Kinh Đời
Muốn Dân chủ thì phải không than khóc
Dân chủ, hình thức xã hội đẹp nhất, cũng chính là nơi thử thách đấy bạn ạ. Dân chủ thử thách tính văn minh và sự trưởng thành của xã hội. Nếu ưa chuộng dân chủ,
Dân chủ, hình thức xã hội đẹp nhất, cũng chính là nơi thử thách đấy bạn ạ. Dân chủ thử thách tính văn minh và sự trưởng thành của xã hội. Nếu ưa chuộng dân chủ, hãy chuẩn bị để đối mặt với thách thức. Tức là phải tham gia. Nếu chúng ta lên án độc tài, nhất định chúng ta không để một xã hội dân chủ có điều kiện trở thành độc tài. Than khóc, bỏ nước ra đi, đóng blog, vân vân và vân vân, là mầm mống cho độc tài ra đời.
Dân chủ, hình thức xã hội đẹp nhất, cũng chính là nơi thử thách đấy bạn ạ. Dân chủ thử thách tính văn minh và sự trưởng thành của xã hội. Nếu ưa chuộng dân chủ, hãy chuẩn bị để đối mặt với thách thức. Tức là phải tham gia. Nếu chúng ta lên án độc tài, nhất định chúng ta không để một xã hội dân chủ có điều kiện trở thành độc tài. Than khóc, bỏ nước ra đi, đóng blog, vân vân và vân vân, là mầm mống cho độc tài ra đời.
Nếu có loại tranh luận nào dẫn đến cãi lộn, mắng nhau, đấm nhau, thì đó
là cãi lộn chính trị. Ông Trump và bà Clinton thì chửi nhau, nhục mạ
nhau trên sân khấu. Còn fans của họ thì cãi nhau ngoài đường, trên mạng,
có lúc đánh nhau đến sưng mỏ.
Ai cũng có fans. Và ai cũng có fans cuồng.
Nhưng tui muốn nói với các bạn: Hãy là fan, đừng là cuồng, vì “cuồng” sẽ dẫn đến cực đoan. Vì “cuồng” đã là một dạng cực đoan.
Fans cuồng rất dễ nhận ra: Trump mà thắng thì tui bỏ nước Mỹ tui đi.
Trump mà thắng thì tui không biết giải thích cho con tui như thế nào.
Trump mà thắng thì tui đóng blog. Vân vân và vân vân.
(Tui sẽ đợi xem có bao nhiêu người Mỹ bỏ nước ra đi. Tui sẽ đợi xem bao
nhiêu người đóng Facebook, đóng blog. Tui cũng muốn nghe các anh/chị đã
giải thích thế nào cho con cái mình trong cái ngày sau ngày bầu cử).
Nước Mỹ này của mọi người Mỹ. Của bạn, của tôi, của người tôi thương,
của người tôi ghét, của bà Clinton, của ông Trump nữa (và của Ivanka
cùng Chelsea nữa chứ). Nhưng đừng bao giờ làm như thể ông Trump đẻ ra
nước Mỹ này, để nay ông làm tổng thống thì tui bỏ xứ tui đi.
Nếu chỉ vì ông Trump làm tổng thống mà phải bỏ xứ ra đi thì bạn yêu cảm
xúc của bạn, yêu quan điểm của bạn, chứ bạn yêu gì đất nước này. Và tình
yêu nước đó của bạn nó rất nhỏ, nhỏ đến độ nó … nhỏ hơn cả ông Trump.
Cứ tưởng tượng, tất cả những ai yêu Clinton (hoặc/và ghét Trump) đều bỏ
nước ra đi, thì ông Trump thành cái gì? Câu trả lời có sẵn: thành Putin,
thành Kim Jong-un, thành Tập Cận Bình… Nếu bạn yêu nước Mỹ, yêu dân
chủ, yêu chân thành đến độ sẵn sàng bỏ nước ra đi chỉ để phản đối Trump,
thì hợp lẽ nhất là bạn nên ở lại. Ở lại để kiểm soát Trump, ở lại để 4
năm nữa bỏ phiếu cho đối thủ của Trump, ở lại để góp thêm một phiếu cho
nền dân chủ xứ này. Dân chủ là lao mình vào chứ không phải bỏ chạy.
Hôm nay là ngày đầu tiên sau bầu cử, bạn đã giải thích gì với con cái
mình? Chắc hẳn đa số các bạn sẽ ôm con vào lòng, đôi khi nước lưng
tròng, nói như xin lỗi. “Xin lỗi con, ba/mẹ đã có lỗi vì thằng Trump
thành tổng thống.” Còn mấy đứa nhỏ thì chắc hẳn mặt mũi phụng phịu, nấc
lên từng hồi. “Tại sao cái thằng tục tĩu đó lại là tổng thống của con.”
Bảo đảm với các bạn, không cần giải thích gì đâu, chỉ vài ngày là quên
hết. Rồi lũ nhỏ cũng phải đi học, phải làm homework, phải đi chơi với
bạn bè, hẹn hò với người yêu. Chúng không có nhiều thời gian cho “thằng
Trump” đâu. Vậy bạn đã nói gì với chúng ngày hôm nay? Nếu là tôi (nếu
thôi, tôi chưa có con), tôi sẽ dạy chúng hành xử để không bị người khác
gọi là “thằng,” để người khác khi nhìn vào sẽ thấy cả những giá trị tích
cực của mình (cùng cả những tiêu cực khác). Tôi cũng sẽ dạy chúng tinh
thần của cuộc chơi dân chủ. Tôi sẽ nói với chúng, đừng bao giờ nghĩ “một
lá phiếu của tôi sẽ không thay đổi được gì.”
Rõ ràng, “thằng Trump” rất tục tĩu. Nhưng nếu trong con người “ông
Trump” chỉ có tính chất “thằng Trump” thôi, tại sao hắn lại được hơn 50
triệu người Mỹ bỏ phiếu? Nếu bà Clinton ngoan, hiền đến thế, sao cũng
chỉ có 50 triệu người Mỹ bỏ phiếu? Tôi sẽ dạy con tôi nhìn vào Trump
thật kỹ, và nhìn cả một xã hội đang đánh giá Trump. Xã hội nào thì lãnh
đạo đó. Nếu Trump tệ đến thế, thì xã hội – trong đó có tôi và các bạn –
tệ hại không kém. Bạn có tin điều ấy không?
Tôi sẽ dạy con tôi một điều nữa: Hãy đi bỏ phiếu; đừng bao giờ nghĩ rằng
“Ôi, một lá phiếu của tôi chẳng thay đổi được gì. Cả xóm đi bỏ phiếu là
đủ rồi.” Tôi nói thật, Trump thắng là vì những người ghét Trump đã để
Trump thắng. Trump thắng là vì những người yêu Trump đã thật sự tin vào
hệ thống bầu cử, và làm mọi điều để thắng. Họ đi bỏ phiếu! Phía bên kia
thì không! Tôi sẽ nói với con tôi: “Đây là ví dụ rõ nhất của dân chủ con
ạ. Đừng nản. Rồi con sẽ trưởng thành, sẽ đi bỏ phiếu, sẽ tham gia thay
đổi vận mệnh đất nước này.” Lá phiếu là tiếng nói của chúng ta. Không đi
bỏ phiếu chính là phản dân chủ (mà đôi khi chỉ vì lười biếng).
Tôi cũng sẽ hỏi các bạn tôi đang than khóc, các bạn đã làm gì trong mấy
tháng qua? Các bạn có xuống đường, đi từng nhà, gõ cửa, vận động cho đối
thủ của Trump không? Các bạn có thức đêm, thức hôm, tham gia các cuộc
vận động cho đối thủ của Trump không? (Hỏi nhỏ một câu: Thế các bạn có
đóng góp vào quỹ tranh cử của đối thủ của Trump không?) Nếu các câu trả
lời là “không, không, không,” tôi muốn nói với các bạn: Chúng ta chỉ
giỏi “chém gió” và ngồi chờ người khác hành động.
Vậy thì, Trump thắng cử nghĩa là gì? Nghĩa là 4 năm sắp tới Trump sẽ
ngồi ở Tòa Bạch Ốc, sẽ là tổng thống nước Mỹ, sẽ ảnh hưởng nhiều lên xã
hội, nhưng không phải muốn làm cái gì cũng được. Tại sao? Tại vì đây là
nước Mỹ. “Check and balance” là triết lý kiểm soát quyền lực của chính
trị Mỹ (cái này thì con trai ông Trump nói một câu nghe được: Không phải
ông già tôi muốn làm gì cũng được đâu. Hệ thống công quyền và chính trị
Mỹ có rất nhiều tầng nấc).
Trump thắng cử không phải là ngày tận thế. Tin tôi đi, các bạn sẽ quên
rất nhanh. Quên, không phải vì các bạn vô tâm, mà vì các bạn còn khối
điều lo toan khác. Nói thì nghe có vẻ đơn giản, nhưng anh bạn tôi, một
dược sĩ, nói thế này: Cứ làm tròn chuyện của mình, còn ai làm tổng thống
mặc kệ, tôi vẫn phải đi làm 40 giờ một tuần. Thế thôi!
Cuối cùng, tôi muốn nói điều này với các bạn: Dân chủ, hình thức xã hội
đẹp nhất, cũng chính là nơi thử thách đấy bạn ạ. Dân chủ thử thách tính
văn minh và sự trưởng thành của xã hội. Nếu ưa chuộng dân chủ, hãy chuẩn
bị để đối mặt với thách thức. Tức là phải tham gia. Nếu chúng ta lên án
độc tài, nhất định chúng ta không để một xã hội dân chủ có điều kiện
trở thành độc tài. Than khóc, bỏ nước ra đi, đóng blog, vân vân và vân
vân, là mầm mống cho độc tài ra đời.
Câu chuyện cuối: Được biết ở nơi tôi sống, có một người bỏ ra $1000 cá cược Trump thắng; bỏ túi $9000!
Lời cuối: Xin đừng hỏi tôi đã bỏ phiếu cho ai.
Thien Giao Pham
(Cà Fê Ku Búa)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- "Có miệng như không" - by / Trần Văn Giang (ghi lại).
- 100 năm sau vẫn bồi hồi "Tôi đi học" - by Minh Tự / Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Tiếng Anh chưa rành" - by Dzung Nguyen / Trần Văn Giang (ghi lại
- "Tiếng Anh chưa rành" - by Dzung Nguyen / Trần Văn Giang (ghi lại
- "Nỗi Khổ Của Người Hà Nội" - by Nguyễn Thị Thương / Trần Văn Giang (ghi lại)
Muốn Dân chủ thì phải không than khóc
Dân chủ, hình thức xã hội đẹp nhất, cũng chính là nơi thử thách đấy bạn ạ. Dân chủ thử thách tính văn minh và sự trưởng thành của xã hội. Nếu ưa chuộng dân chủ,
Dân chủ, hình thức xã hội đẹp nhất, cũng chính là nơi thử thách đấy bạn ạ. Dân chủ thử thách tính văn minh và sự trưởng thành của xã hội. Nếu ưa chuộng dân chủ, hãy chuẩn bị để đối mặt với thách thức. Tức là phải tham gia. Nếu chúng ta lên án độc tài, nhất định chúng ta không để một xã hội dân chủ có điều kiện trở thành độc tài. Than khóc, bỏ nước ra đi, đóng blog, vân vân và vân vân, là mầm mống cho độc tài ra đời.
Nếu có loại tranh luận nào dẫn đến cãi lộn, mắng nhau, đấm nhau, thì đó
là cãi lộn chính trị. Ông Trump và bà Clinton thì chửi nhau, nhục mạ
nhau trên sân khấu. Còn fans của họ thì cãi nhau ngoài đường, trên mạng,
có lúc đánh nhau đến sưng mỏ.
Ai cũng có fans. Và ai cũng có fans cuồng.
Nhưng tui muốn nói với các bạn: Hãy là fan, đừng là cuồng, vì “cuồng” sẽ dẫn đến cực đoan. Vì “cuồng” đã là một dạng cực đoan.
Fans cuồng rất dễ nhận ra: Trump mà thắng thì tui bỏ nước Mỹ tui đi.
Trump mà thắng thì tui không biết giải thích cho con tui như thế nào.
Trump mà thắng thì tui đóng blog. Vân vân và vân vân.
(Tui sẽ đợi xem có bao nhiêu người Mỹ bỏ nước ra đi. Tui sẽ đợi xem bao
nhiêu người đóng Facebook, đóng blog. Tui cũng muốn nghe các anh/chị đã
giải thích thế nào cho con cái mình trong cái ngày sau ngày bầu cử).
Nước Mỹ này của mọi người Mỹ. Của bạn, của tôi, của người tôi thương,
của người tôi ghét, của bà Clinton, của ông Trump nữa (và của Ivanka
cùng Chelsea nữa chứ). Nhưng đừng bao giờ làm như thể ông Trump đẻ ra
nước Mỹ này, để nay ông làm tổng thống thì tui bỏ xứ tui đi.
Nếu chỉ vì ông Trump làm tổng thống mà phải bỏ xứ ra đi thì bạn yêu cảm
xúc của bạn, yêu quan điểm của bạn, chứ bạn yêu gì đất nước này. Và tình
yêu nước đó của bạn nó rất nhỏ, nhỏ đến độ nó … nhỏ hơn cả ông Trump.
Cứ tưởng tượng, tất cả những ai yêu Clinton (hoặc/và ghét Trump) đều bỏ
nước ra đi, thì ông Trump thành cái gì? Câu trả lời có sẵn: thành Putin,
thành Kim Jong-un, thành Tập Cận Bình… Nếu bạn yêu nước Mỹ, yêu dân
chủ, yêu chân thành đến độ sẵn sàng bỏ nước ra đi chỉ để phản đối Trump,
thì hợp lẽ nhất là bạn nên ở lại. Ở lại để kiểm soát Trump, ở lại để 4
năm nữa bỏ phiếu cho đối thủ của Trump, ở lại để góp thêm một phiếu cho
nền dân chủ xứ này. Dân chủ là lao mình vào chứ không phải bỏ chạy.
Hôm nay là ngày đầu tiên sau bầu cử, bạn đã giải thích gì với con cái
mình? Chắc hẳn đa số các bạn sẽ ôm con vào lòng, đôi khi nước lưng
tròng, nói như xin lỗi. “Xin lỗi con, ba/mẹ đã có lỗi vì thằng Trump
thành tổng thống.” Còn mấy đứa nhỏ thì chắc hẳn mặt mũi phụng phịu, nấc
lên từng hồi. “Tại sao cái thằng tục tĩu đó lại là tổng thống của con.”
Bảo đảm với các bạn, không cần giải thích gì đâu, chỉ vài ngày là quên
hết. Rồi lũ nhỏ cũng phải đi học, phải làm homework, phải đi chơi với
bạn bè, hẹn hò với người yêu. Chúng không có nhiều thời gian cho “thằng
Trump” đâu. Vậy bạn đã nói gì với chúng ngày hôm nay? Nếu là tôi (nếu
thôi, tôi chưa có con), tôi sẽ dạy chúng hành xử để không bị người khác
gọi là “thằng,” để người khác khi nhìn vào sẽ thấy cả những giá trị tích
cực của mình (cùng cả những tiêu cực khác). Tôi cũng sẽ dạy chúng tinh
thần của cuộc chơi dân chủ. Tôi sẽ nói với chúng, đừng bao giờ nghĩ “một
lá phiếu của tôi sẽ không thay đổi được gì.”
Rõ ràng, “thằng Trump” rất tục tĩu. Nhưng nếu trong con người “ông
Trump” chỉ có tính chất “thằng Trump” thôi, tại sao hắn lại được hơn 50
triệu người Mỹ bỏ phiếu? Nếu bà Clinton ngoan, hiền đến thế, sao cũng
chỉ có 50 triệu người Mỹ bỏ phiếu? Tôi sẽ dạy con tôi nhìn vào Trump
thật kỹ, và nhìn cả một xã hội đang đánh giá Trump. Xã hội nào thì lãnh
đạo đó. Nếu Trump tệ đến thế, thì xã hội – trong đó có tôi và các bạn –
tệ hại không kém. Bạn có tin điều ấy không?
Tôi sẽ dạy con tôi một điều nữa: Hãy đi bỏ phiếu; đừng bao giờ nghĩ rằng
“Ôi, một lá phiếu của tôi chẳng thay đổi được gì. Cả xóm đi bỏ phiếu là
đủ rồi.” Tôi nói thật, Trump thắng là vì những người ghét Trump đã để
Trump thắng. Trump thắng là vì những người yêu Trump đã thật sự tin vào
hệ thống bầu cử, và làm mọi điều để thắng. Họ đi bỏ phiếu! Phía bên kia
thì không! Tôi sẽ nói với con tôi: “Đây là ví dụ rõ nhất của dân chủ con
ạ. Đừng nản. Rồi con sẽ trưởng thành, sẽ đi bỏ phiếu, sẽ tham gia thay
đổi vận mệnh đất nước này.” Lá phiếu là tiếng nói của chúng ta. Không đi
bỏ phiếu chính là phản dân chủ (mà đôi khi chỉ vì lười biếng).
Tôi cũng sẽ hỏi các bạn tôi đang than khóc, các bạn đã làm gì trong mấy
tháng qua? Các bạn có xuống đường, đi từng nhà, gõ cửa, vận động cho đối
thủ của Trump không? Các bạn có thức đêm, thức hôm, tham gia các cuộc
vận động cho đối thủ của Trump không? (Hỏi nhỏ một câu: Thế các bạn có
đóng góp vào quỹ tranh cử của đối thủ của Trump không?) Nếu các câu trả
lời là “không, không, không,” tôi muốn nói với các bạn: Chúng ta chỉ
giỏi “chém gió” và ngồi chờ người khác hành động.
Vậy thì, Trump thắng cử nghĩa là gì? Nghĩa là 4 năm sắp tới Trump sẽ
ngồi ở Tòa Bạch Ốc, sẽ là tổng thống nước Mỹ, sẽ ảnh hưởng nhiều lên xã
hội, nhưng không phải muốn làm cái gì cũng được. Tại sao? Tại vì đây là
nước Mỹ. “Check and balance” là triết lý kiểm soát quyền lực của chính
trị Mỹ (cái này thì con trai ông Trump nói một câu nghe được: Không phải
ông già tôi muốn làm gì cũng được đâu. Hệ thống công quyền và chính trị
Mỹ có rất nhiều tầng nấc).
Trump thắng cử không phải là ngày tận thế. Tin tôi đi, các bạn sẽ quên
rất nhanh. Quên, không phải vì các bạn vô tâm, mà vì các bạn còn khối
điều lo toan khác. Nói thì nghe có vẻ đơn giản, nhưng anh bạn tôi, một
dược sĩ, nói thế này: Cứ làm tròn chuyện của mình, còn ai làm tổng thống
mặc kệ, tôi vẫn phải đi làm 40 giờ một tuần. Thế thôi!
Cuối cùng, tôi muốn nói điều này với các bạn: Dân chủ, hình thức xã hội
đẹp nhất, cũng chính là nơi thử thách đấy bạn ạ. Dân chủ thử thách tính
văn minh và sự trưởng thành của xã hội. Nếu ưa chuộng dân chủ, hãy chuẩn
bị để đối mặt với thách thức. Tức là phải tham gia. Nếu chúng ta lên án
độc tài, nhất định chúng ta không để một xã hội dân chủ có điều kiện
trở thành độc tài. Than khóc, bỏ nước ra đi, đóng blog, vân vân và vân
vân, là mầm mống cho độc tài ra đời.
Câu chuyện cuối: Được biết ở nơi tôi sống, có một người bỏ ra $1000 cá cược Trump thắng; bỏ túi $9000!
Lời cuối: Xin đừng hỏi tôi đã bỏ phiếu cho ai.
Thien Giao Pham
(Cà Fê Ku Búa)
