Nguồn: Nazis launch Kristallnacht, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1938, trong một sự kiện báo hiệu trước Thảm sát Holocaust, quân Đức Quốc xã đã khởi động một chiến dịch khủng bố các cơ sở kinh doanh của người Do Thái tại Đức và Áo. Đợt tấn công, kéo dài tới ngày 10/11, sau này được biết đến với tên gọi Kristallnacht (Đêm của những cửa kính vỡ).

Hàng loạt cửa sổ của những cửa hàng của người Do Thái đã bị đập vỡ, khoảng 100 người Do Thái bị thiệt mạng, 7.500 cơ sở kinh doanh của người Do Thái bị hư hại và hàng trăm hội đường, nhà cửa, trường học, nghĩa trang bị phá hoại. Ước tính có khoảng 30.000 người Do Thái đã bị bắt giữ, nhiều người trong số này sau đó được gửi đến các trại tập trung trong vài tháng và chỉ được thả ra khi họ hứa sẽ rời khỏi nước Đức. Kristallnacht là dấu hiệu của sự leo thang các chiến dịch do Adolf Hitler khởi xướng vào năm 1933, khi ông ta lên làm Thủ tướng và tuyên bố sẽ “thanh tẩy” dân Do Thái khỏi nước Đức.

Đức Quốc xã dùng vụ một cậu bé Ba Lan gốc Do Thái 17 tuổi giết chết một nhà ngoại giao cấp thấp của Đức tại Paris để làm một cái cớ tiến hành Kristallnacht. Vào ngày 07/11/1938, Herschel Grynszpan đã bắn Ernst vom Rath ngay bên ngoài Đại sứ quán Đức. Grynszpan muốn trả thù vì cha mẹ mình bất ngờ bị trục xuất từ Đức sang Ba Lan, cùng với hàng chục ngàn người Ba Lan gốc Do Thái khác. Sau cái chết của Ernst vom Rath, Bộ trưởng Tuyên truyền Đức Quốc xã, Joseph Goebbels, đã ra lệnh cho “Sư đoàn Bão táp” (storm troopers – một lực lượng bán vũ trang) tiến hành bạo động nhưng ngụy trang thành “biểu tình tự phát” nhằm phản đối người Do Thái. Cảnh sát và cứu hỏa ở các địa phương không được phép can thiệp. Trong cuộc tấn công này, nhiều gia đình người Do Thái đã tự sát.

Sau khi Kristallnacht diễn ra, Đức Quốc xã còn đổ lỗi cho người Do Thái và phạt họ 1 tỷ mark (tương đương 400 triệu USD vào năm 1938) vì gây ra cái chết của Ernst vom Rath. Để trả món nợ này, chính phủ tịch thu tài sản của người Do Thái và giữ tiền bảo hiểm của họ. Để tạo ra chủng tộc Aryan thượng đẳng, chính phủ Đức Quốc xã tiếp tục ban hành chính sách phân biệt đối xử, mà về cơ bản là loại trừ người Do Thái khỏi xã hội.

Hơn 100.000 người Do Thái ở Đức đã trốn sang nước khác sau Kristallnacht. Cộng đồng quốc tế thì tức giận trước những vụ bạo lực ngày 09 và 10/11. Một số nước đã cắt đứt quan hệ ngoại giao để phản đối, nhưng Đức Quốc xã không phải chịu hậu quả nghiêm trọng. Điều này khiến họ tin rằng mình có thể tiếp tục giết người hàng loạt, và Thảm sát Holocaust đã diễn ra, gây ra cái chết của gần 6 triệu người Do Thái ở châu Âu.