Facebooker Nguyễn Hữu Quốc Duy (trái) và Nguyễn Hữu Thiên An.

FB PHOTO

00:00/00:00

Tình trạng người sử dụng mạng xã hội facebook để bày tỏ quan điểm bị cơ quan chức năng thẩm vấn và bắt giam hiện diễn ra tại Việt Nam. Hành xử này bị cho là vi phạm quyền tự do ngôn luận của người dân.

Giam giữ

Facebooker Nguyễn Hữu Quốc Duy ở Cam Ranh bị bắt đi từ tháng 11 năm ngoài đến nay gia đình vẫn chưa được gặp. Lý do mà cơ quan chức năng đưa ra trong lệnh đọc cho gia đình sau khi bắt giam facebooker này là vì vi phạm điều 88 Bộ Luật Hình sự Việt Nam ‘tuyên truyền chống nhà nước’.

Mẹ của facebooker Nguyễn Hữu Quốc Duy, bà Nguyễn Thị Nay, vào cuối tháng 6 vừa qua trình bày về trường hợp của người con trai 31 tuổi đang bị giam tại Ninh Hòa như sau:

Ngày 27 tháng 11 năm ngoái, họ xuống chỉ mời thôi: công an phường xuống mời lên công an thành phố để trả lại máy tính. Theo tôi được biết trước đó Duy được mời về tỉnh làm việc về chuyện bất mãn xã hội, nạn ăn hối lộ…
-Bà Nguyễn Thị Nay

“Ngày 27 tháng 11 năm ngoái, họ xuống chỉ mời thôi: công an phường xuống mời lên công an thành phố để trả lại máy tính. Theo tôi được biết trước đó Duy được mời về tỉnh làm việc về chuyện bất mãn xã hội, nạn ăn hối lộ… Cháu về có kể cho tôi nghe thế!”

Họ bảo Duy mang máy vi tính về nhưng Duy nói thu chỗ nào thì trả về chỗ đó, tôi không có phương tiện mang về. Tôi có nói cháu thôi đừng nên làm căng gì nữa:

“Sau đó họ nhiều lần mời Duy lên công an thành phố làm việc. Họ có nói đừng viết trên facebook,trên mạng, đừng ghi chép gì hết!

Sau đó họ cũng mời lên và không ngờ họ bắt luôn. Tiếp đó họ đến nhà ập vào phòng của Duy thu máy móc, đồ đạc; gồm máy móc cũ, mới nhiều lắm!

Hôm thu đó có ba của Duy ở nhà, họ bắt ký biên bản thì ông cũng ký mà không đói một bản. Khi đó tôi vừa về thấy đoàn xe đưa đồ đạc lên, tôi đòi xem biên bản nhưng họ cứ lẳng lặng đưa đồ lên xe chở đi.”

Bà này cho biết thêm facebooker Nguyễn Hữu Quốc Duy có một người em họ tên Nguyễn Hữu Thiên An cũng đang bị giam giữ. Thiên An tham gia phong trào Zombie (thông não, mở mắt) bị cho là có xu hướng chống đối chính quyền trên mạng xã hội. Thiên An bị bắt từ tháng 8 năm 2015. Lần đó Nguyễn Hữu Quốc Duy cũng bị bắt nhưng được thả ra sau đó.

Bà Nguyễn Thị Nay, mẹ của anh Nguyễn Hữu Quốc Duy. Photo courtesy of DLB.

Bà Nguyễn thị Nay cho biết gia đình của Nguyễn Hữu Thiên An được trại giam cho phép gặp. Lý do được phía an ninh nói với bà Nay là Thiên An nhận tội còn Quốc Duy khăng khăng không nhận tội nên gia đình không được gặp.

“Mới nhất đây tôi có gặp lính của ông Phan Đình Dương là công an Văn. Tôi hỏi anh này sao Thiên An được gặp mẹ; anh ta nói Thiên An nhận tội; còn Duy trong nhà giam còn chửi là ‘pháp luật của mấy ông như mớ giẻ rách’, làm sao gặp được.”

Thẩm vấn

Một facebooker khác có tên Văn An Trần tại Sóc Trăng vào cuối tháng 6 vừa qua sau khi bị công an bắt vì đi ngược đường đã bị đưa về trụ sở nhưng nội dung làm việc lại liên quan đến những status trên trang facebook.

Vào ngày 27 tháng 6, sau mấy ngày làm việc với an ninh tại đồn Công an, facebooker Văn An Trần thuật lại:

“Tôi làm việc với bên an ninh điều tra, công an tỉnh Sóc Trăng ba ngày 22,23 và 24 tháng 6. Ngày 22 họ mời tôi vì tôi vi phạm giao thông; nói là mời nhưng thực ra là bắt vì có dùng vũ lực với hai điều tra viên kèm tôi đi.

Làm việc thì họ xoay quanh những bài tôi viết trên facebook.

Họ yêu cầu tôi giữ bí mật nội dung làm việc, nhưng tôi thấy không có gì phải giữ bí mật vì tôi đã ký vào biên bản với họ. Dù tôi ký biên bản nhưng theo trí nhớ của tôi thì không đảm bảo được!”

Họ yêu cầu tôi giữ bí mật nội dung làm việc, nhưng tôi thấy không có gì phải giữ bí mật vì tôi đã ký vào biên bản với họ. Dù tôi ký biên bản nhưng theo trí nhớ của tôi thì không đảm bảo được!
-Facebooker Văn An Trần

Bản thân facebooker Văn An Trần cho biết nội dung của những status mà anh đưa lên facebook cá nhân:

“ Về chuyện bầ cử tôi nói rằng bầu cử giả hiệu. Tôi cũng không tuyên truyền gì mà chỉ chia sẻ với bạn bè thôi.

Thứ hai về sự thật ông Hồ Chí Minh; rồi có vài bài tôi viết về sự kiện cá chết, máy bay rơi mà theo tôi thông tin từ phía Nhà nước là bưng bít!. Đại để như vậy!”

Cần phải thay đổi

Luật sư Trần Vũ Hải vào ngày 22 tháng 6 vừa qua cho đăng một kiến nghị trên trang facebook cá nhân yêu cầu hủy bỏ điều 292 Bộ Luật Hình sự 2015.

Vị luật sư này đặt vấn đề : điều 292 Bộ Luật Hình sự 2015 sẽ mở đường để mạng facebook bị chặn ở Việt Nam sau ngày 1 tháng 7 năm 2016? Theo luật sư Trần Vũ Hải: qui định tại điểm e khoản 1 điều 292 Bộ Luật Hình sự Việt Nam năm 2015 hình sự hóa ‘các dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo qui định pháp luật’ nếu người cung cấp dịch vụ không có giấy phép hoặc không theo đúng nội dung giấy phép.

Luật sư Trần Vũ Hải nêu rõ hiện Facebook chỉ có văn phòng đại diện tại Việt Nam và tất nhiên chưa có giấy phép cung cấp dịch vụ mạng xã hội theo nghị định 72/CP năm 2013 và thông tư 09/2014 của Bộ Thông tin và Truyền thông. Như thế cơ quan chức năng có thể sử dụng luật để chặn mạng này tại Việt Nam.

Vào ngày 11 tháng 7, luật sư Trần Vũ Hải đăng một status trên trang facebook cá nhân nêu vấn đề Bộ Tư Pháp không muốn hủy bỏ điều 292 Bộ Luật Hình sự năm 2015 hay nhiều quan chức của bộ này không hiểu thực tế.

Luật sư Trần Vũ Hải còn đặt vấn đề liệu các quan chức của Bộ Tư Pháp có dám đối thoại với giới startup (khởi nghiệp) hay không.

Vị luật sư này còn lập luận có vẻ như các quan chức Bộ Tư pháp không đến xỉa gì đến kiến nghị của giới Startrup với 7.000 chũ ký cho đến lúc ông này viết status hôm 11 tháng 7.

Thông tin từ facebook của luật sư Trần Vũ Hải cho biết tại buổi họp báo diễn ra hôm ngày 7 tháng 7, bà vụ trưởng Vụ Pháp luật Hành chính thuộc Bộ Tư Pháp, bà Nguyễn Kim Thoa cho rằng điều 292 Bộ luật Hình sự 2015 không có sai sót, không cần sửa đổi.

Trong khi đó Bộ Luật hình sự 2015 hiện đang phải dời ngày thi hành vì có gần 90 sai sót mả ủy ban thường vụ quốc hội khóa 13 ra nghị quyết phải hoãn thi hành để chỉnh sửa.