VRNs (26.4.2014) – Sài Gòn - Tờ New York Times cho biết từ Simferopol, Crimea – Sau khi vội vã tiến hành sáp nhập Crimea vào Nga, văn phòng cư trú thuộc chính quyền mới của Nga mỗi ngày phải giải quyết hàng trăm hồ sơ hộ chiếu.

Bên ngoài văn phòng cư trú tại Simferopol, thủ đô của Crimea. Ảnh The New York Times

Cư dân thành phố Crimea thuộc Ukraine bỗng chốc trở thành ngoại kiều trên chính đất nước mình. Hơn 4475 người nằm trong danh sách chờ đợi để được cấp hộ chiếu hợp thức hóa hồ sơ cư trú. Các “đường dây nóng” không có người túc trực. Chỉ trong vòng 2 tuần lễ, Crimea giờ đã thuộc về nước Nga. “Đây là một sự hỗn độn” Nikolayev, 54 tuổi, cựu quản lý giao thông vận tải cho biết.

Một tháng sau khi sáp nhập, cư dân của bán đảo Biển Đen Crimea vẫn đang sống trong sự hỗn độn. Quá trình sáp nhập này diễn ra cùng lúc những căng thẳng quân sự ở phía đông Ukraine vẫn đang tiếp diễn. Người ta lo ngại rằng lịch sữ sáp nhập có thể sẽ lập lại trong những vùng này.

Tình trạng an toàn tại các dịch vụ công cộng ở Crimea cũng đang bị đe dọa. Các nhóm tự vệ vũ trang hoạt động cách tự túc, không theo bất kỳ một quy chế nào. Họ ngang nhiên kiểm tra các phương tiện giao thông và các chốt gác, họ ngang nhiên bắt người với những lý do vô lý. Những thành phần nhạy cảm như người nghiện ma túy , các nhà hoạt động chính trị , những người đồng tính và thậm chí cả giới linh mục Ukraine sống trong tình trạng nơm nớp lo sợ bị tấn công và chỉ trính từ chính quyền và lãnh đạo giáo hội Chính thống Nga.

Sự sáp nhập này tạo nên tình trạng hỗn loạn trong nhiều lãnh vực sống. Lập luật thì dễ, nhưng hành luật lại là một vấn đề khác.

Hệ thống luật như luật lái xe, luật cung cấp biển số xe, luật bảo hiểm, hộ chiếu, giáo dục là những luật căn bản không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của cư dân Crimea. Sự thay đổi đồng lọat khiến người dân và nhân viên chính phủ lúng túng trong việc giải quyết chuyển đổi. Ông Vladimir P. Kazarin , 66 tuổi, giáo sư ngữ văn tại Đại học Quốc gia Taurida cho biết sẽ phải mất khoảng hai hoặc ba năm để dàn xếp các vấn đề này.

Vấn đề về hộ khẩu không chỉ đơn thuần trong việc thay đổi hộ chiếu. Đối với rất nhiều người, đây là vấn đề dân tộc tính. Trong một khỏang thời gian ngắn, ho không thể chấp nhận việc trở thành cư dân mang quốc tịch Nga. Tuy nhiên, các quan chức và cư dân thân Nga hoặc có gốc Nga cho rằng đây chỉ là những vấn đề xuất phát từ những người cục bộ và không cầu tiến.

Thi trường xuất nhập khẩu thực phẩm suy giảm trầm trọng. Chính phủ Crimea gần đây ban lệnh cấm nhập khẩu phô-mai và thịt heo từ Ukraine và ban hành lệnh kiểm soát biên giới Nga. Edward A. Fyodorov, 37 tuổi, một người cung cấp kem cho các siêu thị cho biết lợi tức kinh doanh giảm 90%. Từ 5 đến 7 xe tải kem ông vẫn cung cấp mỗi ngày, đến nay ông chỉ có thể giao 1 xe mỗi tuần. Đời sống càng ngày càng khó khăn vì ngay cả khi người dân có việc làm thì vẫn không có lương vì các ngân hàng đều đóng cửa.

Các lãnh vực sống khác như nhà hàng, tàu điện, siêu thị cũng hầu như đóng băng. Hầu hết các doanh nghiệp đa quốc gia đều dừng hoạt động vì không muốn bị trừng phạt kinh tế trên bình diện quốc tế. Tất cả các chuyến bay trực tiếp và kết nối đều bị cắt đứt ngoại trừ các chuyến bay từ Nga .

Điện Kremlin, công bố một kế hoạch cải tạo tình hình ở Crimea bằng cách biến vùng này thành một thánh địa cờ bạc dự kiến vào ngày 01 tháng 1 năm 2015.

Về Y tế, luật pháp Nga cấm methadone dùng trong việc điều trị bệnh nhân nghiện heroin. Các trung tâm cai nghiệm hiện chỉ có thể điều trị cho một nữa số bệnh nhân thường ngày. Điều này đồng nghĩa với tình trạng tái nghiện sẽ bùng phát.

Về tôn giáo, Tổng Giám Mục Kliment của Giáo Hội Chính Thống Ukraine, người bị chỉ trích bởi các thành viên của Giáo Hội Chính Thống Nga cho biết “các linh mục Nga với cận vệ trang bị vũ trang đe dọa tịch thu nhà thờ thuộc sở hữu của giáo hội Ukraine.” 16 linh mục trong giáo phận của Giám Mục Kliment buộc phải gữi gia đình, thân nhân và các tài sản có giá trị về Ukraine vì mục đích an tòan.

Về giáo dục, bà Natalia Rudenko , hiệu trưởng một trường thộc Ukraine bị sa thải ngay sau khi đòan thanh tra thuộc chính quyền mới tra xét về việc trường của bà vẫn còn day tiếng Ukraine và không treo cờ Nga. Bà Yurchenko , Bộ trưởng du lịch cho biết, “trường học vẫn có thể tiếp tục dạy tiếng Ukraine vỉ hiến pháp mới có luật bảo vệ ngôn ngữ, nhưng các trường cần phải bổ sung các lớp học tiếng Nga.”

Hệ thống tòa án cũng phải tạm dừng vì sự không rỏ ràng của hệ thống luật. Luật sư trở thành một thành phần vô dụng vì tòan bộ kiến thức luật của họ đều không thể ứng dụng trong chế độ mới này.

Lịch sử của cuộc “ly hôn” giữa Cộng hòa Séc và Slovakia vào năm 1993 đang lập lại trên đất nước Ukraine. Đây hầu như là một hành trình đi ngược lại lịch sử từ những năm 1991 khi Ukraine rời liên minh Sô Viết.

Rất nhiều người xem xét việc từ bỏ quê hương để tìm đến các vùng đất tự do hơn. Đối với họ, đây là những thực tế thật cay đắng.

Trinh Nguyễn