Cõi Người Ta
KHÔNG BẾN KHÔNG BỜ - CAO MỴ NHÂN
KHÔNG BẾN KHÔNG BỜ - CAO MỴ
NHÂN
Cụ Trùng Dương đã đến thủ đô tị nạn Bolsa của
người Việt lưu vong từ lúc nào, đố ai mà biết con người bí mật đó từ hơn bốn chục
năm nay.
Số là tôi gặp cụ khoảng 35 năm nay. Khi đó
tôi vừa xong tù cải tạo và lao động nông trường, trở về thành phố Saigon
thân quen xưa.
Chưa biết sẽ làm gì để sống, tôi đi tìm người bạn
gái, nguyên là phu nhân vị đại uý thi sĩ VNCH, đang mở
quán cafe trong cửa tiệm đàng hoàng.
Cửa tiệm đó chính là ... Mặt tiền của
căn nhà cụ Trùng Dương mà tôi sẽ kể vài hàng đời còn lại của cụ
thế nào.
Theo như cụ kể, thì cụ dân Bắc kỳ ở
tận cái làng nghèo khổ cuối con sông Mã xa vời.
Con sông mà thi sĩ tiền chiến đã viết "sông
Mã gầm lên khúc độc hành " khi thanh niên Hà Nội rời năm cửa
Ô theo đoàn quân Tây tiến, tức đi tới chiến khu ở rừng thiêng nước độc
Sơn La, Lai Châu đánh Pháp.
Cụ bấy giờ còn thiếu niên thôi, làm
liên lạc cho đám thanh niên yêu nước kiểu chung chung ấy.
Vì sống theo cái lý tưởng mơ hồ lãng mạn, các
thanh niên này tưởng chiêu bài "giải phóng dân tộc" xong,
thì giống như hoài bão của cố nhạc sĩ Phạm Duy, sẽ: "đường
ta, ta cứ đi, nhà ta, ta cứ xây, ruộng ta, ta cứ cày, đợi ngày..."
Nào ngờ cuộc chiến cứ mỗi lúc mỗi ...bí mật, bí
hiểm, các thanh niên trí thức, tiểu tư sản liên tục chết bỏ xác nơi rừng
sâu, nước độc nêu trên.
Con đường đi La Hán, xa như đường lên trời, mang
đôi giày vẹt đế từ Hà Nội ra, đã lủng vì đường trường gian
khổ, đoàn quân không mọc tóc bởi sốt rét ngã nước.
Nghĩa là bản thân đoàn thanh niên yêu nước kiểu
...thiêu thân trên, không đủ tự lực cánh sinh, thì làm sao có cơm cháo chia
cho "thằng nhỏ liên lạc 12 tuổi" tức cụ Trùng Dương thủa vào
đời ...cách mệnh chứ.
Cụ bị đám người đó thản nhiên nhìn cái đói
hoành hành bản thân họ, ngó thằng bé gầy gò, da bọc xương, nằm mẹp
bên đường cỏ khô, sỏi nhọn vì trăm năm chả có bước chân người
bén mảng tới cái xứ 9/10 Mường Mắn, 1/10 dân kinh không còn cách
sống, phải lang bạt kỳ hồ, mà trong đó có bố mẹ thằng bé đã chết thảm
vì ăn nhằm quả độc.
Bọn họ tưởng nó tức cụ Trùng Dương xưa, không hiểu
đường trường gian khổ trước mặt, là phải uống nước lã cầm hơi cho tới
bao giờ thỏa mãn "tình yêu giai cấp trong tim" vô sản, bọn
họ cười một cách nham nhở:
Này mày (cụ Trùng Dương xưa), hãy đứng thẳng
lên mà tự lo cho cái bụng mày nhé, cứ xem như tạm dừng công tác liên
lạc. À, khi nào thấy tụi Việt gian làm cho Tây thì tới báo
cho chúng tao.
Thằng bé liếm cái chén sành, còn dính lại vài ba
hột cơm nguội, rồi lừng khừng bước như bò lết vì quá đói ra
phía nhà lán thật xa.
Cụ mỉm cười kể tiếp. Thằng bé nằm mọp ven
rừng. Có tiếng chân người chạy rầm rập, mở mắt ra he hé.
..
Ôi chao, bao nhiêu là lính tây, trắng có,
đen có. Mà sao lính tây đen, trên má thằng nào cũng có 3 vạch chéo. Một thằng
kéo tay cụ, ra dấu đứng dậy, nhưng cụ đói kiệt sức quá, Cụ lả
ngay trên tay hắn.
Bọn tây xí lô với nhau, chúng kêu 2 thằng vác
băng ca tới, thả cụ xuống cái băng ca đó ... cụ thiếp đi. .
.
Tới lúc cụ như tỉnh ra, thấy ở trong một
cái lều có chữ thập đỏ. Họ đem cho cụ mấy lát mì nướng và ly nước ấm,
ra hiệu ăn đi.
Vài ngày sau có một anh VN, cũng mặc đồ
lính như bọn tây, nhưng nói tiếng Việt với cụ. Sau chúng bắt cụ về thành
phố luôn. Chẳng biết nơi nào.
Bọn tây cho anh VN nói chuyện với cụ, rồi
cụ theo bọn tây luôn, theo cạnh anh VN. Cũng mấy lần đi vào các
thôn bản, nhưng chưa hề gặp lại những người tóc rụng hói hồi cụ
làm liên lạc trước kia.
Tây bảo là sẽ cho cụ theo đi chợ, làm
bếp. Rồi lớn lên đi lính cho tây. Cụ nghĩ thế là tốt rồi, vì từ đó cụ có
cơm ăn, áo mặc, chỉ có chưa được học hành thôi. Sáu năm sau, cụ
đã 18 tuổi, lại đúng vào giai đoạn bọn Tây viễn chinh rút về Pháp.
Bấy giờ cụ đã nói được tiếng tây. Hình hài vốn thiếu
ăn từ tấm bé, nên tuy có lớn lên, nhưng không to con. Bọn tây hỏi
cụ có chịu đi tây không, chúng sẽ giúp cho làm bếp ở tầu viễn
dương, có điều mày, là cụ, sẽ không có Tổ Quốc đâu nhé.
Cụ cười hềnh hệch: Tổ Quốc là gì chứ? Tao
có Tổ Quốc bao giờ đâu. Bởi vì sự thực cụ có hiểu Tổ Quốc là gì
đâu, nên chi cụ "uý" (oui) cái một.
Sau những thủ tục đơn giản, những năm tiếp
đó cụ đã lênh đênh trên hành trình Ấn độ Dương, nghĩa là từ
Châu Âu qua Châu Á, đã từng ghé Ấn độ, Thái Lan, Việt
Nam, Hong Kông, và nhất là Nhật bản, thời gian 1955 -1975.
Chỉ là tầu hàng thôi, nhưng vì tầu gặp khá nhiều
sóng gió Trùng khơi, nên tình thương yêu đồng đội tầu bè cũng thiết
tha lắm, bởi phải kết chặt những cánh tay mới qua được sóng gió bão táp.
Trong thời gian nêu trên, một lần tầu
ghé Saigon, bọn Thuỷ thủ bảo là: ghé quê hương mày đấy, ở
một tuần cơ, mày có về thăm nhà mày không?
Cụ ngạc nhiên hết sức vì cụ đâu có nhà nào ở VN
đâu. Bọn Thuỷ thủ lại bảo: đi tầu thì thằng nào cũng lấy đại dương
làm Tổ Quốc, sóng gió làm quê hương, nhưng cũng cần phải
có cái gốc để khi già rồi, hay bịnh hoạn thì về đó ở.
Như trên đã trình bầy, cụ làm chi có họ hàng gì
đâu, nhưng có tiền thì để làm gì, cho ai đây?
Trong lòng cụ cứ băn khoăn cái điều lúc mơ
hồ, lúc thực tế . . là Tổ Quốc với Quê Hương. Nhưng cũng phải 5 năm sau, cụ mới
quyết tâm đi tìm lại cái gốc gác VN, để gọi là "có nơi để về"
gì đó. . .
Tốn tiền ở Paris, rồi về làm
cái "hộ tịch" trọn gói gồm:" chứng minh nhân
dân, hộ khẩu". Xong xuôi mua cái nhà ở đầu hẻm "ông
Kẽm", mà tôi kể ở đoạn đầu.
Giai đoạn đó, cụ ăn không ngồi rồi. Cho bạn
tôi mướn trước nhà, mở hàng giải khát, cafe ...chắc là thêm vào
lợi tức để sinh sống chăng.
Đúng thời gian tôi rời nông trường về thành phố. Và
tôi phải đi kiếm một cái nhà nhỏ, để 5 mẹ con tôi "an cư"
rồi mới tìm việc làm được.
Tôi lại nghĩ rằng cụ có một mình
thì nên bán nhà đi ở với con chấu, để tôi có thể mua căn nhà đó, vừa ở vừa
buôn bán gì qua loa.
Nhưng tôi đã bị cụ dạy một bài học về quê
hương, bản quán, mà xin lỗi tôi đã biết thế nào cái chữ bản
quán với chả quê hương. . .
Tất nhiên có một lúc tôi ...hùng biện: Cụ
có biết trong khi cụ chạy chọt từ các nước tự do về cái rọ to lớn là
VN sau 30 -4 - 1975. Thì đã có hàng ngàn gia đình phải bỏ cả nhà cửa để ra
đi vượt biên, vì sao không?
Cụ có biết cụ từ một cái
tầu đầy đủ tiện nghi trên đại dương, có lương tiền
thì hàng vạn người phải bám vào những chiếc phao xì hơi, dưới bạt
ngàn mưa sa bão táp, để chỉ mong được những cái tầu như cụ đang
Hải hành, để tìm một nơi yên ổn, ấm no ...hơn nơi mà cụ đã trở về này
không?
Tất nhiên sau đó thì tôi trốn lánh cụ, vì cách
đó không bao xa là trạm công an.
Cuộc đời thì phức tạp ... Cho tới bây giờ tôi gặp
cụ ở cửa đình Phước Lộc Thọ Bolsa. ..Cụ Trùng Dương, vẫn cái
áo sơ mi ka ki mầu xám Thuỷ thủ hàng hải cũ, đã
sờn cổ, tôi nhận ra ngay.
Tóc râu cụ đều bạc, nhưng cái kiểu "lao
động" trên biển cả, không thấy già lụ khụ, mà da mặt như da cá
nhám, săn lại, tưởng va vào đá ngầm cũng không đau tôi hỏi thăm
cụ và căn nhà ở đầu hẻm ông Kẽm.
Cụ nói, lại chỉ 5 năm sau nữa, tức là khoảng
1985, vì nhu cầu cán bộ vô Nam công tác nhiều quá, họ buộc
cụ phải bán kiểu giải tỏa ngõ hẻm, dọn đến một phòng chung
cư chật hẹp.
Nhà đó bây giờ chủ là dân Hà Nội chuyển
công tác vào, nên chuyện giải tỏa còn lâu, họ đã lên mấy tầng cao rồi, trị
giá hàng tỷ.
Cụ làm như an ủi tôi: hồi đó cụ có
bán nhà cho tôi, thì tôi cũng mất trắng luôn, lệnh "nhà đất" như
vầy:
Sĩ quan Chế độ cũ từ cấp thiếu tá trở lên, xuất
cảnh là Nhà nước quản lý nhà cửa. Thế nên "cô đừng tiếc"
không mua được nhà của tôi.
Thế cụ qua đây làm gì? Cụ hãnh diện nói:
Tôi qua vì Trung Tâm băng nhạc X. mời, sẽ
phỏng vấn tôi về hành trình trở về quê cha đất tổ, chứ có phải cá đâu
mà từ đại dương phóng lên.
Sở dĩ có chuyện ấy, vì họ được "Ba Lê"
giới thiệu cái giây phút tôi đi tìm tôi, tức là cụ đi tìm cụ, để
có một lý lịch thật hư huyễn rằng cái gốc VN không quên cây cỏ từ
Trường Sơn đến Trường Sa. Vì chỉ có cụ mới đủ điều kiện vậy. Thật thế
sao?
Thì vì tôi, là cụ, không bến không bờ mới "đáp
ứng yêu cầu" được.
Còn người viết, thấy y một bàn toàn quý cụ
cao niên, một thời ...bẻ kiếm bên trời xô ghế đứng dậy, chửi đổng: mẹ
kiếp, ngu dốt từ mở mắt chào đời tới giờ nhắm mắt lìa đời vẫn
còn u mê, khốn nạn.
Cụ nói nhỏ thôi: chắc các ông ấy chửi tôi,
nhưng các ông ấy còn có gia đình nương tựa, tôi không bến không bờ đúng
nghĩa đấy. ..
CAO MỴ
NHÂN (HNPD)
Bàn ra tán vào (0)
KHÔNG BẾN KHÔNG BỜ - CAO MỴ NHÂN
KHÔNG BẾN KHÔNG BỜ - CAO MỴ
NHÂN
Cụ Trùng Dương đã đến thủ đô tị nạn Bolsa của
người Việt lưu vong từ lúc nào, đố ai mà biết con người bí mật đó từ hơn bốn chục
năm nay.
Số là tôi gặp cụ khoảng 35 năm nay. Khi đó
tôi vừa xong tù cải tạo và lao động nông trường, trở về thành phố Saigon
thân quen xưa.
Chưa biết sẽ làm gì để sống, tôi đi tìm người bạn
gái, nguyên là phu nhân vị đại uý thi sĩ VNCH, đang mở
quán cafe trong cửa tiệm đàng hoàng.
Cửa tiệm đó chính là ... Mặt tiền của
căn nhà cụ Trùng Dương mà tôi sẽ kể vài hàng đời còn lại của cụ
thế nào.
Theo như cụ kể, thì cụ dân Bắc kỳ ở
tận cái làng nghèo khổ cuối con sông Mã xa vời.
Con sông mà thi sĩ tiền chiến đã viết "sông
Mã gầm lên khúc độc hành " khi thanh niên Hà Nội rời năm cửa
Ô theo đoàn quân Tây tiến, tức đi tới chiến khu ở rừng thiêng nước độc
Sơn La, Lai Châu đánh Pháp.
Cụ bấy giờ còn thiếu niên thôi, làm
liên lạc cho đám thanh niên yêu nước kiểu chung chung ấy.
Vì sống theo cái lý tưởng mơ hồ lãng mạn, các
thanh niên này tưởng chiêu bài "giải phóng dân tộc" xong,
thì giống như hoài bão của cố nhạc sĩ Phạm Duy, sẽ: "đường
ta, ta cứ đi, nhà ta, ta cứ xây, ruộng ta, ta cứ cày, đợi ngày..."
Nào ngờ cuộc chiến cứ mỗi lúc mỗi ...bí mật, bí
hiểm, các thanh niên trí thức, tiểu tư sản liên tục chết bỏ xác nơi rừng
sâu, nước độc nêu trên.
Con đường đi La Hán, xa như đường lên trời, mang
đôi giày vẹt đế từ Hà Nội ra, đã lủng vì đường trường gian
khổ, đoàn quân không mọc tóc bởi sốt rét ngã nước.
Nghĩa là bản thân đoàn thanh niên yêu nước kiểu
...thiêu thân trên, không đủ tự lực cánh sinh, thì làm sao có cơm cháo chia
cho "thằng nhỏ liên lạc 12 tuổi" tức cụ Trùng Dương thủa vào
đời ...cách mệnh chứ.
Cụ bị đám người đó thản nhiên nhìn cái đói
hoành hành bản thân họ, ngó thằng bé gầy gò, da bọc xương, nằm mẹp
bên đường cỏ khô, sỏi nhọn vì trăm năm chả có bước chân người
bén mảng tới cái xứ 9/10 Mường Mắn, 1/10 dân kinh không còn cách
sống, phải lang bạt kỳ hồ, mà trong đó có bố mẹ thằng bé đã chết thảm
vì ăn nhằm quả độc.
Bọn họ tưởng nó tức cụ Trùng Dương xưa, không hiểu
đường trường gian khổ trước mặt, là phải uống nước lã cầm hơi cho tới
bao giờ thỏa mãn "tình yêu giai cấp trong tim" vô sản, bọn
họ cười một cách nham nhở:
Này mày (cụ Trùng Dương xưa), hãy đứng thẳng
lên mà tự lo cho cái bụng mày nhé, cứ xem như tạm dừng công tác liên
lạc. À, khi nào thấy tụi Việt gian làm cho Tây thì tới báo
cho chúng tao.
Thằng bé liếm cái chén sành, còn dính lại vài ba
hột cơm nguội, rồi lừng khừng bước như bò lết vì quá đói ra
phía nhà lán thật xa.
Cụ mỉm cười kể tiếp. Thằng bé nằm mọp ven
rừng. Có tiếng chân người chạy rầm rập, mở mắt ra he hé.
..
Ôi chao, bao nhiêu là lính tây, trắng có,
đen có. Mà sao lính tây đen, trên má thằng nào cũng có 3 vạch chéo. Một thằng
kéo tay cụ, ra dấu đứng dậy, nhưng cụ đói kiệt sức quá, Cụ lả
ngay trên tay hắn.
Bọn tây xí lô với nhau, chúng kêu 2 thằng vác
băng ca tới, thả cụ xuống cái băng ca đó ... cụ thiếp đi. .
.
Tới lúc cụ như tỉnh ra, thấy ở trong một
cái lều có chữ thập đỏ. Họ đem cho cụ mấy lát mì nướng và ly nước ấm,
ra hiệu ăn đi.
Vài ngày sau có một anh VN, cũng mặc đồ
lính như bọn tây, nhưng nói tiếng Việt với cụ. Sau chúng bắt cụ về thành
phố luôn. Chẳng biết nơi nào.
Bọn tây cho anh VN nói chuyện với cụ, rồi
cụ theo bọn tây luôn, theo cạnh anh VN. Cũng mấy lần đi vào các
thôn bản, nhưng chưa hề gặp lại những người tóc rụng hói hồi cụ
làm liên lạc trước kia.
Tây bảo là sẽ cho cụ theo đi chợ, làm
bếp. Rồi lớn lên đi lính cho tây. Cụ nghĩ thế là tốt rồi, vì từ đó cụ có
cơm ăn, áo mặc, chỉ có chưa được học hành thôi. Sáu năm sau, cụ
đã 18 tuổi, lại đúng vào giai đoạn bọn Tây viễn chinh rút về Pháp.
Bấy giờ cụ đã nói được tiếng tây. Hình hài vốn thiếu
ăn từ tấm bé, nên tuy có lớn lên, nhưng không to con. Bọn tây hỏi
cụ có chịu đi tây không, chúng sẽ giúp cho làm bếp ở tầu viễn
dương, có điều mày, là cụ, sẽ không có Tổ Quốc đâu nhé.
Cụ cười hềnh hệch: Tổ Quốc là gì chứ? Tao
có Tổ Quốc bao giờ đâu. Bởi vì sự thực cụ có hiểu Tổ Quốc là gì
đâu, nên chi cụ "uý" (oui) cái một.
Sau những thủ tục đơn giản, những năm tiếp
đó cụ đã lênh đênh trên hành trình Ấn độ Dương, nghĩa là từ
Châu Âu qua Châu Á, đã từng ghé Ấn độ, Thái Lan, Việt
Nam, Hong Kông, và nhất là Nhật bản, thời gian 1955 -1975.
Chỉ là tầu hàng thôi, nhưng vì tầu gặp khá nhiều
sóng gió Trùng khơi, nên tình thương yêu đồng đội tầu bè cũng thiết
tha lắm, bởi phải kết chặt những cánh tay mới qua được sóng gió bão táp.
Trong thời gian nêu trên, một lần tầu
ghé Saigon, bọn Thuỷ thủ bảo là: ghé quê hương mày đấy, ở
một tuần cơ, mày có về thăm nhà mày không?
Cụ ngạc nhiên hết sức vì cụ đâu có nhà nào ở VN
đâu. Bọn Thuỷ thủ lại bảo: đi tầu thì thằng nào cũng lấy đại dương
làm Tổ Quốc, sóng gió làm quê hương, nhưng cũng cần phải
có cái gốc để khi già rồi, hay bịnh hoạn thì về đó ở.
Như trên đã trình bầy, cụ làm chi có họ hàng gì
đâu, nhưng có tiền thì để làm gì, cho ai đây?
Trong lòng cụ cứ băn khoăn cái điều lúc mơ
hồ, lúc thực tế . . là Tổ Quốc với Quê Hương. Nhưng cũng phải 5 năm sau, cụ mới
quyết tâm đi tìm lại cái gốc gác VN, để gọi là "có nơi để về"
gì đó. . .
Tốn tiền ở Paris, rồi về làm
cái "hộ tịch" trọn gói gồm:" chứng minh nhân
dân, hộ khẩu". Xong xuôi mua cái nhà ở đầu hẻm "ông
Kẽm", mà tôi kể ở đoạn đầu.
Giai đoạn đó, cụ ăn không ngồi rồi. Cho bạn
tôi mướn trước nhà, mở hàng giải khát, cafe ...chắc là thêm vào
lợi tức để sinh sống chăng.
Đúng thời gian tôi rời nông trường về thành phố. Và
tôi phải đi kiếm một cái nhà nhỏ, để 5 mẹ con tôi "an cư"
rồi mới tìm việc làm được.
Tôi lại nghĩ rằng cụ có một mình
thì nên bán nhà đi ở với con chấu, để tôi có thể mua căn nhà đó, vừa ở vừa
buôn bán gì qua loa.
Nhưng tôi đã bị cụ dạy một bài học về quê
hương, bản quán, mà xin lỗi tôi đã biết thế nào cái chữ bản
quán với chả quê hương. . .
Tất nhiên có một lúc tôi ...hùng biện: Cụ
có biết trong khi cụ chạy chọt từ các nước tự do về cái rọ to lớn là
VN sau 30 -4 - 1975. Thì đã có hàng ngàn gia đình phải bỏ cả nhà cửa để ra
đi vượt biên, vì sao không?
Cụ có biết cụ từ một cái
tầu đầy đủ tiện nghi trên đại dương, có lương tiền
thì hàng vạn người phải bám vào những chiếc phao xì hơi, dưới bạt
ngàn mưa sa bão táp, để chỉ mong được những cái tầu như cụ đang
Hải hành, để tìm một nơi yên ổn, ấm no ...hơn nơi mà cụ đã trở về này
không?
Tất nhiên sau đó thì tôi trốn lánh cụ, vì cách
đó không bao xa là trạm công an.
Cuộc đời thì phức tạp ... Cho tới bây giờ tôi gặp
cụ ở cửa đình Phước Lộc Thọ Bolsa. ..Cụ Trùng Dương, vẫn cái
áo sơ mi ka ki mầu xám Thuỷ thủ hàng hải cũ, đã
sờn cổ, tôi nhận ra ngay.
Tóc râu cụ đều bạc, nhưng cái kiểu "lao
động" trên biển cả, không thấy già lụ khụ, mà da mặt như da cá
nhám, săn lại, tưởng va vào đá ngầm cũng không đau tôi hỏi thăm
cụ và căn nhà ở đầu hẻm ông Kẽm.
Cụ nói, lại chỉ 5 năm sau nữa, tức là khoảng
1985, vì nhu cầu cán bộ vô Nam công tác nhiều quá, họ buộc
cụ phải bán kiểu giải tỏa ngõ hẻm, dọn đến một phòng chung
cư chật hẹp.
Nhà đó bây giờ chủ là dân Hà Nội chuyển
công tác vào, nên chuyện giải tỏa còn lâu, họ đã lên mấy tầng cao rồi, trị
giá hàng tỷ.
Cụ làm như an ủi tôi: hồi đó cụ có
bán nhà cho tôi, thì tôi cũng mất trắng luôn, lệnh "nhà đất" như
vầy:
Sĩ quan Chế độ cũ từ cấp thiếu tá trở lên, xuất
cảnh là Nhà nước quản lý nhà cửa. Thế nên "cô đừng tiếc"
không mua được nhà của tôi.
Thế cụ qua đây làm gì? Cụ hãnh diện nói:
Tôi qua vì Trung Tâm băng nhạc X. mời, sẽ
phỏng vấn tôi về hành trình trở về quê cha đất tổ, chứ có phải cá đâu
mà từ đại dương phóng lên.
Sở dĩ có chuyện ấy, vì họ được "Ba Lê"
giới thiệu cái giây phút tôi đi tìm tôi, tức là cụ đi tìm cụ, để
có một lý lịch thật hư huyễn rằng cái gốc VN không quên cây cỏ từ
Trường Sơn đến Trường Sa. Vì chỉ có cụ mới đủ điều kiện vậy. Thật thế
sao?
Thì vì tôi, là cụ, không bến không bờ mới "đáp
ứng yêu cầu" được.
Còn người viết, thấy y một bàn toàn quý cụ
cao niên, một thời ...bẻ kiếm bên trời xô ghế đứng dậy, chửi đổng: mẹ
kiếp, ngu dốt từ mở mắt chào đời tới giờ nhắm mắt lìa đời vẫn
còn u mê, khốn nạn.
Cụ nói nhỏ thôi: chắc các ông ấy chửi tôi,
nhưng các ông ấy còn có gia đình nương tựa, tôi không bến không bờ đúng
nghĩa đấy. ..
CAO MỴ
NHÂN (HNPD)