Vào ngày 02-09-2014, Trung Quốc (TQ) đã đặt dàn khoan HD 981 trong vùng biển đặc quyền kinh tế cuả Việt Nam (VN). Trước việc xâm lấn công khai này, vào ngày 11-05-2014, khi tham dự Hội Nghị Thượng Đỉnh ASEAN tại Miến Điện ông Nguyễn Tấn Dũng (NTD) với tư cách là Thủ Tướng cuả Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghiã Việt Nam (CHXHCN/VN)đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ.

Vào ngày 21-05-2014, khi viếng thăm Philippines, lại một lần nữa, ông NTDlên tiếng phản đối TC một cách cương quyết hơn nữa.

Vào ngày 29-05-2014, khi tham gia phiên họp báo thường kỳ của Chính phủ, ông Nguyễn Tấn Dũng đã nêu ra 3 cách chống TQ đểbảo vệ chủ quyền vùng biển đặc quyền kinh tế VN:

1.   Các tàu chấp pháp của Việt Nam phải luôn có mặt tại vị trí mới (cuả dàn khoan) để cản phá và đuổi dàn khoan 981 của Trung Quốc hoạt động trái phép trong vùng biển Việt Nam.

2.   Việt Nam tiếp tục kiên trì và đấu tranh đến cấp cao nhất, để nói rõ hành động sai trái của phía Trung Quốc, yêu cầu họ rút giàn khoan Hải Dương981 ra khỏi vùng biển của Việt Nam.

3.   Đấu tranh bằng con đường dư luận. Trong cách này, các cơ quan chức năng cuả chính phủ VN phải cung cấp đầy đủ, trung thực, khách quan các hành động sai trái của Trung Quốc cho cộng đồng quốc tế.

Sau khi nêu ra ba phương thức nói trên, ông NTD còn thêm rằng, Việt Nam hết sức coi trọng quan hệ hợp tác, hữu nghị trên mọi lĩnh vực với Trung Quốc.Đấu tranh giành chủ quyền lãnh hải với TQ vẫn phải tiếp tục, nhưng làm ănvới TQ thì vẫn bình thường.

Vào ngày 17-05-2014, ông Trương Tấn Sang với tư cách là Chủ Tịch CHXHCN/VN cũng đã lên tiếng phản đối TQ một cách ngắn gọn và nhẹ nhàng, trước một nhóm cử tri của thành phố Saigon, có nội dung là “nếu cãi nhau không xong thì đi kiện.”

Trong khi đó ông Nguyễn Phú Trọng, với cương vị là Tổng Bí Thư đảng CSVN, một nhân vật quan trọng nhất trong việc quyết định đường lối và chính sách về mọi mặt cuả CHXHCN/VN, trong bài diễn văn khai mạc Hội Nghị Trung Ưng 9 tại Thủ Đô Hà Nội vào ngày 08-05-2014, và cho tới nay vẫn chưa có một lời tuyên bố nào liên quan đến biến cố to lớn này.

Trong mấy ngày gần đây lại có tin đồn rằng, ông Trọng có yêu cầu được nói chuyện trực tiếp với ông Tập Cận Bình, Tổng Bí Thư đảng Cộng Sản Trung Quốc kiêm Chủ Tịch nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa, song ông Bình đã khước từ một cách thẳng thừng.

Theo những người am hiểuđôi chút về nội tình và cung cách làm việc trong bộ chính trị đảng Cộng Sản Việt Nam (CSVN) hiện nay, mà đỉnh cao là bộ tam sinh: Trọng-Dũng-Sang, thì việc ông Dũng tuyên bố chống TQ một cách quyết liệt,hay ông Sang tuyên bố chống TQ một cách nhẹ nhàng, không thể nói là không có sự đồng thuận cuả ông Trọng. Bộ ba này có thể tranh giành quyết liệt với nhau về quyền lợi cá nhân, hay sự chia chác không đồng đều, hoặc về quyền lực cuả phe nhóm, song đứng trước nguy cơ chết chùm cả đám trước mắt, họ lại tạm thời hòa hoãn với nhauđể cùng tồn tại.  Nói khác đi, tuy câm miệng hến, hay không ra mặt, nhưng ông Trọng đã  thỏa thuận ngầm cho ông Dũng và ông Sang tuyên bố những gì mà hai ông này đã tuyên bố. Bộ ba Trọng-Dũng-Sang nàycó thể coi như ba lá bài của một thành viên trong một bàn chơi bài cào. Hai lá bài Dũng, Sang đã lật ngửa, và lá bài Trọng hiện vẫn còn úp sấp. Lá úp sấp hay chưa lật ngửa này lại là lá bài quyết định ăn hay thua.

Thái độ giữ im lặng của ông Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng có thể hiểu được là, ôngta đang phân vân không biết nên HÒA hay nên CHỐNG. Mặt khác, ông Trọng cũng biết rõ rằng lời tuyên bố cuả ông có giá trị hơn lời tuyên bố cuả bất kỳ một thành viên nào khác trong bộ chính trị, và là quyết định cuối cùng chovụ tranh chấp biển đảo này.Vì lẽ đó ông Trọng đã để  cho ông Dũng và ông Sang tuyên bố trước đã. Về phần ông sẽ chờ đợi xem phản ứng cuả nhân dân trong nước, của Trung Quốc và cuả cộng đồng Quốc Tế đối với lời tuyên bố cuả ông Dũng cũng như ông Sang ra sao?và sóng gió biển Đông đẩy đưa vụ tranh chấp biển đảo này xuôi theo chiều hướng nào? Đến lúc đó, ông Trọng mới lên tiếng có lẽ sẽ thuận buồm xuôi gió hơn, và cũng chưa lấy gì làm muộn màng.Đó là lý do mà ông Trọng chưa tuyên bố dứt khoát HÒA hay CHỐNGvào lúc này.Một lời tuyên bố quá sớm,mà không dựa vào thực tế rất có thể là một lời tuyên bố hớ hênh thật khó lòng rút lại.Nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy.

Cho tới lúc này, con bài NPT tuy chưa lật ngửa, song dường như nó đã được hé mở đôi chút. Phần hé mở tuy bé nhỏ, song cũng đủ cho người ta có thể thấy được con bài NPT đã ngả theo hướng nào. Sở dĩ tiên liệu được điều này là dưạ vào những lời tuyên bố cuả các nhân vật sau đây:

1. Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng, trong cuộc họp báo thường kỳ của Chính phủ vào ngày 29-05-2014, sau khi đưa ra ba phương cách chống TQ xâm lấn biển đảo cuả VN, đã nói thêm một câu thòng là: “Việt Nam hết sức coi trọng quan hệ hợp tác, hữu nghị trên mọi lĩnh vực với Trung Quốc. Đấu tranh giành chủ quyền lãnh hải với TQ vẫn phải tiếp tục, nhưng làm ăn với TQ thì vẫn bình thường.”

2. Bộ Trưởng Quốc Phòng, đại tướng Phùng Quang Thanh, tại hội nghi đối thoại Shangri-La tại Singapore vào ngày 31/5/2014 đã tuyên bố:“Quan hệ giữa VN và nước bạn láng giềng TQ về tổng thể trên các mặt đang phát triển tốt đẹp…Trên thực tế ngay ở trong quốc gia hay ở mỗi gia đình cũng còn có những mâu thuẫn, bất đồng huống chi là các nước láng giềng với nhau còn tồn tại tranh chấp về biên giới lãnh thổ hoặc va chạm là điều khó tránh khỏi… ”

3. Thứ Trưởng Quốc Phòng, thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, cũng đã phát biểu bên lề hội nghị đối thoại Shangri-La tại Singapore rằng: “Cho tới nay Việt Nam chưa đưa ra quyết đinh kiện TQ trước tòa án quốc tế hay không.”Ngoài ra khi trả lời báo chí, ông Vịnh cũng cho biết thêm:

Qua những lời tuyên bố trên đây, người ta có thể thấy TBT/NPT coi việc tranh chấp lãnh hải tại biển Đông giũaVN và TQ là chuyện nhỏ, mà mối giao hảo, làm ăn, chung sống giữa hai đảng CSVN và CSTQ mới chuyện lớn.Do đó chiều hướng lãnh đạo cuả ông Trọng trong giai đoạn từ nay cho đến ngày15/08/2014, sẽ là:

1. CHXHCN/VN sẽ tiếp tục đưa tầu kiểm ngư và tầu đánh ra vùng biển tranh chấp để quấy nhiễu liên tục dàn khoan Hải Dương 981, dù phải có thêm vài chục chiếc tầu kiểm ngư và tầu đánh cá bị đâm bể hay đâm chìm, và dù phải có thêm vài chục lính kiểm ngư hay ngư dân bị thươngvong,để tỏ ra cho dân chúng thấy rằng đảng CSVN vẫn cương quyết chống lại TQ, bảo tồn lành hải.

2. CHXHCN/VN sẽ tiếp tụckiên trì nhịn nhục và tiếp tục kiềm chế đểkhông có bất kỳ một hành động gây chiến nào với TQxẩy ra,khiến TQ viện cớ đó để tấn công VN.

3. CHXHCN/VN cũng sẽkhông đưa vụ tranh chấp biển đảo giữa TQ và VN ra trước Tòa ÁnQuốc Tế hay Toà Trọng Tài Quốc Tế, trừ phi họ cố dồn CSVN vào đường cùng.

Người ta tin rằng trước, trong hay sau ngày 15-08-2014,TQ sẽ tuyên bố là,dàn khoan 981 đã hoàn tất tốt đẹp nhiệm vụ thăm dò dầu khíở biển Đông, rồi rút dàn khoan này ra khỏi vùng biển đang tranh chấp, và không có thêm các hành động gây hấn nào khác nưã. Sở dĩ TQ sẽ làm như thế là vì họ cũng rất engại VN sẽ đưa vụ tranh chấp này ra trước tòa án hay trọng tài quốc, và họ cũng biết rất rõ rằng một khi đã dồn chó vào đường cùng rồi, nó không còn con đường nào khác là sẽ cắn lại chủ.

Tình trạng tranh chấpbiển Đông sẽ tạm thời lắng dịu và sẽ trở lại tình trạng nhập nhằngnhư đã có trước ngày 02-05-2014.