Trong Đặc San Hậu Nghĩa năm 1999 từ trang 79 đến 84 có đăng bài “Chiến Dịch ROM-PLOW và cái gọi là Địa Đạo Củ Chi,” nội dung có những dữ kiện chính yếu như sau:

1. Cứ mỗi lần đọc báo thấy phái đoàn này, du khách nọ đến Việt Nam xem cái gọi là “Địa Đạo Củ Chi” là chúng ta thấy mình trực diện với một đám lưu manh, chuyên môn lừa gạt người khờ khạo cả tin theo kiểu “dụ con nít ăn cứt gà”(xin lỗi quý vị -không loại trừ trường hợp điển hình Việt Kiều NNL vừa mới xảy ra gần đây!)

Cái mà Hà Nội cọng sản gọi là “Thành Đồng Vách Sắt Củ Chi” là cái bịp bợm, cái tuyên truyền xảo quyệt.

Tất cả hầm hố, địa đạo chỉ cần một mùa mưa là hỏng hết, phải đào lại, tu bổ lại. Cái nào không sập thì cóc, nhái, rắn rết, bò cạp, bọ chét cư ngụ trong đó. Du kích Việt Cọng (VC) bị chúng cắn hàng ngày, ghẻ lác đầy mình, cực chẳng đã, đối diện với cái chết mới “chém vè“chui trốn xuống đó, chịu đựng từng phút từng giờ chứ từng ngày là xem như tiêu đời. Tối đến là chúng trồi lên miệng hầm tìm đường trốn đi nơi khác, hoặc tập trung để phản ứng lại.

2. “Địa Đạo Củ Chi” là danh từ thường dùng của báo chí Mỹ. Cọng Sản Hà Nội gọi Củ Chi là “Thành Đồng Vách Sắt. ” Việt Nam Cọng Hòa (VNCH) ta quen gọi địa danh này là mật khu Hố Bò. Đây là vùng đồn điền cao su rộng lớn bị bỏ hoang vì chiến tranh, thuộc quận Phú Hòa, tỉnh Bình Dương. Phần đất phía hữu ngạn sông Sài Gòn. Phía Bắc tiếp giáp với mật khu Bời Lời, quận Trảng Bàng, tỉnh Hậu Nghĩa. Phần đuôi của mật khu Dương Minh Châu và phía tả ngạn là mật khu Tam Giác Sắt (quân đội Mỹ đặt tên) thuộc quận Bến Cát, tỉnh Bình Dương.

Nói tóm lại, theo ranh giới quân sự và hành chánh của VNCH trước 1975 thì khu vực Địa Đạo Củ Chi không nằm trong khu vực trách nhiệm của quận Củ Chi cũng như Tỉnh/Tiểu Khu Hậu Nghĩa (T/TKHN).

Mật khu Hố Bò là nơi trú đóng của Phân Khu 6 Đô Thành Sài Gòn-Chợ Lớn Việt Cọng (VC), lực lượng bảo vệ là Trung Đoàn 101 VC còn gọi là Trung Đoàn Thủ Đô VC, ngoài ra còn có Tiểu đoàn Quyết Thắng 1, 2.

3. Từ khi SD 25 BB Hoa Kỳ do Thiếu Tướng Weyan chỉ huy, đến đóng tại căn cứ Đồng Dù, Củ Chi, mật khu Hố Bò bị tê liệt vì pháo binh 105, 155, 175 của căn cứ này và những phi vụ B.52. Bọn cán bộ trung và cao cấp VC chỉ sống chui nhủi dưới hầm, ít dám nhởn nhơ trên mặt đất như trước nữa. SD1 không Kỵ HK còn gây ác liệt hơn cho VC; đơn vị này TTV diều hâu bắt sống rất nhiều VC.

Ngoài ra có tin đồn là quân đội Mỹ thả một loại kiến Phi Châu xuống các địa đạo, khi đánh hơi người là tấn công, sanh ghẻ lở loét. Thêm một tin đồn là quân đội Mỹ có huấn luyện một toán người lùn để thuận tiện chui xuống các địa đạo hầu truy diệt du kích VC.

4. Về phía Tiểu Khu Hậu nghĩa (TKHN) khi có tin tức tình báo chính xác, với sự hướng dẫn của hồi chánh viên VC, Địa Phương Quân &Nghĩa Quân (DPQ&NQ) TKHN với sự yểm trợ trực thăng vận của Mỹ đã đột kích và khai thác hầm bí mật chứa vũ khí VC, có một lần 300 vũ khí cá nhân VC bị TKHN tịch thu và một số cán bộ phân khu 6 VC cùng binh sĩ trung đoàn 101 VC bị bắt làm tù binh.

5. Đầu năm 1972, Tiểu Khu Hậu Nghĩa đề nghị kế hoạch ủi quang mật khu Hố Bò lên Quân Đoàn III. Trung Tướng Đỗ Cao Trí TL/QĐ. III với cố vấn Mỹ là Trung Tướng Weyan (cựu TL SD 25 BB Mỹ)đã chấp thuận kế hoạch; Phương tiện ủi quang là đơn vị xe ủi đất loại lớn ROM-PLOW của Mỹ gồm 12 chiếc. Với 1 Tiểu Đoàn DPQ/TKHN yểm trợ an ninh giai đoạn đầu và giai đoạn chót. Thời gian là 1 tháng.

Giai đoạn I: thời gian 1 tuần lễ

Khai quang khu rừng chồi đầy mìn bẫy VC ở phía Tây Bắc căn cứ Đồng Dù SD 25 Mỹ.

Ngày đầu tiên ủi quang, khu vực ẩn trú của huyện đội Củ Chi VC: một số VC bị bắt sống với vũ khí đầy đủ, một số bị chôn vùi chết cùng vũ khí dưới sức nặng của xe xích sắt bánh xe,mà ta không kiểm chứng được số lượng chính xác. Một tiểu đội ĐPQ/TKHN lần theo lằn bánh xe xích sắt sụp xuống địa đạo khoảng 20 mét, moi lên được 17 xác VC và 17 súng AK 47. Diện tích ủi quang khoảng 5 Km 2. Những ngày kế tiếp, ĐPQ/TKHN cũng bắt được một số VC chui lên khỏi địa đạo đầu hàng với vũ khí cá nhân. Nhưng sau đó VC bắt đầu phản ứng chống cự, chúng bắn B40, B41, súng AK-47 khiến một số tài xế bị thương hay tử thương.

Giai đoạn II : Ủi quang mật khu Hố Bò, thời gian 2 tuần lễ

Đảm trách an ninh do Thiết Đoàn M48 và M113 của SD 25 HK phụ trách, sau 2 tuần lễ, toàn bộ mật khu Hố Bò đã được ủi quang sạch. Có nghĩa là khu rừng rậm đầy mìn bẫy được bày ra như một khu vực chuẩn bị để lập đồn điền cao su mới, rộng khoảng 60 Km vuông. Hệ thống địa đạo bị sập, bị cày nát. Đa số hầm hố cũ bị hư hại vì thời gian và thời tiết.

Giai đoạn III: Ủi quang mật khu Bời Lời, khoảng 1 tuần lễ

Sau khi dưỡng quân và tu sửa máy móc xe cộ 1 tuần, đoàn xe ROM-PLOW với sự yểm trợ của Thiết Đoàn SD25 Mỹ đã ủi sạch mật khu Bời Lời mà không gặp một trở ngại nào. Đây là nơi đóng quân của 3 Trung Đoàn VC Q. 761, Q. 762 và Q. 763.

Sẵn đà, đoàn ROM-PLOW ủi tiếp lên phía Bắc, đụng con đường từ Trảng Mít (Tây Ninh) qua Dầu Tiếng(Bình Dương). Sau hơn 1 tháng, đoàn ROM-PLOW đã ủi quang một diện tích khoảng 400 Km vuông.

Từ con đường Củ Chi-Phú Cường lên đến con đường Trảng Mít-Dầu Tiếng dọc theo hữu ngạn sông Sài Gòn bao gồm 2 mật khu Hố Bò và Bời Lời.

Phân khu 6 VC Đô Thành Saigon-Chợ Lớn và 3 Trung Đoàn Q. 761, Q. 762 và Q. 763 đã bị thiệt hại một số về nhân mạng và vũ khí trong chiến dịch ủi quang năm 1972 này; phần sống sót còn lại, chịu đựng không nỗi phải rời bỏ căn cứ an toàn lâu đời, để trốn chạy sang đất Miên dung thân.

Kết luận

Dưới lưỡi cày và xích sắt của đoàn ROM-PLOW của ta, Địa Đạo Củ Chi của Việt Cộng đã bị ủi quang và phá hủy địa hình qua mùa mưa năm 1972, hệ thống Địa Đạo Củ Chi đã bị ngập nước và hư hại.Vậy còn địa đạo nào nữa mà quý vị đến xem? Việt gian cọng sản đã trình diễn và bịp quý vị đó. Một thế hệ cọng sản kế tiếp đang lấy cái GIẢ, cái BỊP làm cái THẬT. Khốn thay! Hãy chấm dứt trò ĐẠI BỊP này đi.
TQLC Tôn Thất Soạn