Nguồn: Falkland Islands War ends, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1982, sau khi trải qua sáu tuần chống cự thất bại trước lực lượng người Anh, Argentina đã chính thức đầu hàng, chấm dứt chiến tranh Quần đảo Falkland.

Quần đảo Falkland, nằm ngoài khơi cực nam của Argentina khoảng 300 dặm, từ lâu đã được Anh tuyên bố chủ quyền. Nhà thám hiểm người Anh, John Davis, có thể đã tìm thấy quần đảo này vào năm 1592. Sang năm 1690, Đại úy Hải quân Anh John Strong trở thành người đầu tiên được ghi nhận đặt chân lên đảo. Ông đặt tên hòn đảo theo tên Tử tước Falkland, Đô đốc Hải quân Hoàng gia lúc bấy giờ. Năm 1764, nhà thám hiểm người Pháp Louis-Antoine de Bougainville đã thành lập thuộc địa đầu tiên trên đảo, East Falkland, nhưng lại để mất nó vào tay người Tây Ban Nha. Năm 1765, Anh lập thuộc địa West Falkland nhưng cũng đã rời đi vào năm 1774 vì lý do kinh tế. Tây Ban Nha cũng bỏ thuộc địa của mình vào năm 1811.

Năm 1816, Argentina tuyên bố độc lập khỏi Tây Ban Nha, và năm 1820, họ tuyên bố chủ quyền của mình đối với Falkland. Người Argentina đã xây dựng một pháo đài ở East Falkland, nhưng vào năm 1832, nó đã bị Tàu USS Lexington phá hủy để trả đũa việc bắt giữ tàu tuần tra của Mỹ trong khu vực này. Năm 1833, lực lượng của Anh đã trục xuất các quan chức Argentina cuối cùng trên đảo và tiến hành chiếm đóng quân sự. Năm 1841, một phó tổng đốc người Anh được bổ nhiệm, và sang thập niên 1880, một cộng đồng người Anh gồm khoảng 1.800 người đã sinh sống tự cung tự cấp trên đảo. Năm 1892, quần đảo Falkland lộng gió đã được công nhận là thuộc địa.

Trong vòng 90 năm tiếp theo, cuộc sống ở Falkland gần như không thay đổi, mặc cho các nỗ lực ngoại giao dai dẳng của Argentina nhằm giành lại quyền kiểm soát quần đảo. Năm 1981, trong một cuộc trưng cầu dân ý, 1.800 người dân đảo Falkland – chủ yếu là nông dân chăn cừu – đã bỏ phiếu để tiếp tục ở lại Anh, và khi ấy, dường như Falklands sẽ không bao giờ trở lại dưới quyền Argentina. Trong khi đó, tại Argentina, chính quyền quân sự do Trung tướng Leopoldo Galtieri dẫn đầu đang phải hứng chịu chỉ trích vì cai trị đàn áp và kiểm soát kinh tế. Họ liền lên kế hoạch xâm lược Falkland như là một cách để khơi dậy lòng yêu nước và bảo vệ chế độ của mình.

Tháng 03/1982, lực lượng cứu hộ Argentina đã chiếm đảo South Georgia, và cuộc xâm lược toàn diện Falkland bắt đầu từ ngày 02/04. Tại thị trấn Stanley ở East Falkland, quân đổ bộ Argentina đã nhanh chóng thắng thế trước lực lượng lính thủy quân lục chiến nhỏ bé của Anh, và ngày hôm sau thì họ chiếm luôn các vùng lãnh thổ phụ thuộc South Georgia và South Sandwich. Theo mệnh lệnh từ chỉ huy, lính Argentina đã không gây ra thương vong cho người Anh, dù chính các đơn vị của họ phải chịu thiệt hại. Tuy nhiên, nước Anh đã phẫn nộ và Thủ tướng Margaret Thatcher đã cho tập hợp một đội đặc nhiệm hải quân gồm 30 tàu chiến để chiếm lại Falkland. Nhưng do Anh cách Falkland tận 8.000 dặm nên phải mất vài tuần các tàu chiến Anh mới đến nơi. Ngày 25/04, họ giành lại được đảo South Georgia, và sau vài trận hải chiến căng thẳng xung quanh quần đảo, ngày 21/05, quân Anh đã đổ bộ vào East Falkland. Sau vài tuần chiến đấu, quân đồn trú Argentina ở Stanley đã đầu hàng vào ngày 14/06, chính thức chấm dứt xung đột.

Anh đã mất 5 tàu và 256 sinh mạng trong cuộc chiến giành lại Falkland, còn Argentina bị mất chiếc tàu tuần dương duy nhất của mình cùng 750 người. Bị xấu hổ sau cuộc chiến Falkland, chính quyền quân đội Argentina đã bị lật đổ vào năm 1983 và chính quyền dân cử đã được phục hồi. Ở Anh, độ nổi tiếng của Margaret Thatcher đã tăng vọt sau cuộc xung đột, và Đảng Bảo thủ của bà đã thắng trong đợt bầu cử Quốc Hội năm 1983.

http://nghiencuuquocte.org