Khoa Học Thực Nghiệm & Tâm Linh
Hành trình đến Sao Hoả dành cho các 'tay mơ'
Chuyến du lịch đến Sao Hoả hứa hẹn cảnh đẹp hoành tráng và cảm giác hồi hộp đến ngạt thở cho những tay phượt anh hùng nhất.
Chuyến du lịch đến Sao Hoả hứa hẹn cảnh đẹp hoành tráng và cảm giác hồi hộp đến ngạt thở cho những tay phượt anh hùng nhất.
Rất ít vùng đất sở hữu sự lôi cuốn đầy bí ẩn như hành tinh đá đỏ này, vốn nằm cách xa Trái Đất đến 54,6 triệu km.
Thậm chí từ hàng ngàn năm trước, những nền văn minh cổ đại đã không ngừng suy đoán nhiều giả thiết về hành tinh đỏ (họ liên tưởng đến những thứ liên quan đến lửa hay máu).
Nhưng bước ra khỏi huyền thoại, bạn nhận thấy vùng đất xa lạ đầy băng giá này có thể vượt qua bất cứ trí tưởng tượng táo bạo nào nhất của bạn, với những cao nguyên khắc nghiệt, hoang mạc đầy bão gió, miệng núi lửa từ thời tiền sử, ngọn núi lửa cao vút và những đồi cát rộng bằng cả vùng Luxembourg, tất cả được bao phủ trong vùng bụi talcum ngập tràn.
Đây là vùng đất chẳng bao giờ có mưa (không thể có mưa được vì nước lập tức bốc hơi), hiệu ứng nhà kính là một điều tốt và chắc chắn một điều bạn sẽ không bao giờ vô tình gặp mặt sếp khi đi du lịch ở đây.
Trên Sao Hoả, hoàng hôn có màu xanh lung linh và Trái Đất trông chỉ như một chấm nhỏ sắc xanh cẩm thạch giữa các vì sao. Và dù bạn có đang định đi săn tìm sự sống ngoài Trái Đất hay trượt băng qua những hồ đầy CO2 đóng băng, dù bạn ở đâu và làm gì - bạn là kẻ đầu tiên thực hiện điều đó. Hành động này khiến bạn ngạt thở (mặc dù điều này thật ra có thể là bởi bạn bị thiếu oxy).
Làm sao để đến được Sao Hoả?
Sau hàng thế kỷ mơ ước, điều đó thực sự sắp xảy ra. Mọi thứ đều ổn, doanh nhân Elon Musk của tập đoàn Space X đã lên kế hoạch đưa một nhóm du khách đầu tiên bay đến Hành tinh Đỏ vào năm 2022.
Nhưng trong trường hợp bạn không có sẵn 10 tỷ đô la để dành sẵn mua vé, vẫn còn một cách khác: đó là khám phá sao Hoả một cách gián tiếp.
Đây là một khả năng rất thực, hiện đang được Nasa nghiên cứu, để khám phá sao Hoả bằng một robot và một thiết bị xem hình ảnh thực tế ảo.
Khám phá gì ở Sao Hoả?
Điểm đến hàng đầu là núi Olympus Mons. Ở độ cao gần 22km, đây là ngọn núi lửa lớn nhất Hệ Mặt Trời - cao gần gấp ba lần đỉnh núi Everest.
Giống núi lửa ở Trái Đất, đỉnh núi phủ mây dày đặc - mặc dù mây không phải hơi nước mà là bụi. Người ta vẫn chưa biết liệu ngọn núi lửa này còn hoạt động không, nhưng có ý kiến cho rằng vào thời ngọn núi lửa hoạt động quá mạnh, nó có thể đã thổi tung những quả bom nham thạch khổng lồ vào không gian.
Image caption Nhiều miệng núi lửa được cho là hình thành từ nước biển mặn
Nếu bạn di chuyển về phía tây nam từ vị trí đó, bạn sẽ thấy Thung lũng Valles Marineris. Thung lũng đầy ấn tượng này như một vết sẹo sâu cắt dọc theo đường xích đạo của Sao Hoả.
Thung lũng dài tổng cộng 4.000km, chỉ ngắn hơn một chút so với chiều rộng Hoa Kỳ từ Đông sang Tây. Ở nhiều nơi, thung lũng này sâu đến 7km - độ sâu gần gấp bốn lần Đại vực Grand Canyon.
Làm sao để đến được nơi này vẫn còn là một bí ẩn. Thung thũng Valles Marineris được tạo thành từ nhiều lớp trầm tích đầy màu sắc có thể đã được kết tạo từ đáy một hồ cổ xưa hay một tảng băng trôi, hoặc từ nhiều lớp tro tàn núi lửa.
Nhưng không giống Đại vực Grand Canyon ở Hoa Kỳ vốn được tạo ra từ sự xói mòn, có thể những hẻm núi đã được kiến tạo khi các mảng lục địa trượt ra và tách thành hai mảng kiến tạo rời, hai phần của lũng sâu vừa khít nhau như các mảnh trong trò chơi xếp hình.
"Cả hai nơi đều rất tuyệt vời để ghé thăm. Chúng rộng lớn hơn bất cứ thứ gì trên Trái Đất, một phần vì Sao Hoả có phần vỏ dày hơn rất nhiều," Ashwin Vasavada, nhà khoa học từ Phòng thí nghiệm Động cơ Phản lực của Nasa tại California cho biết.
Nếu bạn từng ngắm cảnh mặt trời lặn ở hẻm núi, ánh hoàng hôn có thể không phải màu đỏ mà là màu xanh.
Hiện tượng này xảy ra vì vùng khí quyển yếu của hành tinh này, chỉ dày khoảng 1% so với khí quyển Trái Đất. Bầu trời của hành tinh chúng ta có màu xanh vì các bước sóng này bị tán xạ bởi các phân tử khí.
Hiện tượng này không xảy ra nhiều như vậy trên Sao Hoả. Vì thế trong ngày, bầu trời có màu sắc như kem bơ. Nhưng khi mặt trời lặn xuống, ánh sáng đã di chuyển sâu hơn qua vùng khí quyển và bầu trời Sao Hoả chuyển sang màu xanh lạ lùng.
Và Hành tinh Đỏ này còn có một điều thú vị màu xanh khác. Ở rất nhiều khu vực, bên dưới lớp phủ dày của bụi đỏ là những khối đá nhuốm màu xanh da trời và xanh lá cây bởi những khoáng chất như kim loại.
Kết quả là khi bụi bị quét sạch vì gió hay vì tác động của những tiểu hành tinh khó chịu, khiến lộ ra những dải màu sắc xanh biếc như kính vạn hoa - từ những đồi cát xanh biển dợn sóng đến những miệng núi lửa tung bụi mù xanh biếc.
Image caption Những đụn cát kỳ ảo trên Sao Hoả trông không giống bất kỳ thứ gì trên Trái Đất
Khí hậu
Nếu nói rằng khí hậu Sao Hoả tuyệt nhất vào mùa hè thì có vẻ hơi không đúng lắm. "Nhiệt độ trung bình của Sao Hoả vào khoảng -56 độ C, tương tự nhiệt độ trong sâu vùng Bắc Cực," David Catling, một nhà sinh học vũ trụ từ trường Đại học Washington cho biết.
Nếu bạn đang tìm một bãi biển nghỉ mát, có lẽ bạn sẽ muốn ở gần khu vực xích đạo của hành tinh này. Ở đây, bạn có thể cảm nhận hơi ấm dễ chịu (đến khoảng 35 độ C trong khu vực bóng râm), và hầu như không có gió.
Với bầu khí quyển như thế, một trận bão có thể như một làn gió nhẹ. Và mặc dù đêm ẩm ướt và đầy sương mù, thời tiết ban ngày lại khô ráo.
"Ở Gale Crater [khu vực xích đạo ở phía đông nam của ngọn Olympus Mons) có tỷ lệ khoảng 10 phân tử nước trong 10 triệu phân tử không khí. Trên Trái Đất, tỷ lệ này có thể là hàng ngàn," Vasavada nhận định.
Vì Hành tinh Đỏ nằm cách xa Mặt Trời hơn một lần rưỡi so với Trái Đất, bạn chẳng cần đeo kiếng mát, ban ngày trời chỉ có độ sáng như thể bạn đã đeo sẵn kiếng vậy.
Đồng thời, cắm trại và đốt lửa là hoàn toàn không thể thực hiện được. Để bắt đầu, dù bạn cố tìm ra được thứ gì đó để đốt (trên hành tinh không có cây xanh, nên sẽ khó tìm đấy), khí quyển Sao Hoả chứa khoảng 96% CO2, và đây là hợp chất được dùng trong rất nhiều thiết bị chữa cháy.
Và dù bạn có làm gì, đừng ngủ gục dưới trời sao đêm. Trên Trái Đất, các đám mây có chức năng như một lớp chăn ngăn hơi ấm thoát ra ngoài không gian, nhưng Sao Hoả chẳng có chút mây nào. Tệ hơn là, bầu khí quyển thiếu không khí và yếu ớt của hành tinh này không thể tạo ra hiệu ứng nhà kính, vốn thường giữ lại nhiệt độ.
Giống hệt sa mạc trên Trái Đất, đêm ở Sao Hoả cực kỳ lạnh (nhiệt độ xuống đến mức -73 độ C ở khu vực xích đạo).
Vui chơi gì trên Sao Hoả?
Với nhiệt độ mát mẻ khoảng chừng -125 độ C, các cực của Sao Hoả là vùng đất đầy mơ mộng cho mùa đông. Cả hai vùng cực hoàn toàn chìm trong bóng đêm suốt nửa năm trời và rất nhiều chỏm băng tạo thành từ nước đóng băng.
Image caption Robot tự hành Curiousity có kích thước bằng một chiếc xe hơi là 'du khách' đầu tiên lên Sao Hoả và chụp hình selfie
Trên bề mặt là một lớp phủ mềm xốp tuyết CO2, ở miền nam, lớp tuyết này có thể dày nhiều mét. Nếu bạn có thể chịu đựng được khí hậu của vùng cực, bạn sẽ có cơ hội trượt tuyết và khiến những vận động viên trượt tuyết từ Trái Đất phải ghen tỵ.
Theo tạp chí Popular Mechanics, mùa đông sẽ khiến 1/4 vùng khí quyển của hành tinh đỏ đóng băng và rơi xuống bề mặt hành tinh đầy băng giá.
Và khi những khối băng nhỏ hình vuông có thể dùng để đắp người tuyết (dù không chịu kết dính cho lắm), đó là loại tuyết lý tưởng cho xe trượt tuyết, chơi trượt ván trên tuyết hoặc chơi trượt tuyết.
Khi mùa xuân đến và ánh mặt trời toả sáng, các vùng cực sẽ bắt đầu bốc hơi, ngay lập tức biến từ thể rắn thành thể khí. Đây là cùng những nguyên tố tạo ra sương mù giả (đá khô).
Trên bề mặt Sao Hoả, loại khí này dâng lên và tạo thành những đám mây dày đặc uốn lượn khiến những cơn gió mạnh mẽ nổi lên quét qua bề mặt hành tinh với vận tốc 248 dặm mỗi giờ (400km/h).
Nếu bạn luôn ở gần đường xích đạo, bạn luôn có thể tìm kiếm đời sống hoang dã trên hành tinh. Tất cả những dạng thức sống ở Trái Đất đều làm từ chất lỏng, nên từ lâu người ta đã tin rằng có sự sống tồn tại trên Sao Hoả, có vẻ chúng ẩn nấp dưới những vũng nước.
Trong hàng thập niên, các nhà khoa học đã tìm kiếm trong vô vọng. Sau đó vào năm 2011, họ đã tìm thấy: những vệt chất lỏng sậm màu bí ẩn chảy ra từ các sườn dốc, hẻm núi và miệng núi lửa của Sao Hoả.
Người ta cho rằng những dòng sông muối có thể dâng lên từ các tầng nước ngầm. Cho đến nay, đó là những khám phá tốt nhất về sự sống mà con người biết được - nhưng có lẽ bạn cần một kính hiển vi để quan sát chúng chứ không phải ống nhòm như bình thường.
Trong đêm tối, sao bạn không thư giãn chút ít, để đôi chân bước đi nhẹ nhàng với sức nặng cơ thể và cùng ngắm nhìn cảnh đẹp. Trên Sao Hoả, một người nặng 100kg chỉ còn nặng khoảng 38kg trên Sao Hoả.
"Đây có thể là một trải nghiệm kỳ quái với phi hành gia Trên Sao Hoả khi nhìn về Trái Đất. Trái Đất và cả nhân loại chỉ còn chứa trong một đốm sáng nhỏ và đơn độc trong bầu trời, gần giống với cách Sao Mai xuất hiện trên bầu trời mỗi sáng hoạc mỗi tối," Catling nói.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.
( BBC )
Chuyến du lịch đến Sao Hoả hứa hẹn cảnh đẹp hoành tráng và cảm giác hồi hộp đến ngạt thở cho những tay phượt anh hùng nhất.
Rất ít vùng đất sở hữu sự lôi cuốn đầy bí ẩn như hành tinh đá đỏ này, vốn nằm cách xa Trái Đất đến 54,6 triệu km.
Thậm chí từ hàng ngàn năm trước, những nền văn minh cổ đại đã không ngừng suy đoán nhiều giả thiết về hành tinh đỏ (họ liên tưởng đến những thứ liên quan đến lửa hay máu).
Nhưng bước ra khỏi huyền thoại, bạn nhận thấy vùng đất xa lạ đầy băng giá này có thể vượt qua bất cứ trí tưởng tượng táo bạo nào nhất của bạn, với những cao nguyên khắc nghiệt, hoang mạc đầy bão gió, miệng núi lửa từ thời tiền sử, ngọn núi lửa cao vút và những đồi cát rộng bằng cả vùng Luxembourg, tất cả được bao phủ trong vùng bụi talcum ngập tràn.
Đây là vùng đất chẳng bao giờ có mưa (không thể có mưa được vì nước lập tức bốc hơi), hiệu ứng nhà kính là một điều tốt và chắc chắn một điều bạn sẽ không bao giờ vô tình gặp mặt sếp khi đi du lịch ở đây.
Trên Sao Hoả, hoàng hôn có màu xanh lung linh và Trái Đất trông chỉ như một chấm nhỏ sắc xanh cẩm thạch giữa các vì sao. Và dù bạn có đang định đi săn tìm sự sống ngoài Trái Đất hay trượt băng qua những hồ đầy CO2 đóng băng, dù bạn ở đâu và làm gì - bạn là kẻ đầu tiên thực hiện điều đó. Hành động này khiến bạn ngạt thở (mặc dù điều này thật ra có thể là bởi bạn bị thiếu oxy).
Làm sao để đến được Sao Hoả?
Sau hàng thế kỷ mơ ước, điều đó thực sự sắp xảy ra. Mọi thứ đều ổn, doanh nhân Elon Musk của tập đoàn Space X đã lên kế hoạch đưa một nhóm du khách đầu tiên bay đến Hành tinh Đỏ vào năm 2022.
Nhưng trong trường hợp bạn không có sẵn 10 tỷ đô la để dành sẵn mua vé, vẫn còn một cách khác: đó là khám phá sao Hoả một cách gián tiếp.
Đây là một khả năng rất thực, hiện đang được Nasa nghiên cứu, để khám phá sao Hoả bằng một robot và một thiết bị xem hình ảnh thực tế ảo.
Khám phá gì ở Sao Hoả?
Điểm đến hàng đầu là núi Olympus Mons. Ở độ cao gần 22km, đây là ngọn núi lửa lớn nhất Hệ Mặt Trời - cao gần gấp ba lần đỉnh núi Everest.
Giống núi lửa ở Trái Đất, đỉnh núi phủ mây dày đặc - mặc dù mây không phải hơi nước mà là bụi. Người ta vẫn chưa biết liệu ngọn núi lửa này còn hoạt động không, nhưng có ý kiến cho rằng vào thời ngọn núi lửa hoạt động quá mạnh, nó có thể đã thổi tung những quả bom nham thạch khổng lồ vào không gian.
Image caption Nhiều miệng núi lửa được cho là hình thành từ nước biển mặn
Nếu bạn di chuyển về phía tây nam từ vị trí đó, bạn sẽ thấy Thung lũng Valles Marineris. Thung lũng đầy ấn tượng này như một vết sẹo sâu cắt dọc theo đường xích đạo của Sao Hoả.
Thung lũng dài tổng cộng 4.000km, chỉ ngắn hơn một chút so với chiều rộng Hoa Kỳ từ Đông sang Tây. Ở nhiều nơi, thung lũng này sâu đến 7km - độ sâu gần gấp bốn lần Đại vực Grand Canyon.
Làm sao để đến được nơi này vẫn còn là một bí ẩn. Thung thũng Valles Marineris được tạo thành từ nhiều lớp trầm tích đầy màu sắc có thể đã được kết tạo từ đáy một hồ cổ xưa hay một tảng băng trôi, hoặc từ nhiều lớp tro tàn núi lửa.
Nhưng không giống Đại vực Grand Canyon ở Hoa Kỳ vốn được tạo ra từ sự xói mòn, có thể những hẻm núi đã được kiến tạo khi các mảng lục địa trượt ra và tách thành hai mảng kiến tạo rời, hai phần của lũng sâu vừa khít nhau như các mảnh trong trò chơi xếp hình.
"Cả hai nơi đều rất tuyệt vời để ghé thăm. Chúng rộng lớn hơn bất cứ thứ gì trên Trái Đất, một phần vì Sao Hoả có phần vỏ dày hơn rất nhiều," Ashwin Vasavada, nhà khoa học từ Phòng thí nghiệm Động cơ Phản lực của Nasa tại California cho biết.
Nếu bạn từng ngắm cảnh mặt trời lặn ở hẻm núi, ánh hoàng hôn có thể không phải màu đỏ mà là màu xanh.
Hiện tượng này xảy ra vì vùng khí quyển yếu của hành tinh này, chỉ dày khoảng 1% so với khí quyển Trái Đất. Bầu trời của hành tinh chúng ta có màu xanh vì các bước sóng này bị tán xạ bởi các phân tử khí.
Hiện tượng này không xảy ra nhiều như vậy trên Sao Hoả. Vì thế trong ngày, bầu trời có màu sắc như kem bơ. Nhưng khi mặt trời lặn xuống, ánh sáng đã di chuyển sâu hơn qua vùng khí quyển và bầu trời Sao Hoả chuyển sang màu xanh lạ lùng.
Và Hành tinh Đỏ này còn có một điều thú vị màu xanh khác. Ở rất nhiều khu vực, bên dưới lớp phủ dày của bụi đỏ là những khối đá nhuốm màu xanh da trời và xanh lá cây bởi những khoáng chất như kim loại.
Kết quả là khi bụi bị quét sạch vì gió hay vì tác động của những tiểu hành tinh khó chịu, khiến lộ ra những dải màu sắc xanh biếc như kính vạn hoa - từ những đồi cát xanh biển dợn sóng đến những miệng núi lửa tung bụi mù xanh biếc.
Image caption Những đụn cát kỳ ảo trên Sao Hoả trông không giống bất kỳ thứ gì trên Trái Đất
Khí hậu
Nếu nói rằng khí hậu Sao Hoả tuyệt nhất vào mùa hè thì có vẻ hơi không đúng lắm. "Nhiệt độ trung bình của Sao Hoả vào khoảng -56 độ C, tương tự nhiệt độ trong sâu vùng Bắc Cực," David Catling, một nhà sinh học vũ trụ từ trường Đại học Washington cho biết.
Nếu bạn đang tìm một bãi biển nghỉ mát, có lẽ bạn sẽ muốn ở gần khu vực xích đạo của hành tinh này. Ở đây, bạn có thể cảm nhận hơi ấm dễ chịu (đến khoảng 35 độ C trong khu vực bóng râm), và hầu như không có gió.
Với bầu khí quyển như thế, một trận bão có thể như một làn gió nhẹ. Và mặc dù đêm ẩm ướt và đầy sương mù, thời tiết ban ngày lại khô ráo.
"Ở Gale Crater [khu vực xích đạo ở phía đông nam của ngọn Olympus Mons) có tỷ lệ khoảng 10 phân tử nước trong 10 triệu phân tử không khí. Trên Trái Đất, tỷ lệ này có thể là hàng ngàn," Vasavada nhận định.
Vì Hành tinh Đỏ nằm cách xa Mặt Trời hơn một lần rưỡi so với Trái Đất, bạn chẳng cần đeo kiếng mát, ban ngày trời chỉ có độ sáng như thể bạn đã đeo sẵn kiếng vậy.
Đồng thời, cắm trại và đốt lửa là hoàn toàn không thể thực hiện được. Để bắt đầu, dù bạn cố tìm ra được thứ gì đó để đốt (trên hành tinh không có cây xanh, nên sẽ khó tìm đấy), khí quyển Sao Hoả chứa khoảng 96% CO2, và đây là hợp chất được dùng trong rất nhiều thiết bị chữa cháy.
Và dù bạn có làm gì, đừng ngủ gục dưới trời sao đêm. Trên Trái Đất, các đám mây có chức năng như một lớp chăn ngăn hơi ấm thoát ra ngoài không gian, nhưng Sao Hoả chẳng có chút mây nào. Tệ hơn là, bầu khí quyển thiếu không khí và yếu ớt của hành tinh này không thể tạo ra hiệu ứng nhà kính, vốn thường giữ lại nhiệt độ.
Giống hệt sa mạc trên Trái Đất, đêm ở Sao Hoả cực kỳ lạnh (nhiệt độ xuống đến mức -73 độ C ở khu vực xích đạo).
Vui chơi gì trên Sao Hoả?
Với nhiệt độ mát mẻ khoảng chừng -125 độ C, các cực của Sao Hoả là vùng đất đầy mơ mộng cho mùa đông. Cả hai vùng cực hoàn toàn chìm trong bóng đêm suốt nửa năm trời và rất nhiều chỏm băng tạo thành từ nước đóng băng.
Image caption Robot tự hành Curiousity có kích thước bằng một chiếc xe hơi là 'du khách' đầu tiên lên Sao Hoả và chụp hình selfie
Trên bề mặt là một lớp phủ mềm xốp tuyết CO2, ở miền nam, lớp tuyết này có thể dày nhiều mét. Nếu bạn có thể chịu đựng được khí hậu của vùng cực, bạn sẽ có cơ hội trượt tuyết và khiến những vận động viên trượt tuyết từ Trái Đất phải ghen tỵ.
Theo tạp chí Popular Mechanics, mùa đông sẽ khiến 1/4 vùng khí quyển của hành tinh đỏ đóng băng và rơi xuống bề mặt hành tinh đầy băng giá.
Và khi những khối băng nhỏ hình vuông có thể dùng để đắp người tuyết (dù không chịu kết dính cho lắm), đó là loại tuyết lý tưởng cho xe trượt tuyết, chơi trượt ván trên tuyết hoặc chơi trượt tuyết.
Khi mùa xuân đến và ánh mặt trời toả sáng, các vùng cực sẽ bắt đầu bốc hơi, ngay lập tức biến từ thể rắn thành thể khí. Đây là cùng những nguyên tố tạo ra sương mù giả (đá khô).
Trên bề mặt Sao Hoả, loại khí này dâng lên và tạo thành những đám mây dày đặc uốn lượn khiến những cơn gió mạnh mẽ nổi lên quét qua bề mặt hành tinh với vận tốc 248 dặm mỗi giờ (400km/h).
Nếu bạn luôn ở gần đường xích đạo, bạn luôn có thể tìm kiếm đời sống hoang dã trên hành tinh. Tất cả những dạng thức sống ở Trái Đất đều làm từ chất lỏng, nên từ lâu người ta đã tin rằng có sự sống tồn tại trên Sao Hoả, có vẻ chúng ẩn nấp dưới những vũng nước.
Trong hàng thập niên, các nhà khoa học đã tìm kiếm trong vô vọng. Sau đó vào năm 2011, họ đã tìm thấy: những vệt chất lỏng sậm màu bí ẩn chảy ra từ các sườn dốc, hẻm núi và miệng núi lửa của Sao Hoả.
Người ta cho rằng những dòng sông muối có thể dâng lên từ các tầng nước ngầm. Cho đến nay, đó là những khám phá tốt nhất về sự sống mà con người biết được - nhưng có lẽ bạn cần một kính hiển vi để quan sát chúng chứ không phải ống nhòm như bình thường.
Trong đêm tối, sao bạn không thư giãn chút ít, để đôi chân bước đi nhẹ nhàng với sức nặng cơ thể và cùng ngắm nhìn cảnh đẹp. Trên Sao Hoả, một người nặng 100kg chỉ còn nặng khoảng 38kg trên Sao Hoả.
"Đây có thể là một trải nghiệm kỳ quái với phi hành gia Trên Sao Hoả khi nhìn về Trái Đất. Trái Đất và cả nhân loại chỉ còn chứa trong một đốm sáng nhỏ và đơn độc trong bầu trời, gần giống với cách Sao Mai xuất hiện trên bầu trời mỗi sáng hoạc mỗi tối," Catling nói.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.
( BBC )
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- "Sinh thái học dưới góc nhìn của Tam giáo" - Gs Thái Công Tụng / Trần Văn Giang (ghi lại)
- Chuyện Ukraine : Mặt trận không tiếng súng Cyberwar (Chiến tranh mạng) – Trần Lý ( TVQ chuyển )
- Tàu thăm dò Perseverance hạ cánh sao Hỏa sau '7 phút kinh hoàng'
- Các nhà nghiên cứu tìm ra công nghệ mới cho phép sạc điện thoại thông qua sóng Wi-Fi
- Các nhà nghiên cứu tìm ra công nghệ mới cho phép sạc điện thoại thông qua sóng Wi-Fi
Hành trình đến Sao Hoả dành cho các 'tay mơ'
Chuyến du lịch đến Sao Hoả hứa hẹn cảnh đẹp hoành tráng và cảm giác hồi hộp đến ngạt thở cho những tay phượt anh hùng nhất.
Chuyến du lịch đến Sao Hoả hứa hẹn cảnh đẹp hoành tráng và cảm giác hồi hộp đến ngạt thở cho những tay phượt anh hùng nhất.
Rất ít vùng đất sở hữu sự lôi cuốn đầy bí ẩn như hành tinh đá đỏ này, vốn nằm cách xa Trái Đất đến 54,6 triệu km.
Thậm chí từ hàng ngàn năm trước, những nền văn minh cổ đại đã không ngừng suy đoán nhiều giả thiết về hành tinh đỏ (họ liên tưởng đến những thứ liên quan đến lửa hay máu).
Nhưng bước ra khỏi huyền thoại, bạn nhận thấy vùng đất xa lạ đầy băng giá này có thể vượt qua bất cứ trí tưởng tượng táo bạo nào nhất của bạn, với những cao nguyên khắc nghiệt, hoang mạc đầy bão gió, miệng núi lửa từ thời tiền sử, ngọn núi lửa cao vút và những đồi cát rộng bằng cả vùng Luxembourg, tất cả được bao phủ trong vùng bụi talcum ngập tràn.
Đây là vùng đất chẳng bao giờ có mưa (không thể có mưa được vì nước lập tức bốc hơi), hiệu ứng nhà kính là một điều tốt và chắc chắn một điều bạn sẽ không bao giờ vô tình gặp mặt sếp khi đi du lịch ở đây.
Trên Sao Hoả, hoàng hôn có màu xanh lung linh và Trái Đất trông chỉ như một chấm nhỏ sắc xanh cẩm thạch giữa các vì sao. Và dù bạn có đang định đi săn tìm sự sống ngoài Trái Đất hay trượt băng qua những hồ đầy CO2 đóng băng, dù bạn ở đâu và làm gì - bạn là kẻ đầu tiên thực hiện điều đó. Hành động này khiến bạn ngạt thở (mặc dù điều này thật ra có thể là bởi bạn bị thiếu oxy).
Làm sao để đến được Sao Hoả?
Sau hàng thế kỷ mơ ước, điều đó thực sự sắp xảy ra. Mọi thứ đều ổn, doanh nhân Elon Musk của tập đoàn Space X đã lên kế hoạch đưa một nhóm du khách đầu tiên bay đến Hành tinh Đỏ vào năm 2022.
Nhưng trong trường hợp bạn không có sẵn 10 tỷ đô la để dành sẵn mua vé, vẫn còn một cách khác: đó là khám phá sao Hoả một cách gián tiếp.
Đây là một khả năng rất thực, hiện đang được Nasa nghiên cứu, để khám phá sao Hoả bằng một robot và một thiết bị xem hình ảnh thực tế ảo.
Khám phá gì ở Sao Hoả?
Điểm đến hàng đầu là núi Olympus Mons. Ở độ cao gần 22km, đây là ngọn núi lửa lớn nhất Hệ Mặt Trời - cao gần gấp ba lần đỉnh núi Everest.
Giống núi lửa ở Trái Đất, đỉnh núi phủ mây dày đặc - mặc dù mây không phải hơi nước mà là bụi. Người ta vẫn chưa biết liệu ngọn núi lửa này còn hoạt động không, nhưng có ý kiến cho rằng vào thời ngọn núi lửa hoạt động quá mạnh, nó có thể đã thổi tung những quả bom nham thạch khổng lồ vào không gian.
Image caption Nhiều miệng núi lửa được cho là hình thành từ nước biển mặn
Nếu bạn di chuyển về phía tây nam từ vị trí đó, bạn sẽ thấy Thung lũng Valles Marineris. Thung lũng đầy ấn tượng này như một vết sẹo sâu cắt dọc theo đường xích đạo của Sao Hoả.
Thung lũng dài tổng cộng 4.000km, chỉ ngắn hơn một chút so với chiều rộng Hoa Kỳ từ Đông sang Tây. Ở nhiều nơi, thung lũng này sâu đến 7km - độ sâu gần gấp bốn lần Đại vực Grand Canyon.
Làm sao để đến được nơi này vẫn còn là một bí ẩn. Thung thũng Valles Marineris được tạo thành từ nhiều lớp trầm tích đầy màu sắc có thể đã được kết tạo từ đáy một hồ cổ xưa hay một tảng băng trôi, hoặc từ nhiều lớp tro tàn núi lửa.
Nhưng không giống Đại vực Grand Canyon ở Hoa Kỳ vốn được tạo ra từ sự xói mòn, có thể những hẻm núi đã được kiến tạo khi các mảng lục địa trượt ra và tách thành hai mảng kiến tạo rời, hai phần của lũng sâu vừa khít nhau như các mảnh trong trò chơi xếp hình.
"Cả hai nơi đều rất tuyệt vời để ghé thăm. Chúng rộng lớn hơn bất cứ thứ gì trên Trái Đất, một phần vì Sao Hoả có phần vỏ dày hơn rất nhiều," Ashwin Vasavada, nhà khoa học từ Phòng thí nghiệm Động cơ Phản lực của Nasa tại California cho biết.
Nếu bạn từng ngắm cảnh mặt trời lặn ở hẻm núi, ánh hoàng hôn có thể không phải màu đỏ mà là màu xanh.
Hiện tượng này xảy ra vì vùng khí quyển yếu của hành tinh này, chỉ dày khoảng 1% so với khí quyển Trái Đất. Bầu trời của hành tinh chúng ta có màu xanh vì các bước sóng này bị tán xạ bởi các phân tử khí.
Hiện tượng này không xảy ra nhiều như vậy trên Sao Hoả. Vì thế trong ngày, bầu trời có màu sắc như kem bơ. Nhưng khi mặt trời lặn xuống, ánh sáng đã di chuyển sâu hơn qua vùng khí quyển và bầu trời Sao Hoả chuyển sang màu xanh lạ lùng.
Và Hành tinh Đỏ này còn có một điều thú vị màu xanh khác. Ở rất nhiều khu vực, bên dưới lớp phủ dày của bụi đỏ là những khối đá nhuốm màu xanh da trời và xanh lá cây bởi những khoáng chất như kim loại.
Kết quả là khi bụi bị quét sạch vì gió hay vì tác động của những tiểu hành tinh khó chịu, khiến lộ ra những dải màu sắc xanh biếc như kính vạn hoa - từ những đồi cát xanh biển dợn sóng đến những miệng núi lửa tung bụi mù xanh biếc.
Image caption Những đụn cát kỳ ảo trên Sao Hoả trông không giống bất kỳ thứ gì trên Trái Đất
Khí hậu
Nếu nói rằng khí hậu Sao Hoả tuyệt nhất vào mùa hè thì có vẻ hơi không đúng lắm. "Nhiệt độ trung bình của Sao Hoả vào khoảng -56 độ C, tương tự nhiệt độ trong sâu vùng Bắc Cực," David Catling, một nhà sinh học vũ trụ từ trường Đại học Washington cho biết.
Nếu bạn đang tìm một bãi biển nghỉ mát, có lẽ bạn sẽ muốn ở gần khu vực xích đạo của hành tinh này. Ở đây, bạn có thể cảm nhận hơi ấm dễ chịu (đến khoảng 35 độ C trong khu vực bóng râm), và hầu như không có gió.
Với bầu khí quyển như thế, một trận bão có thể như một làn gió nhẹ. Và mặc dù đêm ẩm ướt và đầy sương mù, thời tiết ban ngày lại khô ráo.
"Ở Gale Crater [khu vực xích đạo ở phía đông nam của ngọn Olympus Mons) có tỷ lệ khoảng 10 phân tử nước trong 10 triệu phân tử không khí. Trên Trái Đất, tỷ lệ này có thể là hàng ngàn," Vasavada nhận định.
Vì Hành tinh Đỏ nằm cách xa Mặt Trời hơn một lần rưỡi so với Trái Đất, bạn chẳng cần đeo kiếng mát, ban ngày trời chỉ có độ sáng như thể bạn đã đeo sẵn kiếng vậy.
Đồng thời, cắm trại và đốt lửa là hoàn toàn không thể thực hiện được. Để bắt đầu, dù bạn cố tìm ra được thứ gì đó để đốt (trên hành tinh không có cây xanh, nên sẽ khó tìm đấy), khí quyển Sao Hoả chứa khoảng 96% CO2, và đây là hợp chất được dùng trong rất nhiều thiết bị chữa cháy.
Và dù bạn có làm gì, đừng ngủ gục dưới trời sao đêm. Trên Trái Đất, các đám mây có chức năng như một lớp chăn ngăn hơi ấm thoát ra ngoài không gian, nhưng Sao Hoả chẳng có chút mây nào. Tệ hơn là, bầu khí quyển thiếu không khí và yếu ớt của hành tinh này không thể tạo ra hiệu ứng nhà kính, vốn thường giữ lại nhiệt độ.
Giống hệt sa mạc trên Trái Đất, đêm ở Sao Hoả cực kỳ lạnh (nhiệt độ xuống đến mức -73 độ C ở khu vực xích đạo).
Vui chơi gì trên Sao Hoả?
Với nhiệt độ mát mẻ khoảng chừng -125 độ C, các cực của Sao Hoả là vùng đất đầy mơ mộng cho mùa đông. Cả hai vùng cực hoàn toàn chìm trong bóng đêm suốt nửa năm trời và rất nhiều chỏm băng tạo thành từ nước đóng băng.
Image caption Robot tự hành Curiousity có kích thước bằng một chiếc xe hơi là 'du khách' đầu tiên lên Sao Hoả và chụp hình selfie
Trên bề mặt là một lớp phủ mềm xốp tuyết CO2, ở miền nam, lớp tuyết này có thể dày nhiều mét. Nếu bạn có thể chịu đựng được khí hậu của vùng cực, bạn sẽ có cơ hội trượt tuyết và khiến những vận động viên trượt tuyết từ Trái Đất phải ghen tỵ.
Theo tạp chí Popular Mechanics, mùa đông sẽ khiến 1/4 vùng khí quyển của hành tinh đỏ đóng băng và rơi xuống bề mặt hành tinh đầy băng giá.
Và khi những khối băng nhỏ hình vuông có thể dùng để đắp người tuyết (dù không chịu kết dính cho lắm), đó là loại tuyết lý tưởng cho xe trượt tuyết, chơi trượt ván trên tuyết hoặc chơi trượt tuyết.
Khi mùa xuân đến và ánh mặt trời toả sáng, các vùng cực sẽ bắt đầu bốc hơi, ngay lập tức biến từ thể rắn thành thể khí. Đây là cùng những nguyên tố tạo ra sương mù giả (đá khô).
Trên bề mặt Sao Hoả, loại khí này dâng lên và tạo thành những đám mây dày đặc uốn lượn khiến những cơn gió mạnh mẽ nổi lên quét qua bề mặt hành tinh với vận tốc 248 dặm mỗi giờ (400km/h).
Nếu bạn luôn ở gần đường xích đạo, bạn luôn có thể tìm kiếm đời sống hoang dã trên hành tinh. Tất cả những dạng thức sống ở Trái Đất đều làm từ chất lỏng, nên từ lâu người ta đã tin rằng có sự sống tồn tại trên Sao Hoả, có vẻ chúng ẩn nấp dưới những vũng nước.
Trong hàng thập niên, các nhà khoa học đã tìm kiếm trong vô vọng. Sau đó vào năm 2011, họ đã tìm thấy: những vệt chất lỏng sậm màu bí ẩn chảy ra từ các sườn dốc, hẻm núi và miệng núi lửa của Sao Hoả.
Người ta cho rằng những dòng sông muối có thể dâng lên từ các tầng nước ngầm. Cho đến nay, đó là những khám phá tốt nhất về sự sống mà con người biết được - nhưng có lẽ bạn cần một kính hiển vi để quan sát chúng chứ không phải ống nhòm như bình thường.
Trong đêm tối, sao bạn không thư giãn chút ít, để đôi chân bước đi nhẹ nhàng với sức nặng cơ thể và cùng ngắm nhìn cảnh đẹp. Trên Sao Hoả, một người nặng 100kg chỉ còn nặng khoảng 38kg trên Sao Hoả.
"Đây có thể là một trải nghiệm kỳ quái với phi hành gia Trên Sao Hoả khi nhìn về Trái Đất. Trái Đất và cả nhân loại chỉ còn chứa trong một đốm sáng nhỏ và đơn độc trong bầu trời, gần giống với cách Sao Mai xuất hiện trên bầu trời mỗi sáng hoạc mỗi tối," Catling nói.
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.
( BBC )
