( HNPĐ ) 70 năm ròng rả trên Miền Bắc
Non 40 năm khắp cả nước
Bánh vẽ cọng sản cứ ăn hoài
Trí thức không thấy đường
Đòi đi khai dân trí
Trí thức ươn hèn không xương sống
Mở miệng hô hào Chấn dân khí
Chỉ biết sống phần mình
Nõ mồm hậu dân sinh
Đúng rặc nòi cọng sản
" cọng sản chỉ biết tuyên truyền và dối trá "

Để khỏi mang tiếng khinh bạc, tôi kể năm ba câu chuyện về " Dân trí " - " Dân khí ":
1/ Mươi ngày sau ngày phỏng giái, ông chú bán thịt heo ngoài chợ Biên Hòa biểu: Lúc trước chửi thằng Thiệu độc tài mà Sài gòn có mấy chục tờ báo, tạp chí tư nhân mà coi. Bây giờ cách mạng dìa, chỉ có tờ SGGP mỏng lét như dzầy, có đọc thì đọc, không thì thôi. Ông chú ít học của tôi, chỉ bằng một ví dụ cụ thể so sánh giữa độc tài và dân chủ gọn bân!
2/ Một bửa ngồi nghỉ, bác già xứ Quảng chỉ vào buội trà bảo: Ngày trước, chủ tư nhân, buội trà to bằng chiếc đệm, cành lá sum xuê. Bây giờ mần chủ tập thể, buội trà còi cọc như manh chiếu rách! Vậy đó, chỉ thẳng vào sự thật trước mắt, bác già chỉ đọc thông chữ quốc ngữ so sánh kinh tế tư nhân và kinh tế tập thể rõ ràng hết biết.!
3/ Một bửa, trên trại tù Hoàng Liên Sơn, cậu nhỏ cầm cày cho đội bảo: Em đi tù do tội " hiếp người yêu!" Chẳng là hồi 18 tuổi chú nhỏ yêu con gái chủ nhiệm Hợp tác xã. Cậu năn nĩ mẹ đến xin cưới mà người ta chê nghèo không chịu gả. Cậu tức mình hẹn người yêu ra chỗ vắng làm chuyện " Ván đã đóng thuyền, gạo thổi thành cơm." Họ bắt kêu án tù 7 năm. Cậu em giải thích: Em cầm cày chui mỗi ngày được $10, họ không cho, bắt vào làm HTX, mỗi tháng trả $40, nghĩa là họ cướp không của em mỗi tháng 260 đồng, để rồi chê em nghèo, không chịu gả con. Như vậy là áp bức, bất công.
4/ Một bửa hai em tù hình sự tuổi đôi mươi, mở ngực áo khoe chú tù Miền Nam:
Một chú xâm trên ngực hình " Nữ Thần Tự Do ", phía dưới xâm chữ " Liberté " to tướng. Chú kia trên ngực xâm hình chiếc thuyền thập tự giá lâm nguy, phía dưới là chữ S.O.S thiệt bự. Hai chú nhỏ ý muốn khoe, tụi cháu cũng thuộc phe Tự Do như chú.
5/ Một chuyện can trường không bao giờ quên: Chiều mùa đông dưới chân rặng Trường Sơn lạnh buốt xương. Sức yếu mỏi mòn không xuống suối A Mai tắm được, thơ thẩn ngồi trên bãi nhìn. Một chú nhỏ hình sự ngồi vắt vẻo trên cành cây sung bẻ trái nhai. Tên bảo vệ bắt gặp, kêu xuống, nạt: Mầy phạm nội qui, biết không?
Đáp: Dạ, em đói quá, cán bộ.
Tên kia xôm tới dọng cho em một báng súng vào bụng. Em quỵ xuống rên rỉ.
Vừa lom khom đứng lên, tên hung bạo lập lại câu hỏi.
Em thều thào đáp: Dạ, em đói quá, cán bộ!
Thằng côn an sát nhơn lại dọng em một báng súng vào ngực.
Em nhỏ té lăn ra bãi, sùi bọt mép!

Vậy đó, thưa ngài Tiến sĩ Quang A. Ngài thử nghĩ xem đồng bào tôi có trí, có đảm lược thế nào? (*)

Nguyễn Nhơn
 ( HNPĐ )

(*) Gợi ý của TS Nguyễn Quang A về các hoạt động nâng cao dân trí