một nhân vật Shakespeare, pha trộn giữa tính cách thiên tài và điên rồ.

Mặc dù ông Burdonsky đã phản đối Stalin kịch liệt khi còn trẻ, ông cho hay ông đã hiểu Stalin là một nhân vật đầy quyền lực, dù độc tài và cuồng bạo, của thế kỷ thứ 20.

Yevgeny Dzhugashvili, người qua đời vào tháng 12/2016, lại nhìn nhận Stalin theo góc độ khác.

Khi một tờ báo độc lập Nga miêu tả Stalin là "một kẻ ăn thịt người khát máu", ông kiện tờ báo này ra Tòa Nhân quyền Châu Âu và bị thua kiện.

Josef Vissarionovich Stalin có họ thật là Dzhugashvili, sinh năm 1878 trong gia đình người thiểu số Georgia (Gruzia) theo Chính Thống giáo và là thần dân của Đế chế Nga.

Ông theo cách mạng cộng sản và trở thành một nhân vật lãnh đạo hàng đầu rồi nắm trọn quyền sau khi Vladimir Lenin chết năm 1924.

Giữ chức Tổng Bí thư Đảng kiêm Thủ tướng Liên Xô từ 1941 đến 1953, ông qua đời tháng 3/1953 vì đột quỵ.

Stalin có một con gái là Svetlana Alliluyeva, các con trai Yakov Dzhugashvili, Vasily Stalin và con nuôi Artyom Sergeyev.

Bà Svetlana, còn có tên Lana Peters với họ của người chồng Mỹ (William Wesley Peters) đã trốn khỏi Liên Xô năm 1966 để lo đám tang cho một người tình Ấn Độ.

Từ Ấn Độ, bà bỏ sang Hoa Kỳ xin tỵ nạn chính trị năm 1967 và thành công dân Mỹ, gây một cú choáng cho dư luận Liên Xô.

Dù đã thay tên đổi họ, cho đến khi qua đời năm 2011 ở Wisconsin, Lana Peters nói rằng bà chưa bao giờ thoát khỏi "cái bóng" của người cha.

Con trai cả của Stalin, Yakov Dzhugashvili là sỹ quan pháo binh bị phát-xít Đức bắt trong trận Smolensk năm 1941 và chết trong trại tù ở Oranienburg năm 1943.

Ông là con của người vợ đầu tiên, bà Ketevan "Kato" Svanidze, người Georgia, qua đời năm 1907.

Vasily Stalin là con của Stalin với người vợ thứ nhì, Nadezhda (Nadia) Alliluyeva, dân tộc Nga.

Năm 1932, cái chết vì tự sát ở Kremlin của mẹ, bà Nadia khiến Vasily gặp khủng hoảng.

Ông vào lính và nhanh chóng được phong thiếu tá, rồi đại tá chỉ vài tháng sau, vào năm 1941.

Sau khi Stalin qua đời, Vasily bị bắt vì các nghi vấn nghiêm trọng liên quan đến tội gián điệp.

Có tài liệu nêu ra thuyết Vasily đã giết cha hoặc để mặc cho Stalin bị đột quỵ trong nhà nghỉ ngoại ô mà không báo cấp cứu.

Nghi vấn này được sử gia Simon Sebag-Montefiore điều tra trong một phóng sự cho BBC Timewatch hồi 2010.

Ông Vasily chết vì nát rượu năm 1962.

Artyom Fyodorovich Sergeyev, sinh năm 1921, là con của ông Fyodor Sergeyev, người bạn của Stalin bị chết trong tai nạn xe lửa và được nhà lãnh đạo Liên Xô đón về nuôi.

Ông sau được phong thiếu tướng trong quân đội và qua đời năm 2008 ở Moscow.