Đầu năm 1972, như hằng năm, Bộ TTM /QLVNCH tiên đoán rằng Cộng Quân sẽ tổng công kích vào dịp Tết. Tuy nhiên qua Tết vẫn không thấy một dấu hiệu nào của một sự điều động binh đội cấp lớn của CS. Đến cuối tháng 3/1972 căn cứ vào các tin tức do các tù binh cung cấp và các tài liệu tịch thu được tại vùng biên giới, BTL Quân Đoàn 3 đã phát hiện được ý đồ tấn công vào Tỉnh Bình Long của Cộng quân. Thêm vào đó những hình ảnh không thám cũng đã phát giác nhiều dấu vết chuyển quân cấp đơn vị lớn của địch trên vùng rừng núi phía Tây của Tỉnh Bình Long và trên phía Bắc hành lang Sông Bé. Do đó BTL/QĐ3 ước tính là Cộng quân sẽ mở một cuộc tấn công lớn vào Tỉnh Bình Long.

Trong khi đó, tin tức tình báo cũng ghi nhận Cộng quân đã tập trung một vài đại đơn vị ở gần biên giới Tỉnh Tây Ninh. Một câu hỏi được đặt ra là Cộng quân sẽ lấy nơi nào giữa Bình Long và Tây Ninh làm điểm và diện. Cả hai tỉnh đều là chiến trường thuận tiện cho địch vì gần rừng rậm và các mật khu.

Tại Quân Khu 3, để chuẩn bị phá vở kế hoạch đánh lớn của địch, BTL Quân Đoàn 3 đã cho thành lập Chiến Đoàn 52 đặc nhiệm đóng tại căn cứ hỏa lực Hùng Tâm trên Tỉnh lộ 17 cách QL13 khoảng 2 km về hướng Tây và phía Bắc thị trấn An Lộc khoảng 15 km về hướng Bắc. Chiến đoàn nầy được tăng phái đặt dưới quyền chỉ huy của Bộ Tư Lệnh SĐ5BB. Chiến đoàn gồm Tiểu Đoàn 2 Trung Đoàn 52/ SĐ18BB và Tiểu Đoàn 1 Trung Đoàn 48/ SĐ18BB, Trung Tá Nguyễn Bá Thịnh là chiến đoàn trưởng. Trong CCHL có các đơn vị Pháo Binh 155ly và 105 ly.

An Lộc, tỉnh lỵ của tỉnh Bình Long, trước đây là một thị trấn nhỏ có tên gọi là Hớn Quản thuộc tỉnh Thủ Dầu Một được thành lập dưới thời Pháp thuộc từ năm 1905. Đến thời cố Tổng Thống Ngô Đình Diệm, vì nhu cầu chiến lược, tỉnh Bình Long được thành lập bởi sắc lệnh 143/NV ngày 22/10/1956 gồm 3 quận Chơn Thành, An Lộc và Lộc Ninh. Từ ngày đó, quận Hớn Quản đổi tên thành quận An Lộc.

Tỉnh Bình Long nằm sát biên giới Cam Bốt với một diện tích 2,334 kilometre vuông, 80% lảnh thổ là rừng rậm gồm trên 84,000 dân (thống kê 1972) đa số là người Thiểu Số. Riêng quận An Lộc gồm cả thành phố tỉnh lỵ rộng 740 kilometre vuông với khoảng 44,000 dân, đa số tập trung vào quanh các đồn điền, hay tỉnh lỵ. Toàn tỉnh Bình Long, chung quanh tỉnh ly và quận lỵ là những đồn điền cao su ngút ngàn, vài ngọn đồi thoai thoải. đồi Gió, đồi 169, đồi Đồng Long đều cách trung tâm thị xã khoảng 3 cây số là những cứ điểm quân sự quan trọng bảo vệ thị trấn An Lộc.


Mùa Hè đỏ lửa 1972: Mặt trận An Lộc

Quốc Lộ 13 từ Sài Gòn đi ngược lên cắt đôi tỉnh Bình Long và xuyên ngang tỉnh lỵ An Lộc dẫn dài tới biên giới Cam Bốt, tận thị trấn Snoul. Phải vượt qua Lai Khê, Chơn Thành, Tàu Ô, Tân Khai, Xa Cát, Xa Trạch, Xa Cam rồi mới tới thành phố An Lộc. Quảng đường này đã trở thành chông gai trắc rở trong thời gian diễn tiến cuộc chiến An Lộc.

Sư Đoàn 5 Bộ Binh do Chuẩn Tướng Lê Văn Hưng làm tư lệnh, BTL đóng tại Lai Khê, trách nhiệm an ninh lảnh thổ cho 3 tỉnh Phước Long, Bình Long và Bình Dương. Các đơn vị thống thuộc SĐ5BB trong thời gian nầy được bố trí như sau:

* Trung Đoàn 7, trung đoàn trưởng là Trung Tá Lý Đức Quan. BCH Trung Đoàn trú đóng tại Hớn Quản trách nhiệm ngăn chận khu vực hành lang Sông Bé.

* Trung Đoàn 8, trung đoàn trưởng là Đại Tá Mạch văn Trường. BCH trú đóng tại Dầu Tiếng trách nhiệm ngăn chận hành lang Sông Sài Gòn.

* Trung Đoàn 9, trung đoàn trưởng là Trung Tá Nguyễn công Vĩnh phối hợp với Thiết Đoàn I Kỵ Binh và TĐ74BĐQ Biên phòng tổ chức thành Chiến Đoàn 9 cơ động, trấn giữ tại Quận Lộc Ninh trách nhiệm tuần tra ngăn chận cộng quân xâm nhập vùng biên giới dọc QL 13.

Ngoài ra còn có các đơn vị Địa Phương Quân và Nghĩa Quân thuộc Tiểu Khu Bình Long dươi quyền của Tỉnh Trưởng Đại Tá Trần Văn Nhựt. Bộ Tư Lịnh Tiền Phương SĐ5BB đóng tại An Lộc.

Theo kế hoạch của CSBV do Trần Văn Trà soạn thảo, 2 Trung Ðoàn 24 và 271 (thuộc SĐC30B tân lập) tấn công vào Tỉnh Tây Ninh làm nghi binh đánh lạc hướng tình báo VNCH, để 2 Sư Ðoàn Công Trường 7 và 9 di chuyển từ mật khu 708 trên đất Kampuchia vào tỉnh Bình Long. Công Trường 9 sẽ tấn công vào An Lộc, Công Trường 7 sẽ ngăn chận viện quân trên QL13 từ Lai Khê đến An Lộc và Công Trường 5 sẽ dứt điểm Lộc Ninh. Chiến trận dự trù kéo dài khoảng 10 ngày để sau đó MTGPMN sẽ làm lể ra mắt cái gọi là Chính Phủ Cách Mạng Lâm Thời Cộng Hòa Miền Nam vào ngày 20/4/1972 tại An Lộc.

Những trận tấn công trong chiến dịch này được chỉ huy bởi Trần Văn Trà, tướng lãnh Bộ đội chính quy Bắc Việt, được yễm trợ bởi lực lượng xe tăng đông đảo, hệ thống phòng không rất mạnh với các loại vũ khí tối tân lần đầu tiên sử dụng trên chiến trường vùng 3 chiến thuật. Đặc biệt là xe tăng T54 và hoả tiễn tầm nhiệt SA7, AT3 cùng với nhiều đại bác 130 có khả năng bắn ở tầm xa 27 cây số trong khi quân đội Việt Nam Cộng Hòa dùng đại bác 105 ly có tầm phản pháo tối đa 12 cây số, 155 ly có tầm bắn 17 cây số nhưng nhịp bắn chậm hơn. Đại bác 175 ly có tầm xa khá hơn nhưng cả miền Nam chỉ có vài khẩu do quân Mỹ để lại hầu hết ở ngoài vùng 1 và vùng 2 chiến thuật. Loại này có nhịp bắn rất chậm. Khi tấn công, quân Bắc Việt lợi dụng lợi thế tầm xa của đại bác 130 ly, họ đặt súng ngoài tầm phản pháo của pháo binh VNCH để bắn vào các mục tiêu tấn công và yểm trợ quân của họ mà Pháo Binh VNCH có ít cơ hội để tấn công trả đũa.

Lực Lượng CSBV: Quân số khoảng từ 35,000 đến 50,000

- SĐ C30B tân lập gồm 4 Trung Ðoàn 24, 271 (khác với Trung Đoàn 271 cơ hữu của CT9), 205 & 207 CSBV vừa mới xâm nhập từ Quảng Bình, Kampuchia và Tây Nguyên với 2 chiến xa chiếm được của VNCH và một T54, nghi binh.

- Công Trường 5 : Gồm 3 Trung Ðoàn E 6, 174 và 275 = 9230 người

- Công Trường 7 : Gồm 3 Trung Ðoàn 141,165, 209 = 8600 người

- Công Trường 9 : Gồm 3 Trung Ðoàn 271, 272 và 95 C = 10,680

- SÐ Bình Long gồm các đơn vị của MTGPMN đa số là Khmer đỏ với 3 Trung Đoàn Thép, Đồng Nai và Phước Long.

- SÐ Pháo Binh 69 gồm TrÐ 208 hỏa tiễn, TrÐ 42 Pháo Binh, Tr Ð 271 phòng không. = 3830 người.

- Các Trung Đoàn Chiến Xa 202d và 203d.= 800 người.

- Trung Đoàn 101 biệt lập = 760 người.

- Trung Đoàn 205 CSBV = 1250 người.

- Tiểu Đoàn 429 Công Binh 320 người.

Lực Lượng Bạn :

* SÐ5BB gồm 3 Trung Ðoàn 7, 8 và 9 trách nhiệm Phước Long, Bình Long và Bình Dương.

* SÐ25BB gồm 3 Trung Ðoàn 46,49 & 50 BB trách nhiệm Tây Ninh Hậu Nghĩa và Long An.

* SÐ18BB gồm 3 Trung Ðoàn 43,48 & 52 BB trách nhiệm Biên Hòa Long Khánh và Phước Tuy.

* SÐ21BB gồm 3 Trung Ðoàn 31,32 & 33BB trách nhiệm giải tỏa QL13 từ Chơn Thành đến An Lộc.

* Trung Ðoàn 15/SÐ9BB với 3 Tiểu Đoàn 1/15, 2/15, 3/15 tăng cường giải tỏa QL13

* LÐIND lữ đoàn trưởng là Đại Tá Lê Quang Lưỡng với 3 Tiểu Ðoàn 5, 6, 8 ND và TĐ3PBND.

- Tiểu Đoàn 5 Nhảy Dù, tiểu đoàn trưởng là Trung Tá Nguyễn Chí Hiếu.

- Tiểu Đoàn 6 Nhảy Dù, tiểu đoàn trưởng là Trung Tá Nguyễn Viết Đĩnh

- Tiểu Đoàn 8 Nhảy Dù, tiểu đoàn trưởng là Trung Tá Văn Bá Ninh

- Tiểu Đoàn 3 Pháo Binh Nhảy Dù

* LÐIIIND lữ đoàn trưởng là Trung Tá Trương Vĩnh Phước với 3 Tiểu Ðoàn 1, 2, 3ND và TĐ1PBND.

- Tiểu Đoàn 1 Nhảy Dù, tiểu đoàn trưởng là Trung Tá La Trịnh Tường

- Tiểu Đoàn 2 Nhảy Dù, tiểu đoàn trưởng là Trung Tá Lê Văn Mạnh

- Tiểu Đoàn 3 Nhảy Dù, tiểu đoàn trưởng là Thiếu Tá Trần Văn Sơn

- Tiểu Đoàn 1 Pháo Binh Nhảy Dù

* Liên Ðoàn 81 Biệt Cách Nhảy Dù

* Liên Ðoàn 3 BÐQ với các Tiểu Đoàn 31, 36 & 52 BĐQ

* LÐ3Kỵ Binh

* Ngoài Sư Đoàn 3 Không Quân còn có thêm 1 Phi Đoàn Trực Thăng /SĐ4KQ, 2 Đại Đội /KK/Hoa Kỳ tăng cường từ QK4 và QK5

Diển tiến:

Ngày 2/4/1972, một đại đơn vị tân lập của Cộng quân mang danh hiệu Sư Đoàn C30B (kết hợp bởi các trung đoàn mới vừa xâm nhập, Tr/Đ24 từ Tây Nguyên, Tr/Đ271 không phải cơ hữu của CT9, từ Quảng Bình; 2 TrĐ 205 và 207 CSBV từ Battambang va Kompong Thom) dùng 2 chiến xa M41 và M113 chiếm được của VNCH trong trận Snoul, cùng một chiến xa T54 được sự yểm trợ mạnh mẽ của Pháo Binh tấn công vào căn cứ hỏa-lực Lạc-Long 35km về hướng Tây Bắc của Tây Ninh để đánh lạc hướng QL/VNCH, căn cứ nầy do một tiểu đoàn của Tr/Ð 49/SÐ25 BB trấn đóng, Sau nửa ngày giao tranh ác liệt gây thiệt hại nặng nề cho cả hai phía, sau cùng căn cứ nầy thất thủ. Tiếp theo đó các căn cứ dọc theo biên giới Tây Ninh đã được lịnh rút bỏ ngoại trừ Tống Lê Chân. Căn cứ hỏa lực Thiện Ngôn khi rút lui đã lọt ổ phục kích của Trung Ðoàn 271 bị thiệt hại nặng về cơ giới và Pháo Binh.

Khai thác từ những tin tức dồn dập về các cuộc điều quân của CS, ngày 3/4/1972 Tướng Lê Văn Hưng, Tư Lệnh SĐ5BB bay đến Lộc Ninh để thị sát việc phòng thủ mặt trận nầy. Đại Tá Nguyễn Công Vĩnh, trung đoàn trưởng Trung Đoàn 9, trực tiếp chỉ huy mặt trận đã thuyết trình về tình hình trong vùng và Ông đã nhấn mạnh đến việc Tiểu Đoàn 3/9 hoạt động tại phía Tây Lộc Ninh đã phát giác hệ thống dây điện thoại dã chiến của CS, chắc chắn là chúng đang chuẩn bị một chiến trường lớn tại nơi đây.

Ngày 4/4/1972 vào lúc 17.45 giờ đại đội Trinh Sát của Trung Ðoàn 9BB hoạt động trong vùng ranh giới tỉnh Bình Long & Tây Ninh, cách căn cứ Alpha khoảng 9 km về phía Tây, đã đụng độ ác liệt với Trung Ðoàn E6/CT5 CSBV. Trước khi bị đánh tan, đơn vị nầy đã báo cáo một lực lượng hùng hậu của Cộng quân có chiến xa yểm trợ đang tiến về Lộc Ninh.

Buổi chiều Tiểu Đoàn 3/9 Bộ Binh do Thiếu Tá Đặng Văn Sơn làm TĐT đã phục kích một đơn vị tiền sát của Trung Ðoàn 272 tại đường Kiểm, đơn vị nầy có nhiệm vụ cắt đứt QL13 ngăn chận đường lui binh của TrÐ9/5BB,TĐ3/9 đã bắt sống được một số tù binh và số tù binh nầy tiết lộ kế hoạch tấn công An Lộc của CSBV.

Ngày 5/4/1972 vừa lúc bình minh, bộ chỉ huy chiến dịch của Cộng Sản Bắc Việt ban lệnh: "Phải chiếm An Lộc trước ngày 20 tháng 4/1972. Đoàn quân xâm lăng, được chuẩn bị từ lâu, gồm các Công Trường 5, 7, 9, và Công Trường Bình Long cùng Trung Ðoàn 203 chiến xa từ vùng Lưỡi Câu của Cam Bốt tràn qua, xuyên qua các rừng cao su dày đặc. Quân Cộng Sản Bắc Việt được pháo binh 130 ly tầm xa và các loại phòng không cực kỳ tối tân do Nga sô chế tạo yểm trợ.

Tấn Chiếm Lộc Ninh:

Vào lúc 3.30 giờ sáng ngày 5/4/1972, CSBV pháo kích dữ dội vào Lộc Ninh rồi dồn toàn lực Công Trường 5 gồm 3 Trung Ðoàn 174, 275 và E6; Trung đoàn 95 C của Công Trường 9, cùng với 1 Trung Ðoàn của SĐ69 Pháo Binh; áp dụng chiến thuật cổ điển của cộng sản tiến pháo rồi dùng biển người xung phong quyết nuốt trọn Lộc Ninh, một quận nằm về phía Bắc của An Lộc nơi đồn trú của Chiến Ðoàn 9 thuộc Sư Đoàn 5BB. Lực lượng địch quân tung vào trận chiến ước lượng khoảng 15,000 quân.

Lực lương phòng thủ của Lộc Ninh gồm Chiến Đoàn 9 (-) với 2 tiểu đoàn trực thuộc do Trung Tá Nguyễn Công Vĩnh chỉ huy, 1 Thiết Đoàn Kỵ Binh gồm 14 chiến xa M41 và 26 Thiết quân vận đủ loại hổn hợp do Trung Tá Nguyễn Đức Dương chỉ huy, Tiểu Đoàn 74 Biệt Động Quân Biên Phòng, Tiểu Đoàn Địa Phương Quân 169 và 1 tiểu đoàn Pháo hổn hợp gồm 16 khẩu 105 ly và 4 khẩu 155ly. Tổng cộng quân số khoảng 3000 người (trong số đó có 7 cố vấn Mỹ).

Cộng quân đã gặp sự kháng cự mãnh liệt của các chiến sĩ Trung Ðoàn 9 Bộ Binh, Thiết Ðoàn 5 chiến xa, Tiểu Đoàn 74 Biệt Ðộng Quân Biên Phòng. Các đại đội Địa Phương Quân & Nghĩa Quân ở Lộc Ninh cũng phản ứng không kém phần ác liệt. Mặc dù quân số Cộng Sản đông gấp năm lần, quân trú phòng vẫn cố gắng chống trả. Nhiều trận đánh xáp lá cà diễn ra ngay bên trong quận lỵ. Trước chiến thuật thí quân của Cộng Sản, quân trú phòng phải hạ nòng đại bác 105 ly bắn trực xạ vào các đợt xung phong biển người của địch.

Sáng sớm, các phi tuần phản lực từ Biên Hòa được gởi đến oanh kích mục tiêu Xóm Bưng, ngọn đồi 178 nằm về phía Đông Bắc Lộc Ninh khoảng 2 km, các phi công đã thả những quả bom bi CBU khiến địch quân tổn thất nặng nề. Cũng trong thời gian nầy, một lưc lượng Cộng quân khác xuất phát từ ngọn đồi 150 phía Tây Lộc Ninh có chiến xa yểm trợ tràn vào khu phố chợ, khu nhà thờ Lộc Ninh. Đơn vị Pháo binh kế cận đã nổ súng trực xạ thiêu hủy chiến xa nầy.

9.00 giờ sáng, Chuẩn Tướng Hưng đã bay trên bầu trời Lộc Ninh để đốc chiến, Ông ra lịnh tất cả các đơn vị đang hoạt động ở phía Bắc dọc theo Biên giới rút về cố thủ Lộc Ninh. Lúc 12.00 giờ, các đơn vị nầy gồm Thiết Đoàn I Kỵ Binh và TĐ74 BĐQ Biên Phòng dưới quyền chỉ huy của Trung Tá Nguyễn Đức Dương từ ngã ba Lộc Tấn chia thành 2 mũi dùi mở đường về hướng Tây (không sử dụng QL13 vì đã bị Công quân phục kích), chiếm mục tiêu số 1, ngọn đồi 177 rồi lần xuống tiến chiếm ngọn đồi 150 (mục tiêu số 2) và đánh bọc hậu vào đơn vị địch quân vừa tràn vào khu phố chợ và nhà thờ để giải tỏa áp lực địch quân.

Nhưng đến 8.00 giờ sáng hôm sau, khi đoàn quân tiến đến ngọn đồi 177 thì bị lọt vào ổ phục kích của toàn Công Trường 5 cộng thêm Trung Đoàn 95 C của CT9 tăng phái, với đại pháo và phòng không yểm trợ. Một trận đánh kinh hồn đã diễn ra với kết qủa là đoàn viện binh nầy bị tan rả, hầu hết các cấp sĩ quan chỉ huy đều hy sinh, tất cả các chiến xa đều bị tiêu diệt chỉ còn một chiếc duy nhất chạy về đến An Lộc. Trung Tá Dương bị thương và bị bắt.

Đánh suốt ngày không chiếm được mục tiêu vì sự phản công quyết liệt của các đơn vị trú phòng, Cộng Sản Bắc Việt lui binh trở ra, để rồi pháo kích liên miên bất tận vào các ổ kháng cự của quân trú phòng (còn khoảng 1,000 binh sỉ).

Ngày 6 tháng 4, vào lúc 5 giờ 30 sáng, quân Bắc Việt lại tiếp tục tấn công từ ba huớng với xe tăng T-54 và chiến xa lội nước PT-76 trợ chiến. Lực luợng trú phòng bên trong công sự phòng thủ chiến đấu kiên cường chống lại quân Cộng Sản Bắc Việt. Họ hướng dẫn phi cơ yểm trợ gồm cả máy bay C-130 Hỏa Long trang bị đặc biệt, các phi tuần khu trục thả loại bom bi CBU để tiêu diệt lực lượng đông đảo cộng quân bao vây quanh thành phố. Sự yểm trợ hữu hiệu của máy bay giúp cho lực lượng dưới đất cầm cự được tới ngày thứ hai.

Chuẩn Tướng Lê Văn Hưng, Tư Lệnh Sư Đoàn 5 ra lệnh cho Trung Tá Nguyễn Bá Thịnh, chiến đoàn trưỏng Chiến Đoàn 52 tại căn cứ hỏa lực Hùng Tâm, điều động một tiểu đoàn mở cuộc phản công để giải vây cho lực lượng đồn trú trong Lộc Ninh. Cuộc phản công này do Tiểu Đoàn 2, Trung Đoàn 52 là đơn vị đóng quân gần Lộc Ninh nhất thực hiện. Nhưng ngay sau khi xuất quân, tiểu đoàn này bị Bắc quân phục kích tại khu vực giao lộ giữa Quốc Lộ 13 và Liên Tỉnh Lộ 17. Tiểu Đoàn 2/52 buộc phải rút trở lại căn cứ hỏa lực.

Sau đó, Cộng quân bắt đầu pháo vào căn cứ hoả lực Hùng Tâm bằng các loại đạn 82, 105 ly, hoả tiễn 122 ly từ đồi 82 ở hưóng Tây Bắc, trong khi tăng cường tấn công ác liệt các lực lượng phòng thủ Lộc Ninh nên cứ điểm nầy không thể cầm cự lâu hơn.

Vào ngày kế tiếp 7 tháng 4, Cộng Sản dùng chiến thuật biển người xung phong nhiều đợt vào quân trú phòng Lộc Ninh với súng không giật 75 ly, hoả tiễn 107, 122ly và đại pháo, xe tăng BTR-50 và T54, đã chiếm được khu vực phòng thủ phía Nam vào lúc 8 giờ sáng. Những vị trí còn lại phía Bắc thất thủ khoảng 16 giờ 30 chiều. Sau 3 ngày bị pháo, bị đánh, không được tiếp viện, quân trú phòng còn lại khoảng 100 người vượt thoát về phía An Lộc. Toàn bộ 40 chiến xa của Việt Nam Cộng Hòa, một số bị phá hủy, một số đành bỏ lại, Trung Tá Nguyễn Công Vĩnh, chiến đoàn trưởng bị bắt làm tù binh cùng với 2400 binh sĩ. Số còn lại khoảng 600 quân nhân bị tử trận. Vào khoảng chiều tối, các khu trục cơ VNCH đã trở lại Lộc Ninh oanh tạc hủy diệt các khu quân sự và chi khu Lộc Ninh.

Căn Cứ Hỏa Lực Hùng Tâm lui binh:

Sau khi chiếm được thị trấn Lộc Ninh ngày 7/4, Sư Đoàn CT5 CS và các lực lượng tăng phái tiếp tục điều quân xuống phía Nam để tiếp sức cho Sư Đoàn Công Trường 9. Trước áp lực của địch quân mỗi ngày một mạnh từ mặt Bắc, Bộ Tư Lệnh QĐIII đã quyết định triệt thoái các căn cứ biên phòng để tập trung lực lượng đủ khả năng đối phó với tình thế.

Chiến Ðoàn 52 tại CCHL Hùng Tâm cách An Lộc 12 km. Chiến đoàn gồm có Tiểu Đoàn 1/48 và TĐ 2/52, với 6 khẩu 105 ly của TĐ182PB và 2 khẩu 155 ly của TĐ50PB cùng ĐĐ52 Trinh Sát. Căn cứ Hỏa Lực Hùng Tâm bị uy hiếp từ khi chưa mất Lộc Ninh bởi những trận pháo kích nặng nề và bao vây của Trung đoàn 209/CT9 CSBV. Chiến Đoàn 52 cũng được lịnh phá hủy các khẩu đại bác và rút lui về An Lộc. Trên đường lui binh Chiến Ðoàn nầy đã bị địch quân bám sát và xé ra từng mảnh khi lọt vào ổ phục kích của 2 Trung Đoàn Cộng Sản Bắc Việt (1 trung đoàn của CT 9 và 1 trung đoàn của CT Bình Long) trên một tuyến dài 3 km vào ngày 7 tháng 4/1972. Nhờ sự không yểm của các phi cơ Hoa Kỳ, Tiểu Ðoàn 1/48 do tiểu đoàn trưởng là Thiếu Tá Nguyễn Yêm đã đánh phản phục kích và chiến đấu quyết liệt, đánh tan một cánh quân CS trên Tỉnh lộ 17 và phá tan một cánh quân khác trên QL13, mở đường máu chạy về An Lộc. Buổi trưa ngày 8/4 Chiến Đoàn 52 về tới An Lộc chỉ còn khoảng trên 300 người được giao nhiệm vụ phòng thủ mặt phía Ðông của Thị Xả. Đoạn đường Quốc Lộ 13 dài 25 cây số từ Chơn Thành đến An Lộc trong ngày nầy cũng bị gián đoạn giao thông.

Cộng Sản Bao vây An Lộc:

Ngay trong khi chiến trường Lộc Ninh còn đang bốc khói, vào ngày 5/4/1972 Cộng quân cũng đã tấn công vào mặt phía Đông An Lộc. Công Trường Bình Long, gồm một số lớn quân Khmer Đỏ, tấn công nhiều đợt vào phi trường Quản Lợi bằng phi đạn có hơi cay và làm ói mửa.

Phi trường Quản lợi được phòng thủ bởi 2 đại đội của Tiểu Đoàn 1 Trung Đoàn 7 SĐ5BB, một đơn vị Địa Phương Quân và một Toán Lôi Hổ. Đến nửa đêm, một Đại Đội của Tiểu Đoàn 1/7 trấn giữ bên trong căn cứ bị mất liên lạc. Các đơn vị nầy không thể chống cự lại quân VC tấn công đông đảo, sáng hôm sau ngày 6/4 họ đuợc lệnh hủy bỏ dụng cụ và rút về thành phố An Lộc, đơn vị Lôi Hổ được phi cơ đến bốc đi an toàn.

Chiếm giữ phi trường Quản Lợi địch quân nhằm mục đích cắt đứt đường tiếp tế cho Lộc Ninh và cầm chân lực lượng tiếp viện. Khi tấn chiến phi trường nầy Cộng quân đã lấy được một số hỏa tiển 2,75” dành trang bị cho trực thăng của SÐ1KBKV của Hoa Kỳ để lại. Các hỏa tiển nầy đã gây nhiều tổn thất cho quân ta tại đồi Gió.

Trước áp lực nặng nề của địch, ngày 6/4/1972 Chuẩn Tướng Lê Văn Hưng, Tư Lệnh SĐ5BB cùng Đại Tá Walter F. Ulmer, cố vấn Hoa Kỳ được lệnh bay vào An Lộc để tổ chức việc phòng thủ và bảo vệ An Lộc. BTL/QĐ3 cũng đã yêu cầu Lữ Ðoàn 1/SÐ1KBKV Hoa Kỳ trực thăng vận khẩn cấp Trung Đoàn 8/5BB và Liên Đoàn 3 BĐQ do Trung Tá Nguyễn Văn Biết chỉ huy gồm 3 Tiểu Đoàn 31, 36 và 52 vào An Lộc và đặt dưới quyền điều động của BTL/ SĐ5BB. Hai Tiểu Ðoàn 1&2 thuộc Trung Đoàn 8/SÐ5BB đổ vào tuyến phòng thủ phía Bắc An Lộc dọc theo QL13. Mặt phía Tây An Lộc do TrÐ7BB trấn giữ và mặt phía Ðông do LÐ3BÐQ trấn giữ. Các đơn vị được lịnh tử thủ.

Đồng thời, Trung Đoàn 43/SĐ18BB do Trung Đoàn Trưởng là Trung Tá Trần Bá Thành chỉ huy được lịnh mở cuộc hành quân giải tỏa QL13 từ Lai Khê đến Chơn Thành. Trung đoàn 43 được tăng cường Thiết Đoàn 5 Chiến Xa do Đại Tá Trương Hữu Đức làm Thiết Đoàn Trưởng.

Đến 15.00 giờ chiều ngày 6/4/1975, 2 Công Trường 7 và 9 CSBV cùng xuất phát từ vùng Lưỡi Câu Cam Bốt tấn công vào phía Tây An Lộc. Công Trường 9 đánh thẳng vào An Lộc với trên 25 chiến xa T54 và PT76 yểm trợ, Công Trường 7 thì giữ chặt Quốc Lộ 13 ở về phía Nam An Lộc, tức là con đường bộ duy nhất tiếp tế cho thị trấn này. Trong khi đó, Hai trung đoàn địa phương Đồng Nai và Phước Long của CT Bình Long tiến từ mạn Đông Bắc xuống tấn công vào mặt phía Ðông với chiến xa, pháo binh, đại bác phòng không yểm trợ. Tất cả cùng chĩa mũi dùi vào một thị trấn không quá 4 cây số vuông.Lần đầu tiên chiến xa cộng sản xuất hiện tại vùng nầy và CSBV định dùng chiến thuật biển người để bao vây và tấn chiếm An Lộc.

Kể từ ngày 8/4 pháo binh CS cũng đã pháo liên tục vào An Lộc, chế ngự tất cả những trảng trống trong thị xả như phi trường, sân banh, sân cờ trước Tiểu Khu...nên không thể thực hiện được các việc di tản thương binh, thường dân tị nạn và tiếp tế. Các đơn vị Công Trường 9 và Công Trường 5 CSBV cũng đã tấn chiếm các vị trí chung quanh như An Phú, Phú Lô, Phú Miêng, Quản Lợi, Xa Cam, Xa Trạch và Minh Đức để bao vây Thị Xả An Lộc.

Đứng trên các cao ốc tại An Lộc người ta có thể thấy Việt Cộng công khai di chuyển đông nghẹt trong các làng mạc xa xa, khi phi cơ tới oanh kích thì chúng ẩn núp. Ngày 9/4/1972, Tiểu Đoàn 2/7 chạm súng với VC tại 500 thước phía Tây Nam Thị Xả bắt được một tù binh là Thiếu Úy VC Hoàng Đình Chuyên thuộc Đại Đội Trinh Sát Trung Đoàn 271/CT9. Đương sự khai CT9 là nổ lực chính tấn công vào An Lộc; Trung Đoàn 271 tấn công mặt phía Tây Thị Xả; Trung Đoàn 272 phụ trách phía Bắc Thị Xả; CT5 án ngữ mặt phía Đông và Đông Bắc và làm thành phần trừ bị; CT7 thì chận viện ở phía Nam dọc QL13.

Tính đến ngày 10/4/1972 Quân Đoàn III đã hoàn tất việc không vận các đơn vị tác chiến vào bảo vệ thành phố An Lộc. Các cuộc giao tranh quanh thị xả vẫn tiếp diễn ác liệt. Nhưng dần dần, lực lượng phòng ngự bên trong đã có thể khởi lại thế công nhờ có thêm lực lương tăng viện, dù phải hết sức chật vật. Mấy hôm trước đó, vòng bán kính bao vây thị trấn chỉ chừng 500 mét. Nhưng đến ngày 11 tháng 4/1972, vòng đai kiểm soát được nới rộng thêm đến hơn 3 km đường bán kính. Tính đến ngày nầy lực lượng VNCH xung quanh An Lộc đã tăng lên tổng cộng 9 Tiểu Đoàn với quân số khoảng 6300 người.


Lữ Đoàn I Nhảy Dù tham chiến giải tỏa QL 13:

Vị trí An Lộc nằm trong một thung lủng xung quanh có những ngọn đồi có địa thế cao hơn. Ngay trong những ngày đầu, Cộng quân đã chiếm được những vị trí thuận lợi bao quanh An Lộc và bố trí các khẩu trọng pháo cũng như phòng không khống chế vùng trời An Lộc, nên mọi việc tiếp tế, tản thương bằng đường hàng không đều không thể hoạt động được.

Trong khi các Sư đoàn CT9 và CT5 vây ép thị xã, Cộng quân sử dụng Công Trường 7 cộng thêm Trung Đoàn 101 địa phương, các đơn vị đặc công và các đơn vị pháo binh, phòng không tổ chức những điểm phục kích trên con đường bộ duy nhất QL13 dẩn vào An Lộc để chận viện hoặc triệt thoái của QL VNCH tại các địa điểm Bàu Bàng (17 km phía Nam Chơn Thành), Ngã Ba Xóm Ruộng (7 km Bắc Chơn Thành), Đức Vinh (6 km Nam An Lộc) và Xa Cam (3 km Nam An Lộc). Cộng quân đào hệ thống công sự hầm hố kiên cố cạnh bên quốc lộ 13 hình chữ W, chữ H, chữ V hay chữ U, có nhiều vị trí để bắn, nối kết với nhau bằng giao thông hào, tạo thành hình móng ngựa hay vòng cung có nắp đậy phiá trên có thể chịu đựng được sức công phá của đạn pháo binh 105 ly vừa có thể che mắt máy bay quan sát và quân bộ chiến. Mục đích để tấn công xe cộ hay bộ binh di chuyển trên đường hoặc đi qua khu vực này. Khi đối phương tiến lên đông đảo, họ gọi pháo từ xa và súng cối từ các chốt khác bắn tới để trợ chiến.

Hệ thống hầm này gọi là chốt chận. Bên trong những hầm này có thể trú ẩn đến cả tiểu đội, chứa rất nhiều đạn B40, B41, súng phòng không, súng cối 61 ly. Họ cũng bố trí súng cối 82 ly, 122 ly, hoả tiễn AT3 chống xe tăng, quân xa và SA-7 chống phi cơ bay thấp.

Các chốt kết hơp tạo thành hình tam giác cách nhau khoảng một trăm đến ba trăm thước để bảo vệ và yểm trợ lẫn nhau. Kiểu bố trí nhiều chốt bảo vệ nhau theo chiến thuật gọi là Chốt Kiềng.

Các chốt nối với nhau bằng giao thông hào bí mật được ngụy trang rất kỹ. Lính giữ chốt bị xiềng chân, được thay đổi hàng tuần. Giao thông hào đào dài sâu vào rừng có nhiều cây cối che phủ để họ tiếp tế, thay đổi quân và tải thương tránh máy bay quan sát. Liên lạc với nhau bằng điện thoại giây ngụy trang kỹ càng.

Các đơn vị tăng viện của Việt Nam Cộng Hòa cố tiến từng bước một để đến gần An Lộc, nhưng mỗi bước tiến, không biết bao chiến binh gục ngã. Tiến lên không nổi, phải quay trở lại, để rồi tìm cách tiến lên. Công Trường 7 của CSBV đã dồn mọi nỗ lực chính vào tuyến phục kích dài 26 km từ Chơn Thành đến An Lộc. Suốt quãng đường này, nơi nào cũng có thể là mục tiêu của pháo binh Cộng Sản. Họ rải quân đóng chốt dài dọc theo quốc lộ để sẵn sàng chỉ điểm tọa độ cho pháo binh bắn từ xa tới.

Ngày 6/4/1972, LÐIND do Đại Tá Lê Quang Lưởng chỉ huy gồm Tiểu Ðoàn 5 Nhảy Dù, TĐT là Trung Tá Nguyễn Chí Hiếu; TĐ6 ND, TĐT là Trung Tá Nguyễn Văn Đỉnh; TĐ8ND, TĐT là Trung Tá Văn Bá Ninh cùng TÐ3 Pháo Binh ND, TĐT là Thiếu Tá Nguyễn Văn Nghi được Bộ TTM QLVNVH điều động vận chuyển bằng đường bộ đến Lai Khê với nhiệm vụ tăng cường giải tỏa QL13. Lai Khê là bản doanh của BTL/SÐ5BB.

Ngày 7/4/1972 Lữ Đoàn I Nhảy Dù vừa tăng phái cho QĐ3 được lệnh khởi động một cuộc hành quân thay thế Trung Đoàn 43BB giải tỏa QL13 từ Lai Khê đến Chơn Thành. Các đơn vị Nhảy Dù được Thiết Đoàn 5 Kỵ Binh và phi pháo yểm trợ, xuất phát từ Lai Khê lấy QL13 làm trục tiến quân, ba cánh quân Dù tiến hai bên vệ đường theo thế chân vạc, đội hình mở rộng mỗi bên khoảng 300 thước.

Khởi đầu Tiểu Đoàn 6 do Trung Tá Nguyễn Văn Đỉnh chỉ huy, vượt tuyến xuất phát bên cánh trái Quốc Lộ 13 đến ấp Đồng Sổ dừng lại. Kế đó TĐ8ND do Trung Tá Văn Bá Ninh chỉ huy, tiếp tục tiến lên phía Bắc chiếm lại căn cứ Vân Đồn cách Lai Khê khoảng 6 km. Sau đó TĐ5ND do Trung Tá Nguyễn Chí Hiếu chỉ huy, vươt qua bên cánh phải tiến tới địa điểm cách Lai Khê khoảng 10 km thì chạm địch. TĐ5ND tung 2 Đại Đội 53 và 54 do Thiếu Tá Lê Hồng TĐP chỉ huy dàn hàng ngang tràn qua mặt đường như sóng vỡ bờ để tiêu diệt đám du kích thuộc Trung Đoàn 101 địa phương VC thường xuyên quấy rối tại Bàu Hốt…Sau một giờ giao tranh với TĐ5ND, đám du kích CS bỏ chạy tán loạn và bỏ lại chiến trường trên 40 xác chết và vô số vũ khí.

Ngày 8/4 thấy các tiểu đoàn Dù di chuyển như thế là quá chậm chạp vì các chốt địch cầm chân, Đại Tá Lưởng bèn cho trực thăng vận thả TĐ6ND lên Chơn Thành rồi đánh ngược trở lại, địch quân bị dồn ép hai đầu chịu không nổi nên phải bỏ chạy, đến 2.00 giờ chiều TĐ5 và TĐ6ND đã bắt tay được với nhau.

Tính đến ngày giờ nầy quân Dù đã chế ngự đoạn đường QL13 từ Lai Khê đến Chơn Thành rồi giao lại cho Trung Đoàn 43BB trấn đóng. Quãng đường Chơn Thành đi An Lộc vẫn còn bị tắc nghẽn vì bị quân của CT 7 Cộng Sản kháng cự mạnh mẽ dọc theo quốc lộ. Ý định của Cộng Sản là ngăn chận bất cứ tiếp tế hay tăng cường cho An Lộc bằng đuờng bộ. Mất phi trường Quản Lợi và Quốc Lộ 13 bị cắt đứt có nghiã là thành phố này bị bao vây và mọi tiếp tế thực phẩm đạn dược bằng đường bộ từ bên ngoài không còn nữa.

Ngày 9/4/1972 Sau khi Lữ Đoàn I Nhảy Dù giải tỏa đường bộ đến được Chơn Thành, QĐ3 điều động LĐIND tiếp tục lên tuyến đầu tới suối Tàu Ô cùng Thiết Đoàn 5 Kỵ Binh, điều nghiên chiến thuật phá chốt kiềng và Trung Đoàn 43 BB sẽ trách nhiệm bảo vệ an ninh trục lộ 13 từ Lai Khê đến Chơn Thành.

Trong ngày 10/4, cánh quân TĐ5ND được Chi Đoàn 1/5 KB yểm trợ, chia thành 2 mũi dùi, dọc theo QL13 tiến về An Lộc. Sau một cuộc giao tranh với Công Trường 7 CSBV tại vị trí cách phía Bắc Chơn Thành 3 Km, TĐ5ND đã làm chủ trận địa và thiết lập một CCHL tại đây để yểm trợ cho đoàn quân tiến về phía Bắc.Trong trận nầy Thiếu Tá Lê Hồng TĐP đã bị thương.

Sau đó Lữ Đoàn I Nhảy Dù tiếp tục tiến về hướng Bắc, TĐ8ND cũng chia thành 2 cánh quân vượt qua TĐ5ND tiến đến suối Tàu Ô thì chạm súng mạnh với lực lượng Cộng quân cấp trung đoàn. Trung Đoàn 141 Công Trường 7 CSBV đã chuẩn bị sẵn sàng phục kích viện quân với những công sự chiến đấu kiên cố của hệ thống chốt kiềng, bắn trả dữ dội vào cánh quân Dù. Thiết Ðoàn 5 Kỵ Binh, lực lượng tăng phái cho cánh quân TÐ5 và 8ND không thể tiến lên được vì địa thế và hỏa lực của địch quá mạnh. Ðại Tá Trương Hữu Ðức, thiết đoàn trưởng Thiết Ðoàn 5 Kỵ Binh đã bay lên quan sát trận địa tìm cách giải quyết chiến trường thì bị phòng không địch bắn tử thương.

Những ngày sau đó, lực lượng Nhảy Dù thay đổi chiến thuật, phân tán mỏng 3 Tiểu Đoàn 5, 6 & 8 Nhảy Dù để chia cắt và bao vây vùng chốt địch. Ban ngày dùng trọng pháo, chiến xa M41 và phi pháo oanh kích công phá vào các chốt địch đã nhận rõ vị trí. Ban đêm thả các toán khinh binh dùng lựu đạn, bò sát vào các chốt kiềng tấn công chớp nhoáng rồi rút nhanh ra khỏi tầm pháo địch. Chiến thuật của Nhảy Dù đã tiêu diệt và khoá im nhiều dảy chốt kiềng trên trận tuyến QL13.

Ngày 12/4/1972, cánh quân Nhảy Dù giải toả Quốc Lộ 13 tại khu vực suối Tàu Ô, đang quần thảo với quân CS thì được lịnh bàn giao trận địa lại cho Sư Đoàn 21BB, rút về Chơn Thành cấp tốc tái bổ sung và trang bị để nhảy vào tăng viện giải cứu An Lộc (tính đến ngày nầy ít nhứt 15 dảy chốt kiềng đã bị tiêu diệt, khoảng 500 cán binh CS bị chết hay bị chôn vùi dưới các công sự hay địa đạo).

Trong khi đó, kể từ ngày 9/4/1972 SÐ21BB với 3 Trung Ðoàn 31,32, 33BB và Trung Đoàn 15/SĐ9BB được Bộ TTM/QL-VNCH điều động di chuyển từ vùng 4 đến Lai Khê tăng phái cho Quân Đoàn 3 với nhiệm vụ giải tỏa QL13 thay thế để các đơn vị Nhảy Dù rảnh tay nhảy vào tiếp viện An Lộc.

Cộng Sản Tấn công An Lộc lần thứ nhất 13/4/1972:

Bắt đầu từ tối ngày 12 rạng ngày 13/4/1972, CSBV đồng loạt tấn công vào thị xả An Lộc. Khởi đầu địch quân mở trận địa pháo khủng khiếp trên 10 giờ liền. Khoảng trên 7.000 trái hoả tiễn, đại bác và các loại súng lớn liên tục rót vào thành phố.

Rạng sáng, lực lượng Cộng Sản gồm xe tăng dẩn đầu và bộ binh theo sau tấn công khu vực phía Bắc An lộc bằng 3 mũi dùi: Nổ lực chính gồm Trung Đoàn 174 và Trung Đoàn E6 thuộc CT 5 tấn công vào phía Bắc thị xã, mủi phụ thứ hai do Trung Đoàn 275 / CT5 CSBV tấn công vào Đồi Đồng Long phía Tây Bắc do Đại Đội 8 Trinh Sát và một ssại đội ĐPQ trấn thủ và mũi phụ thứ 3 do Trung Đoàn Thép của CT Bình Long tấn công vào phi trường L19 ở về phía Đông Bắc Thị Xả khoảng 1 km do một tiểu đoàn ĐPQ của Tiểu Khu Bình Long trấn giữ.

Xe tăng T-54 và PT-76 của 2 Tiểu Đoàn 20, 21 xe tăng và Trung Đoàn 26 Thiết giáp Cộng Sản di chuyển xuống đường Ngô Quyền, con đường chính hướng Bắc Nam của phố An Lộc tiến về phía Bộ Chỉ Huy Sư Đoàn 5 BB trong khu phía Nam của thành phố. Quân nhân tại đây đa số chưa hề đụng trận với xe tăng của địch nên hoảng hốt ít phút đầu khi xe tăng địch tấn công. Phòng tuyến phía Bắc bị chọc thủng, nhiều chiến xa địch từ phía Lộc Ninh theo con đường Ngô Quyền xông lọt vào thành phố.

Khi đoàn xe tăng T-54 di chuyển về phía trung tâm thành phố, một Tổ Nhân Dân Tự Vệ Bình Long đã bắn cháy chiếc xe tăng dẫn đầu bằng khẩu súng diệt tăng M72. Từ một cao ốc góc đường Nguyễn Trung Trực & Đinh Tiên Hoàng, anh Phạm Cường Tuấn 18 tuổi, cùng 2 đồng đội là Trần Văn Bình và Nguyễn Văn Giang 16 tuổi, đã lấy được một khẩu M72 nhắm vào chiếc T54 trước mặt kích hỏa. Sau tiếng nổ, chiếc T54 bị trúng đạn và bốc cháy. Chiến công đầu tiên này chứng tỏ rằng quân phòng thủ có thể chận đứng xe tăng bằng vũ khí M72 của mình khiến lực lượng phòng thủ lên tinh thần và lấy lại bình tĩnh để chiến đấu với xe tăng. Họ truyền tai nhau về chiến thắng này nhanh chóng và ra khỏi hố để đánh trả xe tăng, sau đó 15 chiếc xe tăng bị bắn cháy, có chiếc chỉ cách BCH TrÐ8BB không đầy 100m.

Trong ngày nhiều cuộc chạm súng cấp trung đội và đại đội xảy ra ở khắp nơi quanh thị xả, các phi cơ Việt Mỹ kể cả B52 đã liên tiếp oanh kích ở mạn Bắc thành phố để ngăn chận bộ binh địch xâm nhập. Hai kho đạn của CS bị trúng bom phát nổ nhiều giờ liền ở mạn Bắc và Tây Bắc An Lộc. Các phi cơ cũng ghi nhận từ 7 đến 9 chiến xa bị trúng bom ở phía Tây và Bắc thành phố.

Vào lúc 11.50 giờ, Tiểu Đoàn 3/7 đã tiếp nhận một hồi chánh viên, đương sự cho biết hiện có 3 trung đoàn Cộng sản vây đánh An Lộc.

Trong ngày nầy (13/4) theo tường trình của BTL/SĐ5BB tổn thất đôi bên được ghi nhận như sau:

Bạn có 28 tử thương, 53 bị thương, 6 mất tích, mất 3 súng cộng đồng 42 súng cá nhân. Địch quân có 169 xác bỏ tại trận, 2 bị bắt làm tù binh, từ 14 đến 16 chiến xa bị phá hủy.

Một số ít Cộng quân lọt được vào thành phố, tại khu bệnh viện trên 800 bệnh nhân và nhân viên bệnh viện An Lộc đều bị Việt Cộng tàn sát.

Trong ngày 14/4 Cộng quân tiếp tục nả trọng pháo và hỏa tiển vào thành phố An Lộc nhất là khu vực Tiểu Khu. Để trả đũa lại VC, Không Quân Việt Mỹ kể cả pháo đài B52 đã liên tiếp oanh tạc dữ dội vào các mục tiêu nghi ngờ có quân CS trú ẩn quanh thành phố.

Sáng sớm ngày 15/4 từ 4,30 giờ, Cộng quân đã tập trung hỏa lực pháo dữ dội vào An Lộc trên 1 giờ đồng hồ với trên 500 quả đạn đại bác đã cày nát thành phố. Sau đó khoảng 15 phút, vào lúc 6 giờ Sư Đoàn CT9 CSBV chia thành 2 mũi : Mũi thứ nhất do Trung đoàn 272 được tăng cường 5 chiến xa và các toán phòng không ào ạt tấn cống vào vào phía Bắc thị xã An Lộc. Mũi thứ nhì do Trung Đoàn 271 cùng với 5 chiến xa tấn công vào mặt phía Tây Bắc An Lộc.

Mũi dùi thứ nhất chia thành 2 cánh quân tràn vào phía Bắc Thị Xã, khai hỏa bằng đủ loại hỏa lực đại bác 100 ly trên chiến xa, 75 ly không giật, cối 82 ly… Các toán phòng không xâm nhập được vào thành phố liền chiếm cứ các cao ốc để bắn máy bay. Cánh quân phòng ngự mặt nầy là 2 Tiểu Đoàn 1/8 và 3/8 bị chọc thủng nhưng nhờ hỏa lực phi pháo của Không Quân yểm trơ nên cản được bước tiến của địch quân.

Mũi dùi thứ hai của địch quân là Trung Đoàn 271 trên đường tiến quân tấn công vào mặt phía Tây cách An Lộc 4 km thì bị pháo đài B52 trải thảm, trọn bộ chỉ huy Trung Đoàn 271 và một tiểu đoàn Bộ Binh bị tiêu diệt nên cánh quân nầy hoàn toàn bị tê liệt.

Tuy nhiên tình hình rất khẩn trương, thành phố An Lộc hằng ngày phải hứng cơn mưa pháo của Việt Cộng từ Lộc Ninh, Quản Lợi và các cao điểm chung quanh rót về. Từng đám bụi đỏ cùng tôn ván tung lên không hoà lẫn những cột khói đen đang bốc cháy. Lưc lượng cộng quân ngày càng áp lực trở nên trầm trọng. nếu không có quân tăng viện chắc chắn sẽ lọt vào tay CSBV.

Lữ Đoàn I Nhảy Dù và Liên Đoàn 81 Biệt Cách Dù nhảy vào An Lộc:

Để đối phó với tình hình nghiêm trọng tại An Lộc, trong một phiên họp tại Trung Tâm Hành Quân căn cứ Lai Khê, Trung Tướng Nguyễn Văn Minh, tư lệnh QĐIII/QKIII quyết định rút Lữ Đoàn I Nhảy Dù ra khỏi lực lượng hành quân giải tỏa QL13 và trực thăng vận thả LÐIND vào để giải vây An-Lộc. Quân Dù nhảy xuống chiếm cứ những cao điểm phía Đông Nam cách An Lộc khoảng 3 km tức là đồi Gió và đồi 169.

Đây là một quyết định táo bạo và liều lĩnh vì chung quanh vị trí bãi đáp dầy đặc phòng không của địch quân và là mục tiêu tác xạ rất tốt của các ổ pháo binh của cộng sản.

Mở đầu cho cuộc hành quân, Đại Tá Lê Quang Lưỡng, lữ đoàn trưởng LĐIND và bộ tham mưu của ông đã bay thám sát địa thế tỉ mỉ. Bãi đáp được chọn là một đoạn đường nhựa của TL245 chạy qua Sóc Ton Cui. Đây là địa điểm tương đối an toàn nhờ các ngọn đồi cao ở phía Tây Bắc che khuất giúp cho trực thăng lên xuống đổ quân tránh được tầm quan sát của địch.

Cả khu vực nầy gọi là vùng Đồi Gió gồm có 3 chỏm núi, cao nhất là chỏm 169 thước nằm về phía Nam, chỏm cao 150 thước gọi là Đồi Gió và một ngọn đồi thấp hơn nằm về phía Đông Nam là Sóc Ton Cui, nơi quần cư đông đảo người thiểu số, họ đã bỏ đi trước khi chiến trận xảy ra.

Đại Tá Lê Quang Lưỡng đã cho rằng việc chọn lựa bãi đáp nầy sẽ đạt được yếu tố bất ngờ vì địch quân không thể nghĩ răng quân ta dám đổ quân xuống nơi đây. Khi đổ quân xong, Nhảy Dù sẽ tấn công chiếm các ngọn đồi cao phía Tây Bắc làm đầu cầu, rồi tiến vào An Lộc không mấy khó khăn.

Để dọn bãi đáp, BTL hành quân đã sử dụng ba phi vụ B52 và 13 phi tuần khu trục liên tục oanh tạc đã biến nơi nầy thành một biển lửa.

Lúc 14,30 giờ ngày 14/4/1972, Đại Đội 62 của Đại Úy Ngô Xuân Vinh được trực thăng thả xuống tại một trảng trống giữa đồi 169 và TL245, đây là những chiến binh đầu tiên từ bên ngoài đã dũng cảm nhảy vào An Lộc kể từ gần nửa tháng qua đã bị một lực lượng hùng hậu của địch quân bao vây và tấn công, để tăng cường chiến đấu bảo vệ một cứ điểm chiến lược quan trọng.

Sau đó, BCH Tiểu Đoàn 6 Nhảy Dù với Trung Tá Nguyễn Văn Đĩnh, tiểu đoàn trưởng và Đại Đội 61 nhảy xuống tiếp. Vừa chạm đất, Trung Tá Đĩnh xua quân tấn chiếm đỉnh đồi 169. Trong vòng 30 phút giao tranh Đại Đội 62 đã làm cỏ toán Cộng quân trấn giữ tiền đồn nầy, 9 tên bị hạ sát tại chỗ còn một tên bị thương bị bắt sống. Đại Đội 61 cũng chiếm đóng ngọn đồi Gió phía trước mặt. Ngay sau khi chiếm được vị trí hai ngọn đồi nầy, các chiến binh Nhảy Dù lập tức bố trí phòng thủ và đào các công sự chiến đấu (đặc tính của chiến binh Nhảy Dù).

16.30 giờ chiều, Cộng quân phát hiện được kế hoạch đổ quân tiếp viện bằng trực thăng nầy của quân ta nên lập tức, chúng sử dụng pháo binh từ Tân Lợi và vùng phụ cận nhiều hướng pháo tập dữ dội vào nơi đây.

Bất chấp đạn pháo địch tung toé, hai Đại Đội 61, 62 và BCH/TĐ6ND vẫn gan lì bám trụ vào điểm đứng nầy với những công sự phòng thủ dã chiến, vì đây là điểm tựa tốt nhất cho những cuộc đổ quân kế tiếp. 5 binh sĩ hy sinh và 58 bị thương, trong số đó có cả trung tá tiểu đoàn trưởng, Sĩ Quan Cố Vấn Thiếu Tá Morgan, Thiếu Tá Nghiêm sĩ quan Ban 3 và một vài sĩ quan tham mưu khác.

Ngày 15/4/1972 hai TÐ5ND và TÐ8ND được thả xuống bãi đáp cũ hoàn toàn vô sự. sau hết BCH/LÐ I và các thành phần yểm trợ được Không Đoàn 43 Chiến Thuât gồm 30 chiếc trực thăng chuyển quân và 3 phi tuần trực thăng võ trang bao vùng yểm trợ, do Thiếu Tá Nguyễn Văn Ức chỉ huy tiếp tục thả vào khu đồi Gió. Đúng 16.00 giờ chiều chiếc trực thăng cuối cùng là chiếc Trực Thăng chỉ huy (CNC) do chính Thiếu Tá Nguyễn Văn Ức lái chở Đại Tá Lữ Đoàn Trưởng đả đáp xuống Đồi Gió. Ngay sau đó Đại tá Lưỡng đã vẻ ngay kế hoạch điều quân để các đơn vị Nhảy Dù thi hành.

Lực lượng nhảy Dù sẽ tiến vào An Lộc theo thế gọng kềm của hai cánh quân TĐ5 bên phải và TĐ8 bên trái. BCH nhẹ Lữ Đoàn, Trinh Sát, Công Binh Dù, Pháo Binh Dù cùng TĐ6ND, vẫn trấn ngự taị khu vực bãi đáp Đồi Gió để pháo yểm cho hai cánh quân di chuyển.

BCH nhẹ LĐIND do Trung Tá Lê Văn Ngọc, LĐP chỉ huy cùng các đơn vị Đại Đội 3 Trinh Sát, Đại Đội 3 Công Binh Dù, đóng trên đồi 169. Đồi Gió với cao độ 150 m sẽ là một điểm địa hình dễ dàng “chỉ định mục tiêu" cho pháo binh địch "ngắm". Trung Tá Đĩnh liền cho phân tán các đơn vị để tránh pháo địch: BCH/TĐ6ND cùng với Pháo Đội B3 và các Đại Đội 60, 61, 62 đóng tại Đồi Gió (đồi 150); Đại Đội 63 đóng tại ngã ba TL245 phía Bắc Sóc Ton Cui; Đại Đội 64 đóng ngay tại Sóc Tôn Cui cách xa ĐĐ63 khoảng 700 thước.

Ngày 16/4 TĐ8ND do Trung Tá Văn Bá Ninh làm TĐT tiến theo cánh trái, qua suối Quản Lợi, vượt đường xe lửa, băng qua ngã phía Nam Ấp Phú Hòa vào trong vòng đai phòng thủ An Lộc vào lúc 4 giờ sáng ngày hôm sau không gập một trở ngại nào.

Trong khi đó cánh quân bên phải, đại tá lữ đoàn trưởng đi theo TĐ5ND do Trung Tá Nguyễn Chí Hiếu chỉ huy xuyên qua rừng cao su dầy đặc Sóc Gòn. Lúc 9.30 giờ sáng, Tiểu Đoàn 5 chia làm hai cánh quân tấn công vào ấp Sóc Gòn. Khi quân Dù vừa đặt chân lên ngọn đồi thấp giữa Sóc Gòn và phía Bắc Ấp Phú Hòa thì chạm địch mạnh với một trung đoàn của Công Trường 5. Cộng quân xua quân tấn công biển người nhưng các chiến binh Nhảy Dù không hề nao núng hiên ngang chống trả bắn gục từng làn sóng xung phong đông như kiến của địch quân. TĐ5ND đã gọi phi pháo trợ chiến. Phản lực và Cobra Mỹ luân phiên từng pass một đánh bom và rocket theo hướng thẳng góc với nhau dọc hai mặt vị trí của đơn vị Nhảy Dù. Cộng quân bỏ chạy tán loạn xuống một dòng suối cạn gần đó, Cobra lại truy nả tiếp tiếp, xác cộng quân bị đốn ngã như rạ dọc theo bìa rừng. Đến 10.30 giờ thì địch quân rút lui.

Lúc 12.00 giờ, Cộng quân lại xua quân tấn công lần nữa với 4 chiến xa yểm trợ. Các chiến xa nầy liền bị các chiến sĩ Nhảy Dù bắn cháy ngay tức khắc. Sau đó hai mươi phi tuần khu trục Việt Nam, chiến đấu cơ của Mỹ cũng phụ lực tham chiến, bom đánh suốt ngày. Đến chiều, tiểu đoàn "dứt" được mục tiêu địch quân rút chạy bỏ lại tại trận 85 xác chết, 7 súng cộng đồng, 20 súng AK47. Các chiến sĩ Nhảy Dù có 3 binh sĩ hy sinh và 13 bị thương.

Sau trận đụng độ, TĐ5ND dừng quân nghĩ ngơi qua đêm bên sườn đồi phía Bắc cách nơi đụng độ chừng 1 km để nhận tiếp tế và tản thương. Đến nửa đêm một tổ trinh sát địch đột nhập dọ dẫm tình hình, bị hạ sát ngay tại chổ.

Cũng trong ngày 16/4 nầy, sau khi LĐ1ND đã nhảy xuống An Lộc lập đầu cầu tại khu vực Đồi Gió xong, Trung Tướng Minh quyết định tăng cường thêm lực lượng Liên Đoàn 81 Biệt Cách Dù cũng để giải vây An Lộc. Vào lúc 10.00 giờ sáng, Liên Ðoàn 81 Biệt Cách Dù do Trung Tá Phan Văn Huấn làm Chỉ huy Trưởng, với 550 chiến binh gồm 4 Đại Đội trang bị đầy đủ trong thế sẳn sàng được không vận bằng Chinook đến Lai Khê. Từ 12 giờ trưa, tại phi trường Lai Khê BCD lại chia thành từng toán 10 người để được phi đoàn trực thăng Việt Nam bốc vào An Lộc. Bãi đáp là một thửa ruộng khô hướng Đông của Đồi Gió và Đồi 169 cạnh suối Rô, gần chỗ đổ quân Dù ba ngày trước đó. 17.30 giờ chiều công tác chuyển quân hoàn tất không gập trở ngại nào đáng kể. Sau đó Trung Tá Phan Văn Huấn đã đến gặp Trung Tá Lê Văn Ngọc LĐP/LĐIND và liên lạc được với Chuẩn Tướng Lê Văn Hưng, tư lệnh SĐ5BB. Liên Đoàn 81 BCD đã đươc yêu cầu trên đường tiến quân tìm cách tiếp cứu một Đại Đội BĐQ đang bị cô lập bên ngoài thị xã đang cạn kiệt lương thực, đạn dược và thuốc men. Kế đó Liên Đoàn đã bố trí đóng quân đêm tại đồi 169.

Sáng ngày 17/4/1972, Liên Ðoàn 81 Biệt Cách Dù (BCD) phân tán đội hình thành từng toán nhỏ để tiến về An Lộc. Đến trưa, một quả bom của Không Quân đã oanh kích vào địch quân nhưngquá gần vào đội hình di chuyển của Biệt Cách Dù làm 2 chiến binh bị thương, Thiếu Úy Lê Đình Chiếu Thiện bị một mảnh bom xuyên qua bàn tay trái. Sau đó Liên Đoàn 81 BCD cũng đã gặp được đơn vị BĐQ thuộc Liên Đoàn 3 BĐQ bị cô lập, họ đã chạm địch khoảng 5 ngày trước đó. Lương thực của họ đã cạn. Một số thương binh được bác sĩ của BCD chích thuốc và thay băng cho họ. BCD cũng chia phần lương khô của mình cho đơn vị bạn. Họ đã không được tiếp tế thuốc men và lương thực trong nhiều ngày qua vì áp lực của địch quá mạnh. Đại Đội Trưởng xin lệnh về Liên Đoàn 3 Biệt Động Quân để cùng tháp tùng với Liên Đoàn 81 Biệt Cách Nhảy Dù trở vào An Lộc, các Thương binh được tản thương về Lai Khê cùng với Thiếu Úy Thiện.

Buổi chiều, các toán quân BCD đã lục soát một bản Thượng cạnh Sóc Gòn, trong bản hoàn toàn vắng lặng chỉ còn lại một vài người già cả đang về nhà để lùa trâu bò, người dân Thượng hiền hoà sống xa thành thị cũng đã chạy trốn quân đội tàn ác của Bác & Đảng, sau đó liên đoàn đã đóng quân qua đêm tại đây. Sáng ngày hôm sau BCD tiếp tục tiến vào An Lộc và đến bốn giờ chiều ngày 17/4/72 Liên Đoàn 81BCD đã bắt tay được với Trung Đoàn 8 (thuộc Sư Đoàn 5) của Đại Tá Mạch văn Trường.

Riêng cánh quân của TĐ5ND, từ lúc 5.30 giờ sáng sớm thêm một lần nữa, Công quân pháo dập vào vị trí đóng quân của Tiểu Đoàn, rồi từ 3 mặt Bắc, Đông và Nam ồ ạt tấn công vào. Quân Dù nhờ nghỉ ngơi được qua đêm, vị trí phòng thủ tương đối chu đáo và tổ chức chặt chẻ nên đã phản công quyết liệt, đẩy lui nhiều đợt tấn công của địch quân từ chân đồi kéo lên. Sau cùng địch quân tháo lui bỏ lại trên 30 xác chết, 6 súng cộng đồng, trong đó có một đại liên phòng không 12,7 ly và 5 súng cá nhân. TĐ5ND có 5 binh sĩ hy sinh và 17 bị thương. Sau đó cánh quân lại tiếp tục lộ trình đã ấn định. Đến 10.00 giờ sáng, khi cánh quân nầy vừa tới cạnh đường rầy xe lửa thì bị cộng quân phục kích chận đánh. Quân CS từ trong những địa đạo rất sâu nhảy ra đánh rồi nhảy xuống lẩn trốn. TĐ5ND dàn trận hàng ngang phân tán thành từng toán nhỏ, cho khinh binh dùng lựu đạn len lỏi đến gần hầm hố, địa đạo của CS ném xuống. Khi lựu đạn nổ trong hầm sâu trong địa đạo, Cộng quân chịu không nổi chui ra, thì quân ta nhào tới xung phong đánh “xáp lá cà” tiêu diệt từng tổ, hết tổ nầy đến tổ khác.

Đến trưa, khoảng 13.00 giờ, cánh quân Tiểu Đoàn 5 Nhảy Dù đã vào đến An Lộc, Đại Tá Lưỡng đã bắt tay được với Tướng Hưng, người Anh Cả của lực lượng tử thủ An Lộc. Cứu tinh đã đến, một luồng sinh khí mới được khơi nguồn tại An Lộc.

Khi lực lượng Nhảy Dù vào đến nơi, tình trạng bên trong An Lộc rất bi đát: Phi trường nhỏ bị địch chiếm, khu phố phía Bắc thị xã cũng bị chiếm. Một vài toán đặc công VC đã xâm nhập được vào thị xã đang trà trộn trong dân chúng. Áp lực của địch đè nặng, kể từ ngày 16/4 An Lộc coi như bị cô lập hoàn toàn, mọi việc tiếp tế thực phẩm thuốc men phải thả dù. Không lực Hoa Kỳ đảm trách việc nầy, trước hỏa lực phòng không mãnh liệt của địch quân ở phía Bắc thành phố. Một vận tải cơ C130 bị trúng đạn, một nhân viên phi hành bị tử thương, phi cơ cố gắng lết về tới được phi trường Tân Sơn Nhất.

Nhờ có viện binh, ngay từ sáng ngày 17/4, lực lượng trú phòng bắt đầu tung quân để nới rộng vòng đai. Tiểu Đoàn 8 Nhảy Dù mở cuộc hành quân lục soát tiến về khu phố phía Bắc, khởi từ đường Trần Hưng Đạo qua cổng Phú Lổ, vượt qua phía Tây dọc theo cánh rừng cao su. Khi quân Nhảy Dù vừa vượt qua khỏi vòng đai chừng 700 thước thì bắt đầu chạm địch. Cộng quân đã dùng đại bác 75 ly trực xạ và cối 82 ly pháo xối xả vào cánh quân Nhảy Dù. Sau nhiều giờ giao tranh Tiểu Đoàn 8 Nhảy Dù đã đẩy lui địch quân và mở rộng vòng đai phòng thủ.

Đúng 9 giờ tối, LÐ81BCD chia thành 2 cánh tiến quân theo lối sở trường của Biệt Cách Dù bắt đầu di chuyển tiến lên hướng Bắc để tiêu diệt các tổ đặc công của địch lọt được vào thị xã sau hai lần tấn công. Đến khoảng 5 giờ sáng LÐ81BCD bắt đầu chạm địch, những loạt đạn M-60, M16, súng phóng lựu hoà lẫn tiếng AK nổ ran trong khu vực cộng quân đang ẩn núp quanh những cao ốc.

Địch quân đã không ngờ rằng đêm ấy BCD đã nằm ngay sát nách chúng. Những tiếng hô "Xung Phong" của các chiến sĩ Liên Đoàn 81 Biệt Cách Dù cùng những tiếng nổ từ súng cá nhân tuôn vào vị trí địch. Các toán quân bạn tiến quân như vũ bão.

Từ trong dẫy phố trước mặt Việt Cộng lố nhố chạy thục mạng lên phía Bắc đang làm bia bắn cho các chiếc trực thăng Cobra. Trên không đạn khói, đạn rocket được bắn ra từ chiếc OV-2 đang nhào lượn. Tiếng đại bác 105 mm, 40mm, 20mm minigun từ AC-130 Spectre bắn xối xã vào phòng tuyến địch.

Tại khu đồn Cảnh Sát Dã Chiến với công sự phòng thủ quân sự rất kiên cố đã bị Bắc quân chiếm đóng từ những ngày đầu. Những thùng phi 200 lít được đổ đầy cát, xếp hai lớp chồng lên nhau, nóc hầm được che bởi hàng vỉ sắt quân sự và 3 lớp bao cát xếp dầy lên trên.

Trục tiến quân của Đại Đội 2 BCD đã khựng lại vì trước sự kháng cự mạnh của địch. Những trái đạn M-79, M-72 phóng vào phòng tuyến Cảnh Sát Dã Chiến không mảy may có kết quả. Sau đó, đại bác trực xạ từ chiếc AC-130 bắn vào khu cảnh sát dã chiến đang đầy Việt Cộng trong ấy. Từng chiếc hầm bị đạn 105mm được bắn rất chính xác từ trên trời xuống, nắp hầm bung lên và không một địch quân nào sống sót chạy ra, những lỗ châu mai đã im lìm tiếng AK. Sau khoảng hơn 30 phút giao tranh, BCD đã hoàn toàn đẩy lui Việt Cộng trong khu Tây Bắc thành phố. Chiến trường đã ngưng tiếng súng

Sau đó LÐ81BCD đến thay thế lực lượng Nhảy Dù để liên thủ cùng cánh quân của Trung Đoàn 8 BB và toán quân của Liên Đoàn 3 Biệt Động Quân phòng thủ mặt Bắc và Tây Bắc thị xả An Lộc.

Tại ngã ba TL245 trong khu Đồi Gió lúc 13.00 giờ, Cộng quân tập trung quân cở một tiểu đoàn bộ binh Bắc Việt bắt đầu tấn công vào Đại Đội 63 Nhảy Dù. Càng về chiều mức độ giao tranh càng trở nên dữ dội khi Bắc quân từ phía Bắc con ùn ùn tiếp viện. Trời sắp tối, Trung Tá Đỉnh điều động Đại Đội 64 của Cao Quốc Tuấn trấn đóng tại Sóc Ton Cui đến trợ chiến. Sóc Ton Cui cách ĐĐ63 chỉ có 700 thước nhưng Tuấn phải mất đến 5 giờ đồng hồ vượt qua được trong bóng đêm là một nỗ lực quá lớn. Mười giờ đêm, Tuấn bắt tay được với 63, hai đại đội quấn lấy nhau thành một vòng tròn tiếp tục ứng chiến. Trận đánh kéo dài suốt đêm cho tới sáng ngày 18/4 mới tạm lắng dịu sau khi một phi tuần Daisy Cutter được TĐ6ND yêu cầu oanh tạc xuống phía Bắc của vị trí của ĐĐ63ND. Công quân bị chết nằm la liệt. Sau đó hai ĐĐ 63 và 64 được rút về Đồi Gió và Đại Đội 61 được điều động đến thay thế.

Tại Thị Xả, sáng sớm ngày 18/4/1972 hai chiến xa T54 bổng xuất hiện tiến gần BTL/SĐ5BB, một chiếc bị bắn hạ ngay tức khắc, còn chiếc kia bỏ chạy. TĐ8ND sau khi bàn giao khu vực cho LĐ81BCD được lịnh tuần thám về phía Nam đóng quân án ngữ tại cổng Xa Cam. Buổi chiều TĐ8ND mở cuộc hành quân lục soát quanh vị trí đóng quân đã đụng mạnh với một lực lượng Công Quân cấp Tiểu đoàn. BCH/TĐ8ND bị pháo nặng, Đại Úy Rong ĐĐ80 và Thiếu Úy Vương SQTT/TĐ8 cùng 8 binh sĩ ĐĐ82ND bị tử thương. Lực lượng hai bên rất gần nhau. Phi pháo vẫn tấn công các vị trí tình nghi tập trung quân Cộng Sản phía trước các tuyến phòng thủ của quân VNCH. Phía CS bỏ lại 42 xác chết tại trận, 4 súng cộng đồng và 2 súng cá nhân.

Đại Tá LĐT/LĐ1ND & Trung Tá TĐT/TĐ6ND bay thám sát địa thế

Tiểu Đoàn 5 Nhảy Dù cũng được lệnh hành quân xuống tới khu vực Xa Cam phía Nam thành phố An Lộc. Đơn vị nhảy Dù nầy chưa kịp đào hầm hố thì VC đã dàn chào bằng pháo kích và tấn công. Quân ta của hai đại đội 53, 54 bám gốc cao su chống trả, nhưng rất may cối 82 của địch pháo trật ra ngoài, quân ta lấn ra và tung quân phản xung phong truy kích. Đại Úy Dũng 54, “Dũng Sĩ” hy sinh ngay trận này.

Trong vòng nửa tháng tại rừng cao su Xa Cam Xa Cát. TĐ5ND đã bị tổn thất nhiều nhưng không thể bổ sung quân số và thay thế trang bị được. Năm đại đội trưởng, thì Dũng Sĩ 54 hy sinh, Từ Khánh Sinh 50, “Sĩ Biên” 51 và Hồ Tường 52 bị thương, ĐĐT53 Hải Thần cũng cùng số phận.

Quân cộng sản tấn công An Lộc lần 2:

Nổ lực của hai cánh quân Dù và BCD trong ngày 18/4 rất khả quan và đạt được một bước tiến quan trọng, trong khi tình hình tại Đồi Gió quân ta chưa nắm được thế chủ động. Buổi sáng khu vực nầy được yên tỉnh, nhưng đến 13,30 giờ chiều, có lẻ Công quân khám phá ra được vị trí đóng quân trên đồi của TĐ6ND nên chúng đã mở một trận pháo tập kinh hồn khốc liệt vào đây. Trên một cứ điểm đóng quân có chiều dài 300m chiều ngang 70m, CS đã pháo dập liên tục suốt đêm liền trên 2000 quả đạn đại bác và hỏa tiển. Cứ điểm hứng chịu trận địa pháo như thế mà không một đơn vị nào dưới đất tiếp trợ được ngoài trừ phi pháo.

Ngày 19/4/1972 trước các thất bại liên tiếp hai ngày qua, quân CS thay đổi chiến thuật, địch áp dụng chiến thuật cổ điển tiền pháo hậu xung .Sáng sớm, tiếp theo sau một trận pháo dữ dội, 1600 quả đạn đủ loại rơi vào thị trấn ba Trung đoàn 271, 272 và 95 của Sư đoàn 9 CS Bắc Việt và lực lượng xe tăng tấn công vào An Lộc nhưng đã bị lực lượng trú phòng đẩy lui.

Cùng lúc Cộng quân tung hai Trung Ðoàn 141 và Trung Ðoàn 165/CT7 với một đơn vị thiết giáp T54 của Trung Đoàn 203 chiến xa yểm trợ tấn công vào BCH nhẹ LÐIND và TÐ6ND cùng Pháo Ðội B3ND tại đồi Gió. Kho đạn 105 ly trên đồi cũng bị trúng pháo và phát nổ, tất cả 6 khẩu pháo đều bị hư hỏng không sử dụng được.

Trước áp lực quá mạnh của địch, mặc dù đã diệt hết 6 chiến xa địch, Trung Tá Ðỉnh TÐT/TÐ6ND điều động 2 ÐÐ 60 và 62 rút lui về Sóc Ton Cui nơi đóng quân của ÐÐ61. Cánh quân nầy bị VC chận đánh tơi bời, Sau khi được 3 lines B-52 đánh xuống cách nơi đóng quân chỉ có 500 thước thôi, ở ba hướng Bắc, Đông và Nam. Sau đó Trung Tá Đĩnh điều động 3 Đại Đội 60, 61 và 62 rút theo hướng Đông Nam, ngày hôm sau đến bờ sông Bé và được trực thăng bốc về Lai Khê (80 người).

Cánh quân còn lại do Thiếu Tá TĐP Phạm Kim Bằng chỉ huy hai Ðại Ðội 63 của Đại Úy Hoàng và Đại Đội 64 của Trung Úy Cao Quốc Tuấn vẫn án ngữ cao điểm 150. Đúng 3 giờ sáng ngày 20/4/1972, sau tiếng kèn thúc quân xoáy trong dêm, vang dọc theo đường 245, Cộng quân bố quân cả 3 km đường dài, đồng thời phía Bắc con đường 245 có tiếng chiến xa VC nổ máy chiếu ánh đèn pha thẳng vào đỉnh đồi, Cộng quân quyết định dứt điểm TĐ6ND. Các Đại Đội 63 & 64 / TĐ6ND không sờn lòng, hùng tráng như những pho tượng cổ sừng sửng dọc theo các hố chiến đấu quyết liệt phản công.

4.00 giờ sáng, 4 chiếc T54 từ 2 hướng Đông và Đông Bắc bắt đầu leo lên đồi, bộ binh tùng thiết của 2 Trung Đoàn 141 và 165/CT7 CSBV lố nhố theo sau. Lính Dù bình tỉnh chờ cho các chiếc xe tăng đến gần, gần hơn nửa. Ầm ! Ầm ! Ầm ! Ầm ! từng chiếc M72 được dịp lảy cò. Bốn chiếc T54 bị lật nhào, cộng quân tháo lui xuống chân đồi để rồi rưới thêm các trận mưa pháo. Đủ loại pháo, từ hoả tiễn 107 ly đến đại bác 130 ly, hột lạc dài khoảng 300 thước mà hứng chịu trên 2000 quả đạn. Thiếu Tá Bằng bị móc hết một mắt, Trung Úy Cao Quốc Tuấn lảnh nguyên một quả 57 ly vào ngay thân thể người sĩ quan trẻ mới 23 tuổi đời.

Đến 12.00 giờ trưa ngày 20/4/1972, Thiếu Tá Bằng kiệt sức vì mất máu quá nhiều ra lệnh lui binh cùng với BCH/LÐ rút vào An Lộc. 6 khẩu Pháo Binh 105 ly được lịnh phá hủy trước khi di chuyển. Trên đường rút quân, BCH LÐIND đã yêu cầu Không Quân yểm trợ 3 phi tuần khu trục dội xuống các đơn vị CS dọc theo lộ trình rút quân. Cánh quân Dù này được hợp chung với quân của Tiểu Đoàn 5 và 8 Dù bảo vệ phía Nam của thành phố. Sự hiện diện của Nhảy Dù và Biệt Kích 81 có tác dụng làm cho quân phòng thủ lên tinh thần và tạo uy tín cho chính phủ vì lời hứa bảo vệ An Lộc bằng mọi giá của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu.

Sáng ngày 22/4/1972 Cộng quân đã bắt đầu cuộc tấn công mới đổ ập vào An Lộc, một chiến trường khốc liệt gấp bội lần Điện Biên Phủ 18 năm trước. Nhưng "Gió đã đổi chiều cho Giáp". Quả thật, gió đã đổi chiều tại đây. Quân trú phòng không vương một mặc cảm chủ bại. Toàn quân cùng một lòng chiến đấu, hy sinh cuộc sống của riêng mình cho lẽ sống của hơn 25 triệu dân miền Nam, đang lo âu từng giờ hướng về họ. Chuẩn Tướng Lê Văn Hưng, tư lệnh Sư Ðoàn 5 Bộ Binh, chỉ huy toàn bộ lực lượng trú phòng, đã cam kết: "Ngày nào tôi còn, An Lộc còn."

Ở mặt trận phía Nam An-Lộc, Đại Tá Lữ Đoàn Trưởng LĐ1ND đã điều quân cho các đơn vị trực thuộc mở rộng vòng đai An Lộc. Từ vị trí đóng quân Tiểu Đoàn 8ND (TĐT/TĐ8ND là Trung Tá Văn Bá Ninh, TĐP là Thiếu Tá Đào Thiện Tuyển, ĐĐT/81 Đại Úy Trương Ngọc Ni, ĐĐT/82 là Trung Úy Trần Cao Khoang, ĐĐT/83 là Trung Úy Lê Hoàng Vân ĐĐT/84 là Đại Úy Đồng Văn Minh) ngày 21 tháng 4, Thiếu Tá Tuyển gom 3 đại đội tấn công về phương Nam mở vòng đai phòng thủ. Lấy con lộ làm chuẩn Đại Đội 83 của Trung Úy Lê Hoàng Vân đi bên trái, Đại Đội 81 và 84 đi bên phải. Mục tiêu là ngã ba Xa Cam một nghìn hai trăm (1200) thước từ An Lộc đến Ngã Ba Xa Cam, 3 đại đội đi trên một giây tử thần. Đóng quân, rồi tung quân lục soát, rồi "đụng.".. mỗi lần đụng là một lần thiệt hại, sự nguy hiểm đang bao trùm. Mỗi cuộc tấn công, địch dùng hai trung đoàn được yểm trợ tối đa pháo binh, pháo với 107ly, 122 ly, 130-ly bắn tối thiểu cũng từ 6 vị trí trở lên mà chụp xuống. Vừa rời nơi đóng quân 500 thước là bắt đầu đụng trận liền, trái, phải, trên, dưới đều kẹt cứng. Hình như Việt Cộng không dùng súng cá nhân, tối thiểu cũng là trung liên "nồi" (RBD) đệm vào với B-40, B-41 và cả 75-ly bắn thẳng.

- Bắc Bình lên ngay dùm tôi, bên phải tôi trống quá. Vân gọi máy về nói với Thiếu Tá Tuyển như van xin.

- Tôi biết, bên này cũng kẹt cứng, bây giờ tôi chỉ bắn che cho anh thôi...

- Vâng, Bắc bình cứ bắn như thế...

Đó là những lời nói cuối cùng của Trung Úy Vân, thành phần "chọc" của Tiểu Ðoàn 8, Vân bị một trái 75-ly chém đứt cánh tay, máu chảy từng đường lớn, sức lực nào để chống đỡ nổi với cái chết đang ào xuống, máu chảy đến giọt cuối cùng và Vân đã lịm đi.

Đêm 22 rạng 23 tháng 5, Cộng quân dùng hai Công Trường 7 và 9 phối hợp. Đại Đội 5, Tiểu Đoàn 107 và Trung Đoàn 203 chiến xa từ xã Thanh Bình (Xa Cam) kéo ra quốc lộ chia làm hai nhánh. Nhánh thứ nhất một đoàn 5 chiếc chiến xa quẹo hướng bên phải theo con lộ về phương Nam tiến đánh Trung Đoàn 15BB của Sư Đoàn 5. Thành phần thứ hai gồm Trung Đoàn 272 thuộc Công Trường 9 có hai xe tăng T-54, 2 chiếc BTR, PK50 dẫn đầu quẹo về hướng Bắc. tấn công vào tuyến phòng thủ TÐ8ND.

Tiểu Đoàn 8 đã sẵn sàng, lính Nhảy Dù hơn ai hết lúc này biết rõ thiết giáp Việt Cộng chỉ là đồ chơi, lính thiết kỵ của họ chưa có kinh nghiệm và khả năng để điều khiển chiếc xe. Nói rõ hơn, họ chỉ biết lái đến một vị trí đã được chỉ định... và bộ binh tùng thiết chạy theo sau thì quá khờ khạo không biết phối hợp và điều quân theo chiến trường.

Những người lính của Đại Đội 81 cùng đứng dậy một loạt khi thấy mấy chiếc xe tăng của địch ùn ùn đi tới, bóng đen của khối sắt lấp lánh dưới trăng non. Chờ cho chiến xa địch tới gần, hai súng M-72 biến cải, hai súng XM202 cùng phun lửa ra một lượt, mỗi quả 202 cháy nóng đến 3,600 độ F. Chiếc T-54 khựng lại nằm im bốc cháy không một bóng người nhảy ra. Trò chơi máu được các anh lính chiến dành giật mê mải, lính đánh giặc như đùa, như giỡn. Xe tăng CS bị bắn cháy trong nháy mắt Năm "con cua" bị rang muối chỉ trong 11 phút đầu tiên cách phòng tuyến Tiểu Ðoàn 8 Nhảy Dù không qúa 50 thước.

Không những diệt gọn những chiếc tăng xâm nhập đánh phần đất của mình, Thiếu Tá Tuyển còn liên lạc với máy bay C-130 Spector (phi cơ C130 có gắn súng đại bác 105-ly, bắn và nhận mục tiêu bằng Radar) hạ luôn 5 chiếc chạy về hướng Nam trước khi tấn công vào Trung Đoàn 15.

Cộng quân cũng đã tấn công vào tuyến của TĐ5ND phía Đông Nam thị xã. TĐ5ND sau khi vào An Lộc di chuyển qua ty cảnh sát và nhiều dãy phố đổ nát còn dính đầy máu vì pháo kích, vượt qua Bộ Tư Lệnh chiến trường, hướng tới nhà thương và ty công chánh dàn quân phòng thủ hướng Tây Nam, làm tấm khiên thép cho Bộ Tư Lệnh của Tướng Lê Văn Hưng. Đại Đội 51 của Trung Úy Nguyễn Tiến Việt, “Đại Cồ Việt” (thay Đại Úy Trương Đăng Sĩ bị thương), phòng thủ chính diện hướng Tây và Đại Đội 54 của Trung Uý Nguyễn Vũ Dương thủ vị trí trừ bị bên trái ĐĐ51. Các Đại Đội của TĐ5ND chỉ còn khoảng từ 40 đến 60 quân khiển dụng, dựa nhau đội pháo đạp mìn đánh giặc, giải toả và giữ vững phòng tuyến, bẻ gãy nhiều đợt tấn công của địch. Một đêm 700 trái 105mm và 155mm toàn đạn delay từ hướng Cần Lê phóng về, ì xèo sát mái tôn bệnh viện và rớt qua nổ tung bên ĐĐ54, Trung Úy Dương bị đè vẹo xương sống, không chịu knock-out vẫn lồm cồm bò dậy chỉ huy, giữ vững vị trí và tải thương anh em ra phía sau.

Nhiếu đêm, Cộng quân mở đợt tấn công đêm bằng chiến thuật đặc công. Lính Nhảy Dù chỉ trả đủa bằng những quả lựu đạn, bò ra sát đường ném qua phía địch, thế mà sát hại vô số địch quân chỉ tức là không thể bò qua lấy súng được.

Có đêm được lệnh chờ đánh xe tăng địch. Đại đội phân tán mỏng đóng chốt rộng và sâu, theo binh thư sư đoàn Dù vừa huấn luyện. Ba toán chống tăng phục kích chân chim từ ngã tư trở vô. XM-202 bắn được 4 hoả tiễn liền nhau, cho lên tháp nước, nằm im chờ nổ liền 4 phát mà không bắn cháy được nó là phải đu dây phóng xuống. Sáu tổ hoả lực sẵn sàng bọc lưng cho khinh binh vác M72 đuổi bắn vào đuôi xe tăng. Nhưng chưa tới 11 giờ đêm, C-130 lên vùng, dập "tóc tóc bùng bùng" tưng bừng trong rừng cao su phía tây, minigun réo như bò rống tới gần sáng. Các bạn Bộ Binh nói có thấy lửa bùng như xe tăng cháy trong rừng. Sáng rõ, SA-7 từ mặt phía Bắc phóng lên. Làn khói leo cao leo cao mãi. Quân ta ngóng cổ nhìn theo hồi hộp sợ máy bay rớt, thấy cục lửa bám vào hông chiếc C-130. Nó bay vòng lại, xả mimigun “bò rống” xuống điểm phát pháo, rồi mang cả đốm lửa bay về. Hên quá!

Hai bên đối diện cầm cự suồt gần hai tháng qua con đường nhựa rộng chừng năm mét. Địch tuy có trừ bị mạnh, có ưu thế về hoả lực và địa thế. Bên ta không có yểm trợ hoả lực pháo binh. Cả mặt trận An Lộc lúc đó chỉ có được đúng hai cây súng cối 81 ly, đạn dược hạn chế tối đa, nhưng hoả lực không yểm rất mạnh, giúp đỡ rất lớn cho việc phòng thủ. Tất cả các căn cứ hoả lực pháo binh từ An Lộc sang hướng tây đều lọt vào tay địch, chúng sử dụng để pháo bên ta suốt ngày đêm. Vậy mà mọi cuộc tấn công của địch đều bị quân Nhảy Dù bẻ gãy. Trung đoàn địch đóng bộ chỉ huy trong trại cải huấn, điều động bổ sung quân số cho tuyến trước mặt TĐ5ND, nhưng mon men đánh vô bao nhiêu là bị anh em mũ đỏ hốt gọn bấy nhiêu. Nhưng bên ND bung ra cũng không được vì toà nhà trại cải huấn kiên cố với tường cao, hoả lực yểm trợ trực tiếp cho quân địch bằng súng không giựt và B-41 trực xạ từ trên cao xuống khu vực nhà đổ trống trải của ty công chánh, có lúc quân ta đã nhào qua chiếm được nhưng không thể giữ được tới một ngày, phải rút về để tránh tổn thất vô ích. Skyraider đánh bom nhà cải huấn bị trúng SA-7, phi công VN thiệt giỏi, còn xả bom và ngóc đầu máy bay lên, nhảy dù ra, rớt qua phía bộ binh ta ở hướng Nam.

Kể từ ngày nầy trở đi, Cộng quân không còn tấn công bằng Bộ Binh vào An Lộc nữa mà chỉ dùng trận địa pháo, pháo từ xa vào thị xả mỗi ngày từ 1000 đến 2000 quả đạn đại bác đủ loại.

Những ngày tiếp theo, Pháo Ðài bay B52 tham chiến kịp thời và hửu hiệu, 15 phi tuần rải dọc theo vị trí địch quân và sau đó thêm 8 phi tuần nữa, mũi tấn công nầy đã bị bẻ gảy hoàn toàn.

Giải tỏa QL13 từ Chơn Thành tới Tân Khai:

Nhiệm vụ của Sư Đoàn 21 trong trận chiến An Lộc là tăng viện cho Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn III giải tỏa áp lực nặng nề của 3 sư đoàn Cộng Sản đang tấn công An Lộc đồng thời phải bảo vệ con đường tiếp tế huyết mạch từ An Lộc về tới Bến Cát khoảng hơn 60 cây số mà hai bên đường là rừng rậm và vườn cao su. Ngoài ra SĐ21BB còn giữ thêm nhiệm vụ trừ bị cho QĐ3 và trách nhiệm an ninh lảnh thổ cho Lai Khê và Tiểu Khu Binh Dương khi nhu cầu đòi hỏi.

Sau khi LĐIND rút đi để nhảy vào An Lộc, Sư Đoàn 7 Cộng Sản trở lại rải quân đóng “chốt” dọc đoạn đường QL13 này nhiều nơi chận quân tiếp viện để cố cầm chân họ lại cho hai Sư đoàn 5 và 9 Cộng Sản chiếm cho bằng được An Lộc. Quân cộng Sản trở lại các vị trí chốt cũ chỉ cần tu bổ lại và thiết lập thêm những chốt mới. Những chốt chặn chính tại Bàu Bàng, Suối Tàu Ô, Tân Khai, suối Xa Cam, Xa Cát chia cắt quân của Sư Đoàn 21 thành nhiều khúc. Giao tranh ác liệt kéo dài cả tháng tại Suối Tàu Ô. Quân SĐ21 đẩy địch ra khỏi chốt hôm nay thì sáng mai địch đã lại có chốt chận khác gần bên.

Quân SĐ21 tiến chậm vì bị tấn công nhiều nơi, ngoài ra cũng trở ngại vì tiếp tế và tuần lễ đầu tiên cũng đang trong giai đoạn quân Sư Đoàn 21 tập làm quen với chiến trường vùng khô. Tuần lễ đầu tiên cũng là tuần lễ tổn thất cao của sư đoàn trong đó có hai tiểu đoàn trưởng chết, một trung đoàn trưởng bị thương.

Tại Lai Khê ngày 14/4 Trung Đoàn 32/SÐ21BB xuất phát dọc theo QL13 về hướng Bắc càn quét các chốt địch ẩn núp tại các địa điểm Bàu Bàng, Bàu Lòng rồi vượt qua chơn Thành đến suối Tàu Ô. Phải mất 5 ngày Trung Đoàn 32 mới dẹp yên các chốt nầy và khai thông QL13 trở lại.Sáng ngày 17/4/1972, Liên Ðoàn 81 Biệt Cách Dù (BCD) phân tán đội hình thành từng toán nhỏ để tiến về An Lộc. Đến trưa, một quả bom của Không Quân đã oanh kích vào địch quân nhưngquá gần vào đội hình di chuyển của Biệt Cách Dù làm 2 chiến binh bị thương, Thiếu Úy Lê Đình Chiếu Thiện bị một mảnh bom xuyên qua bàn tay trái. Sau đó Liên Đoàn 81 BCD cũng đã gặp được đơn vị BĐQ thuộc Liên Đoàn 3 BĐQ bị cô lập, họ đã chạm địch khoảng 5 ngày trước đó. Lương thực của họ đã cạn. Một số thương binh được bác sĩ của BCD chích thuốc và thay băng cho họ. BCD cũng chia phần lương khô của mình cho đơn vị bạn. Họ đã không được tiếp tế thuốc men và lương thực trong nhiều ngày qua vì áp lực của địch quá mạnh. Đại đội trưởng xin lệnh về Liên Đoàn 3 Biệt Động Quân để cùng tháp tùng với Liên Đoàn 81 Biệt Cách Nhảy Dù trở vào An Lộc, các thương binh được tản thương về Lai Khê cùng với Thiếu Úy Thiện.

Trung Đoàn 32 khi di chuyển đến khu vực làng Hòa Vinh. Khu vực này là vùng xứ đạo Công Giáo đa số dân di cư từ tỉnh Nghệ An miền Bắc định cư tại đây lâu đời. Dân chúng đã di tản gần hết, chỉ còn một số thanh niên trong làng là Nghĩa Quân và Thanh Niên Chiến Đấu còn nấn ná lại giữ khu nhà thờ.

Các tiểu đoàn Bộ Binh trực thuộc rải quân dài hai bên quốc lộ để mở đường và tiến rộng sang hai bên đuờng bám sát mé rừng. Pháo Binh lập đài tác xạ cao cho sĩ quan tác xạ Pháo Binh cầm cờ điều khiển 12 khẩu đại bác bắn đồng loạt kiểu TOT trên mục tiêu để trả lễ quân Bắc Việt.

Khi đặt ống nhòm quan sát, một sĩ quan nhìn thấy một đoàn quân đang tiến cặp theo bờ suối về phía nam, họ đi vội vàng. Sau khi phối kiểm vị trí các cánh quân bạn phiá trước, Bộ Chỉ Huy Trung Đoàn 33 cho máy bay lên vùng, đồng thời bắn đạn khói vào cánh quân này để xem họ là ai cũng vừa để chỉnh tọa độ cho đại bác. Vì không liên lạc được với họ và sau đó nhìn thấy một số cờ đỏ sao vàng và cờ Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam trong đám quân này nên Ban 3 Trung Đoàn 33 cho rằng đây là đơn vị Cộng Sản.

Khi đạn nổ bay hàng loạt đến cánh quân này mới thấy có đơn vị VNCH lên tiếng trong hệ thống máy truyền tin vì họ ít người đang ém quân trong im lặng vì chạm với đơn vị lớn cộng sản và báo rằng luồng đại bác đã rất chính xác. Từ quốc lộ 13 có thể nhìn thấy cánh quân cộng sản này chạy ngổn ngang vào các bụi rậm khi đại bác nổ trên vị trí. Bộ Chỉ Huy Trung Đoàn 32 nhìn rất rõ toán quân đang di chuyển này nên đã theo dõi kỷ càng và lập tuyến phòng thủ vững chắc phòng ngừa tấn công.

Khoảng 4 tiếng đồng hồ sau đó, quân CS đã len lỏi theo những vườn khoai mì tiến về phía sau làng Hòa Vinh và bắt đầu pháo súng cối vào bộ chỉ huy Trung Đoàn 32BB.

Trận đánh phiá sau làng Hoà Vinh diễn ra nhanh chóng vì trước khi quân cộng sản kéo về gần làng đã đụng độ với Nghĩa quân Hoà Vinh là những thanh niên gốc Nghệ An nầy, tuy cùng quê với già Hồ nhưng họ chống cộng đến cùng. Những thanh niên này dùng xe đạp vừa bắn vừa rút gần về làng báo động cho quân Sư Đoàn 21 ra nghênh chiến. Đoàn quân cộng sản đang di chuyển này không thể đối đầu với 16 khẩu đại bác bắn TOT lên đầu họ trên khu rẫy không có sẵn hầm hố nên trận đánh kết thúc nhanh chóng.

Hôm sau, một đơn vị của Sư Đoàn 21 tiến tới Bàu Lòng. Nơi đây có một khu đất tốt mà hãng thầu RMK lúc trước lấy đất làm lộ tạo thành một vùng trũng, nước mưa đọng lại thành một hồ nước lớn bên cạnh phiá Tây Quốc Lộ 13.

Khi đơn vị của SĐ21 đang di chuyển chậm trên quốc lộ tiến về quận Chơn Thành, chợt thấy trong cánh rừng phiá Tây bên kia hồ nước có nhiều lính đổ xô ra tràn xuống hồ múc nước, có người nhảy cả xuống hồ để tắm. Sau khi quan sát và phối kiểm các đơn vị bạn. Vài phút sau đó, xuất hiện một xe vận tải dài trên đó chở một hỏa tiễn Sam khá dài nhô lên khỏi đám cây rừng chồi thấp. Theo sau xe hoả tiễn là hai xe phòng không có cặp súng 57 ly quấn giây leo ngụy trang nhô hai nòng lên khỏi đám cây chồi có thể nhìn thâý từ quốc lộ 13, một Đại đội bộ binh 21 đã nhanh chóng tràn sang phía Tây săn đuổi ba chiếc xe này

Quân cộng sản vì đang di chuyển nên không có hầm hố bảo vệ đã chạy tán loạn khi bị quân Sư Đoàn 21 khai hỏa. Máy bay đến can thiệp kịp thời đã hạ chiếc xe có hoả tiễn Sam này dù cho xe đã cố mở đường chạy sang phiá Đông tẩu thoát. Hai khẩu phòng không 12ly 7 hạ nòng bắn xối xả vào lực lượng tấn công của sư đoàn 21 mở đường cho xe hỏa tiễn Sam tẩu thoát, nhưng không thoát nổi .Đơn vị cộng quân bị thiệt hại nặng là Trung Ðoàn 209/CT7, CSBV phải thay thế bằng Trung Ðoàn 165/CT7.

Trong ngày 16/4, Không đoàn 43 Trực Thăng không vận Trung Đoàn 31/SĐ21BB và Đại Đội 21 Công Binh Chiến Đấu đổ xuống Tân Khai khoảng giữa suối Tàu Ô và An Lộc để thiết lập một căn cứ hỏa lực yểm trợ cho các đơn vị tác chiến trong khu vực.Tiếp theo đó Trung Đoàn 33BB và Trung Đoàn 9(-) cũng được thả xuống đây và bắt đầu xuất phát giải tỏa QL13 về hướng An Lộc, và Trung Ðoàn 31 từ Tân Khai cũng xuất phát đi ngược về phía Nam cùng với Trung Đoàn 32 hai đầu đánh ép cộng quân tại suối Tàu Ô.

Ngày 24/4/1972, các Tiểu Đoàn 1, 2 và 3ND cùng Bộ Chỉ Huy LĐ3ND vừa rút về từ chiến trường Tây Nguyên Kontum đã được không vận về phi trường Biên-Hoà, sau đó di chuyển bằng xe đến Lai Khê tăng phái trợ lực cho SĐ21BB để giải tỏa QL13 từ suối Tàu Ô tới An Lộc. LĐ3ND do Trung Tá Trương Vĩnh Phước chỉ huy gồm TĐ1ND do Trung Tá La Trịnh Tường làm TĐT; Tiểu Đoàn 2 Nhảy Dù do Trung Tá Lê Văn Mạnh làm TĐT và TĐ3ND do Thiếu Tá Trần Văn Sơn làm TĐT.

Ngày 25/4/1972 Tiểu Đoàn 2 Nhảy Dù chia làm 2 cánh quân được trực thăng vận vào vùng hành quân. Cánh thứ nhất gồm 3 Đại Đội 20, 22 vả 23 đáp xuống phía Đông Bắc suối Tàu Ô; cánh thứ hai gồm 2 Đại Đội 21 và 24 được thả xuống cách phía Đông Tân Khai khoảng 1 km.

Ngay từ đợt đổ quân đầu tiên, Cộng quân đã pháo dập dữ dội vào TĐ2ND từ những hầm hố đã thiết trí sẳn các khẩu pháo 61, 82 và 122 ly. Có 2 chiếc Chinook bị bắn rơi.

Ngày 26/5/1972, Tiểu Đoàn 1 Nhảy Dù cũng chia làm hai cánh quân và cùng được thả xuống phía Đông QL13 vùng Đức Vinh, đánh thốc vào rừng cao su phiá Nam cách An-Lộc khoảng 3 km, Tiểu Đoàn 1 ND chạm mạnh với lực lượng Địch trong vùng có chiến xa hổ trợ và quân số đông gấp nhiều lần..

Các đơn vị nhảy Dù có nhiệm vụ bứng các chốt chặn, chốt kiềng của CS và tấn công lên hướng Tây Bắc từ suối Tàu Ô đến Xã Đông Phát hướng về An Lộc. Các cấp chỉ huy Cộng Sản cố tránh né đụng độ trực diện với các đơn vị Nhảy Dù và họ đã áp dụng chiến thuật cầm chân để tiêu hao bằng hỏa lực nên không ngần ngại xiềng chân nhiều binh sĩ của họ trong các hố chiến đấu cá nhân nằm rải rác dọc Quốc Lộ 13 để làm những con chốt thí cản đường, và chỉ điểm cho pháo binh của họ từ xa pháo tới.

Vùng hành quân là khu rừng rậm có nhiều sông rạch và trảng trống lớn, nhất là gần QL13 và đường rầy xe lửa dể bị lộ mục tiêu. Cộng quân lại thường phối trí các lực lượng với những súng phòng không, súng cối, v.v…gần các khe suối và các trảng trống gây trở ngại nhiều cho việc tiếp tế và tản thương của quân ta.

Thời tiết những ngày nầy rất tốt thuận tiện cho việc yểm trợ bằng phi pháo. Tiểu Đoàn 1 ND sau khi đến nơi đã tung quân lục soát về phía Tây Bắc, chỉ đụng độ lẻ tẻ mãi tới ngày 2/5 mới có đụng nặng tại khu vực đóng quân của hai Đại Đội 14 & 15 tại Đức Vinh cách xã Đông Phát về phía Bắc khoảng 2 km.

Tiểu Đoàn 2 Nhảy Dù khi đáp xuống đã thiết lập căn cứ hỏa lực Anh Dũng cho một pháo đội 105 ly Nhảy Dù bắn yểm trợ các cánh quân bạn hoạt động trong vùng. Từ ngày 26/4 các Đại Đội bung ra lục soát quanh căn cứ, cũng chỉ chạm địch lẻ tẻ. Trong khi đó địch quân pháo vào căn cứ rất nhiều, nhất là các vị trí đóng quân của hai đại đội 21 và 24 hằng trăm quả đạn mỗi ngày. Ngày 27/4 Cộng quân dùng đại bác không giật 57 ly bắn thẳng vào căn cứ Anh Dũng làm 3 khẩu pháo 105 ly bị hư hỏng không thể điều chỉnh tác xạ được. Những ngày sau đó, địch quân vẫn dùng đủ loại pháo, liên tục tác xạ vào căn cứ nhất là khi có trực thăng lên xuống tiếp tế và tản thương.

Ngày 2/5 Tiểu Đoàn 3 Nhảy Dù được trực thăng vận thả xuống vị trí giửa suối Tàu Ô và Tân Khai từ đó triển khai thành 2 cánh quân cặp hai bên QL13 càn quét về phía Nam. Ngày 5/5/1972, khi TĐ3ND tiến đến một cây cầu cách Tàu Ô khoảng 1 km về phía Bắc thì chạm địch cấp Tiểu Đoàn. Trận đánh diển ra vô cùng ác liệt, địch quân cố thủ trong các công sự kiên cố. TĐ3ND được các phi tuần Cobra, các phi tuần phản lực của Hoa Kỳ và Trinh sát cơ yểm trơ đắc lực liên tiếp đánh vào các mục tiêu một cách chính xác. Trong khi đó quân Dù phân tán mỏng, bò vào tấn chiếm từng khu vực. Đến ngày 7/5, quân Dù đã kiểm soát được phía Đông đường rầy xe lửa. Trận chiến kéo dài đến chiều ngày 8/5/1972 thì địch quân rút lui bỏ chạy.

Những ngày sau đó các đơn vị Nhảy Dù hành quân lục soát trong khu vực trách nhiệm, Cộng quân vẫn cố tình tránh né đụng độ và triệt để áp dụng chiến thuật tiêu hao, bám sát các đơn vị của ta. Quân Cộng Sản Bắc Việt đã xây những hầm chiến đấu sâu đến 6 mét dưới lòng đất khiến phi cơ khó có thể phá nổi. Các chiến binh Dù phải đánh cận chiến, đánh bằng lựu đạn, và chiếm cứ từng hầm hố, từng địa đạo, từng căn nhà, từng thước đất một.

Để phá vở chiến thuật bám riết của địch, các chiến sĩ Dù sau khi di chuyển đã gài hệ thống mìn phục kích tự động. Trong những đêm 10, 11, 12/5/1972 hằng chục công quân bám theo sau đã vướng phải mìn và bỏ mạng. Hệ thống mìn tự động nầy là một thứ mìn do SĐND biến cải từ mìn Claymore có gắn một viên điện trì giăng mắc chung quanh khu vực đóng quân, hay những lối đi nghi ngờ cộng quân di chuyển qua, chỉ cần vướng nhẹ phải dây bẩy là mìn bị kích hỏa và phát nổ.

Ngày 12/5 Tiểu đoàn 3 ND chuẩn bị vượt qua khoảng trống phía Nam suối Tàu Ô chừng 500m, giửa đường xe lửa và QL13 để di chuyển sang phía Đông thì chạm địch. Khởi đầu cộng quân dùng đủ loại pháo đã bố trí sẵn tác xạ vào cánh quân đang di chuyển. Một Trung Đội Trưởng dẩn đầu đoàn quân là Thiếu Úy Lê Viết Phong ( khóa 4/69 Trường Bộ Binh Thủ Đức) lảnh nguyên một quả đạn pháo của địch. Sau đó Công quân tập trung quân xung phong. Các chiến binh Nhảy Dù nghinh chiến dùng lưởi lê và lựu đạn đánh cận chiến với địch. Đại Đội Trưởng Đại Đội 31 là Trung Úy Lâm Tấn Quy cố gắng điều quân để vượt qua phía Đông QL13, khi vừa qua khỏi trảng trống tới bìa rừng phía Đông thì cộng quân thổi một quả 57 ly vào nơi BCH/Đại Đội, Ông và hai binh sĩ Truyền Tin bi hy sinh ngay tức khắc. Trận đánh kéo dài tới ngày 13/5. Đại Đội 32 Nhảy Dù thay thế Đại Đội 31 tiến chiếm mục tiêu. BCH Tiểu Đoàn đã gọi phi pháo yểm trợ. Khoảng 10.00 giờ sáng, đôi bên dàn quân đánh cận chiến “xáp lá cà”cuối cùng cộng quân rút lui bỏ lại trận địa trên 10 xác đồng bọn, lực lượng Dù phá hủy 30 hầm hố chốt kiềng quanh khu vực suối Tàu Ô. Sau đó, để trả thù cộng quân pháo tới tấp vào BCH Tiểu Đoàn, Thiếu Úy Mai Viết Phát, (Khóa 2 Nguyễn Trải, SQ Tâm Lý Chiến Tiểu Đoàn) bị trúng pháo tử trận, các phi tuần khu trục được gọi tới yểm trợ tối đa. Vì quân đôi bên quá gần nên một phi cơ trinh sát L19 muốn xác nhận điểm đứng quân bạn, phóng một quả đạn khói xuống ngay BCH/TĐ3ND, chẳng may quả đạn nầy trúng phải vai trái Thiếu Tá Trần Bá Ngôn, Tiểu Đoàn Phó Tiểu Đoàn 3 Nhảy Dù trong khi Ông còn đang liên lạc với phi cơ. Ông đã tắt thở trên đường tản thương.

Sau đó ngày 15/4 các đơn vị của Tiểu Đoàn 3 Nhảy Dù được lịnh di chuyển tập trung về phía Nam suối Tàu Ô khoảng 3 km để trực thăng di tản các thương, tử binh. Ngày 16/5 Các Tiểu Đoàn thuộc LĐ3Nhảy Dù được lịnh rút về hậu cứ bằng đường bộ để tái trang bị lên đường tham dự kế hoạch Lôi Phong tái chiếm Quảng Trị.

Tổng kết thiệt hại bạn 60 tử thương, 340 bị thương, đổi lại VC 254 bỏ xác tại trận, 1 bị bắt sống, tịch thu 12 súng cộng đồng và 19 súng cá nhân.

Tấn công An Lộc lần thứ 3 :

Ngày 6/5/1972, Đại Đội 212 ĐPQ phục kích đêm tại khu vực Quản Lợi đã bắt được một SQ Việt Cộng Chuẩn Úy Nguyễn Thế Hòa thuộc Tiểu Đoàn 228 đặc công / CT5 đến thám sát khu vực để điều nghiên cho trận đánh mới. Đương sự khai trận đánh tới sẽ do sư đoàn CT5 làm nổ lực chính thay thế CT9 đã thất bại trong các lần tấn công vừa qua.

Theo kế hoạch nầy, Cộng quân sẽ tập trung tất cả lực lượng pháo và tăng phối hợp với hai Sư đoàn Công Trường 5 và 9 tấn chiếm An Lộc bằng mọi giá. Trong khi đó Công Trường 7 sẽ tiếp tục ngăn chận viện binh trên QL13. Kể từ ngày nầy Cộng quân gia tăng nổ lực pháo kích và phòng không nhắm vào An Lộc. Ngày 9/5 một trực thăng chuyển quân đã bị bắn rơi trên không phận thị xã nên việc không vận Tiểu Đoàn 2/8 tăng cường cho mặt trận đã không thực hiện đươc. Và nhiều tin tức dồn dập từ nhiều nơi báo cáo nhiều chiến xa địch cũng di chuyển đến gần An Lộc.

Ngày 10/5/1972 Đại Tướng Cao Văn Viên, Tổng Tham Mưu Trưởng QL VNCH đã đáp trực thăng đến Lai Khê họp cùng các vị Tướng Lảnh thuộc BTL/QĐIII/Quân Khu 3 để duyệt xét tình hình. Các vị Tướng lảnh đều đồng ý là Công quân sẽ mở trận đánh lớn trong những ngày sắp tới và thảo luận những biện pháp đối phó.

Nứa đêm 11/5/1972, Cộng quân bắt đầu trận địa pháo khủng khiếp và liên tục từ 2 giờ sáng trên 8000 quả đạn đủ loại rơi vào thị xã. Sau đó Cộng quân chia thành nhiều mũi dùi cùng một lúc tấn công vào An Lộc. Mỗi cánh quân ngoài các đơn vị pháo binh và phòng không yểm trợ, đều có một đơn vị chiến xa từ 6 tới 8 chiếc trợ chiến. Cũng như hai lần tấn công trước, Công quân lại phối hợp bộ binh với chiến xa. Nhưng khi đến tuyến phòng thủ của QL-VNCH, chiến xa lại vọt lên trước và tiến nhanh. Khi chiến xa địch lọt vào thị xã đơn độc liền lập tức bị các binh sĩ VNCH dùng hỏa tiễn M-72, XM202 và cả súng B-40 (tịch thu của Cộng Sản) bắn hạ.

Mặt Trận An Lộc từ 5/4 đến 8/6/1972

Đến 4 giờ sáng ngày hôm sau 12/5/1972, Cộng Sản Bắc Việt bắt đầu "chuyển pháo", binh sĩ trú phòng biết ngay địch muốn làm gì. Sau khi chịu đợt "tiền pháo," tất cả đều ra khỏi hầm ghìm súng chờ đợi "hậu xung". Ngay sau đó, từng đoàn chiến xa ì ầm kéo tới. Cộng quân từ nhiều hướng với quân số của mỗi cánh quân ở cấp trung đoàn, được yểm trợ bởi các chiến xa dẫn đầu đánh ập vào thị xã.

Ở mặt Đông Bắc, Trung Đoàn E6 Công Trường 5 CSBV đột nhập vào khu Chợ Mới sát bên phòng tuyến của Tiểu Đoàn 52 BĐQ, một chiến xa PT 76 vừa lọt vào cuối đường Nguyễn Du liền bị hạ ngay tức khắc. Tuy nhiên lực lượng bộ binh địch đã chọc thủng phòng tuyến và chia cắt TĐ52BĐQ làm hai và đẩy lùi đơn vị BĐQ nầy về phía Nam. Trận giao tranh tại đây càng lúc càng đẫm máu, kéo dài mãi đến 10giờ sáng lực lượng CS chỉ còn cách BCH SĐ5BB có 200m. Đại Tá Lê Quang Lưởng LĐT/LÐIND liền gởi ngay TÐ5ND lên giải tỏa áp lực địch quân. Đến buổi chiều Đại Đội 3 Trinh Sát Nhảy Dù được biệt phái tới để tăng cường phòng thủ cho BCH/SĐ5BB

Ở mặt Bắc thành phố là mặt bị uy hiếp nặng nhất ngay từ đầu cuộc chiến. Trung Đoàn 274 /CT5 trực diện tấn chiếm đồn Cảnh Sát. Trước sự tấn công như vũ bảo của địch quân, lực lượng Liên Đoàn 81 Biệt Cách Dù phân tán mỏng rút ra khỏi đồn Cảnh Sát sau khi đã bắn hạ 4 chiến xa của địch. Sau các đợt oanh kích của phi pháo yểm trợ để triệt giảm áp lực của địch, Liên Đoàn 81 đã phản công và tái chiếm những phần đất đã mất.

Bên cạnh, Trung Đoàn 8 Bộ Binh dưới áp lực đè nặng của địch, đã cố gắng cầm cự nhưng một phần phòng tuyến đã bị Cộng quân dùng chiến thuật biển người để tràn lên áp đảo chọc thủng. Vài chiến xa T54 chạy sâu vào thành phố đến ngã tư Nguyễn Huệ Hùng Vương chỉ cách BCH Trung Đoàn khoảng 100m đã bị quân Trung đoàn 8 bắn cháy. Một chiếc PT 76 khác chạy đến đường Lê Lợi vướng concertina và cũng bị bắn hạ. Tổng cộng có 8 chiến xa CSBV bị hạ ở mặt trận nầy.

Ở mặt Tây thị xã, Trung Đoàn 272/CT9 với 5 chiến xa dẩn đầu, hai chiếc PT76 vừa vượt qua cổng Phú Lổ bị binh sĩ Trung Đoàn 7BB bắn hạ. Những chiếc khác qua được, cộng với bộ binh tùng thiết tràn tới chiếm khu nhà giam, Ty Công Chánh. Đơn vị phòng ngự là Tiểu Đoàn 3/7 không chịu đựng nổi trước sự tấn công ào ạt của địch quân nên phải tháo lui.

Mặt Nam và Đông Nam thị xã, Trung Đoàn 271 Công Trường 9 CSBV chia thành hai mũi dùi tấn công vào hai nơi: Mũi thứ nhất với chiến xa PT 76 dẩn đầu chọc thủng phòng tuyến của đơn vị ĐPQ tiến vào đường Huỳnh Thúc Kháng, khi lọt qua phòng tuyến của đại đội chiến Tranh Chánh Trị Tiểu Khu chiếc PT 76 liền bị bắn hạ.

Mũi thứ hai tấn công vào mặt Đông Nam, khu vực trách nhiệm của LĐ1ND ngay cổng Xa Cam, do Tiểu Đoàn 1/48 BB (đơn vị tăng phái cho LĐ1ND) trấn đống, Tiểu Đoàn 8 Nhảy Dù bèn tăng cường Đại Đội 82 phản công dập tắt ngay tức khắc và triệt hạ 6 chiến xa địch tại đây, nhờ vậy mà các đơn vị Nhảy Dù được rảnh tay và trở thành đơn vị trừ bị được điều động cứu trợ cho các phòng tuyến bị yếu thế để kềm chế các mũi tấn công của địch quân.

Một cánh quân khác với Trung Đoàn 141 và Trung Đoàn 165/CT7 bộ đội Bắc Việt sau khi tái trang bị vì thiệt hại năng ở Đồi Gió khi chạm súng với TĐ6ND, được yểm trợ bởi 16 chiến xa dẫn đầu, đã theo ngã Tây Nam vào lúc 6 giờ 30 sáng tấn công vào tuyến phòng thủ của TĐ8ND. Các “Thiên Thần Sát Địch” chống trả mãnh liệt, hai chiến xa T54 dẩn đầu bị bắn cháy ngay những giây phút đầu tiên. Những chiếc phía sau hốt hoảng tắt đèn bỏ chạy nhưng cũng không thoát khỏi “mắt thần” của những chiếc hỏa long spectre trang bị đặc biệt dò tìm bắn cháy thêm 14 chiếc còn lại. Lực lượng bộ chiến địch quân cũng đã bị các chiến sĩ TĐ8ND triệt hạ không sót một tên nên mũi dùi nầy không thể tiến thêm được. Tuy nhiên, ở cả hai mặt Bắc lẫn Nam, một số đơn vị đặc công CSBV đã xâm nhập lọt được vào thành phố và chia thành nhiều tổ chiến đấu.

Từ lúc 8.30 sáng, Đại Tá Lưỡng, lữ đoàn trưởng LÐIND điều động Đại Đội 63/TĐ6ND tăng cường cho vị trí phòng thủ của TĐ8ND và lấy ra Đại Đội 82 tăng cường cho Tiểu Đoàn 1/48BB; và củng điều động TÐ5ND lên phía Bắc giải tỏa áp lực địch quân và tăng cường phòng thủ cho BTL/SĐ5BB. Ðồng thời ông cũng xin QÐ3 yểm trợ 25 phi xuất B52 đánh vào vùng tình nghi có địch tập trung. Ðôi khi mục tiêu chỉ cách tuyến phòng thủ có 500m. Từ đó, áp lực địch cũng như mức độ pháo kích giảm đi rõ rệt.

Suốt ngày 12 tháng 5/1972, quân trú phòng cố sức đánh cận chiến để đánh bật các toán Cộng Sản Bắc Việt ra ngoài. Mãi cho đến nửa đêm chiến trường mới tạm lắng dịu. Nhưng pháo binh Cộng Sản lại bắn liên hồi vào bên trong An Lộc.

Sáng hôm sau, sau 4 tiếng đồng hồ để pháo binh tác xạ, đồng thời chấn chỉnh lại đội ngũ, Cộng Sản Bắc Việt lại lợi dụng thời tiết xấu với những cơn mưa như trút tấn công vào, từ cả ba mặt Ðông Bắc, Tây và Nam. Như vậy, Cộng quân đã liên tục tấn công vào 6 mặt chung quanh An Lộc trong 3 ngày liên tiếp. Mặc dù phải liên tục chiến đấu trong 3 ngày ròng rã, trong sự thiếu thốn cả lương thực lẫn đạn dược, nhưng với sự yểm trợ của Không quân Việt Nam Cộng Hòa lẫn Hoa Kỳ, lực lượng trú phòng đã lần hồi bẻ gãy các mũi dùi tấn công và đánh bật Cộng quân ra ngoài rìa thành phố. Trong 3 ngày giao tranh, có đến hằng ngàn xác Cộng quân chết ngổn ngang trên đường phố, chưa kể số tổn thất của Cộng Sản Bắc Việt vì B-52. Mùi tử khí bắt đầu xông lên nồng nặc vì không ai có thời giờ kịp chôn cất ngoài các binh sĩ đồn trú, họ để dành thì giờ nghỉ ngơi để chôn cất các bạn đồng đội, đánh dấu để sau này thân nhân có thể tìm ra.

Trong đêm 11 tháng 5, một trung đoàn của VC đã hứng chính đạn pháo của pháo binh họ. Một binh sĩ Đại Đội 3 ở tuyến đầu kể: Tụi nó đông như kiến, tiến lên thì gặp hàng rào kẽm bị tụi mình bắn nên tụi nó rút lui để chuẩn bị bangalore phá rào. Chiến xa càn qua khỏi hàng rào bị M-72 rang ngay tại chỗ. Cùng lúc đó tụi nó lãnh trái pháo ngay toán quân. Không may cho tụi nó là thằng sĩ quan đề lô và thằng mang máy truyền tin chết, một thằng Việt Cộng khác chạy lại chụp máy truyền tin chửi:

- Địt mẹ các anh pháo lộn rồi! Các anh pháo lộn rồi! Ngưng pháo ngay! Ngưng pháo ngay!

Nhưng khi toán pháo binh Việt Cộng hỏi mật mã để xác nhận thì thằng Việt Cộng này không biết. Chúng tưởng phe mình vô được tần số của chúng để gọi ngưng pháo, chúng tưởng đã trúng mục tiêu nên lại càng pháo dữ dội hơn, khi không mà chúng ta "bất chiến tự nhiên thành."

Một cán binh CS thuộc CT7 CSBV bị thương nặng và đượcTĐ8ND cứu sống đã cung khai: “Lính CS khi tác chiến ở chiến trường sợ nhất là B52, vì bom rơi ngay trên đầu bất ngờ và sức tàn phá khủng khiếp không một thứ gì chịu nổi; Thứ hai là đụng độ với lính Dù, lúc ban ngày sẽ không thoát được một móng, bắn như ‘để’ và kế đến là lính Biệt Cách Dù, ẩn hiện như những bóng ma về đêm, lở ngủ quên một chút, khi mở mắt ra là thấy Diêm Vương ngay trước mặt”. Bây giờ cả 3 thứ đó đều hiện diện trên chiến trường An Lộc, CS thua là phải.

CSBV đã tận dụng mọi nổ lực với cả hai Sư đoàn CT5 và CT9 mà vẫn không thành công lại còn bị tổn thất nặng nề nên các tuần lể kế tiếp Cộng quân cho Công Trường 5 rời mặt trận và chỉ để lại Công Trường 9 vây hãm An Lộc. Và cũng kể từ đây cộng quân không tiếp tục tấn công mà chỉ đẩy mạnh nổ lực việc vây hãm và pháo tập.

Tiếp tục khai thông QL 13:

1. Mặt Trân Suối Tàu Ô:

Tại suối Tàu Ô Cộng quân bố trí Trung Đoàn 209/CT7 tăng cường Đại Đội Trinh Sát, Đại Đội C41 chống chiến xa dàn một trận tuyến dài khoảng 3 km với những công sự kiên cố và địa đạo bí mật chằng chịt.

Kể từ 11/5/1972 Trung Đoàn 32 BB khởi sự thi hành kế hoạch hành quân giải tỏa khu vực suối Tàu Ô. Trung Đoàn 32 được tăng cường Chi Đoàn 1/2 Thiết Kỵ, Chi Đoàn 1/5 Chiến Xa và một phân đội của Chi Đoàn 1/18 Chiến Xa cùng với sự tham chiến của 3 Tiểu Đoàn 65, 73 và 84 BĐQ Biên Phòng. Ngoài ra còn được sự yểm trợ của Pháo Binh, Phi pháo và Pháo đài bay B52.

Trong suốt thời gian từ 11/5 đến 21/6 với lực lượng như thế nhưng trong 40 ngày đó, Trung Đoàn 32 chỉ tiến được khoảng 2 km. Trung Đoàn 32 đã phải chịu trận trước sự kháng cự mảnh liệt của địch quân và tiêu hao rất nhiều vì không quen thế trận vùng khô. Đơn vị bạn không nắm vững tình hình địch và địa thế chiến trận, lọt vào thế trận địa pháo, các trinh sát viên của địch nằm dọc theo trận tuyến báo cáo và điều chỉnh tác xạ. Khi rơi vào vùng hỏa tập của địch, Thiết Giáp và Bộ Binh của ta bị rối loạn hàng ngũ bị buộc phải tháo lui. Địch quân tiếp tục dùng pháo truy kích gây cho quân bạn nhiều tổn hại. Đến ngày 21/6 Trung Đoàn 46 /SĐ25 hoán chuyển vùng trách nhiệm với Trung Đoàn 32.

2. Căn Cứ Hỏa Lực Tân Khai: Long Phi

Từ ngày 11/5/1972 Trung Đoàn 15 của Sư Đoàn 9 Bộ Binh do Trung Tá Hồ Ngọc Cẩn làm Trung Đoàn Trưởng đã được chuyển từ Quân Khu IV đến Bình Long tăng phái cho Cánh quân SĐ21BB thay thế lực lượng LĐ3ND xuất phái để tham gia chiến dịch giải tỏa Quảng Trị.

Với quân số 3 Trung Đoàn Chiến Đấu 31, 32 ,33 của Sư Đoàn 21 BB và Trung Đoàn 15/Sư Đoàn 9 BB tăng cường, 5 tiểu đoàn Pháo Binh gồm 4 tiểu đoàn thuộc Sư Đoàn 21 và 1 tiểu đoàn Pháo Binh Sư Đoàn 9 tổng cộng khoảng 90 khẩu đại bác, Thiết Đoàn 9 Thiết Quân Vận M113 đã gây cho quân CS hao hụt nhân mạng và mất tinh thần vì ngày đêm phải ăn bom đạn pháo.

Trung Đoàn 15 ngay khi vừa đến nơi đã được đưa ngay vào mặt trận Tân Khai để đánh bọc hậu vào Công Trường 7 Việt Cộng và cùng Trung Đoàn 33/Sư Đoàn 21 Bộ Binh dùng thế gọng kìm để tiến vào An Lộc.

Buổi chiều ngày 14/5, Trung Đoàn 15 nhận lịnh thành lập Chiến Đoàn để giải tỏa An Lộc bằng đường bộ. Chiến Đoàn 15 gồm các đơn vị Tiểu Đoàn 1+ 2 + 3/15, Đại Đội 15 Trinh Sát, Thiết Đoàn 9 Kỵ Binh và Pháo Đội C93.

Ngày 15/5, Thiết Đoàn 9 Kỵ Binh tùng thiết bởi Tiểu Đoàn 1/15 kéo theo Pháo Đội C93 xuất phát từ Chơn Thành dọc theo QL13 đến Ngọc Lầu, rồi bọc qua mạn sườn phía Đông Quốc Lộ 13 đến Tân Khai.

Ngày 16/5, Tiểu Đoàn 2/15 cùng Bộ Chỉ Huy Chiến Đoàn được trực thăng vận đáp xuống Tân Khai để thiết lập Căn Cứ Hỏa Lực Long Phi.

Ngày nầy các đơn vị thuộc LÐ3ND được di chuyển bằng đường bộ rút về hậu cứ, bổ sung quân số và tái trang bi để tham dự chiến dịch “Lôi Phong” tái chiếm Quảng Trị.

Ngày 17/5 Đại Đội 15 Trinh Sát được trực thăng vận đáp xuống Tây Bắc Tân Khai để lục soát đồng thời Tiểu Đoàn 3/15 cũng được trực thăng vận đáp xuống Bàu Đông Lê một cây số phía Tây Nam Tân Khai. Trong lúc đó một Tiểu Đoàn thuộc Trung Đoàn 33 BB được thả xuống Tân Khai để cùng bảo vệ CCHL Long Phi với TĐ1/15. Hai tiểu đoàn luân phiên hoạt động mở rộng vòng đai an ninh cho Long Phi, một căn cứ quan trong về yểm trợ hỏa lực cho các cánh quân và luôn cả tiếp liệu.

Ngày 18/5 các Pháo Đội 105 ly, một Khẩu đội 155 ly cùng BCH Chiến Đoàn 15, Thiết Đoàn 9 và đơn vị tùng thiết tới được CCHL Long Phi an toàn. Ngay sau đó toàn bộ Chiến Đoàn 15 mở ngay cuộc hành quân dọc theo mạn phía Tây của QL13 tiến về phía Bắc. Song song với cuộc hành quân của Chiến Đoàn 15, Trung Đoàn 33/SĐ21/BB (-) do Trung Tá Nguyễn Viết Cần làm trung đoàn trưởng cũng xuất phát từ Căn Cứ Cà Mau tại Ngọc Lầu tiến dọc theo mạn phía Đông QL13 về phía Bắc. Ngày nầy Cộng quân bắc đầu pháo vào CCHL Long Phi.

c-. B52 trải thảm tiêu diệt BCH chiến dịch của VC.

Ngày 19/5/1972 là ngày mà Cộng Sản Bắc Việt thường năm vẫn gây đỗ máu khắp nơi tại miền Nam để mừng sinh nhật lảo Hồ. Theo tin tức của một tù binh cao cấp Cộng Sản Bắc Việt bị bắt tại An Lộc thì Bộ Tham Mưu Cộng Sản Bắc Việt sẽ cử hành lễ này trước đó 3 ngày, để rồi cố gắng đánh một trận nữa vào An Lộc, may ra có thể khích động tinh thần cán binh lần chót quyết chiếm thị trấn này vào ngày 19 tháng 5/1972, gọi là để mừng sinh nhật "Già Hồ" dù ông ta đã chết toi từ năm 1969.

Nhưng kế hoạch này đã bị bại lộ, một toán Biệt Kích VNCH được tung vào vùng tình nghi, 16 km về phía Tây Nam tỉnh Bình Long. Nhận đúng tọa độ, toán Biệt Kích gọi về Bộ Chỉ Huy Hành Quân. Và chỉ mấy tiếng đồng hồ sau, sáu phi vụ B-52 liên tiếp dội bom xuống vùng này. Nguồn tin này cho hay, 80 phần trăm nhân mạng chung quanh bộ tham mưu này của Cộng Sản Bắc Việt đã bị chôn vùi trong hố bom. Nhờ cuộc không tập này, quân Cộng Sản Bắc Việt đã không thể mở nổi trận đánh vào ngày 19/5/1972 như đã dự định.

d- Trận Đức Vinh:

Trung Tá Hồ ngọc Cẩn trung đoàn trưởng Trung Đoàn 15 điều động 2 Tiểu Đoàn 2/15 và 3/15 cùng với Trung đoàn 33 của Trung Tá Nguyễn Viết Cần đã quần thảo ngày đêm để lục soát bảo vệ mặt phía Nam bên ngoài thị xã An Lộc hai bên Quốc Lộ 13. Trên tục tiến quân, với sự yểm trợ của Thiết Giáp, Trung Đoàn 15 đã chia thành hai cánh quân luân chiến để phá vở phòng tuyến địch quân bố trí dọc theo mạn phía Tây QL13 tiến về An Lộc. Ngày 19/5/1972 lực lượng hành quân đã chạm mạnh với Trung Đoàn 141/CT7 tại Đức Vinh.

Đến ngày 23 tháng 5, từ rạng sớm cho đến xế chiều, quân Bắc Việt lại mở liên tiếp 4 đợt tấn công bằng chiến xa vào Trung Đoàn 15 và Trung Đoàn 33 tại khu vực Nam và Tây Nam An Lộc, cách thị trấn này từ 1 đến 5 km, nhưng đều bị đẩy lui. Sau khi trận đánh này kết thúc, có thêm 13 chiến xa Cộng Sản Bắc Việt bị hạ, gồm 5 chiếc T-54 và 8 chiếc PT-76 (Trung Tá Nguyễn Viết Cần trung đoàn trưởng Trung Đoàn 33 bị tử thương vì pháo địch tại Đông Phất vào cuối tháng 6/72)

Hai trung đoàn 33 Sư Đoàn 21 và Trung Đoàn 15 Sư Đoàn 9 BB với sự hổ trợ của Thiết đoàn 9 Kỵ Binh đã cầm chân lực lượng công trường 7 và một phần của công trường 5 cộng sản bố trí giáp phía nam An Lộc cho Tiểu Đoàn 6 Nhảy Dù mới được bổ sung quân số mở cuộc tấn công phục thù trận Đồi Gió trước đó, dứt điểm chốt suối Xa Cát của Cộng Sản để cùng các chiến sĩ Trung Đoàn 15 và 33 bắt tay với quân TĐ8ND trong thành phố An Lộc đánh xuống.

Trong khi đó 2 Đại Đội/Tiểu Ðoàn 6 Nhảy Dù sau khi bị thiệt hại nặng ở Đồi Gió, được tái trang bị, bổ sung quân số và hoàn tất huấn luyện tại Chơn Thành, Một tháng ở Lai Khê, Tiểu Đoàn xây dựng lại từng người lính, từng Tiểu Đội Trưởng, Trung Đội Trưởng, một tháng giữ đường, giữ căn cứ, ở đâu đâu cũng huấn luyện, đâu đâu cũng tập "điều động dưới hỏa lực." Ngày 3 tháng 6, Trung Tá Nguyễn Văn Đỉnh nhận lịnh giải tỏa An Lộc. Ngày 4/6/1972, TĐ6ND được không vận xuống phía Bắc Căn Cứ Hỏa Lực Long Phi khoảng 2km và tăng phái cho Chiến Ðoàn 15 Sư Ðoàn 9 BB, giải tỏa QL13 từ Tân Khai hướng lên phía Bắc qua Xa Cám, Xa Trạch rồi Xa Cat. Trên đường tiến quân, TĐ6ND còn điều động mang theo 300 quân nhân bổ sung cho Trung Đoàn 15.

Ba ngày, 6 cây số đường từ Xa Trạch đến Xa Cam. Sáu cây số "chốt chận" kẹp chặt An Lộc hơn hai tháng, Tiểu Đoàn 6 Nhảy Dù đã tấn công ào ạt trong 3 ngày, vừa đi vừa bắn, không cho địch quân ngóc đầu lên được. Thanh toán hầm bằng lựu đạn, tiểu đoàn trưởng, đại đội trưởng, khinh binh đều dàn thành một hàng ngang quét một phát qua 6 cây số đường rừng, bắn tung 300 công sự phòng thủ của hai tiểu đoàn thuộc Trung Đoàn 275/CT7 CSBV. Chín mươi phần trăm lính Bắc chết tại hầm không có dịp nhìn được mặt "lính Nhảy Dù" trước khi đi hết đoạn đường "Sinh Bắc tử Nam."

Cuộc tiến quân giành nhau từng năm mười thước đất, tấn lên dạt xuống. Ngày ta tiến công. Đêm xe tăng địch tràn vào. Địch chiếm, ta công phá tiến vào vòng đai An Lộc. Lúc này đây phi cơ oanh kích không cần hướng dẫn. Máy ra-đa được đặt theo chu vi phòng tuyến. Loại bom tinh khôn nhận biết từ những tia laser phát sóng chỉ điểm vị trí phòng thủ, đơn vị bạn được báo bom sẽ trút xuống tiếp cận ba mươi thước. Lần đầu tiên bom được ném gần hoàn toàn khác với quy định an toàn về khoảng cách.

Ngày 7/6/1972, trên QL13, đêm đó một chuổi dài tiếng nổ từ máy bay B52 thả xuống. Ánh sáng lòe lên trước mắt như những khối chớp bật lên không ngừng, đất trời rung động, hầm hố rung chuyển.Từng đợt bom nổ sát phòng tuyến, trải ra từng lớp một. Sau đó, đại bác trực xạ từ máy bay AC-130 xả xuống săn đuổi xe tăng địch.

Sau đợt oanh kích tiếp cận vừa dứt, lệnh xung phong đồng loạt tràn lên. Địch bị ép hai đầu, Tiểu Ðoàn 8 Nhảy Dù tại phía Nam An Lộc từ bên trong đánh ra, Đại Đội 62 của Vinh "Con," từ bên ngoài đã đánh một trận chót thật dữ dội và đã triệt hạ hết 73 cán binh của hai đại đội C7 và C8 của Việt Cộng, chỉ còn một tù binh sống sót tên là Nguyễn Văn Tiền.

Đúng 17 giờ 15 ngày 8 tháng 6, Đại Úy Ngô Xuân Vinh, đại đội trưởng ĐĐ62, đứng lên mặt đường nhựa, ngã ba vào xã Thanh Bình (đồn điền Xa Cam) bắt tay với Đại Úy Trương Ngọc Ni đại đội trưởng 81 Nhảy Dù, đơn vị cực Nam của An Lộc. Viên cố vấn Mỹ nước mắt đầy trên má vì hãnh diện, run tay khi chụp tấm hình lịch sử của trận chiến An Lộc.

Gương mặt những người lính rạng rỡ, sau bao ngày chịu đựng, họ đã hoàn thành nhiệm vụ nối liền trong ngoài thành phố An lộc. QL13 được giải tỏa, và quân đội Việt Nam Cộng Hòa tại mặt trận An Lộc dần dần chuyển từ thế thủ ra thế công, từ thế hạ phong sang thượng phong, để rồi giải tỏa được vòng vây lửa của bốn sư đoàn Cộng Sản Bắc Việt.

- Tôi chỉ xin thông báo một điều với quý vị: “Tiểu Đoàn 6 Nhảy Dù đã bắt tay với An Lộc”. Chuẩn Tướng Hồ Trung Hậu, tư lệnh Sư Đoàn 21 BB, kiêm tư lệnh lực lượng giải tỏa An Lộc, đã nói câu trên để mở đầu và kết thúc buổi họp tại Lai Khê lúc 18 giờ cùng ngày.

Sau 54 ngày giao tranh, Cộng quân đã thiệt hại ít nhất là 30,000 bộ đội trong tổng số 4 sư đoàn. Mưu đồ của Cộng Sản Bắc Việt mong tiến đánh thủ đô Sài Gòn đã hoàn toàn bị chặn đứng tại An Lộc.

Ngày 9/6/1972, lần đầu tiên kể từ hai tháng qua, một đoàn trực thăng 23 chiếc hạ cánh an toàn xuống An Lộc, vừa tiếp tế, vừa đổ quân, để rồi bốc thương binh ra. Quân trú phòng phấn khởi, tiến lên chiếm lại những vị trí của Cộng quân cố thủ tại phía Bắc An Lộc. Những tổ kháng cự bên trong thị trấn cũng lần lượt bị tiêu diệt. Cuộc di tản thương binh và thường dân vẫn được tiếp diễn đều đặn.

Ngày 12/6/1972 lực lượng 81 Biệt Cách Nhảy Dù với sự yểm trợ của Liên Ðoàn 3BÐQ, tung quân tấn công vào khu phố Việt Cộng chiếm đóng. Chúng chém vè vào các khu bìa rừng ở hướng Tây và Bắc. Liên Đoàn 81 Biệt Cách Nhẩy Dù đã anh dũng cắm quốc kỳ thân yêu VNCH trên ngọn đồi Đồng Long. Ngọn đồi này cao 128 mét, và là nơi Cộng Sản Bắc Việt đặt pháo binh bắn vào An Lộc từ mấy tháng qua.

Tướng Lê Văn Hưng tuyên bố với phái viên Vô Tuyến Việt Nam, "Thành phố An Lộc được hoàn toàn giải tỏa", và Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu tuyên bố tất cả những quân nhân tử thủ ở An Lộc, mỗi người đều được thăng một cấp đã làm cho những người lính đang chiến đấu ở An Lộc ngạc nhiên và phấn khởi.

Tài liệu tham khảo:

- Trận Bình Long, Chiến Sử do P5 Bộ TTM/QLVNCH ấn hành năm 1973.
- An Lộc Chiến Sử Với Lữ Ðoàn 1 Nhảy Dù VNCH năm 1972 của Phan Nhật Nam đã đăng trên báo "Diều Hâu" tại Sài Gòn năm 1972
- Lữ Đoàn I Nhảy Dù Tại Bình Long Năm 1972 của Vương Hồng Anh.
- Chiến Tranh Việt Nam Toàn Tập của Nguyễn Đức Phương, Làng Văn xuất bản tại Canada 2001.
- Battle of An Loc trên trang web: vnafmamn.com/Valiant_Anloc.html
- The Battle of An Loc by Lieutenant Colonel James H. Willbanks trên wikipedia.org/wiki/BattleofAnLoc
- Trận Chiến An Lộc 1972 của An Lộc Anh Dũng trên trang nhà: vietnam.ictglobal.net/webhtml-01/TranChienAnLoc-001.php
- Hai Tháng Tử Thủ An Lộc của Đổ Đức Thịnh trên trang nhà: vietnam.ictglobal.net/webhtml-01/AnLoc-DDT-001.php
- Chiến Thắng An Lộc 1972 do Nhóm Quân Nhân QLVNCH tại Texas thực hiện, Nguyễn Ngọc Ánh chủ biên xuất bản năm 2007
- Tiểu Đoàn 5 Nhảy Dù 1972 trấn thủ Bình Long, thượng kỳ Quảng Trị của Việt-Long, GĐMĐ/D.C. ngày 17 tháng 11, 2009.
- Phỏng vấn trực tiếp các chiến hữu trong SĐND.


‘Xa lân lân, mã tiêu tiêu
Hành nhân cung tiển hề tại yêu…’
(Chinh Phụ Ngâm - Đặng Trần Côn)

“Vì nghĩa cả chung lòng báo quốc
Vẫn kiên cường thách đố mọi gian lao”
(Một Ngày Mũ Đỏ - Một Đời Mũ Đỏ - thơ HHC)

( Tân Sơn Hòa chuyển )