Tổng Thống Donald Trump. (Hình: AP Photo/Evan Vucci)

Bốn tuần trước đây theo chỉ thị của Tổng Thống Donald Trump, ông Chánh Văn Phòng Reince Priebus cho triệu tập phiên họp quy tụ dàn cố vấn đặc trách đối nội cộng với khoảng 10 người từng được ông Trump tham khảo ý kiến về những việc cần làm để thu hút lá phiếu của cử tri. Cuộc họp quan trọng đó nhắm vào mục đích làm thế nào để Hạ Viện thông qua dự luật hủy bỏ Obamacare, thực hiện đúng lời ứng cử viên Cộng Hòa Trump đã hứa với cử tri, đồng thời “là một trong những lý do quan trọng, giúp đưa Tổng Thống Trump vào Tòa Bạch Ốc,” theo lời một người có mặt trong phiên họp kể lại với báo chí.

Phiên họp diễn ra chỉ 48 giờ đồng hồ trước khi ông Chủ Tịch Hạ Viện Paul Ryan công bố bản thảo dự luật dày 124 trang, bao gồm những điều khoản nhằm hủy bỏ đạo luật bảo hiểm y tế được biết đến dưới tên Obamacare, từng bị ứng cử viên Trump gọi là dự luật “kinh hoàng,” “không đáp ứng được mong muốn của người dân Hoa Kỳ, tiền dân chúng bỏ ra mua bảo hiểm tăng quá cao và quá nhanh, trong khi quyền lợi thì chẳng có gì đáng nói.” Với sự đồng ý của tổng thống, Tòa Bạch Ốc nhảy vào vòng chiến, cùng với ông Chủ Tịch Paul Ryan và dàn lãnh đạo Hạ Viện mở cuộc vận động quy mô, nhất quyết lấy cho được phiếu ủng hộ của các vị dân biểu thuộc nhóm bảo thủ cực hữu Freedom Caucus, những người ngay từ ngày đầu đã mỉa mai gọi dự luật của ông Chủ Tịch Ryan là “dự luật nửa vời” vì không thật sự hủy bỏ Obamacare, vẫn tiếp tục bắt những công ty bảo hiểm phải chịu nhiều thiệt thòi khiến giá mua bảo hiểm sẽ tăng, cũng như tiếp tục là gánh nặng cho ngân sách quốc gia.

Trong suốt 18 ngày sau cuộc họp ở Phòng Bầu Dục, Tổng Thống Trump thực hiện nhiều chiêu ngoạn mục, đích thân ông gọi điện thoại cho từng người để thuyết phục họ, mời các vị dân cử thuộc nhóm không ủng hộ vào Tòa Bạch Ốc để ông giải tỏa những thắc mắc mà họ đang có, rủ họ sang ăn trưa hay mời họ cùng ông đi Air Force One để gặp gỡ cử tri. Trong tất cả những cuộc thảo luận hay đi thăm cử tri đó, ông Trump đều cho hay ông “được ủng hộ tối đa” từ các vị dân cử cùng đảng, hứa hẹn trước “chúng ta sẽ hủy bỏ được Obamacare, thay thế bằng một luật bảo hiểm y tế mới tuyệt diệu.” Qua truyền hình, mọi người thấy Tổng Thống Trump tươi cười hớn hở trước những tràng pháo tay nồng nhiệt của những người ủng hộ, bất kể tin từ Văn Phòng Khối Đa Số Hạ Viện ngày nào cũng nói “chưa đủ phiếu để thông qua.”

Cho đến chiều Thứ Năm, 23 Tháng Ba, khi biết chắc mọi nỗ lực vận động với những người trong nhà đều thất bại, Tổng Thống Trump quyết định tung chiêu cuối cùng: bất kể thắng bại, yêu cầu Hạ Viện bỏ phiếu, đồng thời rò rỉ từ Tòa Bạch Ốc cho hay ông sẽ nêu tên những vị dân cử Cộng Hòa bỏ phiếu chống, “chẳng ngần ngại gọi những người chống đổi hủy bỏ Obamacare là đám phá bĩnh, bọn phản thùng” còn đe dọa “đến ngày bầu cử giữa kỳ 2018, sẽ vận động để loại những người này ra khỏi Quốc Hội.” Sau đó, tin từ hành lang Quốc Hội cho hay “ông chủ tịch Hạ Viện Cộng Hòa tìm cách ngăn cản, trình bày rằng những điều tổng thống định làm hoàn toàn không có lợi, giải thích cho tổng thống thấy thất bại là chuyện thường tình trong chính trường, nhưng nếu tính đi đường dài, đoàn kết trong đảng là điều cần phải nuôi dưỡng.”

Tổng Thống Trump lắng nghe điều ông Chủ Tịch Hạ Viện Paul Ryan trình bày, nhưng điều đó không có nghĩa là ông tha thứ cho “bọn phá bĩnh” “đám phản thùng.” Bằng chứng là sang Thứ Năm, 30 Tháng Ba, ông đưa ra lời nhắn nhắm thẳng vào các vị dân biểu Cộng Hòa thuộc nhóm Freedom Caucus, đại để cho rằng họ là những người “phá hỏng kế hoạch của đảng,” đặt điều kiện họ phải tức khắc thay đổi nếu không, ông sẽ kêu gọi “loại trừ họ và đảng Dân Chủ” ra khỏi chính trường khi cử tri Hoa Kỳ đi bầu chọn dân biểu Hạ Viện vào Tháng Mười Một, 2018.

Ngay sau khi lời nhắn nhủ mang tính đe dọa chính trị này được tung ra, một số dân biểu của nhóm Freedom Caucus bày tỏ sự bất đồng, cho rằng Tổng Thống Trump đã làm điều không đúng. Một người thân cận với Dân Biểu Joe Barton nói rằng vị dân cử đại diện cho tiểu bang Texas nhắc lại “từng trình bày thẳng với Tổng Thống Trump là mọi người ủng hộ tổng thống, nhưng chỉ không đồng ý với dự luật bảo hiểm y tế mà ông Chủ Tịch Hạ Viện Paul Ryan đưa ra.” Dân Biểu Cộng Hòa Mark Meadows (North Carolina) cũng nhắc lại điều ông từng nói trước đây “tất cả chúng tôi (nhóm Freedom Caucus) đều muốn tổng thống thành công, chúng tôi ủng hộ tổng thống để tổng thống thành công, nhưng đây là chuyện liên quan đến chính sách chứ không phải là chuyện cá nhân.” Dân Biểu Ted Yoho (Florida) trách khéo Tổng Thống Trump đã đi quá xa khi trách cứ những người cùng đảng, quên rằng “ai cũng phải lo cho cử tri đơn vị họ đại diện,” ý muốn nói dự luật được Tổng Thống Trump ủng hộ chưa đáp ứng đúng với những gì cử tri địa hạt ông đại diện mong đợi.

Riêng với nhà phân tích độc lập Willy Sanders, “đừng ngạc nhiên khi nghe tin Tổng Thống Donald Trump giận dữ, đừng ngạc nhiên khi thấy Tổng Thống Trump bực tức mắng nhiếc những người trong nhà, bất kể đó là những người cùng đảng Cộng Hoa, từng là đồng minh chính trị của ông,” nhắc lại “ông Trump từng tự hào là người không chấp nhận thất bại, do đó, thay vì phải rút tỉa kinh nghiệm, ông lại xem những vị dân cử bỏ phiếu ngược với ý muốn của ông là những kẻ cần phải loại trừ.”

Một phân tích gia độc lập khác, ông Stephen Ross, nói rằng “điều ông Trump mới làm sẽ gây khó khăn cho những đề nghị ông sẽ đưa ra trước Quốc Hội trong thời gian tới, như đề nghị sửa đổi thuế, đề nghị ngân sách. v.v…” Ông Ross nhấn mạnh ở hai điểm: “thứ nhất ông Trump có cả Thượng Viện và Hạ Viện Cộng Hòa sẵn sàng làm việc chung với ông, do đó trong cương vị của nhà lãnh đạo, ông phải biết kết hợp hành pháp và lập pháp, thay vì tìm cách chia rẽ. Điểm thứ nhì là ông Trump nên nhớ dù ông được dân bầu làm tổng thống nhưng điều đó không có nghĩa là các vị dân biểu, thượng nghị sĩ phải gật đầu làm điều ông muốn.”

Cho đến khuya Thứ Năm, chưa thấy phía đảng Dân Chủ lên tiếng nói gì về chuyện ông Trump mới làm, nhưng một nhân viên làm việc dưới quyền bà Trưởng Khối Thiểu Số Nancy Pelosi kể lại có lần được nghe bà sếp nhận định “ông Trump giỏi làm ăn thương mại nhưng là một chính trị gia non nớt trong chính trường.”