Nguồn: Senior U.S. POW is released, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1945, Trung tướng Jonathan Wainwright, vị chỉ huy bị quân Nhật bắt trên đảo Corregidor, ở Philippines, đã được quân Liên Xô thả ra khỏi trại giam tù nhân chiến tranh ở Mãn Châu, Trung Quốc.
Khi Tổng thống Franklin Roosevelt ra lệnh chuyển Tướng Douglas MacArthur từ Philippines sang Úc vào tháng 03/1942, Wainwright, khi đó vẫn là Thiếu tướng dưới quyền MacArthur, đã được thăng cấp tạm thời lên Trung tướng và trở thành chỉ huy tất cả các lực lượng của Mỹ ở Philippines. Quyết định chiến lược quan trọng đầu tiên của ông là đưa quân đội đến khu đồn trú được phòng vệ kỹ càng tại Corregidor. Khi người Nhật chiếm được Bataan và cho thực hiện “Hành trình Chết chóc Bataan[1]”, Corredigor trở thành chiến trường tiếp theo. Wainwright và 13.000 binh lính của ông đã chiến đấu suốt một tháng, dù gặp phải pháo binh hạng nặng. Cuối cùng, Wainwright và lực lượng của ông, khi hoàn toàn kiệt sức, đã đầu hàng vào ngày 06/05.
Mỉa mai là khi Wainwright được thăng chức trở thành chỉ huy của tất cả các lực lượng Đồng minh ở Philippines, hành động đầu hàng của ông đồng nghĩa với việc các toán quân ở những vùng khác của Philippines cũng đầu hàng, dù họ vẫn tiếp tục chống lại Nhật Bản. Wainwright bị bắt và bị giữ làm tù binh chiến tranh suốt ba năm rưỡi, tại ở Luzon, Philippines, Formosa (nay là Đài Loan) và Mãn Châu, Trung Quốc. Khi Nhật đầu hàng, quân Liên Xô ở Mãn Châu đã giải phóng trại tù binh trong đó Wainwright đang bị giữ.
Những năm bị giam giữ đã ảnh hưởng nặng nề đến vị Trung tướng. Người đàn ông từng bị gọi là “Gầy Nhom” giờ đây chỉ còn là một bộ xương. Tóc ông bạc trắng, còn da dẻ thì nứt nẻ và yếu ớt. Ông cũng bị trầm cảm, tin rằng mình bị đổ lỗi vì để mất Philippines vào tay Nhật Bản.
Khi Wainwright đến Yokohama, Nhật, để tham dự buổi lễ đầu hàng chính thức, Tướng MacArthur, cựu chỉ huy của ông, đã choáng váng khi ông xuất hiện. MacArthur thực sự đã không thể ăn và ngủ trong một ngày.
Wainwright được chào đón như một anh hùng khi trở về Mỹ, được thăng hàm đại tướng và được trao Huân chương danh dự.
———————————-
[1] Sau ngày 09/04/1942, khi Mỹ để mất Bán đảo Bataan, Philippine vào tay Nhật trong Thế chiến II, đã có khoảng 75.000 người Philippines và lính Mỹ đóng quân Bataan bị buộc phải thực hiện “Hành trình Chết chóc” – đi bộ 65 dặm gian khổ để tới trại tù binh.
