Là đất nước mình nhưng biết gì về văn hoá nước mình

Mỗi một lần bật tivi lên là HBO CNN ESPN

Là MTV là hàng trăm những kênh mà nhà đài kí hợp đồng với các “Cường quốc năm châu khác”

Mà tôi vẫn hay gọi đùa là quân cựu thực dân

Hôm nay xem cái ảnh rồi đọc bài thơ muốn hỏi chú Trung Quân

Chú có biết về tiến trình toàn cầu hoá

Xâm lấn của thực dân ngày nay chẳng còn lộ liễu như tên bay đạn nổ

(Đấy là tôi giả vờ không nói đến những cuộc chiến ở Trung Đông

Không muốn vội giải thích về sự nhúng tay của Mỹ tại cuộc chiến ở Israel với Palestine

Trong 4 ngày ở dải Gaza hơn 200 người chết

Hơn 50% là trẻ nhỏ

Tôi sẽ giả vờ không nói về điều này vậy

nó đòi hỏi cả luận văn của tôi)

Chú Quân này chú có biết không

những đứa trẻ chú cười chê là một phần của thế hệ tiếp theo tôi đấy

Là thế hệ sinh sau thời hậu chiến

Nói ngôn ngữ khác rồi, văn hoá cũng khác ngày xưa

Và họ - cũng như tôi – là nạn nhân của cái nền văn hoá tạp nham

Ngẩng đầu nhìn quanh báo đài lăng xê những tuổi tên của những đất nước nào xa lạ

Trước khi chú hỏi tại sao trẻ con khóc vì bọn nào lạ hoắc

Sao chú không hỏi nền giáo dục nào khiến trẻ con phát điên

Sao chú không hỏi xã hội thế nào người lớn đâm sau lưng nhau anh chị em giành nhau cái nhà cho bố mẹ ra ngoài đường ngủ

Sao chú không hỏi truyền thông thế nào toàn du nhập những văn hoá ngoại lai báo chí thì một điều Ngọc Trinh gái ngoan Mai Phương Thuý lộ hàng Hoàng Thuỳ Linh băng sếch

(Đấy là tôi ví dụ một vài - chẳng đổ lỗi cho những cô con gái; mà những kẻ nhân danh nhà báo viết những câu đến ngữ pháp còn sai; tin bài giật tít)

Sao chú không hỏi thế hệ nào đã nuôi dạy bọn trẻ con như thế

Những bài học về tình người ở đâu trong trường học

Khi thầy cô giáo nghèo vật chất đói tâm hồn?

Chú Quân này, tôi bảo, đổ lỗi cho trẻ con thì dễ thôi

Vì chú chẳng đứng trong gót giày của chúng tôi,

Trong mắt bọn trẻ con, thế giới còn cái gì mà mừng vui khám phá?

Cái cơ sở tồi tàn đổ nát, những tham nhũng, những bất công

Mười sáu năm học ra trường chạy chọt đủ đường mà không ai cho đi dạy học

Hơn tám mươi cô giáo ở Yên Bái bị đuổi ra biên chế vì lỗi của một vài ông to

Người dân mất đất lên Hà Nội kêu oan bị công an phường đến đuổi

Đâu đó ở Tiên Lãng Hải Phòng có một trận đánh đẹp,

Giữa quân-và-dân

Thì đồng ý không phải đứa trẻ nào cũng biết những điều tôi vừa chỉ ra

Nhưng tôi biết – và tôi đã từng là một trong bọn chúng

Chú Quân này, ai cũng có những nỗi buồn thế hệ

Thế hệ chúng tôi là cái thế hệ chẳng-còn-gì

Cái nhục của quốc gia này, nếu mà đổ lỗi

Cũng đừng đến lượt lũ trẻ con.

Mà cũng đừng chuyện bé xé ra to

Cái làm tôi xấu hổ chẳng phải mấy thằng bé khóc ở sân bay

Mà là cái nền văn hoá bị lụi tàn mà người lớn hay các nhà chức trách cũng đâu buồn giữ

Mà là cụ Hiền Đức bao nhiêu tuổi rồi vẫn phải cặm cụi ngược xuôi đi bảo vệ người dân mất đất

Mà là những người chỉ thích trách cứ trẻ con.

Tôi chẳng viết bài thơ này để trách chú đâu

Cũng chẳng phân bua vì những cái mà thế hệ trước chúng tôi nhìn chúng tôi mà trách cứ

Nhưng tôi viết điều này để cho chú hiểu

Dạy trẻ con chẳng dễ lắm đâu

Và nếu chỉ đem cái tuổi đời ra để mà nói với nhau

Thì thông điệp của chú dù đúng dù sai, bọn trẻ con sẽ chẳng bao giờ hiểu.

NTL 29/11/2012.