Cầu sông Kwai ( hay Death Railway ) chỉ bình thường như những cây cầu đường sắt khác, ngắn hơn cầu Bình Lợi ở Saigon & xấu hơn cầu Nam Ô ở Đà Nẵng ! Thế nhưng, cái ở đây không phải là đẹp hay xấu mà là giá trị lịch sử của cây cầu!

Đại chiến thế giới thứ 2, Người Nhật làm rúng động thế giới sau trận Trân Châu Cảng… thừa thắng xông lên, họ tiếp tục tấn công vùng Đông Á. Đầu tiên, tháng 5 -1943, quân đội xâm lược Nhật trong lúc chiếm đóng Thái Lan đã hoàn thành chiếc cầu bằng gỗ để vận chuyển phương tiện vũ khí  qua sông Khwae. Cầu chưa được sử dụng bao lâu đã bị đánh mìn sụp đổ. Sau đó một chiếc cầu thứ hai được gấp rút xây dựng , lần này vật  liệu chính là sắt thép mang từ Java sang, biện pháp bảo vệ cẩn mật cũng được tăng cường. Mặc dù kế hoạch bảo vệ rất nghiêm ngặt, cuối cùng cầu vẫn bị máy bay Đồng minh đánh bom vào năm 1945 sau 20 tháng đưa vào hoạt động. Năm đó, chiếc cầu thứ ba được xây dựng và duy trì cho đến ngày nay. 

Chiến lược xâm lăng Myanmar và một số nước châu Á của quân Nhật một phần được thể hiện qua hệ thống đường xe lửa dài 415 km nối Thái Lan với Myanmar, trong đó có đến 2/3 tuyến đường này xuyên qua đất Thái Lan. Tuy cầu sông Kwai chỉ là một phần nhỏ nhưng lại là mắt xích  quan trọng, quyết định sự sống còn của chiến lược này.

Theo dự tính ban đầu, để hoàn thành cầu phải mất 5 năm. Để thực hiện tham vọng bành trướng, quân Nhật đã sử dụng tù binh chiến tranh và lao động địa phương  xây dựng tuyến đường sắt trong 16 tháng, bắt đầu từ ngày 16-9-1942.

Làm việc trong điều kiện khắc nghiệt cộng với địa thế khó khăn, lúc luồn sâu vào lòng núi, lúc phải vượt qua sườn núi tử thần đã khiến bao người phải phơi xương nơi núi non heo hút. Chưa có một tài liệu nào công bố chính xác số tù binh đã chết vì công trình này, dù vậy người ta cũng ước tính có đến 90.000 – 100.000 tù binh lao công đã chết trong các trại tập trung ở Thái Lan và các nước Myanmar, Malaysia, Indonesia.

Ngày nay, cầu sông Kwai là điểm du lịch nổi tiếng ở Thái Lan. Hàng năm, theo thống kê có hơn 16 triệu du khách đến thăm viếng Người ta  thu tiền bằng dịch vụ như: Đi thuyền phía dưới sông, đi tàu chạy qua cầu & vòng lại… ai đến đây cũng mua vé đi tàu qua cầu sông Kwai thử một lần!

Dưới kia, dòng sông Kwai hiền hòa, dịu mát…soi bóng chiếc cầu sắt bây giờ đã trở nên nổi tiếng khắp nơi.

Cách cầu sông Kwai không xa là War Cemetery, nơi an táng những tù binh đã chết trong khi bị phát xít Nhật giam cầm hồi Thế chiến II. Có hai nghĩa trang còn tồn tại đến ngày nay, một ở phía bắc của cầu và một ở phía tây hạ nguồn dòng sông Khwae. Cả hai nghĩa trang đều được chăm sóc cẩn thận, với những thảm cỏ xanh và vườn hoa tươi tốt quanh những ngôi mộ mà bia ghi rõ tên tuổi, huy chương của những người lính Hà Lan, Anh, Pháp, Úc…

Phải công nhận Holywood đã giúp cầu sông Kwai thật nhiều… chỉ bằng một bộ phim mà bao nhiêu du khách đã tò mò để tìm đến đây  chỉ để ngắm cây cầu bình thường nhưng ai cũng hết sức mãn nguyện… Cũng như quần thể Angkor của Cambodia được Holywood PR bằng bộ phim Tomb Raider… Thế nhưng, có phim hay PR thế nào mà bộ máy quản lý không chuyên nghiệp, không đồng bộ… hay người dân không thân thiện, mến khách mà cứ tranh thủ lừa lọc, chém đứt cổ du khách thì cũng chẳng được gì… Tạm biệt cầu sông Kwai… nơi đây sẽ mãi là chứng tích của một cuộc chiến tranh phi nghĩa suýt đưa nhân loại đến con đường hủy diệt.

PHUONG BUI