( HNPĐ )1, - Gia đình của Đồ Tôi theo Phật, ông bố của vợ lại là người Công giáo, còn bà mẹ vợ thì về những năm tháng cuối đời an chay trường...
Tôi có nhiều duyên với với đạo Thiên chúa. có lẽ là từ lúc còn tản cư ở nhà bà Cửu Bảo, làng Yên Thổ, nơi có nhà thờ Phát Diệm, xa hơn một chút là mái ngói mầu đỏ ói của nhà tràng Phúc Nhạc . Nhưng cái không gian cổ tích ấy, Đồ tôi nhớ nhất là những âm thanh đẫm những tiêng chuông, sáng, chiều... trong ký ức từ thuở ấu thơ ngọt lịm với những tiếng kinh cầu ấy, Đồ tôi vẫn nhớ như in cái nóc căn nhà ngói của nhà Chung, của nhà thờ Phát Diệm,  nơi có tổ chim sáo mà cậu Năng ( con bà kế mẫu của ông Ngoại ) đã chỉ cho tôi: Lanh lợi như mày mà vòng ra phía cầu ao, trèo lên cây mít, rồi đu người qua cái chái nhà là mày túm được cặp chim sắp ra chuyền này.
Bản chất Đồ tôi vốn là đứa háo danh, háo danh thường thích được nịnh cho nên khi nghe những lời đường mật của ông cậu này ( dù cậu chỉ hơn tôi có 1 tuổi ). Tôi làm y như kế ấy, tôi mê đi khi nhìn thấy 2 cái mỏ vàng chóe thò ra khỏi mái ngói. Bổng tôi nghe thấy chó sủa lao nhao ở phía dưới. Chết mẹ tôi rồi, ông thày Sáu, cái roi mây, và đàn cho berger nghe nói lấy giống từ thời ông Cố đạo Tây ngày trước. Nguy quá rồi, tôi nhìn xuống đất, ông Cậu ma lanh lủi mất chỉ còn đám chó với những cái lưỡi đỏ lòm, cùng tiếng của ông Thày Sáu:
- Xuống đi con, xuống đây, hôm nay, Ông cho mày một trận, rồi sẽ đến mách cho cụ Cửu... con sẽ ốm đòn.
Tôi bỏ vội 2 "chiến lợi phẩm" vào 2 túi áo, vốc nhanh đám gạch đá, rác rưởi ở cái máng xối bằng xi măng, ném như mưa xuống đất, rồi tôi chạy lên mái nhà phiá trước, lao về phía cây cau bên cạnh, tụt nhanh xuống đất, 2 tay vẫn nắm 2 chú sáo non. Tôi lẩn vào trong đám con chiên đang đứng lố nhố đọc kinh chiều , rồi men theo những gốc nhãn chạy thẳng ra cái gò ở giữa cánh đồng. Vừa mới nằm vật ra... tôi bỗng thấy có cái gì lành lạnh đang chẩy ra ở phía hạ bộ. Tôi nhớ đến câu người lớn thường nói: Sợ đến nỗi đái ra quần...Nhưng, khi sờ xuống, đưa bàn tay ra thì toàn là máu ( sau này tôi mới biết, những cay cau, hay trên những bức tường của tu viện, các thầy thường đính những mảnh thủy tinh để phòng kẻ trộm )
Tôi lê những bước chậm chạp về làng, qua nhà ông giáo Tiệp, qua đến cổng nhà bà Cửu mắt tôi hoa lên nhưng cũng nhận ra cái cười nham nhở của cậu Năng: Mày trông giống như Thạch Sanh đu dây vậy, thôi đưa đây cho tao. Tôi cũng nghe thấy tiềng gầm của ông bố, tiếng khóc của Mẹ cùng tiếng ông Ngoại: - Không được đánh nó, để đấy cho Thày...

2/ Cái trại tù Vĩnh Quang B này, có 2 dẫy nhà phân cách bởi một cái hội trường. Dẫy bên trái nhốt tù cải tạo, bên phải nhốt tù hành sự. Ở bên phải nhà trực ban phía cổng là khu nhà bếp. Đồ Ngu tôi bị đưa về trại do công an quản ly này, từ phân trại 8, liên trại 4, ở Hoàng Liên Sơn, được hơn 1 tháng thì có tin TQ đánh chiếm các tỉnh miền Bắc . Nhà nước CS đổ dồn vào chiến tranh. Trại tù xơ xác, trước kia đã không đủ ăn này thêm bữa đói bữa no...
Đồ tôi được " phân công" làm Tổ trưởng tổ nấu cơm, nhưng khi ấy gạo đâu mà nấu, thay vào đấy là sắn khô, sắn hay củ mì, thái lát ra phơi khô để thay gạo. Mỗi phạm nhân tính ra được 2 môi cho một bữa ăn. Ngoài nấu sắn, Tổ tôi còn nấu nước sôi. Mỗi khi 4 cái nồi gang cở lớn có nước. Một anh trong toán của tôi đứng ở phía cổng nhà bếp, chụm 2 bàn tay lại làm loa:
- Dẫy A lấy nước sôi!.... khi các tù cải tạo lấy nước xong, thì anh nhà bếp lại đứng ra hô:
- Dẫy B lấy nước sôi
Những khi ấy, Đồ tôi đứng để nhìn đám người không ra người, ma chẳng ra ma. Tôi liên tưởng đến những người này là một xã hội miền Bắc thu nhỏ, đói rách, nhếch nhác.

3/ Người quản giáo của Đội nhà bếp được tù hành sự gọi là Ông Quảng ( các tù hành sự phải gọi bất cứ công an nào trong trại bằng Ông), được gọi vậy nhưng Quảng còn rất trẻ. Quảng gọi họ là mày xưng tao. Quang gọi các tù cải tạo chúng tôi bằng anh, xưng tôi. Tôi chưa hề thấy bọn Công An trại giam đánh tù nhân bao giờ, kể cả với những tù hành sự. Theo Đồ tôi, Quảng tốt bụng, có tình thương với đồng loại . Chuyện này chứng minh điều tôi nói
.....Trong các người tù hành sự tôi để ý đến một ông già, khi gặp ông lên lấy nước sôi. Ông như nổi bật trên các hình dáng thấp hèn bởi dáng vẻ đạo cốt...Bên trong đôi kính lão là một đôi mắt sáng tỏa ra những nét hiền từ. Một hôm, sau khi luộc mì, tôi lấy một củ to, lấy là chuối gói lại. Đến phiên phát nước sôi cho tù hành sự, tôi đứng bên cạnh ông già ấy, rồi dúi vào túi áo của ông gói lá chuối. Tôi quay người lại để tránh phải nghe lời cám ơn của ông lão. Bỗng tôi tái mặt vì đôi mắt của Quảng đang nhìn xoáy vào tôi....Chết tôi rồi, cái tội quan hệ với tù hành sự và " tham ô" đồ ăn nhà bếp sẽ đưa tôi vào nhà biệt giam không dưới 1 tháng..
Tôi hồi hộp chờ đến ngày vào biệt giam, nhưng cả tuần đó, Quảng không nhắc nhở gì đến chuyện ấy cả. Đến chiều thứ 2 tuần sau, Quảng ra hiệu gọi tôi vào văn phòng. Hắn đẩy về phía tôi ly nước chè tươi. Hỏi ngay:
- Nguyên quán anh ở đâu?
- Tôi sinh ra ỡ Ninh Bình..
- Ô, anh CŨNG người Ninh Bình à, thế ra anh có biết ông Cha tên T đó không?
Tôi hơi ngạc nhiên,nhưng nghĩ phong thái như ông thì đúng là linh mục rồi. Nhẩm tính đến cái khoảng thời gian gia đình tôi tản cư ở nhà bà Cửu Bảo...chả lẽ ông Thầy Sáu tên T nay đã thành cha? Mà sao ổng lại vào tù ở đây.?
Tôi đánh bạo hỏi Quảng:
- Cán bộ có thể cho biết Cha T này, bị vào đây vì tội gì không?
Tôi vừa dứt câu thì có một phụ nữ, mặc sắc phục Công An chở đầy một xe ( xe đạp ) rau muống.
Quảng cầm chùm chìa khóa đứng dậy, hắn nói nhanh:
- Ông Cha này bị bắt về tội hiếp dâm và...Thôi, anh ra cân rau cho cán bộ Mận để nhập kho đi...

4/ Ngay ngày hôm sau, trong lúc những người Tù hành sự lên lấy nước sôi, thì trời đổ cơn mưa, mưa rất lớn, Cha T, ông già mà tôi cho củ khoai, hình như cũng linh cảm sẽ có tai nạn nên mỗi lần lên nhà bếp, Cha tránh mặt tôi...Tôi tiến đến bên Cha...Tôi vào đề ngay:
- Có phải Cha ....Là Thầy Sáu ở nhà thờ Phát Diệm?
Cha buông ca nước xuống đất, trân trân nhìn rồi ôm lấy tôi. Cha chỉ vào cái sẹo dài cở 2 dốt tay ở xéo nơi bên trái trán....Đây , cái này do cậu làm phải không...Một tuần sau cha xứ cùng Ta đến nhà cụ Cửu không phải là để hỏi tội cậu, mà vì những mảnh sành đầy máu, ngay sau đấy, Cha đã cho lệnh dẹp những thứ quỷ ấy rồi. Nhưng gia đình cậu đã di xuống Yên Phong ....Ôi, mừng quá, tha hương ngộ cố tri...Ôi, khỏi nói. Chúng tìm đủ cách không loại được Ta, chúng cài người vào Hội Con Đức Mẹ, rồi vu cho Ta chuyện xấu xa ấy...Je Su Ma lậy chúa tôi....thời này là thời của quỷ ma mà...

5/ Tôi cầm lon sữa bò mà vợ tôi mới ra tiếp tế đưa cho Quảng:
- Thưa cán bộ đã hơn 1 tuần rồi, không thấy Cha T  đến lấy nước sôi, tôi hỏi thăm nghe nói cha nằm bên Bệnh xá, cán bộ làm phước chuyển giùm cho cha.
2 ngày sau, cả đội nhà bếp xuất trại... di chuyển qua hợp tác xã để chuyển sắn khô về Trại, trời mưa lâm râm. Bỗng cả đội dừng lại, trên con đường bùn trơn trượt cắt ngang phía trước, có một toán hành sự , có  mấy người cầm xẻng, cuốc đi trước...tiếp theo là 2 người khiêng một xác người đã được bó chiếu...
Chiều hôm ấy về trại tôi mới biết, con người nằm trong cái chiếu rách kia là Cha.. T.
Tôi đứng như trời trồng giữa trời mưa, ngửa mặt lên trời, làm dấu thánh giá.

Đồ Ngu
( HNPĐ )