Một phương pháp hiện đại trong đó bao gồm việc thay máu của bệnh nhân bằng nước muối có thể đưa người đang ở bên bờ vực của cái chết quay trở lại.

"Khi thân nhiệt của bạn là 10 độ C, não ngưng hoạt động, tim ngưng đập, không còn máu, có lẽ mọi người đều đồng ý là bạn đã chết," ông Peter Rhee tại Đại học Arizona, Tucson, nói.

"Nhưng chúng tôi vẫn có thể đưa bạn quay trở lại".

Rhee hoàn toàn không thổi phồng. Cùng với cộng sự Samuel Tisherman, từ Đại học Mary Land, College Park, ông đã chứng minh rằng điều này là có thể, nếu cơ thể bị làm ngưng hoạt động tạm thời.

Toàn bộ quy trình này cho đến nay chỉ được thử trên động vật. Tuy nhiên đây là phương pháp y học hiện đại nhất từ trước đến nay, bao gồm việc rút toàn bộ máu ra khỏi cơ thể và giữ cơ thể ở nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt bình thường 20 độ C.

Sau khi các vết thương đã được chữa trị, máu lại được bơm trở lại qua các mạch và cơ thể dần ấm lại.

"Sau khi máu được bơm vào, cơ thể sẽ hồng hào trở lại ngay lập tức," Rhee nói.

Tới một nhiệt độ nhất định, tim bắt đầu tự đập trở lại.

"Một điều khá thú vị là ở 30 độ C, trái tim bắt đầu đập trở lại lần đầu tiên ... Và nó trở nên ổn định sau khi thân nhiệt dần ấm hơn."

Điều đáng kinh ngạc hơn nữa là những động vật được thử nghiệm có rất ít triệu chứng bị rối loạn về sức khỏe sau khi tỉnh dậy.

"Chúng có thể loạng choạng một chút, nhưng lại quay trở lại các hoạt động bình thường ngay trong ngày hôm sau," ông Tisherman nói.

Tử thi sống trở lại

Tisherman đã thu hút nhiều sự quan tâm của báo chí quốc tế khi công bố trong năm nay rằng nhóm của ông đã sẵn sàng thử nghiệm lên cơ thể con người.

Các bệnh nhân đầu tiên sẽ là các đối tượng bị chấn thương nặng đến nỗi trái tim của họ đã ngừng đập, đồng nghĩa với việc phương pháp này là hy vọng cuối cùng của họ.

CNN đặt tên cho phương pháp này là "lừa phỉnh tử thần", trong lúc New York Times gọi đây là: "Giết một người để cứu lấy tính mạng anh ta".

Hành trình tìm kiếm phương pháp mang người chết trở lại của Tisherman bắt đầu khi ông còn ngồi ghế nhà trường, dưới sự giảng dạy của Peter Safa.

Vào những năm 1960, nghiên cứu của Safar đã tạo tiền đề cho phương pháp hô hấp nhân tạo - bao gồm việc dùng hai tay tạo áp lực lên ngực để giúp tim đập trở lại.

Công trình của Safar đã dần thay đổi cách con người nhìn nhận về cái chết.

"Chúng ta đều nghĩ rằng cái chết là một khoảnh khắc quyết định - sau khi chết, bạn không thể quay trở lại," Sam Parnia, từ Đại học Tiểu bang New York, nói.

"Điều này từng đúng trước đây. Nhưng từ khi phương pháp hô hấp nhân tạo ra đời, chúng ta bắt đầu hiểu rằng các tế bào trong cơ thể vẫn chưa hoàn toàn chết dù chúng ta đã qua đời nhiều tiếng trước."

"Ngay cả khi đã trở thành một tử thi. Bạn vẫn có thể quay trở lại".

Ranh giới mờ nhạt

Tisherman giờ đây nghĩ rằng cái chết chỉ đơn thuần là khi các bác sỹ hết hy vọng hồi tỉnh bệnh nhân.

Tuy nhiên nhiều người vẫn có thể quay trở lại từ cái chết.

Hồi tháng 12 năm 2013, một báo cáo trên tạp chí nghiên cứu Resuscitation đã gây chấn động dư luận khi cho biết 50% các bác sỹ phẫu thuật đã chứng kiến 'hiện tượng Lazarus', khi trái tim của bệnh nhân bất ngờ đập trở lại dù các bác sỹ đã mất hết hy vọng.

Việc tạo áp lực buộc tim đập trở lại chỉ là một nửa nhiệm vụ của bác sỹ. Chính tình trạng thiếu oxy sau cơn tim là điều gây hại nghiêm trọng đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể, nhất là bộ não.

"Cứ mỗi phút các bộ phận này không được tiếp cận với oxy, chúng bắt đầu chết đi". Tisherman cho biết.

Tuy nhiên ở một nhiệt độ thấp hơn, các tế bào bắt đầu hoạt động chậm lại, trao đổi chất ít đi và giúp làm giảm thiệt hại do thiếu oxy.

Điều này, khi kết hợp với các máy móc giúp tuần hoàn máu và bơm oxy vào máu trong lúc đợi tim phục hồi trở lại, sẽ giúp kéo dài thời gian từ lúc cơn tim xảy ra cho đến khi não chết đị.

Tuy nhiên phương pháp này lại rất khó áp dụng với những người mà cơn tim đi kèm với cách vết thương do chấn động mạnh, ví dụ như bị bắn hoặc tai nạn giao thông.

Chính vì lý do này mà Tisherman muốn hạ thân nhiệt xuống từ 10-15 độ C, giúp các bác sỹ có thêm hai tiếng hoặc nhiều hơn để phẫu thuật.

Điều kinh ngạc hơn cả là nhóm của ông đã rút hết máu ra khỏi cơ thể bệnh nhân và thay vào bằng nước muối.

Sau khi một người đã chết, quá trình trao đổi chất dừng lại, và các tế bào không còn cần máu để duy trì sự sống. Nước muối là giải pháp tốt nhất để giữ lạnh cho cơ thể bệnh nhân, Tisherman nói.

Gần 90% các động vật thí nghiệm đã phục hồi trở lại sau khi được bơm máu vào lại cơ thể.

Quan sát của nhóm Tisherman cũng cho thấy não của các mẫu thí nghiệm không hề bị tổn thương sau phẫu thuật.

Với dự án này, Tisherman hy vọng rằng lần đầu tiên trong lịch sử loài người, một người đã chết trước khi được đưa vào bệnh viện, có thể sống trở lại.

Bản gốc tiếng Anh của bài viết đã được đăng trên trang BBC Future.