Khi dấn thân vào nghề báo, nhiều nhà báo trên thế giới này đối mặt với hiểm nguy, cả với cuộc sống và tính mạng của mình. Tuy nhiên, mặc dầu vậy, những vinh quang từ nghề báo - vinh quang được nói lên tiếng nói của sự thật, lương tri và lẽ phải, được đứng cạnh công lý - đã làm nhiều nhà báo vượt qua các khó khăn, thậm chí với cả cái chết.

Chúng tôi điểm lại những cuộc đời của một số nhà báo lừng danh thế giới, mà tên tuổi và sự nghiệp của họ là tấm gương cho những người làm báo muốn dùng tiếng nói của mình phụng sự sự thật.

Kỳ 1: Dorothy Thompson, biểu tượng nữ quyền của báo giới

Dorothy Thompson, bà là một nhà báo nổi tiếng, bình luận gia chính trị và được coi như đối thủ hàng đầu của Hitler và chủ nghĩa phát xít năm 1930. 

Dorothy Thompson được sinh ra ngày 9/7/1893 ở Lancaster, New York. Mẹ bà, Margaret, đã qua đời vào năm 1901 và cha bà là Peter, một mục sư Methodist đã tái hôn hai năm sau đó. Dorothy không thể sống hoà thuận với Elizabeth Abbott Thompson – mẹ kế của bà, và trong năm 1908, Peter gửi con gái đến sống với người thân ở Chicago.

Sau khi tốt nghiệp Đại học Syracuse năm 1914, Dorothy làm việc cho phong trào nữ quyền đến năm 1917 khi bà chuyển đến New York và bắt tay gây dựng những mốc đầu tiên trong sự nghiệp báo chí. Năm 1920, Thompson đã đi tới châu Âu và sống cuộc sống của một nhà báo. Cho đến năm 1925, bà đứng đầu văn phòng Berlin của tờ New York Post và Public Ledger. Sau đó, một bài báo chỉ trích sự nổi lên của Adolph Hitler và Đức Quốc Xã của Dorothy đã dẫn đến lệnh trục xuất bà khỏi Đức vào năm 1934.

Bà trở về Mỹ và từ năm 1936, bà phụ trách mục "On The Record" chạy trên tờ New York Herald Tribune và hơn 150 tờ báo khác. Ngoài "On The Record" cùng với một mục mà bà hàng tháng đã viết cho Ladies Home Journal, Dorothy còn là giảng viên Đại học và phát thanh viên đài phát thanh NBC. Cuộc sống riêng tư của bà bình thường và bà kết hôn với Sinclair Lewis vào năm 1928. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân đã kết thúc vào năm 1942.

Tìm kiếm một vấn đề mới và một đối tượng mới sau chiến tranh, Thompson đưa tầm mắt của mình tới Trung Đông. Mặc dù làm việc cho Zionism (tổ chức vận động để thiết lập một quốc gia Do Thái ở Palestine) từ năm 1920, nhưng cuối cùng bà đã tham gia phe chống Do Thái và ủng hộ Ả Rập. Những bài viết chính trị của bà trở nên bảo thủ hơn, tuy nhiên, bà ủng hộ giải trừ quân sự hạt nhân và miêu tả chiến tranh lạnh như một trận chiến văn hóa và tư tưởng chứ không phải là một cuộc đấu tranh quân sự. Đó là nền tảng rất quan trọng trong việc nghiên cứu tình hình chiến tranh sau này của các nhà quân sự thế giới.

Bà qua đời ở Bồ Đào Nha vào năm 1961. Sự nghiệp lẫy lừng Dorothy để lại đã đưa tên tuổi bà trở thành một trong những người phụ nữ nổi tiếng nhất và có sức ảnh hưởng mạnh mẽ nhất khoảng thời gian trước thế chiến II ở Mỹ.

II.

Chỉ với một câu nói trên, James Agee đã phác hoạ lại tâm niệm của ông trong suốt hành trình không ngừng nghỉ của mình: Từ nhà thơ, nhà văn, nhà báo cho đến nhà phê bình phim và nhà hoạt động xã hội.

James Agee được sinh ra ở Knoxville, Tennessee vào năm 1909, con trai của một nhân viên bưu điện. Cha ông đã qua đời sau một tai nạn ô tô trên đường đi làm. Sự mất mát đóđã ảnh hưởng đến James từ đó cho đến suốt những năm tháng cuộc đời sau này của ông. Ba mươi năm sau đó, Agee cho ra đời cuốn tiểu thuyết đánh dấu cho sự nghiệp của ông “Cái chết trong gia đình” (A Death in the Family).

Năm 1916, Agee đã được gửi đến một trường nội trú ở Đồng Giám Mục Appalachia, Saint Andrews. Chính những năm tháng này đã để lại những vết sẹo trong tâm hồn của cậu bé 7 tuổi ngày đó bị dày vò bởi cảm giác cô đơn và bị mẹ bỏ rơi. Tuy nhiên, Agee tìm thấy niềm an ủi trong tình bạn gần gũi nhất và lâu dài nhất với người thầy của mình - Cha Flye.

Flye là người đã mang ông đến với văn học cổ điển và âm nhạc, giúp ông đi học ở Học Viện Exeter và sau đó là Đại học Harvard, nơi ông tốt nghiệp vào năm 1932.

Trong khi làm việc cho tạp chí Fortune ở New York, ông xuất bản tập đầu tiên “Permit Me Voyage” vào năm 1934, và năm 1936 ông bắt tay với nhiếp ảnh gia Walker Evans, hai người cùng nhau đi để ghi lại cuộc sống của người nông dân miền Nam nghèo.

Ông Walker và đi qua Tennessee và Alabama, ăn ngủ cùng nhân vật của họ và thu thập lịch sử truyền miệng. Sau đó, hai người đưa những hình ảnh đó lên phóng sự trên tạp chí Fortune và sau đó là vào cuốn sách của họ, “Let us now praise famous men” (1941).

Kế hoạch lớn cuối cùng của ông trước khi ông rời Fortune vào năm 1939 là một chuyến đi đến Havana vào năm 1937. Trong những năm đầu 40, khuynh hướng cánh tả của ông khiến ông không thoải mái với sự rải rắc chiến tranh của Mỹ. Thêm vào đó, hai cuộc hôn nhân tan vỡ cùng với chứng nghiện thuốc lá khiến bệnh tim ngày càng nặng, Agee tạm rời xa báo chí và rẽ hướng: đi tiên phong trong nghệ thuật phê bình phim cho các quốc gia và tạp chí Time.

Đây cũng là khoảng thời gian Agee hoàn thành cuốn tiểu thuyết của mình, “A Death in the Family”, được xuất bản sau khi ông mất vào năm 1957. Agee cũng viết một số kịch bản phim điện ảnh và kịch bản phim tài liệu.

Ông qua đời vì một cơn đau tim trên đường đến gặp bác sĩ vào ngày 16/5/1955. Trớ trêu thay, đây cũng là ngày giỗ của cha ông.

Thu Hằng

Song Phuong chuyen