Bản quyền hình ảnh FB Hoang Ngoc Dieu

Các diễn biến hậu thảm họa môi trường biển nghiêm trọng do Công ty TNHH Gang Thép Formosa Hà Tĩnh của Đài Loan gây ra cho các tỉnh duyên hải miền Trung Việt Nam sau hơn một năm đang đi vào một pha mới với nhiều diễn biến ngày càng phức tạp, gay cấn, khi người dân và chính quyền đang trực tiếp 'đối đầu' và chính quyền đối phó bằng các biện pháp pháp lý.

Đâu là giải pháp cho vấn đề mà có thể 'hệ quả' chưa thể lường tính hết, như các khách mời tham gia chương trình Bàn tròn thượng tuần tháng Tư của BBC Việt ngữ chia sẻ.

Trả lời câu hỏi cho vấn đề 'hóc búa' này tại Bàn tròn Thứ Năm hôm 14/3/2017, nhà quan sát xã hội dân sự, Kỹ sư Hoàng Ngọc Diêu, từ Sidney, Úc, nói:

"Thực tình vấn đề Formosa tôi đã nghĩ từ rất lâu rồi, nhưng tôi không thấy có một giải pháp nào hết."

"Đối với tình trạng luật pháp ở Việt Nam cũng như những chuyện chồng chéo bên trong như vậy, những chuyện không được minh bạch ngay từ đầu đến bây giờ, thì tôi nghĩ giải pháp là không có.

"Nó không có một giải pháp nào hết cho đến khi nào Đảng và nhà nước có thể đưa ra một ủy ban hoàn toàn độc lập, có quốc tế giám sát để giải quyết vụ việc một cách nghiêm túc, một cách minh bạch dựa trên những tiêu chuẩn của quốc tế đưa ra về vấn đề môi trường, vấn đề môi sinh, cũng giống như dựa trên những nguyên tắc căn bản về đời sống của người dân, những sự thiệt hại của họ.

"Chứ nếu cứ lấp lửng như vậy, báo chí của Đảng nói không nên đẩy chuyện này thành chuyện chính trị, nhưng rốt cuộc cũng đẩy nó thành chuyện chính trị, nói không nên mang tôn giáo vào trong chuyện này, nhưng rồi rốt cuộc cũng đẩy chuyện tôn giáo vô trong chuyện này.

"Thậm chí còn đánh lạc đề bằng cách bắt em (Nguyễn Văn) Hóa nào đó, nói là em Hóa làm việc cho Việt Tân để xúi giục, cái đó tiếp tục đẩy vấn đề vào chuyện chính trị và giống như là cố tình đánh lạc đề câu chuyện ấy.

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

"Chuyện đó, một trăm hay một ngàn em Hóa, ... có bị Việt Tân kích động hay không bị Việt Tân kích động nữa, thì sự thật vẫn đang xảy ra như vậy, cho nên tôi không thấy có một giải pháp nào khác, ngoài những điều tôi vừa nêu là phải có những ủy ban được làm việc một cách rất minh bạch," ông Hoàng Ngọc Diêu từ Úc nói với BBC.

'Cần bản lĩnh và quyết tâm chính trị'

Từ Hà Nội, nhà báo độc lập, blogger Phạm Đoan Trang nêu quan điểm:

"Tôi xin nói ngắn gọn là chính quyền hãy chấm dứt ngay chính sách đàn áp, chính sách 'bàn tay sắt' đối với nhân dân hiện nay, hãy để cho xã hội dân sự vào cuộc, hãy để cho người dân được quyền lên tiếng.

"Và hãy đảm bảo minh bạch trách nhiệm giải trình trong quá trình bồi thường cho người dân, chấm dứt sự can thiệp của công an vào quan hệ dân sự," nhà hoạt động xã hội dân sự với Tọa Đàm.

Từ Học viện Chính sách và Phát triển thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư của Việt Nam, PGS. TS. Phạm Quý Thọ nói với BBC:

"Tôi cho rằng trước những sự việc này, lãnh đạo Đảng, nhà nước, chính phủ và chính quyền các cấp cần phải đối thoại trực tiếp với người dân để tìm ra một hướng giải quyết tiếp theo, còn chưa thể có một giải pháp cuối cùng được," chuyên gia về chính sách công nêu quan điểm.

Từ Viện Nghiên cứu Chính sách, Pháp luật và Phát triển, thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Viện trưởng, PGS. TS. Hoàng Ngọc Giao nêu mong muốn:

"Theo tôi, trước sự việc như thế này, tôi mong muốn Đảng và nhà nước hãy có bản lĩnh chính trị, quyết tâm chính trị để giải quyết câu chuyện Formosa, cụ thể hơn nữa là để cho người dân thực hiện quyền khởi kiện Formosa tại tòa án ở Việt Nam, cũng như xã hội dân sự, các tổ chức, người dân có thể kiện kiện Formosa ra trước tòa án tại Đài Loan.

"Để đòi bồi thường, tôi đồng ý là ở đây không phải là vấn đề bồi thường bao nhiêu tiền cho bà con, ở đây vấn đề nó lớn hơn, đó là khởi kiện và buộc Formosa phải phục hồi lại môi trường sinh thái biển.

"Việc này, chính phủ hãy để cho người dân tự lo và tạo điều kiện để người dân thực hiện quyền khởi kiện của mình trước tòa án của Việt Nam, cũng như khởi kiện Formosa tại tòa án ở Đài Loan.

"Thứ hai, chính quyền cũng cần có minh bạch trong chính sách kiểm soát môi trường đối với Formosa, đặc biệt trong thời gian sắp tới, bởi vừa rồi chính quyền có nêu rằng đủ điều kiện, chuẩn về môi trường, có thể cho hoạt động, nhưng mấy hôm vừa rồi chúng ta lại thấy sát bờ biển Formosa, các vệt nước loang đỏ rất lớn, tiếp tục xả thải ra biển.

( BBC )