Nguồn: Former President Richard Nixon dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1994, cựu Tổng thống Richard M. Nixon đã qua đời sau khi lên cơn đột quỵ bốn ngày trước đó. Trong một bài phát biểu năm 1978 tại Đại học Oxford, Nixon thừa nhận đã mắc sai lầm trong nhiệm kỳ Tổng thống, nhưng ông tiên đoán rằng các thành tựu của mình rồi sẽ được đánh giá cao hơn. Ông nói với các cử tọa trẻ rằng: “Các bạn sẽ lại có mặt ở đây vào năm 2000, hãy xem tôi được đánh giá như thế nào vào lúc đó.”

Nixon được nhớ đến nhiều nhất vì liên quan đến vụ bê bối Watergate với tư cách là Tổng thống, và vì đã cho bức hại những người bị nghi là cộng sản trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh khi ông còn là Thượng nghị sĩ. Tuy nhiên, di sản mà Nixon để lại cũng phức tạp như cá tính của chính ông.

Các thành công chính trị của Nixon không phải là nhờ tính cách hay nét quyến rũ của ông: thực ra, ngay cả những người ủng hộ kiên định của ông cũng mô tả Nixon là kẻ lạnh lùng, xa cách, thô bạo, kiêu ngạo và hoang tưởng. Tổng thống Dwight D. Eisenhower, người mà Nixon từng phục vụ trên cương vị Phó Tổng thống, đã tuyên bố rằng Nixon sẽ không bao giờ đắc cử Tổng thống vì người dân không thích ông. Sau khi chứng minh người tiền nhiệm của mình đã sai lầm, Nixon lại phải rời nhiệm sở trong ô nhục, phải từ chức khi đối mặt với phiên luận tội. Sự hoang tưởng rằng các đối thủ sẽ phá hoại chính trị đã khiến ông cho phép nghe lén nhiều kẻ thù và cả những người ủng hộ. Trớ trêu thay, chính những cuộc trò chuyện mà Nixon thu âm trong văn phòng của mình cuối cùng lại buộc ông phải ra đi.

Bất chấp nỗi thất vọng to lớn và sự nghi ngờ chính phủ mà vụ bê bối Watergate gây ra cho hầu hết người Mỹ, Nixon đã đúng khi cho rằng một số thành tựu nhờ sự lãnh đạo của ông sẽ dần dần được đánh giá cao hơn. Chúng bao gồm những nỗ lực táo bạo để cải thiện quan hệ ngoại giao với Trung Quốc và Nga, cũng như việc thúc đẩy thông qua nhiều đạo luật lâu dài và có ảnh hưởng tại Quốc Hội.

Di sản lập pháp của Nixon bao gồm Đạo luật về Chính sách Môi trường Quốc gia (National Environmental Policy Act, 1969) mà từ đó thành lập nên Cơ quan Bảo vệ Môi trường (Environmental Protection Agency, EPA.) Ngoài ra còn có Đạo luật về Nước sạch (Clean Water Act of 1972) và Đạo luật Các loài Nguy cấp (Endangered Species Act of 1973.) Ông cũng đã hạ thấp độ tuổi bỏ phiếu xuống 18 tuổi, thành lập Amtrak (Công ty Vận tải Đường sắt Quốc gia,) khởi động chương trình tàu con thoi, và cho phép thành lập Cơ quan An toàn và Sức khoẻ Nghề nghiệp (Occupational Safety and Health Administration, OSHA). Khi đã nghỉ hưu, một số Tổng thống kế tiếp vẫn tham khảo ý kiến của Nixon vì chuyên môn của ông trong các vấn đề quốc tế.

Nixon và vợ, Phu nhân Pat, đều được chôn cất tại mảnh đất quê hương ông ở Yorba Linda, California. Đây cũng là nơi tọa lạc Thư viện Tổng thống Richard Milhous Nixon.

http://nghiencuuquocte.org