Những Vì Sao

(Les Étoiles - Lettres de mon Moulin - Alphonse Daudet)

Khi tôi chăn chiên tại sườn núi Lubéron, đôi khi tôi đã phải trải qua nhiều tuần liên tiếp không thấy một bóng ma nào cả, chỉ một mình tôi cô độc trong cánh đồng xanh với chú chó Labri, và đàn cừu. Thỉnh thoảng, có người tu sĩ dòng kín trong vùng Mont de Lure đi ngang qua để kiếm vật dụng cần thiết, cũng có khi tôi gặp vài khuôn mặt đen đúa của những người làm mỏ than tại vùng Piémont; nhưng tất cả có dáng dửng dưng, im lặng vì sống đời cô độc quen rồi, họ mất luôn cả bản tính chuyện trò vụn vặt, họ cũng chẳng biết chuyện gì đang được rêu rao dươi kia trong những làng xóm và trong tỉnh nhỏ .

Cho nên cứ mỗi nửa tháng, khi được nghe từ trên đường đi lên núi , tiếng chuông leng keng của chú lừa già, đem thực phẩm cho mỗi nửa tháng lên, rồi dần dần tôi thấy xuất hiện, trên sườn núi, cái đầu của cậu bé giúp việc trong nông trại hay bộ tóc đỏ của dì Norade, tôi rất hạnh phúc và vui mừng. Tôi bắt họ kể cho tôi nghe những tin tức mới từ vùng dưới chân núi, những buổi lễ rửa tội cho trẻ con, những đám cưới ; nhưng điều tôi chú ý nhất, vẫn là những cậu chuyện mới lạ xảy ra chung quanh cô con gái ông chủ, cô Stéphanette, cô gái với sắc đẹp lộng lẫy nhất vùng . Giả vờ như không mấy quan tâm, tôi nghe ngóng tin tức về cô, xem cô có đi dự nhiều dạ tiệc không, có nhiều chàng trai mới nào theo trồng cây si cô không; và nếu có ai hỏi tôi những điều như thế có ích lợi gì cho tôi, một chú chăn cừu nghèo khó trên sườn núi, thì tôi xin trả lời rằng tôi 20 tuổi rồi, và theo tôi cô Stéphanette là người đẹp nhất trên cõi đời này mà tôi đã được biết .

Vào một sáng Chủ nhật , trong lúc đợi lương thực hàng tháng, tôi bỗng nhận thấy nó đến chậm trễ hơn thường lệ . Vào lúc sáng tôi tự nhủ lòng: Chắc là tại lỗi của buổi lễ lớn tại nhà thờ, đến trưa, trời đổ giông lớn, thì tôi lại nghĩ tại con lừa không chịu lên đường vì đường trơn trượt . Cuối cùng, ba tiếng sau, cơn mưa đã tạnh, vùng núi lấp lánh nước dưới ánh mặt trời, tôi nghe giữa tiếng nuớc chảy róc rách của các lá và tiếng suối chảy tràn qua bờ, là tiếng chuông reo của chú lừa, thật vui tươi, đầy hạnh phúc như tiếng chuông vui tai nhà thờ vào ngày lễ Phục Sinh .

Nhưng không phải cậu bé miarro của trại, hay dì Norade dẫn chú lừa đi . Mà là ... các bạn thử đoán xem là ai ? Cô tiểu thư của chúng ta, Trời ạ, chính cô nàng bằng xương bằng thịt, ngồi ngay ngắn giữa những giỏ mây, má hồng hào vì khí núi và vì cơn mưa giông vừa qua . Thằng bé bị ốm, và dì Norade đi thăm các con dì, người đẹp Stéphanette cho tôi biết như thế, khi cô đang leo xuống lừa, và nàng đã đến muộn vì bị lạc đường.

Trông cách phục sức của nàng, áo đẹp mặc ngày Chủ Nhật, với khăn cột hoa, váy reng lộng lãy, nhìn giống như nàng đã đến muộn một buổi dạ vũ nào đó, chứ không có vẻ gì là bị lạc đuờng tại các bụi rậm ven núi đồi . Ồh, thật là một sinh vật tuyệt vời! Đôi mắt tôi nhìn nàng không biết chán . Quả thật, tôi chưa bao giờ có dịp nhìn cô bé gần đến thế! Một đôi lần vào khoảng mùa Đông, khi đoàn chiên đi lạc xuống đồng, và tôi vào trại để dùng cơm tối, cô bé đã đi ngang qua phòng ăn rất vội, hình như không bao giờ nói chuyện với những người làm công, dáng điệu lúc nào cũng hơi xa cách, với một tí kiêu kỳ . Và bây giờ, nàng tiên hiện diện trước mặt tôi đây, cho riêng mình tôi thôi, có điên đầu không chứ ?

Sau khi lấy lương thực trong các làn mây ra, nàng Stéphanette bắt đầu tò mò nhìn chung quanh . Nàng vén nhẹ chiếc váy đẹp của ngày Chủ Nhật lên, để khỏi lấm bùn, và bước vào căn lều của tôi, cô muốn xem chỗ tôi ngủ, cái đệm rơm phủ lông cừu, cái áo choàng tôi treo lên tường, cây thánh giá, miếng đá lửa . Tất cả những vật đó đã mang cho nàng một niềm ngạc nhiên thích thú .

- Thì ra đây là căn nhà của anh à, anh chăn cừu dễ thương của tôi ơi ? Anh làm gì để khỏi buồn chán khi sống một mình nơi đây ? Anh thường hay làm gì ? Anh nghĩ đến điều gì ? .. Thật tình tôi rất muốn trả lời rằng : Tôi hay nghĩ đến cô đó, cô chủ à, mà thực sự tôi sẽ chẳng nói dối tí nào cả; nhưng tâm hồn đang bối rối, tôi đã ấp úng chẳng nói nên lời nào cả . Tôi nghĩ rằng nàng cũng đã nhận thấy điều đó, và cô bé láu lỉnh này lấy làm thích thú và muốn tăng thêm sự bối rối của tôi với những câu hỏi tinh nghịch của nàng .

- Thế cô bạn gái của anh thì sao, anh chăn cừu, cô ấy có thỉnh thoảng lên thăm anh không ? ... Có lẽ cô sẽ cưỡi con dê bằng vàng, hay nhờ cô tiên Estérelle chỉ cần nhón chân một cái là bay đến đây thôi ..."

Chính cô bé mới giống nàng tiên Estérelle, khi nói chuyện với tôi, mái tóc nghiêng nghiêng và tiếng cười vui thánh thót, và nàng vội vàng muốn đi về ngay, cho tôi có cảm tưởng cuộc viếng thăm của cô bé như thể là nàng tiên đã xuất hiện vậy .

- Chào anh chăn cừu nhé !

- Kính chào cô chủ !

Và rồi nàng ra đi, đem theo những giỏ mây trống.

Khi cô mất dạng trên lối mòn của lưng núi, tôi có cảm giác như những hòn cuội, sào sạc dưới vó chú lừa, đang rơi từng viên một trên trái tim tôi . Tôi còn nghe mãi tiếng lăn của chúng thật lâu, thật lâu; và cho đến cuối ngày tôi vẫn còn mơ màng, không dám nhúc nhích vì sợ chúng sẽ biến mất khỏi giấc mơ hoa của tôi .

Và khi chiều xuống, đáy thung lũng bắt đầu xanh thẫm và những con cừu lại xúm xít với nhau với những tiếng kêu vui tai, sửa soạn về lại chỗ ngủ, tôi nghe tiếng ai hớt hải gọi mình từ lưng núi, rồi tôi thấy cô tiểu thư của chúng ta xuất hiện, hết dáng điệu vui tươi của lúc trước, nhưng run cầm cập vì ướt lạnh, sợ hãi, và quần áo cô ướt đẫm. Trên đường về, khi cố vượt qua con suối bị lũ lụt nước sau cơn giông bão, mà cô bé cứ cố lội qua , suýt nữa cô bị đuối. Khổ thân chưa, vào giờ này, không thể nào nghĩ đến chuyện về lại nông trại, trên con đường mòn gập ghềnh, cô tiểu thư không thể nào tìm được đường về một mình, mà tôi thì không thể bỏ đàn chiên được .

Tư tưởng phải ngủ lại qua đêm trên núi làm nàng lo ngại không ít, sự lo lắng hiện thấy rõ trên nét mặt nàng Còn tôi, chỉ biết cố hết sức trấn an nàng:

- Vào tháng Bảy, ngày dài nhưng đêm rất ngắn, cô chủ à .. chỉ phải trải qua một chút phiền muộn một tí thôi mà ...

Và tôi vội vàng nhóm một ngọn lửa lớn, để hơ chân tay và áo đầm của nàng, tất cả đã ướt sủng khi lội qua suối . Rồi tôi đem cho cô ít sữa tươi, những khoanh phó mát nhỏ, nhưng cô bé đáng thương này không còn bụng dạ nào để nghĩ gì đến chuyện sưởi ấm, hay ăn uống gì cả; phải nhìn thấy những hàng nước mắt chảy quanh trong đôi mắt nàng , tôi cũng chỉ muốn òa khóc theo luôn .

Lúc này màn đêm đã xuống hoàn toàn. Chỉ còn lại trên đỉnh núi một chút bụi xám nho nhỏ, một làn khói sáng mờ nhạt vào lúc mặt trời sắp tắt . Tôi bảo nàng tiểu thư vào nằm nghỉ trong căn chòi bé nhỏ của tôi . Trên đám rơm mới, tôi đã trải một bộ lông cừu mới toanh, sau khi tôi chúc nàng ngủ ngon, tôi ra ngồi ngoài canh cửa ... Chúa đã làm chứng cho tôi, dù ngọn lửa tình yêu làm nóng sôi cả trái tim tôi, nhưng hoàn toàn không có một ý nghĩ xấu xa nào len vào tâm hồn tôi cả, chỉ có một niềm kiêu hãnh lớn khi nghĩ đến trong góc lều nhỏ của cánh đồng xanh trên núi này, có cô nàng xinh đẹp Stéphanette đã xuất hiện .

Cô bé không chợp mắt được . Tiếng mấy con cừu cựa quậy, xào xạc trên đống rơm, đôi khi chúng lại cất tiếng kêu be be nho nhỏ trong giấc mơ của chúng. Cô bé bèn lững thững đi ra và ngồi xuống bên đống lửa . Tôi vội khoác lên vai nàng một tấm khăn choàng lông cừu của tôi, và chúng tôi ngồi bên cạnh nhau như thế, im lặng chẳng nói gì với nhau cả .

Nếu bạn đã có lúc trải qua một đêm ngoài trời, dưới một bầu trời đầy sao, thì bạn biết là vào giờ mà mọi người đang yên giấc, một thế giới kỳ lạ lại đang thức dậy trong cô đơn và yên lặng. Lúc ấy, tiếng suối nghe thanh thoát hơn, những ánh sáng nhỏ như bóng ma trơi bay trên mặt nước . Tất cả những linh hồn của núi tự do qua lại ; trong không gian nghe như có tiếng cựa quậy, những tiếng động bình thường không thể cảm nhận được, như thể ta có thể nghe được tiếng chuyển mình của các thân cây đang lớn lên chậm chạp, đám cỏ mọc vươn lên cao đôi chút . Ban ngày, là đời sống của sinh vật, nhưng ban đêm, là cuộc sống của các thể vật . Khi chúng ta chưa quen, chúng ta sẽ có cảm giác sợ hãi ... Thế nên, nàng tiểu thư của chúng ta run lập cập và ngồi sát vào tôi mỗi khi có tiếng động vang lên. Rồi một lúc, có một tiếng kêu dài, buồn bã, phát ra từ mặt ao sáng lập lòe từ phía dưới, vọng lên tận chỗ chúng tôi ngồi . Vừa lúc đó một ngôi sao băng rơi ngoằn ngòeo ngang qua đầu chúng tôi, như thể tiếng than van mà chúng tôi vừa nghe được, đem theo cùng với nó một luồng ánh sáng vậy .

- Cái gì thế hả anh ? Stéphannette hỏi tôi, giọng chùng xuống .

- Thưa Cô chủ , đó là một linh hồn đã vừa về cõi Thiên đàng .

Và tôi lẳng lặng làm dấu thánh giá . Nàng cũng làm dấu thánh giá , mặt vẫn mải ngước nhìn lên bầu trời, đầy xúc cảm. Rồi cô nói:

- Có thật không, anh chăn cừu, các anh là phù thủy, những người có lối sống khác chúng tôi ?

- Không phải vậy đâu, thưa cô Chủ . Nhưng vì chúng tôi sống tại đây, gần gũi các vì sao hơn, nên chúng tôi biết nhiều điều xảy ra hơn là các người sống dưới đồng bằng .

Mặt cô vẫn đăm đăm nhìn lên trời, đầu chống lên bàn tay, người choàng tấm chăn cừu, trông cô giống như một thiên thần hộ mệnh .

- Nhiều sao quá ! Thật là đẹp tuyệt vời ! Chưa bao giờ tôi lại có dịp thấy nhiều vì tinh tú đến như thế! . Anh chăn cừu à, anh có biết tên của những vì sao này không?
- Biết chứ cô chủ .. Này nhé, ngay trên đỉnh đầu chúng ta, là giải Ngân Hà, con đường Sữa (The Milky Way) của thánh Jacques . Ông ta đi từ nước Pháp thẳng đến xứ Tây Ban Nha . Chính Thánh Jacques de Galice đã vẽ con đường này cho người hùng Charlemagne đi đánh nhau với quân giặc Sarrasins . Xa hơn nữa , cô thấy kìa chiếc xe ngựa chở linh hồn (chòm Đại Hùng Tinh) với bốn cái trục sáng chói . Ba ngôi sao đi đằng trước là ba con thú, và con đi cạnh con thứ ba là người cưỡi xe . Cô có thấy chung quanh chúng là một hàng loạt ngôi sao rơi rụng xuống không ? Đấy là những linh hồn mà Thượng Đế không muốn đón chúng vào nước Ngài .. Xa xa hơn nữa, là chòm sao của Ba Vua (Orion hay chòm Hiệp Sĩ). Đó là chòm sao mà chúng tôi hay dùng để xem giờ giấc, những người như chúng tôi đó . Chỉ cần nhìn chúng, là tôi biết bây giờ đã quá nửa đêm rồi . Đàng xa nữa, phía ngôi sao đêm, là ngôi sao Jean de Milan, ngọn đuốc của các vì tinh tú . Mấy anh chăn cừu đã kể lại như thế này nhé, vào một đêm nọ, anh chàng Jean de Milan, cùng chòm Ba Vua và chòm Kim Ngưu (Pléiades), được mời đến dự đám cưới của người bạn của các vì sao này . Sao Kim Ngưu, vội vã đi trước, vì thế vì sao này nằm ở vị trí cao nhất . Nhìn trên xa kìa, tận trên bầu trời cao đó . Sao Ba Vua nằm phía dưới, đang theo đuôi chàng Kim Ngưu , còn cậu ấm lười biếng Jean de Milan, vì thức dậy muộn, đã nằm tận cuối cùng, và cậu tức giận, bèn ném cây gậy lên . Vì thế vì sao "Ba Vua" còn được gọi là "Cây Gậy của chàng Jean de Milan" . .. Nhưng mà cô chủ à, ngôi sao đẹp nhất của các vì sao, là sao của chúng tôi, " vì sao của các chú chăn chiên", ngôi sao mọc lên để soi sáng đường, lúc tờ mờ bình minh, khi chúng tôi lùa đàn cừu ra đồng, và lúc hoàng hôn khi chúng tôi đem cừu về . Chúng tôi gọi nói là la Maguelonne, nàng Maguelonne chạy theo chàng Thổ Tinh( Saturn), và cứ bảy năm lại làm đám cưới với chàng một lần .

- Thôi đi anh chăn chiên à, tinh tú mà cũng biết làm đám cưới à ?

- Thưa cô chủ , đó là sự thật mà !

Và lúc tôi đang tìm mọi cách để giải nghĩa cho nàng thế nào là đám cưới của các vì sao thì tôi cảm thấy một vât gì vừa ấm áp lại vừa mềm mại, đè nhẹ nhàng lên vai tôi. Cô chủ mệt mỏi quá nên đã thiếp đi và dựa đầu lên vai tôi, cùng tiếng xột xoạt dễ thương của giây buộc tóc bằng kim tuyến, và suối tóc mơ của nàng. Nàng tựa người như thế, chẳng chút cựa quậy, cho đến khi mầu xám trên bầu trời tan dần, nhạt nhòa bởi ánh sáng ban mai của bình minh. Tôi nhìn nàng ngủ, và tôi như được các vì thánh che chở trong buổi tối trong lành này, với toàn ý nghĩ trong sáng.

Chung quanh chúng tôi, các vì sao tiếp tục cuộc diễn hành im lặng của chúng, ngoan ngoãn như một đàn chiên khổng lồ, và tự nhiên tôi chợt nghĩ rằng giữa muôn vàn vì sao đó, một vì sao sáng và xinh đẹp nhất, lóng lánh nhất, đã bay lạc đường, và đến hạ cánh trên vai tôi để ngủ yên.

mèo hoang lược dịch